Morgunblaðið - 29.07.1995, Blaðsíða 1

JHnrgimM&frto
• Lífiðsnýst um aðmissa/3
• Ljós úrnorðri/4
• Svarthvít dulúð landsins/4
MENNING
LISTIR
B
PRENTSMIÐJA MORG UNBLAÐSINS
LAUGARDAGUR 29. JUU 1995
BLAÐ
ER Kalifomíudrengurinn „næsti Bernstein"? Kent Nagano.
Ljónatemjari
á palli
ALLT frá dauða „stóru“ nútímalegri uppsetningu á Rómeó
hljómsveitarstjóranna, og Júlíu eftir Prokofíjev og fjöl-
Herberts von Karajans og mörg verk eftir ung tónskáld. „Ég
Leonard Bernstein, hafa tónlistar- geri ráð fyrir því að ég taki mikla
unnendur velt vöngum yfir því áhættu. En ég reyni að gera tón-
hvaðan næsti stórstjórnandi muni list að lifandi listformi sem höfðar
koma og þá hvenær. Að sögn til fólks,“ segir Nagano.
bandaríska tímaritsins Time kann Afi hans fluttist frá Japan til
sú stund að vera runnin upp og Bandaríkjanna og hóf þar búskap.
að stjómandinn sé fæddur og upp- Nagano er fæddur og uppalinn á
alinn í Kalifomíu en af japönsku búgarði þar sem ræktaðir voru
bergi brotinn og heitir Kent Nag- ætiþistlar.
ano. Hann lærði hljómsveitarstjóm
Fjölmiðlar sem em í sífelldri við ríkisháskólann í San Fransiskó
leit að ungum og efnilegum arf- og söng með óperukór borgarinnar
tökum „stóm nafnanna11, hafa áður en að hann gekk til liðs við
ekki látið Nagano fram hjá sér óperufélag Sarah Caldwell í Bos-
fara. New York magazine kallaði ton. Hann sneri síðar aftur til vest-
hann „næsta Bernstein" eftir góða urstrandarinnar þar sem hann
frammistöðu síðasta vetur í Metro- vakti athygli fyrir góðan árangur
politan-ópemnni en
sjálfur hefur Nag-
ano reynt eftir
megni að forðast
Stjómandinn
Iiæglll <X\J 1UI UctöL -ry . -v j
fjölmiðlaumfjöllun- K.6nt LN EganO GF
inHin„ 43 fa sagður nýjasta
gamli Kalifomíubúi vonarstjaman í
er í raun sáralítið i i - 1 , -
þekktur í Banda- bandarisku ton-
rSsu™m-JI ”ua.ð eflr listarlífi
ekkert að þvi að _________________
langa til að verða
með Berkley-sin-
fóníunni.
Nagano stjómaði
meðai annars flutn-
ingi hljómsveitar-
innar á nokkrum
verkum eftir Frakk-
ann Olivier Messia-
en, sem nú er látinn.
Sendi Nagano hon-
um upptökur frá
æfingum hljóm-
sveitarinnar og tón-
frægur,“ segir hann, „en það hent- skáldið sendi Nagano athuga-
ar mér ekki. Ég reyni að láta semdir við túlkunina, sagði hvað
ánægjuna af því sem ég er að vel væri gert og hvað betur hefði
gera leiða mig áfram.“ mátt fara. Leiddu bréfaskriftir
Nagano er stjómandi Berkley- Nagano og Messiaens til þess að
sinfóníunnar í Kaliforníu en hefur tónskáldið kom til Kaliforníu til
þó að mestu leyti starfað utan að vera viðstatt flutninginn á einu
heimalandsins undanfarin ár. verka sinna „Umbreytingunni á
Hann er stjórnandi Hallé-sinfóníu- herra vorum Jesú Kristi". Hann
htjómsveitarinnar í Manchester, var einnig viðstaddur er Nagano
tónlistarstjóri sinfóníunnar í Lyons stjórnaði frumflutningi á ópem
í Frakklandi og einn af aðalgesta- Messiaens „Heilags Frans frá Ass-
stjórnendum Lundúnasinfóníunn- isi“ í París árið 1983. Átta árum
ar. Hann þykir glæsiiegur á sviði síðar stjórnaði Nagao fmmflutn-
rétt eins og lærimeistari hans, ingi á hinni umdeildu ópem Johns
Seiji Ozawa, en kafa mun dýpra Adams „Dauði Klinghoffers" í
ofan í þau verk sem hann stjórnar Brussel.
en Ozawa. Hefur hreyfingum hans Nagano er giftur japanska
á palli stjórnandans verið líkt við píanóleikaranum Mari Kodama.
