Morgunblaðið - 20.07.1995, Blaðsíða 16

16 FIMMTUDAGUR 20. JÚLÍ 1995
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR: EVRÓPA
ERLENT
Sænska sendiráðið tekur við umboði
forsætisnefndar ESB á Islandi
Svíar í fyrsta
sinn fulltrúar ESB
SÆNSKA sendiráðið tók 1. júlí
síðastliðinn við umboði forsætis-
nefndar Evrópusambandsins hér á
landi af franska sendiráðinu.
Spánn er nú í
forsæti ráð-
herraráðs sam-
bandsins, en
þar sem ekki er
spænskt sendi-
ráð hér á landi
féll þetta hlut-
verk því
sænska í skaut.
Þetta er í fyrsta
sinn sem
sænskt sendiráð gegnir þessu hlut-
verki fyrir Evrópusambandið.
í öllum ríkjum utan ESB sér
sendiráð eins af aðildarríkjunum
um tengsl ESB við viðkomandi ríki.
Yfirleitt er um sendiráð forystu-
landsins að ræða. Aðeins sex af
fimmtán ESB-ríkjum hafa hins
vegar sendiráð á íslandi, þ.e.
Frakkland, Þýzkaland, Bretland,
Danmörk, Noregur og Svíþjóð.
Svíþjóð er það ríki af þessum sex,
sem er næst í röðinni að taka við
formennsku í ráðherraráðinu, þótt
það verði ekki fyrr en árið 2001,
og fær þess vegna þetta hlutverk.
„Þetta er í fyrsta sinn sem
sænskt sendiráð gegnir þessu hlut-
verki,“ segir Pár Kettis, sendiherra
Svíþjóðar á íslandi, í samtali við
Morgunblaðið. Hann segir að
sendiráðið verði nú diplómatískur
tengiliður ESB við ísland og muni
til dæmis sjá um að koma á fram-
færi diplómatískum skilaboðum,
sem ekki rúmist innan ramma
samningsins um Evrópskt efna-
hagssvæði, þótt ekki sé líklegt að
þau verði tíð. Auk þess hafi fram-
kvæmdastjórn ESB sendifulltrúa á
íslandi, en sá hafi aðsetur í Osló.
Sendiráðið mun jafnframt sjá
um að skipuleggja og leiða fundi
sendiherra ESB-ríkjanna í Reykja-
vík, en í öllum höfuðborgum utan
ESB eru slíkir fundir haldnir reglu-
lega. Jafnframt hefur sænska
sendiráðið tengsl við spænsk
stjómvöld í gegnum sænska utan-
ríidsráðuneytið.
Aðspurður hvort líklegt væri
að það myndi stuðla að betri
tengslum Islands við ESB að
sendiráð norræns ríkis færi nú
með umboð forsætisnefndarinnar
hér á landi, segir Kettis að tengsl-
in í gegnum sendiráðið séu aðeins
hluti af víðtæku neti tengsla, þar
sem bein tengsl ríkisstjórna skipti
mestu máli. „Við teljum hins veg-
ar áhugavert að Svíþjóð gegni nú
þessu hlutverki og við norrænu
sendiherrarnir höfum nokkra sér-
stöðu. Við þekkjum bæði norræna
samstarfið og það evrópska. Við
erum því í betri aðstöðu en mörg
starfssystkin okkar,“ segir Kettis.
PSr
Kettis
Reuter
Kohl o g Gonzalez funda
HELMUT Kohl Þýskalands-
kanslarí og Felipe Gonzalez,
forsætisráðherra Spánar, áttu
fund saman í Santiago de Com-
postela, höfuðborg Galisíu í
gær. Bosníudeilan var helsta
umræðuefni fundarins en einn-
ig ræddu þeir hvaða verkefni
væru framundan í Evrópusam-
bandinu næstu mánuði, meðan
Spánverjar fara með for-
mennskuna í ráðherraráðinu.
