Morgunblaðið - 20.07.1995, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ
ERLEIMT
FIMMTUDAGUR 20. JÚLÍ 1995 17
STUTT
Hefðu
notað
sprengjuna
JAPANIR hefðu ekki hikað við
að beita kjarnorkuvopnum
gegn Bandaríkjunum í síðasta
stríði hefðu þeir ráðið yfir
þeim. Kom þetta fram í gær
hjá Tatsusaburo Suzuki, jap-
önskum eðlisfræðiprófessor,
en hann tók þátt í kjarnorku-
vopnarannsóknum í Japan fyr-
ir stríð. Hann hélt því hins
vegar fram, að sprengjunum
hefði þá aðeins verið varpað á
hernaðarmannvirki en ekki á
borgir. Suzuki segir, að öfugt
við það, sem sumir Banda-
ríkjamenn hafi haldið fram,
þá hafi Japanir verið langt frá
því að smíða kjarnorku-
sprengju. Þeim hafi til dæmis
mistekist að framleiða auðgað
úran.
Ríkisfyrir-
tæki gerð
gjaldþrota
WANG Zhongyu, efnahags-
og viðskiptaráðherra Kína,
sagði í gær, að 114 ríkisfyrir-
tæki yrðu látin fara í gjaldþrot
á næstunni en á tæpu ári hef-
ur 47 slíkum fyrirtækjum ver-
ið lokað. Ræikisfyrirtæki í
Kína eru um 100.000 og er
þriðjungurinn rekinn með tapi.
Er þeim haldið á floti með
styrkjum, sem er mjög íþyngj-
andi fyrir ríkissjóð.
Lestastjórar í
London boða
verkföll
LESTASTJÓRAR neðanjarð-
arlesta í London samþykktu í
gær að efna til sólarhrings
verkfalla í nokkur skipti til að
leggja áherslu á kröfu sína um
launahækkanir. Stéttarfélag
lestastjóra British Rail hafa
efnt til slíkra verkfalla í tvo
daga síðustu tvær vikur og
hefur boðað frekari verkföll.
Bretar sagðir
of feitir
DAUÐSFÖLLUM vegna
hjartasjúkdóma og hjarta-
áfalla hefur fækkað í Bret-
landi en Bretar eru of feitir
og reykja of mikið, samkvæmt
könnun sem Stephen Dorrell,
heilbrigðismálaráðherra Bret-
lands, kynnti í gær. Hann
sagði að sjálfsmorðum og
dauðaslysum hefði fækkað og
lekandatilfellum hefði fækkað
meira en stefnt var að. Hins
vegar ylli það vonbrigðum
hversu margir væru of feitir
og það yki líkurnar á að tíðari
hjartasjúkdómum.
Sakarupp-
gjafir boðað-
ar í Víetnam
BÚIST er við að yfirvöld í
Víetnam veiti 2.900 föngum
sakaruppgjöf í september þeg-
ar minnst verður 50 ára af-
mælis sjálfstæðisyfirlýsingar
landsins. Opinber fréttastofa í
Víetnam sagði í gær að Le
Duc Anh forseti hefði þegar
fengið lista yfir þá fanga sem
kæmu til greina.
Veikindi Jeltsíns hafa ýtt undir vangaveltur um hver sé líklegur arftaki hans
Hæglátur forsætis-
ráðherra bíður færis
Moskvu. The Daily Telegraph.
ÞRÁTT fyrir að það orð fari af
Viktor Tsjemómyrdín, forsætisráð-
herra Rússlands, að hann fari sér
jafnan hægt hefur að undanförnu
sópað að honum í hlutverki líkleg-
asta arftaka forsetans, Borís Jelts-
íns, og það hefur ýtt undir vanga-
veltur sem jafnan skjóta upp kollin-
um þegar efasemdir vakna um
heilsuhreysti Kremlarleiðtoga.
Rússneskir fréttaskýrendur telja
nú að Jeltsín þurfi að reiða sig á
forsætisráðherrann og þurfi að
þiggja ráð hans í efnum sem forset-
inn hefur hingað til hlutast til um
sjálfur.
„Hingað til hefur Jeltsín ætíð
reitt sig á að herinn haldi verndar-
skildi yfir honum þegar sótt hefur
verið að honum,“ sagði rússneskur
stjómmálamaður. „Það er ekki
hægt núna vegna þess hve menn í
hernum eru ósáttir við stríðsrekst-
urinn í Tsjetsníju. Tsjernómyrdín
er helsti bandamaður [Jeltsíns]
núna.“
Funda reglulega
Forsetinn og forsætisráðherrann
voru vanir að hittast í Kreml einu
■sinni í viku. Síðan sá fyrrnefndi
lagðist á sjúkrahús fyrir rúmri viku
vegna hjartveiki hafa þeir ræðst við
í síma flesta daga.
Reuter
Á degi písl-
arvottanna
AUNG San Suu Kyi, sem í síðustu
viku var látin laus eftir tæp sex
ár í stofufangelsi, leggur blóm að
grafhýsi föður síns, Aung San,
sjálfstæðishetju Búrma. I gær var
dagur píslarvottanna í Búrma,
þar sem þess var minnst að 48
ár voru liðin frá því Aung San
og átta aðrir sem börðust fyrir
sjálfstæði landsins voru ráðnir af
dögum. Suu Kyi sagði við hóp
fólks sem safnaðist saman við
heimili hennar seinna um daginn:
„Við munum feta í fótspor
þeirra."
