Morgunblaðið - 15.07.1995, Blaðsíða 8

8 B LAUGARDAGUR 15. JÚLÍ 1995
MORGUNBLAÐIÐ

NIGEL Hawthorne og Paul Eddington í
hlutverkum sín í Já, ráðherra.
Morgunblaðið/Sveinn Haraldsson
Nigel Hawthorne
aðra sögu að segja: „Ég varð alltaf
að grátbiðja Nigel að gera eina þátta-
röð í viðbót. Hann er metnaðarfullur
og vill komast lengra.“
Gamanleikarinn gerist
skapgerðarleikari
Hawthorne hafði er hér var komið
sögu sannað sig sem gamanleikari í
sjónvarpi. En leikur hans í leikritinu
Skuggalendum kom mörgum á óvart.
Ahorfendur sáu leikarann sýna gam-
alkunna takta í hlutverki C.S. Lewis,
hins gamla staðnaða háskólakennara
sem var forfallinn piparsveinn. Atrið-
ið í lokin þegar hann kemst að því
að kona hans, Joy, sem leikin var
af Shakespeare- leikkonunni Jane
Lapotaire, var með krabbamein kom
eins og skrattinn úr sauðarleggnum.
Skyndilega hafði gamanleikarinn
góðkunni umbreyst í frábæran skap-
gerðarleikara. Fyrir þá sem sáu hann
í þessu hlutverki stenst túlkun Anth-
ony Hopkins í myndinni ekki sam-
jöfnuð. Hawthorne gerði Lewis að
miklu mannlegri og viðkunnanlegri
persónu en Hopkins tókst, þannig
að hann átti alla samúð áhorfenda
þegar syrti í álinn. Þrátt fyrir að
Hawthorne slægi í gegn í hlutverkinu
og hlyti Tony-verðlaunin fyrir að
leika það á Broadway var Anthony
Hopkins valinn til að leika það í kvik-
myndinni sem gerð var eftir leikrit-
inu.
Fyrstu spor á hvíta tjaldinu
Samkvæmt því sem Nigel Haw-
thome segir var þetta ein orsökin
Nigel Hawthome er aðal-
lega kunnur hér á íslandi
fyrir hlutverk sitt í sjón-
varpsþáttunum Já, ráð-
herra. Þótt hann sé þekktur úr sjón-
varpi og á sviði í London og á Broad-
way hefur hann verið óþekktur á
hvíta tjaldinu. Það kom því á óvart
þegar hann var tilnefndur til óskars-
verðlauna fyrir leik í aðalhlutverki í
febrúar sl. Þótt hann hlyti ekki sjálf
verðlaunin, eins og hann sjálfur hafði
' séð fyrir, var tilnefningin ein tölu-
verð viðurkenning og auglýsing fyrir
kvikmyndina sem verður sýnd í
Regnboganum síðla sumars.
NIGEL Hawthome fæddist í Co-
ventry á Englandi árið 1928 og verð-
ur því samkvæmt íslenskum mæli-
kvarða löggiit gamalmenni á þessu
ári. Það þykir kannski fullseint að
verða kvikmyndastjarna á gamals
aldri en ferill Hawthomes fór hægt
af stað. Hann var alinn upp í Suður-
Afríku, þangað sem foreldrar hans
fluttu með börn sín fjögur þegar
hann var fjögurra ára. Faðir hans
var allt annað en ánægður þegar
Hawthorne ákvað að gerast leikari
21 árs gamall. „Leikhúsið var flótta-
• leið. Það var ástæðan fyrir því að
ég ákvað að gerast leikari. Faðir
minn var mjög móðgaður, hann vildi
að ég stefndi á að gerast háttsettur
ríkisstarfsmaður og frímúrari."
Sir Humphrey og Thatcher
Þetta er kannski ástæðan fyrir því
að Hawthorne tókst svo vel að túlka
Sir Humphrey Appleby í sjónvarps-
þáttunum Já, ráðherra sem hófu
göngu sína 1980. Það kostaði hann
tveggja áratuga baráttu í leikhúsum
í Suður-Afríku og seinna í Bretlandi
að koma undir sig fótunum og hann
var ekki orðinn alveg viss um að
hann hefði tekið rétta ákvörðun um
lífsstarfið fyrr en hann var kominn
á sextugsaldur. Er hann sló svo eftir-
minnilega í gegn sem Sir Humphrey
var hann búinn að leika í ýmsum
sjónvarpsþáttum um nokkurra ára
skeið. Það kom á daginn að hann
var fæddur gamanleikari. Jafnvel
Margaret Thatcher var svo ákafur
aðdáandi þáttanna að hún krafðist
þess einu sinni að fá að koma fram
: í þeim.
