Morgunblaðið - 15.07.1995, Blaðsíða 44

MORGUNBLAÐIÐ, KRINGLAN 1, 103 REYKJAVÍK, SÍMI 569 1100, SÍMBRÉF 569 1181,
PÓSTHÓLF 3040, NETFANG MBL@CENTRUM.IS / AKUREYRI: ILAFNARSTRÆTI 85
LAUGARDAGUR 15. JÚLÍ 1995
VERÐ í LAUSASÖLU 125 KR. MEÐ VSK
Má loks veitt aðstoð
Ríkisstjórnin vill
málið til EFTA
Gamli spít-
■ alinn gerð-
ur upp
SVERRIR Hermannsson og starfs-
menn hans eru þessa dagana að
vinna við að gera upp Gamla spítal-
ann við Aðalstræti á Akureyri, en
Sverrir er einhver kunnasti endur-
gerðarmeistari húsa á landinu.
Akureyrarbær keypti Gamla
spítalann fyrir stuttu og afhenti
Læknafélagi Akureyrar og Félagi
hjúkrunarfræðinga i því skyni að
hann yrði gerður að læknaminja-
safni. Minjasafninu á Akureyri var
falin umsjá hússins og rekstur.
Sverrir sagði að viðgerðin yrði
unnin í áföngum á 4-5 árum, fyrst
yrði húsið gert upp að utan og á
næsta ári yrði farið í að vinna
inni, fjarlægja steingólf, sem
steypt var fyrir 50 árum, og setja
í húsið timburgólf eins og upphaf-
lega var þar.
Þeir Kristján Pétursson, Birkir
Baldvinsson og Jóhannes Héðins-
son voru að vinna við vesturhlið
Gamla spitalans í sólskininu í
gær. Klæðning hefur verið tekin
af og reiðingur fjarlægður og ver-
ið er að bæta og lagfæra fótstykk-
in á uppistöðum hússins.
un vegna þessa máls. Halldór segir
að eftir að Má var vísað umsvifa-
laust út úr norskri lögsögu í fyrra-
kvöid, eftir að sjálfstætt björgunar-
fyrirtæki sleit samningi við útgerðina
um aðstoð við skipið sökum hótana
frá hagsmunaaðilum í norskum sjáv-
arútvegi, hafi málið verið komið á
afar alvarlegt stig.
Talsmaður stjómstöðvar vamar-
mála í Norður-Noregi viðurkennir að
norska strandgæslan hafí fengi fyrir-
mæli frá norskum stjómvöldum um
að veita Má aðstoð á alþjóðlegu haf-
svæði.
Réttarstaða íslenskra skipa í
norskum höfnum verður að sögn
Halldórs Ásgrímssonar utanríkisráð-
herra tekin fyrir á vettvangi Evr-
ópska efnahagssvæðisins í Brussel á
þriðjudaginn. Halldór kveðst telja að
björgunarfyrirtækið norska hljóti að
vera skaðabótaskylt gagnvart útgerð
Más.
■ Fékk fyrirmæli/4
Hald lagt á
2.000 lunda
Grunur
um veiði
án korts
LÖGREGLAN í Vestmannaeyjum
tók í gærkvöldi á móti tveimur bát-
um sem fluttu afla lundaveiðimanna
úr Suðurey og Álsey og lögðu hald
á aflann, alls um 2.000 lunda, vegna
gruns um að veiðimennirnir hefðu
ekki tilskilin veiðikort. í kjölfarið
voru tveir lögreglumenn sendir út
í Álsey til að kanna leyfi veiðimann-
anna.
„Aðgerðir okkar era í samræmi
við nýsett lög um að allir sem veiða
fugl, hvort sem þeir skjóta hann
eða veiða í háf, þurfi að bera veiði-
kort. Við tókum á móti bátum sem
vora að sækja fugla út í eyjarnar
og sendum lögreglumenn út í Álsey
til að styrkja rannsókn okkar,“ seg-
ir Jóhannes Ólafsson settur yfirlög-
regluþjónn í Vestmannaeyjum.