Þetta er í fyrsta sinn sem Suu
Kyi kemur fram á opinberum
vettvangi utan veggja heimilis
síns síðan hún var látin Iaus.
Að dómi flestra stjórnarerind-
reka mun Suu Kyi hafa viljað taka
þátt í athöfninni í gær til þess að
sýna að hún hyggist ekki efna til
óeirða og vilji ræða við herstjórn-
ina í Búrma um hvernig koma
megi á friði og lýðræði í landinu.
Suu Kyi hefur þekkst boð um
að koma í heimsókn til Noregs,
en ekki er vitað hvenær af heim-
sókninni getur orðið. Hún hlaut
friðarverðlaun Nóbels 1991 en gat
ekki komið til Óslóar að veita
þeim viðtöku.
Skyrtur
Buxur
Peysur
Jakkar
UTSALAN
HEFST í DAG
Bolir
frá kr. 190
frá kr. 790
frá kr. 990
frá kr. 1690
frá kr. 2490
frá kr. 2990
Ath!
Fös. kl. 16. koma
Bubbi & Rúnar
og taka lagið.
i®
MITED
Þeir hafa ekki verið
bandamenn lengi,
Jeltsín sat uppi með
forsætisráðherrann
1992 vegna þess að
þingheimur, sem for-
setinn átti í útistöðum
við, taldi að Tsjernó-
myrdín myndi hefta
efnahagsumbætur.
Það reyndist misskiln-
ingur. Litlu munaði að
hann yrði látinn fjúka
í október þegar margir
vildu kenna honum um
hrun rúblunnar.
En nú hafa veður
skipast í lofti. Það er
auðsæilega til marks
um að staða forsetans
hefur veikst að hann hefur ekki til-
nefnt nýjan yfirmann öryggislög-
reglu ríkisins, þeirrar stofnunar
sem hefur tekið við hlutverki leyni-
þjónustunnar, KGB, heimafyrir.
Það heyrir undir forsetann að
tilnefna mann í embættið og þess
var vænst að nánum samverka-
manni hans hlotnaðist það. En nú
virðist sem Tsjernómyrdín ráði
nokkru um hver fær starfið og að
það verði einhver sem telst hlutlaus.
Það sýnir enn frekar metnað for-
sætisráðherrans að hann hefur val-
ið sér hernaðarráð-
gjafa, og þannig seilst
inn á svið sem forset-
inn hefur hingað til
setið einn að.
Nú er talið að sú
ákvörðun, sem Jeltsín
tók í síðustu viku, að
boðað skyldi til þing-
kosninga 17. desember,
hafi verið runnin undan
riíjum Tsjemómyrdíns.
Hann hefur stofnað sitt
eigið kosningabanda-
lag, sem kallast Rúss-
land er heimili okkar,
til þess að veija stefnu
stjómvalda og vill nú
vinna sér stuðning um
land allt.
„Flokkurinn með völdin“
Tsjernómyrdín hefur verið á ferð-
inni að undanförnu, og í fyrsta sinn
sýnist mönnum hann koma fyrir
eins og stjórmálamaður í leit að
atkvæðum. Hann hefur ekki áður
verið kosinn til embættis, heldur
fetaði sig upp metorðastigann í
gasiðnaði fyrrum Sovétríkjanna.
Flokkur hans, sem yfírleitt er kall-
aður „flokkurinn með völdin“ þar
eð hann er fulltrúi útvalins hóps,
þykir ekki hafa margt að bjóða kjós-
endum. Leiðtogann skortir alla per-
sónutöfra, og helsta slagorðið er
stöðugleiki.
En flokkurinn getur treyst á
stuðning ríkisfjölmiðlanna, sterk
sambönd við yfírmenn sveitastjórna
og verksmiðjustjóra. Auk þess er
nóg af peningum. Þetta mun skipta
máli í kosningum þar sem fjármagn
mun í fyrsta sinn verða mikilvægt.
Áætlað er að það muni kosta sem
svarar rúmum tíu milljónum ís-
lenskra króna að koma manni á þing.
Tsjernómyrdín er byijaður kosn-
ingabaráttu í ríkustu héruðum
Rússlands. í síðustu viku fór hann
til Jakútíu, í austurhluta Síberíu,
þar sem gull og demantar eru unn-
ir úr jörð. Þar lofaði hann því að
gull- og silfurframleiðsla yrði aukin
um þriðjung á næstu fimm árum.
Nú í vikunni ætlar hann að heim-
sækja olíufurstana í vesturhluta
Síberíu.
í kosningunum í desember mun
koma í ljós hvort Tsjernómyrdín
hefur í rauninni hæfileika til að
sinna stjórnmálum, og hann þarf
að vera fljótur að æfa sig. Nái hann
30% atkvæða er talið öruggt að
hann geti unnið í forsetakosningun-
um, sem eiga að fara fram í júní á
næsta ári, þegar kjörtímabili Jelts-
íns lýkur.
Viktor
Tsjernómyrdín