Morgunblaðið - 15.07.1995, Page 3
MORGUNBLAÐIÐ
LAUGARDAGUR 15. JÚLÍ 1995 B 3
GIORIGO Battis-
elli (fyrir miðju) á
æfing^u á „Experi-
mentum Mundi“ í
heimabæ sínum,
Albano.
Líklega jafnast þó engin uppsetning á
við æfingu í heimabænum, þar sem matar-
lyktina leggur að vitum manna og hljóðin
af götunni bætast við hrynjandi vinnu vinn-
andi tónlistarmanna. Blaðamaður Inde-
pendent var viðstaddur æfingu í Albani,
þar sem matarilminn lagði út um gluggana
yfir höfðum tónlistarmannanna, sem aftur
hresstu sig á víni. Börnin kölluðust á, hund-
arnir geltu, það drundi í traktorum og bíl-
um. Battiselli stjórnar með harðri hendi,
„piano, piano“ hrópar hann til að yfirgnæfa
hljóðin í koparsmiðnum. „Aðeins hærra í
járnsmiðnum og hnífabrýninum en ef kop-
arsmiðurinn vildi draga aðeins úr“. Svona
er haldið áfram þar til hljómsveitarstjórinn
er ánægður og þá er sest að dýrðlegri veislu.
Borðin svigna undan pasta, risottó, grilluðu
kjöti, tómötum, brauði, tiramisu, ostum,
salati og ávöxtum. Sterklegar hendur iðnað-
armanna halda um vínglös og sígarettur
og hundarnir naga bein undir borðum.
Skyldi höfundurinn Battiselli, kunna betur
við sig annars staðar?
Veröld hins ólgandi
og yfirnáttúrulega
í LONDON var á dögunum haldin
kynning á skáldsögu Thors Vil-
hjálmssonar, Grámosanum glóir, í
tilefni af útkomu á enskri þýðingu
hennar á Bretlandi. Á kynningunni
var m.a. lesið upp úr þýðingunni,
Justice Undone, af tveimur kunnum
Shakespeare-leikurum, Fionu Shaw
og Michel Charlesworth. Seg-
ir Thor að upplesturinn hafi
staðfest fyrir sér hve gott
verk þýðandinn, Bernard
Scuddér, hafi unnið. „Svo
varð maður auðvitað svolítið
hrærður að heyra textann
sinn lesinn á máli Williams
Shakespeare af þeim sem fara
best með það.“
Erindi Ted Hughes
Eins og Morgunblaðið hef-
ur áður greint frá flutti lárvið-
arskáld Breta, Ted Hughes,
erindi um Thor á kynning-
unni. Segir Thor að honum
hafi þótt mjög vænt um að
heyra þetta erindi Hughes.
„Mér þótti vænt um það bæði vegna
þess hvað þetta var gott hjá honum
en þar að auki hef ég svo miklar
mætur á honum. Hann er eitt af
bestu skáldum á Englandi í dag
ásamt íranum Seamus Heaney.“
Hér á eftir fara valdir kaflar úr
ávarpi Ted Hughes.
Þar sem ástríðurnar ólga
„Sögurnar og þjóðsögurnar voru
einu íslensku bókmenntirnar sem ég
hafði kynnt mér áður en ég fór til
íslands og þangað fór ég í rauninni
því ég hafði hrifist af landinu og
langaði jafnframt að renna þar fyrir
fisk. Ég ferðaðist hringinn í kringum
landið því þjóðbraut hefur verið lögð
í kringum landið og liggur hún víða
mjög nærri ströndinni. Ég hafði
kynnst Thor Vilhjálmssyni á bók-
menntahátíð í Spoleto og hann var
eini maðurinn sem ég þekkti á ís-
landi og ég hringdi í hann er ég kom
til landsins. Thor reyndist afar gestr-
isinn og góður heim að sækja. Hann
tók mig nánast að sér og son minn
sömuleiðis sem var í för með mér.
