Morgunblaðið - 26.07.1995, Blaðsíða 16

16 MIÐVIKUDAGUR 26. JÚLÍ 1995
ERLENT
MORGUNBLAÐIÐ
Efasemdir um að hótunum í garð Bosníu-Serba verði fylgt eftir
Reuter
FRANSKIR friðargæsluliðar standa heiðursvörð við minningarathöfn um tvo fallna félaga þeirra í Sarajevo í gær.
Rússar vilja að refsiaðgerð-
um gegn Serbíu verði aflétt
ISLÖMSK RIKI KUNNA AÐ AFLETTA VOPNASOLUBANNI SÞ
Vilji íslamskra ríkja til að hunsa vopnasölubann og
að sjá Bosníustjórn fyrir vopnum, svo og atkvæða-
greiðsla á Bandaríkjaþingi um hvort afnema eigi
vopnasölubann, kunna að veita friðargæslu SÞ í
Bosníu náðarhöggið.
Hlynnt afnámi vopnasölubanns Hlynnt vopnasölubanni
Kúveit
Indónesía
Malasía
Egyptaland
íran
Bandaríkjaþing greiðir
atkvæði um málið í vikunni
Bretland
Frakkland
Bæði ríki segjast munu
kalla lið sitt heim ef banninu
verður aflétt
Rússar kunna að útvega
Serbum vopn ef banni
verður aflétt
REUTER
Vopn í
Bosníu
i
hermennfþús.) 110 80
skriðdrekar 40 330
herfl.vagnar 30 400
u
skotpallar 40 76
JT lallbyssur 300 906
/
eldflaugar 100 18
flugvélar 40
< -
þyrlur 30
Stríði hótað
utan Tsjetsjníju
Grosní, Haag. Reuter.
Belj^rad, London. Reuter.
RUSSAR vilja að efnahagslegum
refsiaðgerðum Sameinuðu þjóðanna
gegn Serbíu/Svartfjallalandi verði
aflétt að fullu og telja að það séu
mistök af hálfu öryggisráðsins að
draga þá ákvörðun á langinn. Þetta
kom fram að loknum viðræðum
Andrejs Kozyrevs, utanríkisráð-
herra Rússlands, og Slobodans Mi-
losevic Serbiuforseta í Belgrad sem
tauk í gær. Kozyrev sagði Rússa
og Serba sammála um að einvörð-
ungpi væri hægt að leysa Bosníu-
deiluna með friðsamlegum aðferð-
um.
Kozyrev sagði að allir deiluaðilar
í Bosníu yrðu að hafa taumhald á
sér til að komið yrði í veg fyrir að
átökin breiddust út. Mikilvægast
væri að stöðva bardaga á Gorazde-
svæðinu og þarnæst í ajlri Bosníu
í samræmi við samþykktir öryggis-
ráðsins „af því að það skiptir ekki
svo miklu hver byijaði á hveiju og
hver svaraði árás með skothríð, það
er vítahringur sem verður að ijúfa.“
í síðustu viku sagði Carl Bildt,
sáttasemjari Evrópusambandsins,
að hann hefði fengið Milosevic til
að viðurkenna Bosníu en slík viður-
kenning myndi kippa stoðunum
undan þeirri fyrirætlun Bosníu-
Serba að héruð þeirra sameinist
sambandsríkinu Júgóslavíu, þ. e.
Serbíu/Svartfjallalandi. Vestur-
veldin, einkum Bandaríkin, höfnuðu
vegna skilyrðisins sem Serbar settu,
afnáms refsiaðgerðanna. „Það
verður að styðja Bildt í því sem
hann er að gera... Þeir sem segja
að leysa verði vandann með stríði
hafa rangt fyrir sér,“ sagði Kozyrev
í gær.