Þjóðarbúið gæti tapað 2 milljörðum vegna samdráttar í úthafskarfaveiðum
Morgunblaðið/Rúnar Þór
NORSKA strandgæslan kúventi í
afstöðu sinni í gærmorgun og veitti
togaranum Má frá Ólafsvík aðstoð
við að losa net úr skrúfu hans, utan
við fjögurra mílna lögsögu Noregs.
Þorsteinn Pálsson sjávarútvegsráð-
herra segir það samdóma álit ríkis-
stjómarinnar að æskilegt sé að láta
á það reyna fyrir eftirlitsstofnun
EFTA að Norðmenn meinuðu togar-
anum að koma til hafnar í Noregi.
Rætt var um mál togarans á ríkis-
stjórnarfundi í gær.
Svavar Þorsteinsson, útgerðar-
stjóri Más, segir að málið verði skoð-
að um helgina og í byijun næstu
viku verði tekin ákvörðun um hvort
málinu verði skotið til eftirlitsstofn-
unarinnar.
Sendiherra kallaður fyrir
Halldór Ásgrímsson utanríkisráð-
herra kallaði sendiherra Noregs á
sinn fund í gærmorgun og var ráðu-
neytið í stöðugu sambandi við norsk
stjómvöld í fyrrakvöld og gærmorg-
Afli utan lantlhelgi
58% minni en í fyrra
AFLI íslenskra skipa utan land-
helgi, að síld undanskilinni, er 58%
minni nú, eða tæpum 27.000 tonn-
um, en um mitt ár í fyrra. Jafn-
framt hafa landanir erlendra skipa
dregist saman um 38%, eða tæp
10.000 tonn, miðað við sama tíma-
bil, samkvæmt upplýsingum frá
Fiskistofu.
Um mitt ár í fyrra höfðu íslend-
ingar veitt rúm 46.000 tonn utan
landhelgi en hafa veitt um 19.000
það sem af er. Mestu munar um
úthafskarfann því á sama tíma í
fyrra höfðu veiðst rúm 45.000 tonn
á móti rúmum 18.000 tonnum nú
en hann veiddist sama og ekkert
eftir júlílok í fyrra. Þess má einnig
geta að í fyrra höfðu veiðst um 800
tonn af þorski utan landhelgi, en
42 nú.
Á móti kemur að íslendingar
hafa veitt 173.000 tonn úr norsk-
íslenska síldarstofninum á þessu ári
en veiddu 21.100 tonn á sama tíma-
bili í fyrra.
í spá Þjóðhagsstofnunar fyrir
árið 1995 var miðað við 60.000
tonn af úthafskarfa upp úr sjó, að
sögn Ásgeirs Daníelssonar hag-
fræðings, og ef svo fer sem horfír
skila veiðarnar tveimur milljörðum
minna í þjóðarbúið á þessu ári en
ráð var fyrir gert. Er þá miðað við
að 50 krónur fáist fyrir kílóið.
Minna landað af þorski
Hvað erlend skip áhrærir var
heildarafli til löndunar um mitt ár
í fyrra rúm 25.000 tonn en er tæp
16.000 tonn sem af er árinu. Mestu
munar um þorskinn því landað var
tæpum 12.000 tonnum í fyrra en
rétt rúmum 6.000 tonnum nú. Er-
lendu skipin höfðu einnig landað
rúmum 4.000 tonnum af rækju í
fyrra á móti 1.300 nú en magn
úthafskarfa er hins vegar svipað,
eða tæp 7.000 tonn á móti 7.400 í
fyrra.
Afli íslenskra hentifánaskipa er
talinn til erlendra landana að sögn
Ásgeirs og því erfitt að reikna
tekjutap vegna minni afla með
nákvæmni. Sé miðað við 115-20
krónur fyrir kílóið af þorski upp
úr sjó þýðir 5.000 tonnum minni
afli tekjutap upp á tæpar 600 millj-
ónir. En ef miðað er við verðmæti
rússaþorsks fyrir vinnsluna reikn-
ast kílóið á 40 krónur og tapið því
þriðjungi minna, eða um 200 millj-
ónir.