Við ókum saman frá Norðurlandi til
Reykjavíkur, síðan aftur til Húsavík-
ur og enduðum aftur hjá Thor í
Reykjavík þannig að ég fór í raun-
inni tvo hringi kringum landið og
kynntist því þessu hrjóstruga og
glæsilega landi afar vel, jöklunum,
þessari nekt sem minnir á tunglið,
og hinni óvenjulegu strandlínu því
maður fylgir henni mestan hluta
ferðarinnar kringum landið. Vegirnir
minna á enska sveitavegi og troðn-
Úr erindi lárvið-
arskálds Breta
um Thor Vil-
hjálmsson
Ted Hughes
Thor Vilhjálmsson
inga mestan hluta leiðarinnar og
hlaut ég afar góða yfirsýn yfír hina
eyðilegu byggð. Hvar sem numið er
staðar á Islandi, á ca 2.500 mílna
vegalengd umhverfis landið, getur
að líta litla á eða læk, auðn allt um
kring og maður freistast út í vatnið
í von um að krækja í físk en þá
verður manni litið upp og sér ein-
hvern mann standa og fylgjast með
úr nálægu holti og annan sem fylg-
ist með af öðru fjalli og ef þú gerir
þig líklegan til að renna fyrir fisk
þá koma þeir hlaupandi niður hlíð-
arnar hrópandi „No fiskur!"
Landsins er hvarvetna stranglega
gætt á þennan hátt, sérhver maður
fylgist með nágranna sínum og
maður fær á tilfínninguna að þetta
fólk lifi óskaplega einangruðu og
einmanalegu lífi þar sem ástríðurnar
ólga undir niðri.“
Sprottinn úr
landinu sjálfu
„Og Islendingarnir sjálfir, að und-
anskildum Thor Vilhjálmssyni sem
ég tel raunar engan veginn dæmi-
gerðan íslending - konan hans Mar-
grét er e.t.v. dæmigerðari Islending-
ur - maður fær á tilfinninguna að
hinn dæmigerði íslendingur sé
sprottinn beint úr landinu sjálfu.
Thor skynja ég sem einhvers konar
alþjóðlegan borgara meðan íslend-
ingar almennt virðast nánast sam-
grónir sjálfu landinu sínu og það er
afar erfítt að slíta þá frá því. Islend-
ingar eru einkar alvarlegir og inn-
hverfir og það er mjög erfítt að
koma þeim til að hlæja. Og þegar
þeir hlæja, þá stara þeir stjörfum
augum samkvæmt lýsingum Auden,
á meðan aðrir hlutar andlitsins
skellihlæja, standa sjálf augun _ á
stilkum og manni finnst eins og ís-
lendingasögurnar séu greyptar í
þetta fólk, 'spenna þeirra og ólga
falin í sálum þess.“
Skrýtin saga
„Er ég kom aftur til Reykja-
víkur dvaldi ég hjá Thor og
Margréti og vildu þau gera
mér gtaðan dag. Þau buðu
þremur lögmönnum í heim-
sókn. Þeir komu og við sátum
og þögðum. Þetta voru fremur
kuldalegir lögmenn - þu’ng-
búnir íslendingar og ég hugs-
aði með mér að þetta yrði nú
að líkindum hálf drungalegt
kvöld, íslensk lög! Hvað hef
ég komið mér í? En þá tók
einn þeirra til máls og hann
sagði skrýtna sögu og þar með
var hafinn söguflutningur sem
átti eftir að halda áfram allt kvöld-
ið. Þetta kvöld safnaði ég í sarpinn
sögum sem ég hef nærst á síðan.
Þessar sögur einkenndust allar af
því sama, þær báru mjög sterkan
keim af íslenskum þjóðsögum, þær
virtust raunsannar og fjölluðu allar
um fólk sem lögmennirnir þekktu -
þeir voru að segja sögur af vinum
sínum. Samt voru sögurnar æði
skrýtnar og hjákátlegar.“
Bakgrunnur
verka Thors
„í þessu landi þekkir sérhver ís-
lendingur bæði afkomendur og átt-
haga þeirra sem sögurnar fjalla um,
allt er þetta til staðar enn í dag.