Það fer tvennum sögum af því
hvert ferill Hawthomes stefndi um
miðjan níunda áratuginn. Önnur út-
í gáfan er á þá leið að Hawthorne
hafi verið búinn að sætta sig við að
vinna við sjónvarp það sem eftir var
ævinnar. Hann hafí verið búinn að
fá leið á að koma fram í leikritum
og leika sama hlutverkið kvöld eftir
kvöld mánuðum saman. Því var einn-
ig haldið fram að hann þjáðist af
áköfum sviðsskrekk og að hann yrði
að taka inn töflur til að geta komið
fram. En Paul Eddington, sem lék á
móti Hawthome í Já, ráðherra hefur
NIGEL Hawthorne sem
hinn vitskerti Georg III í
The Madness ofKing Ge-
orge III eftir Alan Bennett
í Þjóðleikhúsinu breska.
hald hér á landi, er hann lék Sir
Humphrey í þáttasyrpunni Já, ráð-
herra lýsir hér í samtali við Svein
Haraldsson leikferli sínum og breytt-
um áherslum við það að verða kvik-
myndastjama, eftir að hafa verið leik-
í myndinni The Madness of King
George. Leikritið var sett upp 1993
í Þjóðleikhúsinu breska og Hawt-
home fékk Olivier-verðlaunin fyrir
túlkun sína á hlutverki Georgs III.
Bandaríski kvikmyndajöfurinn
Samuel Goldwyn jr., sonur Samuel
gamla Goldwyns í Metro-Goldwyn-
Mayer, fór á sýningu á verkinu og
fékk augastað á því sem efnivið í
kvikmynd. Hann hefur áður fram-
leitt t.a.m. myndir Kenneth Bran-
aghs eftir Shakespeare-leikritum, Ys
og þys út af engu og Hinrik V. Það
var aðeins fyrir þrákelkni Alan Ben-
netts, höfundar sviðsverksins og
handritsins að kvikmyndinni, að
Hawthome fékk á endanum hlut-
verkið þrátt fyrir mótbámr Gold-
wyns. Sem nýgræðingur í kvik-
myndagerð fannst Hawthorne
líka kraftaverk að kvik-
myndin skuli hafa verið
framleidd fyrir ekki meira
fé og að tökur á henni skuli
aðeins hafa tekið átta og
hálfa viku.
Munur á sviði og mynd
hús- og sjónvarpsmaður í áratugi.
Aðspurður um muninn á að leika
hlutverk Georgs III í kvikmynd og á
sviði segir Hawthorne: „Auðvitað ér
töluverður munur á því. Hlutverk
Georgs konungs á sviði er mjög lík-
amlega erfítt. Þegar ég hóf að leika
þetta hlutverk fyrir fjórum árum var
ég ekki miklu yngri en ég er í dag.
Svo heppilega vildi til að leikstjórinn
leyfði leikurunum að skapa sjálfir
sinn karakter. Ég varð að finna per-
sónuna, kynnast henni og túlka kar-
akterinn með öllum sínum geð-
sveiflum í hnotskurn á sviði. Ég varð
að ákveða hvernig honum hrakaði
stig af stigi þar til endapunktinum
er náð. Ég ákvað að sýna það að
hluta til með því hveiju hann klædd-
ist. En vandamálið var að í rauninni
var Georg III alltaf umkringdur hirð-
fólki sem sá um að hann væri vel
til fara og í kvikmyndaforminu, sem
gerir meiri kröfur um raunsæi, varð
að taka þetta til greina.
Þegar að kvikmynduninni kom var
hægt að hægja á því hvernig geðveik-
in nær tökum á konunginum. A svið-
inu virðist honum hraka hratt því
það er ekki hægt að leika sér eins
með tímann og á hvíta tjaldinu. Mér
datt í hug að sýna andstæðurnar á
hve formlega hirðfólkið er klætt með
því að láta það gera eitthvað sem
er óvenjulegt að gera í þannig bún-
ingi, þ.e. að sýna það í kapphlaupi
í súlnagöngum. Þetta reyndist svo
vera erfiðasti hluti myndarinnar fyr-
ir mig líkamlega."
Eftir því sem Samuel Goldwyn jr.
segir var það Nigel Hawthorne sem
kom fram með hugmyndina að
breyta titli leikritsins þegar fínna
átti nafn á kvikmyndina. „Hann benti
mér á að ef við kölluðum myndina
The Madness of King George III þá
héldu áhorfendur að þeir hefðu misst
af The Madness of King George I
og II.“ Þessum hugmyndaríka leik-
ara virðist því vera fleira til lista
lagt en að skapa eftirminnilegar per-
sónur á sviði, í sjónvarpi og í kvik-
myndum.