Sundurlyndi stórveldanna
Ummæli rússneska* ráðherrans
þykja sýna vel ólíkar skoðanir ríkj-
anna í tengslahópnum svonefnda
sem myndaður var af Bretum,
Frökkum, Bandaríkjamönnum,
Rússum og Þjóðveijum til að reyna
að finna friðsamlega lausn á deilum
þjóðabrotanna þriggja í Bosníu-
Herzegóvínu. Hagsmunir stórveld-
anna, að svo miklu leyti sem þau
eiga hagsmuna að gæta á Balkan-
skaga, rekast oft illilega á.
í liðinni viku samþykktu ríkin á
fundi í London að Bosníu-Serbum
yrði refsað með loftárásum reyndu
þeir að taka borgina Gorazde_ sem
er eitt af griðasvæðum SÞ. Óljóst
er hvort Rússar beittu sér af ein-
hveiju afli gegn samþykktinni en
þeir hafa kappkostað að rækta
gömul tengsl við Serba sem eru
þeim mjög skyldir í menningarlegu
tilliti.
Fulltrúar aðildarríkja Atlants-
hafsbandalagsins, NATO, hafa
undanfarna daga átt fundi til að
ræða leiðir til að gera stjórn friðar-
gæslunnar í Bosníu skilvirkari. Full-
trúar SÞ og NATO hafa báðir þurft
að samþykkja að gerðar yrðu loft-
árásir, hefur þetta kerfi þótt afar
þungt í vöfum og yfirmenn heija
NATO hafa gagnrýnt harkalega
seinagang og kunnáttuleysi hjá
embættismönnum SÞ í þessum efn-
um. Bandaríkjastjórn túlkár
niðurstöður fundarins í London svo
að beitt verði ioftárásum ef Serbar
ráðist til atlögu gegn Gorazde, Bi-
hac og Sarajevo. Heimildarmenn
segja að þótt Bosníu-Serbar hafi
fengið harðorða viðvörun Breta,
Frakka og Bandaríkjamanna af-
henta á sunnudag sé í reynd ekkert
samkomulag um viðbrögð haldi
þeir uppteknum hætti. Ef til vill
láti Bosníu-Serbar Gorazde eiga sig
í bili meðan þeir séu að treysta land-
vinningana síðustu vikurnar og
reyni síðan aftur fyrir sér.
Múslimar ofsóttir?
Nokkur múslimaríki, þ. á m.
Tyrkland og Egyptaland, íhuga að
senda Bosníustjóm vopn þrátt fyrir
vopnasölubann SÞ á landið, bent
hefur verið á að bannið komi nær
eingöngu niður á múslimum sem
voru lítt vopnum búnir er átökin
hófust. Múslimar víða um heim eru
æfír yfír meðferðinni á Bosníu-
múslimum. Óttast sumir fréttaskýr-
endur að málið geti orðið vopn í
höndum ofsatrúarmanna er fullyrða
að vopnasölubannið sé enn eitt
dæmið um ofsóknir vestrænna
þjóða gegn múslimum.
FRIÐARVIÐRÆÐUM Rússa og
Tsjetsjena i Grosní var frestað í
þijá daga í gær ti! að samninga-
nefndirnar gætu íhugað drög að
samningi um hermál. Haft var eft-
ir Dzokhar Dúdajev, leiðtoga
Tsjetsjníju, að hann væri enn von-
góður um að friðarviðræðurnar
bæru árangur en að Tsjetsjenar
myndu halda áfram baráttu sinni
fyrir sjálfstæði á öðrum svæðum í
Rússlandi ef þörf krefði.
„Samninganefndirnar voru sam-
mála um að undirrita þyrfti samn-
ing um ýmis hermál. Við höfum
núna drög að slíkum samningi sem
rússneska nefndin lagði fram,“
sagði Kozh Akhmed Jaríkhanov,
varaformaður tsjetsjensku nefnd-
arinnar. í drögunum er meðal ann-
ars kveðið á um fangaskipti og
afvopnun. Michael van Walt, sér-
fræðingur í þjóðarétti og fram-
kvæmdastjóri UNPO, stofnunar í
Haag sem fjallar um málefni þjóða
sem hafa ekki öðlast sjálfstæði,
ræddi við Dúdajev í fylgsni hans á
fjalli í Tsjetsjníju í vikunni sem leið.
