Morgunblaðið - 21.07.1995, Síða 3

MORGUNBLAÐIÐ
FÖSTUDAGUR 21. JÚLÍ1995 B 3
DAGLEGT LÍF
Ljösmynd/ArDæjarsatn
Á KLAPPARSTÍG 30 var lengi nýlenduvöruverslunin Vaðnes.
Myndin er frá 1971.
Morgunblaðið/Halldór
NÝJASTA viðbótín í kráarflóruna við Klapparstíg er Internetm-
iðstöðin Síbería í kjallara Bíóbarsins.
Morgunblaðið/Halldór
KRÁIN Grandrokk er i elsta húsi við Klapparstíg, en það var
byggt árið 1883.
Billjardstofu Reykjavíkur. Fyrst ir en tveir heltust fljótlega úr lest-
var það rólegt, lítið kaffihús í inni. Eigendur nú eru hjónin Aug-
spænskum stíl. Eigendur voru fjór- ustin Navarro Cortéz og Þórdís
Guðjónsdóttir. Augustine er frá
Spáni og hafði unnið lengi á börum
í heimalandinu en eftir að hann
flutti til íslands vann hann m.a. á
kaffihúsinu Tíu dropar auk Bíó-
barsins.
Seinni hluta árs 1993 réðust þau
í miklar breytingar á Café list.
Staðurinn var stækkaður og hann-
aðar nýjar innréttingar. Opnunar-
tími var lengdur til þijú um helg-
ar. Staðurinn öðlaðist strax miklar
vinsældir. Síðar döluðu þær lítils-
háttar, en hann hefur haldið stöð-
ugum hópi fastagesta.
Blái barinn
Blái barinn er ólíkur öðrum vínveit-
ingahúsum við Klapparstíg. Hann
er á 2. hæð veitingastaðarins
Pasta-Basta. Þetta er rólegur stað-
ur og stemmningin er allt önnur
en neðar í götunni. Flestir gesta
eru konur á ^ldrinum 35-55 ára.
Margir koma við á Bláa barnum
áður eða eftir að þeir fá sér að
borða á neðri hæðinni, aðrir eftir
leikhús- eða óperusýningar. Hann
er opinn til kl. 3 um helgar og á
kvöldin rennur hann saman við
barinn.
Samvinna í stað samkeppni
Barirnir við Klapparstíg eru ólíkir
innbyrðis. Þeir hafa allir sinn fasta
hóp viðskiptavina og auk þess er
ákveðinn hópur sem flakkar á milli
þeirra. Enginn kráareigenda kann-
ast við að þeir eigi í harðri sam-
keppni. Þvert á móti segjast þeir
eiga góða samvinnu. Ef einhver
þeirra verður uppiskroppa með
glös, vín, tóbak eða sítrónur er
yfirleitt hægt að fá lánað á næsta
bar. Eigendurnir fara iðulega í
heimsóknir til hvers annars til að
gá hvernig gengur og skiptast á
skoðunum.
Ástæðan fyrir þessum góða
anda er sennilega að hluta til sú,
að hver um sig hefur fastan hóp
viðskiptavina sem heldur tryggð
við staðinn. Hinir, sem rölta á
milli kráa, koma einmitt frekar við
á Klapparstígnum vegna þess að
þar eru svo margir staðir, heldur
en þeir gerðu ef þar væri til dæm-
is aðeins einn bar.
Miðstöð kráarlífsins hefur und-
anfarið færst neðar í miðbæinn frá
Klapparstígnum. Röðin langa við
Bíóbarinn er horfm en við 22 bíður
reyndar enn fjöldi manns á hvetju
föstudags- og laugardagskvöldi.
En Klapparstígurinn heldur velli
og aðlagar sig. Bíóbarinn hefur
bætt við sig viðskiptum á miðjum
degi með stofnun “Síberíu" á neðri
_ hæðinni, þar sem gestir ferðast
um á Internetinu með bjórglas eða
kaffibolla sér við hlið. ■
Helgi Þorsteinsson
Kepptí
kerlingarburði
FJÓRÐA meistaramótið í kerl-
ingarburði fór fram í finnska bæn-
um Sonkajárvi fyrir skömmu.