Heimsfrægur en hlédrægur
Nigel Hawthorne kvartaði sáran
undan þeirri athygli sem honum var
sýnd í sambandi við óskarsverðlaun-
atilnefninguna og lét hafa eftir sér
að hann yrði þeirri stund fegnastur
þegar komið væri á hreint að hann
fengi ekki verðlaunin. Þegar hann
er ekki að kljást við ný hlutverk eða
að snæða kvöldverð með Díönu prins-
essu og Karli krónprins (hvoru í sínu
lagi) lifír hann tilbreytingasnauðu
lífi í aldagömlum sveitabæ fimmtíu
kílómetra fyrir norðan London.
Þótt hann og sambýlismaður hans
síðastliðin 17 ár, Trevor Bentham,
forðist sviðsljósið í einkalífinu og
segist ekki standa í neinni réttinda-
baráttu þá var ekki hægt að hafa
Hawthorne ofan af því að Bentham
yrði fylgdarmaður hans á óskars-
verðlaunahátíðinni. Þessi góðkunni
leikari, sem segist ekki hafa fengið
góð hlutverk fyrr en hrukkurnar
höfðu gefíð andliti hans meiri svip,
er greinilega prinsipmaður, bæði í
leik og starfi.
fyrir því að hann lék í myndinni De-
motition Man árið 1993. „Kvikmynda-
leikstjórinn Joel Silver'sá leikritið The
Madness of King George III og vildi
fá mig til að leika í Demolition Man.
Það var þegar farið að tala um að
kvikmynda leikritið, en ég hafði áður
brennt mig á því að aðrir leikarar
væru fengnir til að leika í kvikmynd-
um byggðum á leikritum sem ég hafði
leikið í, eins og þegar Anthony Hopk-
ins var ráðinn til að leika í Skugga-
lendum eftir að ég hafði túlkað per-
sónuna á sviði. En svona varð það
að vera því að ég hafði ekki enn skap-
að mér nafn í kvikmyndaheiminum.
Þess vegna var ég til í að lesa að
minnsta kosti handritið að Demolition
Man. Þótt handritið væri ekki það sem
ég var vanur ákvað ég að taka hlut-
verkinu til að koma ár minni fyrir
borð í kvikmyndum.“ Það má nefna
hér að Hawthorne hefur annars stað-
ar látið hafa eftir sér að þátttaka
hans í Demolition Man, þar sem hann
lék m.a. á móti Sylvester Stallone
hafí verið „algjör tímaeyðsla".
Hawthome segir að þessi fyrsta
reynsla sfn af Hollywood hafí verið
mjög fræðandi. Hann hafi ekki verið
inni í siðavenjum kvikmyndaborgar-
innar og hann hafí ekki gert sér grein
fyrir því að ef hann setti ekki fram
kröfur um að komið yrði fram við
hann sem stjömu yrði ekki tekið
mark á honum. „Sem dæmi má nefna
að ég krafðist þess ekki að leikstjór-
inn tæki á móti mér þegar ég lenti á
Los Angeles-flugvelli og fylgdi mér í
hús sem hæfði stöðu minni eins og
er víst venja meðal stjamanna. Á
meðan Sylvester Stallone bjó við alls-
nægtir á tökustað varð ég að hírast
í litlu hjólhýsi sem ég deildi með ein-
um aukaleikaranna."
Óskarsverðlaunatilnefning
Þegar talið barst að óskarsverð-
laununum kvað Nigel Hawthorne það
hafa verið ánægjulegt að vera við
óskarsverðlaunaafhendinguna. Hann
hafi aldrei verið viðstaddur hana
áður, enda hafi hann ekki haft mik-
inn áhuga á því áður fyrr. Allt hafi
verið miklu stærra í sniðum en hann
bjóst við. Hinn gn'ðarstóri áhorfenda-
salur rúmar 6.000 manns og annað
er eftir því. Honum fannst hann vera
utangarðsmaður þar sem þetta væri
mjög bandarísk hátíð, þar sem hald-
ið væri upp á bandaríska kvikmynda-
iðnaðinn. „Mér fannst strax- og ég
kom inn í bygginguna að ég sem
útlendingur ætti enga möguleika á
þvf að fá verðlaunin í minn hlut. Á
augabragði kom í ljós að samkeppn-
in um óskarsverðlaun fyrir aðalhlut-
verk stóð á milli Forrest Gump og
Reifara Tarantinos. Reifari laut svo
í lægra haldi vegna þess að hún
þótti of ofbeldiskennd og allt benti
til þess að Tom Hanks fengi verð-
launin. Það væri kraftaverki líkast
ef ég hefði fengið verðlaunin ... en
kraftaverk gerast, svo það var mögu-
leiki.“
Af Georgi konungi III
Það var kannski kraftaverki Ifkast
að Nigel Hawthorne fékk hlutverkið
Leikhús-
ið var
flóttaleið
Breski leikarinn góðkunni, Nigel
Hawthome, sem komst í allra uppá-