Hann hafði eftir Dúdajev að
Tsjetsjenar væru reiðubúnir að
færa sjálfstæðisbaráttuna út fyrir
héraðið ef friðarviðræðurnar færu
út um þúfur.
„Hann sagði að ef til frekari
bardaga yrði að koma, sem hann
vill ekki, þá vildi hann ekki meiri
eyðileggingu í Tsjetsjníju og þeir
yrðu því að verða á rússneskum
landsvæðum," sagði van Walt.
„Þetta merkir, að mínu mati,
skæruhernað í borgum eða rúss-
neskum herstöðvum."
dPPSTUTT
Ný stjórn-
arskrá
rædd
UMRÆÐUR hófust í gær á
þingi Georgíu um nýja stjórn-
arskrá sem kveður á um valda-
mikinn forseta og sjálfstjórn
fyrir héruð aðskilnaðarsinna.
Eduard Shevardnadze, leiðtogi
Georgíu og fyrrverandi utan-
ríkisráðherra Sovétríkjanna,
hefur beitt sér mjög fyrir
stjórnarskránni, sem kveður á
um að kjörinn verði forseti í
fyrsta sinn frá því að Zviad
Gamsakhurdia var steypt af
stóli í blóðugri uppreisn árið
1992. Búist er við að Shev-
ardnadze gefi kost á sér í for-
setakosningum, en hann hefur
þó ekki tilkynnt framboð.
Koresh hefði
gefist upp
LÖGMAÐUR David Koresh,
sem var leiðtogi sértrúarsafn-
aðarins í Waco, sagði í gær að
hægt hefði verið að binda enda
á umsátur alríkislögreglunnar
um höfuðstöðvar safnaðarins á
friðsamlegan hátt. Áttatíu
meðlimir sértrúarsafnaðarins
létu lífið er kviknaði í byggingu
skömmu eftir að lögregla gerði
áhlaup. Lögmaðurinn sagði að
Koresh hefði verið reiðubúinn
að gefast upp og að búið hefði
verið að tilkynna FBI um það.
Uppstokkun
boðuð í Japan
BÚIST er við að Tomiichi
Murayama, forsætisráðherra
Japans, stokki upp í stjórn sinni
í byijun næsta mánaðar vegna
afhroðs Sósíalistaflokksins í
kosningunum til efri deildar
þingsins á sunnudag, að sögn
japanskra þingmanna. Leiðtog-
ar stjórnarflokkanna sam-
þykktu uppstokkunina á mánu-
dag og talið er að hún verði
tilkynnt eftir að fimm daga
aukafundi á þinginu lýkur 8.
ágúst.
Minni hiti
á Spáni
HITABYLGJAN, sem verið
hefur í suðurhluta Spánar í
rúma viku, tók að sljákka í
gær, en talið er að hún hafi
orðið 30 manns að bana. 46,6
stiga hiti var í Sevilla á sunnu-
dag, sem er mesti hiti sem
mælst hefur í borginni.
Heimsferð
í loftbelg
BRESKI kaupsýslu- og ævin-
týramaðurinn Richard Bran-
son, framkvæmdastjóri Virgin-
fyrirtækisins, kvaðst í gær ætla
að fara umhverfis jörðina í loft-
belg. „Þetta er síðasta ferðaaf-
rekið og glæfraferðin sem
mannkynið á eftir,“ sagði
Branson. Hann hyggst hefja
ferðina ásamt tveim öðrum
ævintýramönnum einhvern
tíma milli nóvember og febr-
úar. Gert er ráð fyrir að ferðin
taki þijár vikur.
210 farast
í flóðum
AÐ MINNSTA kosti 210
manns hafa farist á síðustu
fjórum dögum í flóðum vegna
monsún-rigninga og í eldingum
í norð-vesturhluta Pakistan.