Iþróttin felst í því að bera konu á
bakinu 253,5 metra leið eftir tor-
færubraut á sem skemmstum
tíma. Upphaflega áttu sigurvegar-
arnir að fá jafngildi þyngdar kon-
unnar í bjór, en yfirvöld tóku fyrir
það og í staðinn var lofað jafnm-
iklu gosi.
Á brautinni er mittisdjúpt
vatnssíki og tveir bjálkar sem þarf
að klofa yfir. Margir karlanna
missa byrði sína í vatnið og busla
um góða stund áður þeir komast
á fætur, áhorfendum til mikillar
skemmtunar. Keppendur ráða því
sjálfir hvernig kerlingin er borin,
sumir karlanna slengja henni yfir
öxlina, aðrir leggja byrðina yfír
hálsinn og halda í fætur og hend-
ur.
Keppnin vekur mikla athygli
fjölmiðla og nú voru meira að segja
tvær fjölmiðlakonur þátttakendur
í keppninni, frá fréttastofunni
Reuter og sænsku dagblaði. Frá
keppninni var sagt í mörgum lönd-
um, meira að segja austur í Indó-
nesíu og í kvöldfréttum finnska
sjónvarpsins hlógu fréttamenn sig
máttlausa í beinni útsendingu yfir
HINN íturvaxni Nilo Huttun-
en klöngrast yfir einn bjálk-
ann á brautinni með
kerlingu á bakinu.
myndum af buslugangi starfs-
systra sinna og misíturvaxinna
Finna sem báru þær á bakinu.
Sigurvegarar í keppninni voru
hjónin Anneli og Ilpo Rönköö.
Anneli reyndist tæp 45 kíló að
þyngd og fengu þau því jafnmarga
lítra af gosi í verðlaun. ■
Ilmur frægðarinnar
FYRIR nokkrum
árum komst í tísku
hjá fræga fólkinu
að láta búa til ilm-
vötn, sem það
kenndi við nöfn sín
og andlit. Enn er sá
siður í hávegum
hafður og nú er
kominn á markað
herrailmur, sem ber
nafn tenórsöngvar-
ans víðfræga Luc-
iano Pavarotti.
Markaðssetning gengur út á að
ilmurinn sé jafn óbrigðull og rödd
söngvarans og finnst þá mörgum
miklu lofað. Trúlegt þykir að ilm-
vatn Pavarottis eigi eftir að keppa
við önnur ilmvötn tónlistarmanna,
t.d. Only ilmvatn
Julio Iglesias og Get
Wild, kennt við
söngvarann, sem
þar til nýverið kall-
aði sig Prince. Mig-
hael Jackson er
sagður hyggja já
framleiðslu ilrn-
vatns, Madonna er
rétt ókomin með sltt
á markaðinn og
Cher hefur þegar
látið framleiða ilm-
vatnið Uninhibited
Af öðrum stjörnum, sem hafa léð
eða látið nafn sitt og ásjónu á ilm-
vatnsglös, má nefna Joan Collins,
Lindu Evans og Elizabeth Taylor.
Luciano Pavarottí.
EYDÍS Sveinbjarnardóttir í „Com-
municatiecentrum" í Leuven þar sem
hún veitir hjóna og fjölskyldumeðferð.
SÍÐASTA sjálfsmynd Vincent Van
Gogh, en hann átti í miklum sálræn-
um erfiðleikum á þeim tíma.
tilfinningalegan
stuðning hjá
fagfólki, en
flestir leituðu til
annarra náko-
minna ættingja
eftir stuðningi.
Einstaklings-
bundið er
hvernig hjúkr-
unarfræðingur
sinnir aðstand-
endum sjúkl-
inga sinna. Hér
þyrfti formlega
þjónustu hjá
stofnunum og
viðurkenningu á
mikilvægi að-
standenda fyrir
hinn sjúka,“
segir Eydís.
