Morgunblaðið - 20.07.1995, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ
FIMMTUDAGUR 20. JÚLÍ 1995 B 3
VIÐSKIPTI
Bolli Héðinsson, hagfræðingur í Búnaðarbankanum, segir framvirk viðskipti vaxa ört
Sjávarútvegur þarf
að firra sig betur
gengisáhættu
BÚNAÐARBANKINN hefur sett á fót viðskiptastofu sem hefur
með höndum framvirka samninga og gjaldeyrisstýringu bankans.
Bolli Héðinsson, hagfræðingur starfar í viðskiptastofunni.
BOLLI HÉÐINSSON, hagfræðing-
ur í Búnaðarbankanum, segir mikið
vanta á að sjávarútvegsfyrirtæki
nýti sér þau tæki sem séu fyrir
hendi á gjaldeyrismarkaði til að
draga úr gengisáhættu. Innflutn-
ingsfyrirtæki hafi aftur nýtt sér
framvirk viðskipti í vaxandi mæli.
„Útflutningsfyrirtæki sem selja
í bandaríkjadollurum og sterlings-
pundum fá færri krónur fyrir afurð-
ir sinar vegna gengislækkana þess-
ara mynta. Eðlileg viðbrögð við
þessu ættu að vera að hagræða í
rekstri og flytja sig á aðra markaði
í stað þess að krefjast gengisfelling-
ar krónunnar. Kostnaðarlækkunum
og útflutningi á aðra markaði er
hins vegar ekki auðveldlega komið
við með skömmum fyrirvara og því
getur einn liður í hagræðingu verið
fólginn í því að firra sig gengisá-
hættu,“ segir Bolli.
Hann segir eðlilegt að erlendar
skuldir fyrirtækja séu að mestu í
sömu myntum og tekjur en því
megi ná fram með skuldbreytingum
eða skuldaskiptasamningum og
framvirkri sölu á gjaldeyri o.fl.
Fyrirtæki með erlendar skuldir en
tekjur í íslenskum krónum þurfi að
haga skuldasamsetningu sinni
þannig að hún samsvari sem mest
myntkörfu krónunnar. Gengisá-
hættu á tekjuhliðinni megi mæta
með framvirkum samningi um
væntanlegar greiðslur fyrir afurðir
t.d. yfir íslenskar krónur eða aðrar
myntir. Hins vegar þurfi skulda-
skiptasamningar nokkurn undir-
búning því skoða þurfi skuldastöðu
fyrirtækjanna gaumgæfilega áður.
Framvirk viðskipti breiðast út
hjá innflutningsfyrirtækjum
Notkun framvirkra samninga
hefur verið að aukast jafnt og þétt
hjá Búnaðarbankanum. Um síð-
ustu áramót var staða þeirra í ís-
lenskum krónum 456 milljónir en
var 122 milljónir ári áður. Heildar-
staða samninga var 2.126 milljónir
í árslok. Bankinn hefur einkum
gert þrjár tegundir framvirkra
samninga. í fyrsta lagi er um að
ræða samninga í íslenskum krón-
um við viðskiptamenn sem eru að
kaupa eða selja erlendan gjaldeyri.
Að sögn Bolla hafa innflutnings-
fyrirtæki nýtt sér í vaxandi mæli
þessa þjónustu en útflytjendur í
minna mæli. „Sænska krónan hef-
ur verið að hækka á erlendum
mörkuðum og nokkur fyrirtæki
voru búin að kaupa af okkur
sænskar krónur framvirkt. Við
seljum einnig mikið af þýskum
mörkum og japönskum jenum
framvirkt vegna bílainnflutnings
sem kom vel út þegar þessar mynt-
ir voru að hækka.“
I öðru lagi er nokkuð um fram-
virka saminga í erlendum myntum
innbyrðis milli tveggja mynta þar
sem fyrirtæki hafa verið að veija
sig gengisáhættu með því að flytja
sig milli mynta. í þriðja lagi gerir
Búnaðarbankinn framvirka samn-
inga milli erlendra gjaldmiðla til
stýringar á gjaldeyrisjöfnuði bank-
ans. Virk gjaldeyrisstýring fer
fram í viðskiptastofu bankans þar
sem erlendur gjaldeyrir er keyptur
og seldur jöfnum höndum.