Hin langa hefð munnmælasögunnar
sem kristallast hefur í sönnum gam-
ansögum er líka enn til staðar, ekki
aðeins sem botnfall þjóðmenningar
heldur sem lifandi fyrirbrigði í nú-
tímanum. Islendingar Iifa enn í ver-
öld hins ólgandi og yfírnáttúrulega,
en það er jafnframt heimur hinna
harðneskjulegu íslendingasagna. Og
úr þeirri sameiningu eru verk Thors
sprottin. Ég skynja verk Thors sem
einhvers konar blómgun þessara
þátta og þegar maður les bækur
hans í ljósi þeirrar innsýnar og finn-
ur þannig fullkomlega enduróm
þeirra, þá skynjar maður að verk
hans verða ekki eingöngu skilgreind
sem nútímabókmenntir heldur e.t.v.
miklu fremur sem eðlileg framvinda
langrar sögu einhverra merkustu
bókmennta sem skrifaðar hafa ver-
ið.“
Morgunblaðið/Þorkell
GEORG Guðni sýnir málverk í Norræna húsinu.
Oljós mörk milli
himins og jarðar
SUMARSÝNING Norræna húss-
ins opnar í dag. Þar sýnir mynd-
listarmaðurinn Georg Guðni mál-
verk. Georg hefur fengist við
landslagsmálverkið allt síðan hann
útskrifaðist úr myndlistarskóla og
nálgast það að mörgu leyti á ann-
an hátt en menn eiga að venjast.
„Það sem fýrst vakti athygli á
myndum Georgs Guðna voru hál-
frökkvuð fjöll, bungur og hlíðar-
drög einföld í formi og takmörkuð
í litaskala. Aftur á móti er það
dalurinn sem einkennt hefur nýrri
verk hans... jafnvel þótt okkur
kunni að finnast landslagið kunn-
uglegt, þá er varla hægt að segja
að þær séu myndir af nokkrum
tilteknum stað, en fremur eins og
óljós minning um stað sem maður
man ekki Iengur hvar er að finna,"
segir Gunnar J. Árnason í grein
um listamanninn í sýningarskrá.
Tvö ár frá síðustu
sýningu
Georg sagði tvö ár vera síðan
hann hélt síðast einkasýningu hér
heima og tími væri kominn að
sýna aftur því hann vildi helst
ekki að lengri tími liði milli sýn-
inga.
„Eg framleiði eiginlega ekki
meira en fyrir eina sýningu á ári.
Ég er allt að þijá mánuði að vinna
þessar stærri myndir og vinn þá
yfirleitt bara að einni í einu þó ég
vinni alltaf smærri myndir sam-
hliða.“
Georg byggir myndir sínar upp
á geómetrískan hátt og sjást
pensilstrokurnar vel og vinnuferlið
þarmeð sem er gegnumgangandi
allan tímann sem málað er; lárétt-
ar og lóðréttar strokur sem mynda
einskonar köflótt yfirbragð sem
leggst yfir landslagið og hvolfist
inn í myndina.
Ferðast um landið
„Ég passa mig alltaf á að byija
tímanlega á nýju málverki sem er
þá í raun ákveðið framhaid af því
sem ég er að ljúka við. Ef ég
myndi ekki gera þetta er allt eins
víst að ég héldi áfram að mála
sama málverkið út í hið óendan-
lega.
Kyrrðin og þessi óljósu mörk
milli himins og jarðar sem ég er
gjaman að fást við hafa mörgum
þótt gefa myndunum trúarlegt
yfírbragð. Vinnsla myndanna
verður oft einskonar íhugun og
leit að sambandi við þær sem að
vissu leyti má kalla einskonar trú-
arlega athöfn.
Ég ferðast töluvert um landið
en er ekki eildilega alltaf að skissa
og mála það sem ég sé á þeim
ferðum. Það sækja frekar á mig
myndir frá fyrri ferðum sem ég
skissa og vinn svo kannski þegar
heim kernur," sagði Georg að lok-
um.
Sýningin opnar í dag kl.15 og
stendur til 12. ágúst. Sýningin
verður opin daglega frá kl. 14-19.