Mikil
veikur aftur. Sársaukafull reynsla
tengist iðulega brostnum vænt-
ingum til viðkomandi fjölskyldu-
meðlims. Geðsjúkdómar koma oft
ekki fram fyrr en um tvítugsaldur-
inn (17-25 ára) og fólk verður
fyrir áfalli þegar ungur og efnileg-
ur fjölskyldumeðlimur sýnir smám
saman einkenni geðsjúkdóms.
Hann fer að haga sér undarlega,
loka sig inní herbergi svo dögum
skiptir og oft veit fólk ekki hvern-
ig það á að bregðast við slíku.
Aðstandendur töluðu sérstaklega
um að þeir hefðu þurft meiri
stuðning og ráðleggingar um hag-
nýt atriði í byrjun, en þá hafi álag-
ið verið mest. Skort hafi
aðlögunar
hæf ni meðai aðstandenda
Eydís komst einnig að því að
aðstandendur höfðu sýnt furðu
mikla aðlögunarhæfni með tíman-
um og löguðu sig að þvi að óvénju-
leg hegðun eða tilfinningasveiflur
sjúklings varð hluti- af daglegu
lífi og hversdagsleika fjölskyld-
unnar. Þessi afstaða virtist stuðla
að ákveðinni sátt eða viðurkenn-
ingu á sjúkdómi. Einnig lýstu
aðstandendur ýmsum vitsmuna-
iegum, tiifinngalegum og hegðun-
arlegum aðlöðunarleiðum sem
þeir hafa þróað með sér, t.d. að
lesa sér til um sjúkdóminn til að
reyna að skilja sjúklinginn. Það
sem hjálpar er vonin um bata eða
skaplegt líf til lengri tíma fyrir
hönd sjúklingsins.
Stuðnings er þörf
Eins og áður sagði töluðu að-
standendur mikið um að þá hafi
skort sárlega aðstoð og hagnýtar
leiðbeiningar í byrjun. Oft hafi
þeir ekki vitað hvernig þeir áttu
að haga sér við sjúklinginn, hvert
þeir ættu að snúa sér og hvernig
ætti að bregðast við. Ráðaieysi
hafi einkennt viðbrögð þeirra
framan af og það hafi bæst við
álagið og áhyggjunar af þeim sem
var að veikjast. Ráðleggingar
hefðu komið sér vel til leiðbeining-
ar og til staðféstingar, hvort við-
brögð þeirra hafi verið rétt eða
röng gagnvart sjúklingnum. Þeg-.
ar viðkomandi byrjar að veikjast
þá töluðu margir um að skýrari
samskiptalínur vanti fyrir inn-
lögn, margir vita ekki hvert eigi
að snúa sér.
Komið hefur í ljós að aðstand-
endur geðsjúkra hafa yfirleitt ekki
væntingar til lækna eða hjúkrunar-
fræðinga um að þeir hafí þeirra
þarfir í huga og búast þess vegna
ekki við sérfræðiaðstoð. Það álit
byggist að miklu leyti á þeirri trú
manna að heilbrigðisþjónustan hafi
ekki getu né tíma til þess að vinna
með fjölskyldum. Eydís telur að
fagleg aðstoð til aðstandenda geð-
sjúkra þurfí að verða mun sýni-
legri og formlegri en nú er.
Hingað til hefur lítil umræða
verið um líðan aðstandenda geð-
sjúkra. Þessi hópur þarf mikinn
stuðnin'g, ;-Fjölskyldur geðsjúkra
hafa hingað til verið taldar bera
ábyrgð á þeim sjúka og hafa um
margt verið afskiptar. Hér skortir
viðurkenningu á þætti aðstandenda
geðsjúkra í meðfei'ð á þeim og þyí
álagi sem þeir þurfa þola. Ey<jfe
teíur þetta mtmí breytast og he|b
brigðisþjónustan muni gera s|r
betur grein fyrir mikilvægi fj®-
skyldunnar fyrir hinn sjúka. Streita
og álag í fjöldskyldu hefur áhriffá
geðheilsu hins sjúka serrt og allra
fjölskyldumeðlima. Þetta eru staf'-
reyridir sem verða skoðaðar nánír
í framtíðirini, segir Eydis Svein-
bjamardóttir B
Þóiriis Hadda Yngvadótðí■