Athugasemd
frá SR-mjöli
MORGUNBLAÐINU hefur borist
eftirfarandi athugasemd frá Hlyni
Jónssyni Arndal, framkvæmda-
stjóra íjármálasviðs SR-mjöls hf.:
„í viðskiptablaði Morgunblaðsins
síðastliðinn fimmtudag birtist súlu-
rit sem sýndi hækkanir á hlutabréf-
um í nokkrum stærstu fyrirtækjum
landsins frá síðustu áramótum.
Samanburður þessi var settur
fram með þeim hætti að undirritað-
ur fann sig knúinn til að koma að
alvarlegri athugasemd. Verðbreyt-
ing hlutabréfa SR-mjöls hf. var
miðuð við gengi bréfanna við kaup
þeirra af ríkissjóði 31. desember
1993, en verðbreytingar á gengi
annarra hlutabréfa var miðuð við
frá 1. janúar 1995!
Súlurit þetta sýndi eðlilega stór-
kostlegan mun og hækkun á bréfum
SR-mjöls hf. virtist langt umfram
þær verðhækkanir sem orðið hafa
á öðrum fyrirtækjum.
I skýringum var reynt að útskýra
þessa einkennilegu framsetningu
en af viðræðum við þá sem séð
hafa fyrrnefnt súlurit er ljóst að
myndin hefur talað sínu máli en
skýringin farið algerlega forgörð-
um.
Ef skoða á arðsemi kaupa á
hlutabréfum í SR-mjöli hf. er eðli-
legast að samanburður sé fram-
kvæmdur við aðra kosti fjárfesta á
sama tíma eða í ársbyijun 1994.
Þegar það er rannsakað kemur
í ljós að aðili sem vildi fjárfesta í
hlutabréfum gat valið um 16 þekkt
fyrirtæki. Á þessu tímabili hafa sum
þessarar fyrirtækja aukið hlutafé
sitt, greitt arð eða gefið út jöfnunar-
hlutabréf.
Verðbréfamarkaður Islands-
banka hefur unnið meðfylgjandi
samanburð á hækkun þessara
hlutabréfa frá janúar 1994. í þess-
um samanburði er reiknað með að
í þeim tilvikum þar sem greiddur
var arður þá hafi honum strax ver-
ið varið til kaupa á meiru hlutfé í
viðkomandi fyrirtæki. Jafnframt
var tekið tillit til útgáfu jöfnunar-
hlutabréfa.
Eins og sjá má er arðsemi SR-
mjöls með því betra sem gerist en
þó í samræmi við önnur fyrirtæki
á markaði.
Frá því að fyrirtækið var keypt
af Ríkissjóði hefur verið unnið mik-
ið í fjárhagslegri endurskipulagn-
ingu bæði hvað varðar afurðarlán
og langtímalán. Fjárfest var í
tækjabúnaði fyrir loðnuflokkun sem
er ný starfsemi innan fyrirtækisins.
Að síðustu má ekki gleyma að frá
því að fyrirtækið var keypt hafa
verið unnin um 500 þús. tonn af
hráefni. Allir þessir þættir hafa
skilað sér í betri afkomu og hærra
gengi hlutabréfa. Það eru hagstæð-
ir umhverfisþættir og innri aðgerðir
sem hafa skilað hluthöfum hækkun
á verði.
Til að undirstrika þetta er bent
á að aðeins síðustu þijá mánuði
hafa hlutabréf í SR-mjöli hf. hækk-
að um 25%.
Rétt er að geta þess að rekstur
SR-mjöls hf. er afar áhættusamur
og tap þess getur verið mikið ef
lítið aflast. Áhættan er því marg-
falt meiri en annarra fyrirtækja
innan sjávarútvegs sem mörg hver
eru með biandaðan rekstur og því
meiri áhættudreifingu. Verð hluta-
bréfa í SR-mjöli hf. getur því fallið
hratt ef veiðar bregðast."