Þeir tóku við henni af Frökk-
um um mánaðamótin og sagði
Kohl þá hafa farið „frábær-
lega“ af stað.
ESB verst jap-
anskri tölvutækni
Brussel. Reuter.
FRAMKVÆMDASTJÓRN Evrópu-
sambandsins tilkynnti í gær, þriðju-
dag, að hún íhugi að framlengja
aðgerðir gegn undirboðsverði á inn-
fluttum japönskum tölvu-
minniskubbum.
ESB er með því að bregðast við
beiðni sambands evrópskra raf-
eindahlutaframleiðenda (EECA) frá
1994, þar sem sambandið lýsir
þungum áhyggjum evrópska fram-
leiðenda af því ef aðgerðirnar gegn
undirboðum yrðu látnar niðtir falla.
Suður-kóreskir og japanskir
framleiðendur tölvuminniskubba bíði
eftir því að geta flætt sinni fram-
Ieiðslu á ósamkeppnishæfu verði inn
á evrópska markaðinn, sem myndi
setja alla evrópska framleiðendur á
þessu sviði í mikinn vanda, sem
þegar var mikill orðinn áður en nú-
gildandi verndarákvæði gengu í
gildi, og minnka enn meir markaðs-
hlutdeild þeirra á markaðnum.
Helmut Kohl ásælist
„grænu“ atkvæðin
Bonn. Reuter.
KRISTILEGIR demókratar (CDU) í
Þýskalandi hyggjast nú grípa til
aðgerða í umhverfismálum til að
draga úr áhrifum flokks Græningja
og næla sér í
stuðning kjós-
enda, sem er
annt um slík
mál.
Helmut Kohl
kanslari hélt á
þriðjudag fund
með flokks-
bræðrum sínum
og þar var tekin
ákvörðun um að
þrýsta á um ýmsar aðgerðir til að
sýna að flokknum er alvara í um-
hverfismálum. Meðal annars verður
reynt að koma á nýjum bílaskatti
með það að markmiði að draga úr
útblæstri skaðlegs koltvísýrings.
Leiðtogar CDU og systraflokks
hans, CSU, skoruðu jafnframt á
flokksfélaga að láta af öllum vanga-
veltum um samstarf við Græningja
vegna þess að slíkt tal fældi íhaldsa-
ma kjósendur frá.
„Græningjar hafa ekki einokun-
arrétt á „grænum" málefnum eða
kjósendum," sagði Edmund Stoiber,
leiðtogi CSU í Bæjaraiandi í útvarps-
viðtali í gær. Samstarfsflokkur CDU
í stjórn Þýskalands, flokkur ftjálsra
demókrata (FDP), hafnaði hug-
myndinni um bílaskattinn hins vegar
snarlega og sagði Guido Westerw-
elle, formaður FDP, að flokkur sinn
kysi fremur að afnema bílaskattinn
með öllu og skattleggja bifreiðaeig-
endur þess í stað með hærri álögum
á eldsneyti.
Kohl lætur að sér kveða
Kohl hefur látið kveða að sér í
auknum mæli í umhverfisverndar-
málum undanfarnar vikur. í júní
studdi hann málstað Grænfriðunga
gegn því að Brent Spar, borpalli olíu-
félagsins Shell, yrði sökkt á reg-
inhafi. Hann greip meira að segja
til þess óvenjulega ráðs að skora á
John Major, forsætisráðherra Bret-
lands, að leggjast gegn fyrirætlan
Shell á Bretlandi.
Næst tók hann upp á því á fundi
með Jacques Chirac að vekja máls
á þeirri miklu andstöðu, sem ríkti í
Þýskalandi við fyrirhugaðar kjarn-
orkutilraunir Frakka í Kyrrahafi.
