Morgunblaðið - 15.07.1995, Page 1

158. TBL. 83. ÁRG.
Holræsakerfi
Kharkov óvirkt
Ibúar
ábrott
Kíev. Reuter.
NEYÐARÁSTAND ríkir í
Kharkov, næststærstu borg
Úkraínu, og hefur raunar gert
í rúmar tvær vikur. Holræsa-
kerfið er óvirkt vegna bilaðra
hreinsistöðva, vatn er af
skornum skammti og fólk hef-
ur verið hvatt til að koma sér
burt úr borginni. Þykir ástand-
ið sýna vel hve mikil hætta er
á samfélagslegu hruni í þessu
fyrrverandi sovétlýðveldi.
Hreinsistöðvarnar skemmd-
ust í miklum rigningum en nú
er unnið að því nótt sem dag
að koma þeim aftur af stað.
Hefur borgin að mestu verið
vatnslaus í nokkra daga og
margir íbúanna, sem eru 1,5
milljónir að tölu, hafa hlýtt
kalli yfirvalda um að koma sér
burt. Eru flestar verksmiðjur
lokaðar og sjálfgert hjá mörg-
um þar sem starfsfólkið hefur
ekki fengið nein laun í marga
mánuði.
Afgamall búnaður
Yfirmaður almannavarna í
Kharkov segir að búnaður
hreinsistöðvanna sé afgamall
og úreltur og úkraínska sjón-
varpið minnti á, að þegar sams
konar ástand hefði komið upp
í Dnépropetrovsk, þriðju
stærstu borg landsins, fyrir 20
árum, hefðu viðgerðir tekið
þijá mánuði.
Allt að 200.000 rúmmetrar
af óhreinsuðu skolpi hafa farið
daglega út í ámar þrjár, sem
renna um Kharkov, en ekki er
þó enn vitað til, að sjúkdómsf-
araldrar hafi komið upp. Emb-
ættismenn segja, að reynt sé
að koma í veg fyrir, að skolp-
mengað vatn berist til Don-
bass-héraðsins, sem er afar
fjölbýlt, og þaðan til Rúss-
lands. /tar-Tass-fréttastofan
rússneska segir hins vegar, að
margir láti viðvaranir sem vind
um eyru þjóta, baði sig í ánum
og leggi sér til matar fisk úr
þeim.
Þjóðhátíð
í skugga
mótmæla
ANDSTÆÐINGAR fyrirhugaðra
kjarnavopnatilrauna Frakka
efndu í gær til mótmæla í ýmsum
borgum í Suður-Kyrrahafsríkj-
um og víðar til að trufla veislu-
höld í frönskum sendiráðum í
tilefni af Bastilludeginum, þjóð-
hátíðardegi Frakka. Jacques
Chirac, forseti Frakklands, lét
sér þó fátt um finnast og sagði
ákvörðun sína um tilraunirnar
óafturkallanlega, enda væru þær
nauðsynlegar fyrir öryggishags-
muni Frakka. A myndinni er for-
setinn ásamt háttsettum hers-
STOFNAÐ 1913
56 SÍÐUR B/C
LAUGARDAGUR 15. JÚLÍ 1995 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
Reuter
FRIÐARGÆSLULIÐI frá Kenýa og hollenskur félagi hans í þorpinu Potocari gefa aldraðri múslima-
konu, sem flúið hefur frá Srebrenica, svaladrykk. Tugþúsundir manna hafa þegar hrakist frá
borginni inn á svæði sem eru á valdi múslima eftir fall Srebrenica á þriðjudag.
Mittismæl-
ingar duga
London. Reuter.
FÓLK sem vill vita hvort það
sé of feitt og þurfí að fara í
megrun getur einfaldlega
mælt mittismálið til að kom-
ast að niðurstöðu, að sögn
hóps skoskra lækna.
Læknarnir segja í grein í
British Medical Journal að
þeir hafi gert könnun á holda-
fari 1.900 karla og kvenna á
aldrinum 25-74 ára í Glasgow
og nálægum sveitum. Notað-
ar voru flóknar, nútímalegar
mæliaðferðir sem byggjast á
tengslum milli líkamsmassa,
hæðar og þyngdar.
í ljós kom að í 98% tilfella
hefði dugað að kanna mittis-
málið. Hjá körlum verði það
að vera minna en 102 senti-
metrar en hjá konum innan
við 88 sentimetrar og virðist
hæðin ekki skipta máli.
Frakkar fordæma vestræna friðkaupastefnu og setja úrslitakosti
Serbar gera öfluga árás
á griðasvæði SÞ í Zepa
París, London, Saræevo. Reuter.
HERLIÐ Bosníu-Serba hóf í gær
árásir með stórskotaliði og öðrum
þungavopnum á múslimaborgina
Zepa í austurhluta landsins en þeir
höfðu áður gefið stjómarhermönnum
á staðnum frest til klukkan tvö að
staðartíma til að leggja niður vopn.