Jarðboranir hl
Skeljunugur hf
Skagstreidingur hl
Sæpíast hf
Grandi hf
OMéfagkJhf
Marei hf
OlítKetslun ísfands hf
Úlgerðarfélag Akureyhnga hl
Islandsbanki hf
Slldarvinnslan hf
Fluglaiðirhf
Pormóður Rammi hf
SR-mjðf hf
Hampiðian hf
Breytingar á gengi
hlutabréfa frá
ársbyrjun 1BB4
40,3%
141,7%
■■■51,0%
■■■■■■61.4%
wmmmmmmmmmm oo,s%
mmmmmmmmm^m 86,1 %
wmmmmmmmmm^mm 02.5%
■■■■■■■■■■■■■■■■■ 102,7%
ÞEIR Einar Benediktsson, forstjóri Olís og Gunnar Gunnarsson,
umboðsmaður í Ólafsvík voru viðstaddir opnun bensínstöðvarinnar.
Tvær nýjar bensín-
stöðvar á Snæfellsnesi
OLÍUFÉLÖGIN þijú opnuðu fyr-
ir skömmu sameiginlega bensín-
stöð í Ólafsvík. Stöðin er tæplega
200 fermetrar á stærð og hýsir
jafnframt verslanir með bíla- og
ferðavörur, smárétti og sælgæti
auk myndabandaleigu, segir í
frétt.
Nýja stöðin leysir af hólmi 35
ára gamla stöð sem var rifin
nokkrum dögum fyrir opnun
hinnar nýju stöðvar. Þar fást allar
tegundir bensíns og gasolíu, auk
diselolíu og steinoliu. Loftorka í
Borgarnesi annaðist byggingu
hússins. Á opnunardaginn fjöl-
menntu Ólsarar á hátíð sem var
haldin í tilefni dagsins.
í sömu viku opnaði OIís nýja
bensínstöð á Arnarstapa. Um er
að ræða tvær dælur með 95 okt-
ana bensíni og diselolíu. Stöðin
sjálf er til húsa í burstabæ um-
boðsmanns Olís, Tryggva
Tryggvasonar. Henni er ætlað að
þjóna ferðamönnum, en straumur
ferðamanna um sunnanvert Snæ-
fellsnes eykst jafnt og þétt. Rekst-
ur stöðvarinnar er i höndum Snjó-
fells hf. sem jafnframt starfrækir
veitingaskála og býður vélsleða-
ferðir á Snæfellsjökul. Á staðnum
eru einnig tjaldstæði og ýmis að-
staða fyrir ferðamenn.
Takmarkast rekstur
þinn vegna skorts á
upplýsingum?
Concorde XAL upplýsingakerfi
og bókhald.
Alhliða upplýsingakerfi
án takmarkana.
Hátækni til framfara
Sl Tæknival
Skeifunni 17 • Sími 568-1665
Innflytjendur, Útflytjendur, Framleiðendur
Utartríkisverslun 1994
eftir tollskrárnúmerum
í bókinni er að finna nákvæmar upplýsingar um utanríkisviðskipti íslendinga árið
1994. Bókin er mjög aðgengileg og í henni eru allar tölulegar upplýsingar um
utanríkisverslun í nákvæmri sundurliðun, eftir tollskrámúmerum og löndum.
Upplýsingar eru veittar um magn, fob- og cif-verð fyrir innflutning ásamt magni
og fob-verði fyrir útflutning. Bókin getur m.a. auðveldað stjómendum fyrirtækja að sjá markaðsstöðu
sína á hverjum vömflokki, koma auga á markaðstækifæri o. fl. Bókin er 426 bls. og kostar 2.200 kr.
Hagstofa Islands Skuggasundi 3 150 Reykjavík Sími 560 9860 Brcfasími 562 3312