Má gera afla og háf upptæk
'Virðisaukaskattur var ranglega lagður á ábyrgðarviðgerðir
Hekla fær 30
milljónir
endurgreiddar
YFIRSKATTANEFND hefur fallist
á þá kröfu Heklu hf. að endur-
greiða beri fyrirtækinu álag og
dráttarvexti sem lagt var á við inn-
heimtu á virðisaukaskatti af
greiðslum fyrir ábyrgðarviðgerðir á
árunum 1990-1993. Komst nefndin
að þeirri niðurstöðu að ekki hafi
verið um að ræða virðisaukaskatt-
skylda veltu. Samtals er um að
ræða rúmlega 30 milljónir króna
sem fyrirtækið hafði áður staðið
skil á.
Þetta mál má rekja til ársins
1993 þegar eftirlitsskrifstofa ríkis-
skattstjóra gerði athugasemdir við
að Hekla hefði ekki gert skil á virð-
isaukaskatti af móttteknum greiðsl-
um fyrir ábyrgðarviðgerðir á bif-
reiðum og tækjum árin 1990-1993.
Taldi skrifstofan að vangoldinn út-
skattur næmi samtals tæplega 40
milljónum. Ríkisskattstjóri hækkaði
skattskylda veltu sem þessu nam
og bætti við 20% álagi á hækkun
virðisaukaskatts ásamt dráttar-
vöxtum. Hekla stóð skil á þessum
greiðslum en kærði ákvörðun ríkis-
skattstjóra til yfirskattanefndar í
október 1994.
Enginn virðisauki
Hekla vísaði m.a. til þess að eng-
inn „virðisauki" yrði til við umrædd-
ar ábyrgðarviðgerðir og þær
tryggðu þá kosti bifreiðanna sem
áskildar hafi verið við sölu þeirra.
Ríkisskattstjóri byggði aftur á móti
ákvörðun sína á því að beint réttar-
samband hafi verið milli kaupenda
bifreiða hjá Heklu og erlendra fram-
leiðenda bifreiðanna. Kaupendur
sæktu því kröfu um úrbætur á göll-
um, sem fram kæmu á bifreiðunum,
í raun beint á hendur viðkomandi
framleiðendum, en Hekla sæi um
ábyrgðarviðgerðir fyrir hönd fram-
leiðendanna og á reikning þeirra.
Yfirskattanefnd komst hins veg-
ar að þeirri niðurstöðu að ekki hafi
verið um að ræða beina ábyrgð
framleiðenda gagnvart kaupendum
bifreiðanna. Hekla hafi borið slíka
ábyrgð en átt síðan endurkröfu á
hendur framleiðendum vegna
kostnaðarins. Ekki væri unnt að
líta á umræddar greiðslur framleið-
enda bifreiðanna til Heklu sem end-
urgjald fyrir veitta þjónustu og af-
hentar vörur þeim til handa.
í Álsey vora þrír veiðimenn, sem
höfðu veitt um 1.440 fugla, en fjór-
ir í Suðurey, sem höfðu veitt um
500 fugla. Um miðnætti í gær voru,
að sögn Jóhannesar, vísbendingar
um að veiðimennirnir í Suðurey
hefðu veiðikort.
„Mér sýnist að að til greina komi
að við afhendum aflann úr Suðurey
en við eigum eftir að rannsaka mál
veiðimannanna í Álsey betur. Lög-
um samkvæmt er heimilt, ef veiði-
maður er staðinn að verki án veiði-
korts, að gera upptækan afla, auk
háfsins og beita sektum. Þarna
getur verið um tilfinnanlegt tjón
að ræða, því að háfar þeir sem
menn nota kosta um 30 þúsund
krónur. Þessir veiðimenn voru ekki
staðnir að því að nota háf, en leiði
rannsóknin í ljós að um ólöglegt
athæfi hafi verið að ræða, getum
við gert aflann upptækan og í fram-
haldi yrðu kærur væntanlega born-
ar fram.“