Herflugvélar Atlantshafsbandalags-
ins flugu skömmu áður yfir svæðið
en ekki voru gerðar neinar loftárásir
á serbneska liðið, að sögn talsmanns
Sameinuðu þjóðanna. Frakkar sögðu
í gær að Zepa gæti fallið á næstu
tveimur sólarhringum og hvöttu til
þess að vestræn ríki sendu herlið til
að koma í veg fyrir að Serbar tækju
fleiri griðasvæði SÞ.
Um 15.000 manns búa í Zepa og
þar eru um 100 úkraínskir friðar-
gæsluliðar. Vamarmálaráðherra
Frakka, Charles Millon, sagði í gær
að fengist ekki samþykki fyrir hert-
um aðgerðum, m.a. til að bijóta á
bak aftur umsátur Serba við
Sarajevo, myndu Frakkar endur-
skipuleggja lið sitt og íhuga aðgerðir
án samráðs við bandamenn sína.
Bretar sögðust ekki telja að til
væri nein hemaðarlausn á málefnum
Bosníu. John Major forsætisráðherra
kvaðst ætla að kalla saman fund í
næstu viku í fimmveldahópnum, sem
Bretar, Frakkar, Bandaríkjamenn,
Þjóðveijar og Rússar eiga aðild að.
Yrði þar allt friðargæslustarfið tekið
til endurskoðunar.
Fulltrúar Bandaríkjastjómar
ítrekuðu að ekki yrði sent landherlið
til Bosníu en sögðu að verið væri að
íhuga tillögur Frakka sem munu vilja
fá Bandanlcjamenn til að leggja fram.
flugvélar. Engin viðbrögð bárust frá
Moskvustjórninni en fulltrúi hennar,
Vítalíj Tsjúrkín, var sagður á leið til
Pale, höfuðstaðar Bosníu-Serba, til
viðræðna í gær.
Frakkar einir á báti
Jacques Chirac Frakklandsforseti
fordæmdi í gær „getuleysi" SÞ í Bos-
níu og sagði jafnframt á blaðamanna-
fundi að viðbrögð leiðtoga stórveld-
anna við tillögum Frakka um að láta
sverfa til stáls gegn Bosníu-Serbum
hefðu ekki verið jákvæð. „Sem stend-
ur erum við einir,“ sagði hann. Forset-
inn varaði bandamenn sína við og
minnti á afleiðingar af friðkaupa-
stefnu lýðræðisríkjanna á fjórða ára-
tug aldarinnar gagnvart Adolf Hitler
og öðrum einræðisherrum.
Leiðtogar Vesturveldanna áttu
mörg símtöl í gær um málefni Bosn-
íu en engin niðurstaða var í augsýn.
Úrslitakostir Chiracs þykja sýna vel
örvæntinguna og klofninginn sem rík-
ir nú meðal stórveldanna er tilraunir
SÞ undanfarin ár til að koma á friði
í Bosníu virðast endanlega vera að
renna út í sandinn.
Fulltrúar SÞ sögðu í gær að ástæða
væri til að óttast að fótur væri fyrir
.orðrómi um hryðjuverk Bosníu-Serba
í múslimaborginni Srebrenica. Ekkert
er vitað um nokkur þúsund manns,
aðallega karla og marga þeirra á
unglingsaldri, sem Serbar handtóku
er þeir náðu borginni á sitt vald.
„Við óttumst að skelfílegir atburðir
hafí orðið þar og gætu reyndar enn
verið að gerast," sagði Kris Janöwski,
fulltrúi Flóttamannaþjálpar SÞ.
■ Mannlegur harmleikur/19
höfðingja á hersýningu á
Champs-EIysees breiðgötunni í
París í tilefni dagsins. 4.500 her-
menn tóku þátt í sýningunni, 360
Reuter
bryndrekar, 200 flugvélar og
herþyrlur.
■ Veisluhöld trufluð/17
Jeltsín boðar
þingkosningar
Moskvu. Reutcr.
BORÍS Jeltsín, forseti Rússlands,
boðaði í gær kosningar til Dúmunn-
ar, neðri deildar rússneska þingsins,
17. desember. Forsetinn batt þar
með enda á vangaveltur um að hann
hygðist fresta kosningunum til að
koma í veg fyrir að stjómarand-
stæðingar bættu stöðu sína á þing-
inu.
Stjórnarandstæðingar á þinginu
fögnuðu ákvörðun Jeltsíns. „Deil-
unni um hvort kosningarnar verða
eða ekki ætti að ljúka núna og það
er mikilvægast," sagði forseti Dú-
munnar, ívan Rybkín.
í síðustu kosningum til Dúmunn-
ar 12. desember 1993 voru 450
þingmenn kjörnir til tveggja ára
eftir að Jeltsín hafði leyst fyrra þing
upp. Eftir næstu kosningar verður
kjörtímabilið hins vegar fjögur ár.
Enn er óljóst hvernig eða hvenær
kosið verður til efri deildarinnar,
Sambandsráðsins. Dúman vill að
efri deildin verði kjörin í almennum
kosningum eins og árið 1993. Ráðið
sjálft og nokkrir embættismenn í
Kreml vilja hins vegar að forsetinn
og svæðisbundnar stofnanir tilnefni
fulltrúa einstakra svæða í ráðið.
■ Jeltsín frestar Noregsför/17