Vandi frjálsra demókrata
Vangaveltur um að kristilegir
demókratar hyggi á samstarf við
Græningja eru sprottnar af því að
frjálsir demókratar eru smám sam-
an að þurrkast út af landsþingum
um al|t Þýskaland. Flokkurinn á nú
aðeins sæti á þingum fjögurra landa
af 16. Flokkar í Þýskalandi þurfa
að komast yfir fimm hundraðshluta
fylgisþröskuld til að ná inn á þing.
FDP er nú við fimm prósenta mark-
ið í fylgiskönnunum. Gjaldi flokkur-
inn afhroð í kosningum, sem haldn-
ar verða í Berlín í október og Rhein-
land-Pfalz, Slésvík-Holtsetalandi og
Baden-Wúrttemberg í mars, yrði
nánast útilokað að CDU/CSU gæti
gengið til samstarfs við FDP að
nýju í kosningunum árið 1998.
Þá þyrfti CDU/CSU að freista
þess að ná hreinum meirihluta, sem
kristilegum demókrötum hefur að-
eins tekist einu sinni áður - árið
1957 - og þá voru aðeins þrír flokk-
ar, en ekki fimm eins og nú.
Það eru hins vegar þessi vand-
ræði FDP, sem hafa hleypt af stað
vangaveltunum um samstarf kristi-
legra demókrata við Græningja. Þau
liggja sennilega einnig að baki þess-
ari tilraun kristilegra demókrata til
að ná til sín fylgi umhverfisverndar-
sinna.
Helmut
Kohl
Yfirlýsing Leoníds Kútsjma, forseta Ukraínu
Gæsluliðar áfram í Bosníu
Kíev. Reuter.
LEONÍD Kútsjma, forseti Úkraínu,
hét því í gær að úkraínskir hermenn
í friðargæsluliði Sameinuðu 'þjóðanna
í Bosníu yrðu ekki kallaðir heim þótt
þeir séu hart leiknir á griðasvæðun-
um í Zepa og Gorazde.
„Okkur er ljóst að heimkvaðning
myndi aðeins gera ástandið enn
verra,“ sagði forsetinn. Kútsjma
gagnrýndi á hinn bóginn ríki heims
fyrir aðgerðaleysi í Bosníudeilunum.
Hann sagði að alþjóðastofnunum
hefði ekki gengið vel að fást við
vandann vegna þess að hjá þeim
væri krafist samhljóða ákvarðana og
slík aðferð dygði ekki í málum af
þessu tagi.
Úkraínumenn hafa um 1.200 menn
í löndum gömlu Júgóslavíu, þ. á m.
Bosníu. Háttsettur embættismaður í
Úkraínu hvatti SÞ á þriðjudag til að
kalla úkraínsku gæsluliðana frá
hættusvæðunum tveim en sagði að
ekki stæði til að kalla liðið heim.
Fundur tengslahópsins um mál-
efni Júgóslavíu, sem Bretland,
Frakkland, Bandaríkin, Rússland og
Þýskaland eiga aðild að, verður í
London á morgun, föstudag.
Hennadíj Údovenko, utanríkisráð-
herra Úkraínu, sagði í gær að þar
myndu fulltrúar Úkraínu leggja
megináherslu á að gæsluliðarnir
sem haldið er í gíslingu í Zepa og
Gorazde yrðu leystir úr haldi.
Yfirheyrslur hafnar á Bandaríkjaþingi vegna Waco-málsins
Búist við harðri gagnrýni
á alríkislögregluna
Waco í Texas. The Daily Telegraph.
YFIRHEYRSLUR hófust í gær á Bandaríkjaþingi
vegna umsáturs og síðar árásar er liðsmenn alríkis-
lögreglunnar, FBI, gerðu á aðsetur Branch Davidian-
sértrúarsafnaðarins í Waco í Texas fyrir rúmum
tveim árum. Talið er að 82, þar af mörg börn, hafi
farist í eldi sem kom upp í bækistöðvunum þegar
ráðist var gegn söfnuðinum. Yfirvöld segja að fólkið
hafi sjálft kveikt í og framið þannig fjöldasjálfsvíg.
Repúblikanar eru í meirihluta á þingi og er ljóst
að þeir munu reyna að koma höggi á ríkisstjórn Bilis
Clintons forseta með því að sýna fram á að um mi-
stök og lélega stjórn hafi verið ræða er kostað hafi
saklaust fólk Iífið. Gagnrýnendur segja yfirvöld hafa
brotið ýmis lög, allt of mikilli hörku hafi verið beitt
og þeir staðhæfa einnig að margt sem söfnuðinum
og leiðtoga hans, David Koresh, var borið á brýn
hafi verið helber ósannindi. Hópar hægri-öfgamanna
segja Waco-málið skýrt dæmi um vaxandi ofbeldi
yfirvalda gegn almenningi sem verði því að fá leyfi
til að veija sig með vopnavaldi ef nauðsyn krefji.
Maður úr söfnuðinum, Clive Doyle, komst naum-
lega undan og verður látinn bera vitni fyrir sameigin-
legri þingnefnd beggja deilda. Aðrir sem sluppu lif-
andi eru nær allir í fangelsi, sakaðir um um þátttöku
í morðsamsæri. Doyle missti dóttur sína í eldinum.
Brot á skotvopnalögum
Aðgerðirnar voru upphaflega á vegum Tóbaks-,
áfengis- og skotvopnaskrifstofunnar, ATF. Stjórnvöld
segja að um ofstækishóp hafi verið að ræða sem brot-
ið hafi lög um skotvopnaeign og misnotað börn.
Fréttaritari breska blaðsins The Daily Telegraph telur
að fyrrnefnda ásökunin sé vægast sagt vafasöm frá
lagalegu sjónarmiði og hin hafi reynst helber uppspuni.
FBI tók við málinu þegar ATF hafði gert blóðuga
og misheppnaða tilraun með þyrlum og miklum vopna-
búnaði til að komast inn í bækistöðvarnar en ATF
taldi að Koresh hefði brotið lög um skotvopnaeign.
Lögreglustjórinn í héraðinu segir að auðveldast hefði
verið að láta sig banka á dyrnar hjá Koresh með leit-
arheimild upp á vasann og komast þannig hjá átök-
um. Þar að auki kom í ljós að auðvelt hefði verið
fyrir liðsmenn stjórnarinnar að ná tali að leiðtoganum
sem skokkaði reglulega umhverfis búgarð safnaðarins
og fór öðru hverju út að versla.
FBI beitti lífshættulegu gasi
FBI sat um bækistöðvarnar í 51 dag áður en árás
var gerð og var háð taugastríð gegn fólkinu, sírenur
voru stanslaust þeyttar og hvers kyns hljóð mögnuð
upp til að hindra að íbúarnir gætu sofið.
Loks gafst alríkislögreglan upp á þófinu, fullyrt var
að bömin væru í hættu vegna misnotkunar og ákveð-
ið að ráðast til atlögu. Beitt var fyrst táragasi, CS,
sem sérfræðingar segja að geti verið lífshættulegt í
lokuðum vistarverum og því stranglega bannað að
nota á þennan hátt samkvæmt alþjóðasamningum.
Lögfræðingur sem FBI lét kanna málið er harðorður.
Hann segir að gasið hafi verið notað þótt vitað væri
að ekki væru til grímur handa börnunum sem voru
um 20. Lík þeirra fundust í neðanjarðarsal, mörg þeirra
höfðu reynt að nota vot handklæði Lil að veijast gasinu.
Sex barnanna virtust hafa kramist undir múrbrot-
um er skriðdreki jafnaði húsið við jörðu, sum höfðu
kafnað, nokkur höfðu verið skotin til bana, líklega
af foreldrum sem vildu binda enda á þjáningar þeirra.
Einn af skriðdrekastjórum FBI sagðist fyrir rétti
hafa fengið það hlutverk í árásinni að loka strax út-
gönguleið neðanjarðarsalanna með múrbrotum til að
enginn kæmist undan.