Ijónatemjara sem sveiflar svipu Hann tekur sér frí tvisvar á ári
sinni. Nagano þykir jafnvígur á til að skella sér á brimbretti í
klassíska tímabilið og nýrri tón- Kaliforníu en hjónin búa í Sart
list. Á þeim sex árum sem hann Fransisco. Honum verður tíðrætt
hefur verið við stjómvölinn í Ly- um iöngun sína tii að setjast í
ons, hefur hann frumflutt m.a. helgan stein en það verður þó að
„Rodrigue et Chimené" óloknu teljast afar ólíklegt í bráð, því
verki Debussys, „Ævintýrum dagskrá hans er þéttskipuð, fram
Hoffmanns“ eftir Offenbach, afar á næstu öld.
SVÍINN Martin Engström er
nýliði á þéttsetnum bekk
þeirra sem stýra listahátíð-
um. í fyrra boðaði hann til fyrstu
tónlistarhátíðarinnar í bænum
Verbier í Sviss, sem hefur verið bet-
ur þekktur á meðal skíðaáhuga-
manna en tónlistarunnenda. En
fyrsta hátíðin heppnaðist framar
vonum, hún þótti bera með sér fersk-
an andblæ inn í staðnað form slíkra
hátíða og nú stendur yfir önnur tón-
listarhátíð í skíðabænum. Þetta
framtak Engströms er þó alls ekki
óumdeilt.
Að frátöldum tónlistarhátíðunum
í Montreaux hefur lítið verið um að
vera í listalífinu á svissnesku Rívíer-
unni svoköiluðu, við norðausturhluta
Genfarvatns, segir í The Financial
Times. Ferðamálayfirvöld hafa
sér grein fyrir vandanum en yfír-
völd hafast ekkert að og þvi er
það undir framkvæmdasömum
einstaklingum komið, hvort
bryddað verður upp á einhverjum
nýjungum.
Umboðsmaður
Engström er einn slíkra manna.
Hann er 41 árs og hóf ferilinn sem
umboðsmaður tónlistarmanna í
London á áttunda áratugnum, áður
en hann hóf störf hjá einni stærstu
umboðsskrifstofu álfunnar, Hilbert.
Engström og eiginkona hans,
sópransöngkonan Barbara
Hendricks fluttu tii Montreux
árið 1986. Þau hafa verið tíðir
gestir í skíðabrekkunum í Verbier
að vetri til og ekki leið á löngu
áður en Engström fór að velta
því fyrir sér hvernig nýta
mætti hótelin og veitingastað-
ina sem standa tómir yfir sum-
artímann. Tónlistarhátíð var
lausnin og áður en ein einasta
nóta hafði verið leikin í bæn-
um, hafði Engström tekist
að safna um 19 milljónum ísl. kr.
en á meðal fyrirtækja sem styrkja
hátíðana er Nestlé-stórfyrirtækið.
Engström fékk Avi Shaoshani,
framkvæmdastjóra ísraelsku fíl-
harmóníunnar í lið með sér og þeir
sendu boð til fjölmargra listamanna,
sem fæstir höfðu heyrt Verbier get-
ið. „En mér tókst að snerta streng
í bijóstum þeirra,'' segir Engström
kokhraustur. „Margar tóniistarhá-
tíðir voru upphaflega hugmynd lista-
mannanna sjálfra sem vildu eyða
hluta úr sumrinu saman. Það er sú
tilfinning sem við vildum skapa í
Verbier. Ef einhver tilgangur á að
vera með tónlistarhátíð sem þessari,
verður að bjóða upp á öðruvísi efnis-
skrá en að vetri til. Menn verða að
vera tilbúnir að taka áhættu.“
Tón-
listar-
svig
ER ÆTLUN Engströms að
ná tökum á Montreux-hátíð-
inni með því að boða til tón-
listarhátíðar í Verbier?
Sú hugmynd Martins
Engström að halda
listahátíð í svissnesk-
um skíðabæ hefur þótt
heppnast vel þó að
framkvæmdin sé um-
deild
Þetta tókst framar vonum í fyrra.
Fjölmargir frábærir tónlistarmenn
héldu til Verbier og spreyttu sig á
nýjum verkum, léku saman kamm-
ermúsik og skemmtu sér konung-
lega. Á meðal þeirra voru rússneski
píanóleikarinn Evgeníj Kissin og
Maxim Bengerov, sem sneru aftur
til Verbier í ár. Þá munu Isaac Stern
og Pinchas Zuckerman ekki láta sig
vanta. Sinfóníuhljómsveit hátíðar-
innar er Fílharmónía ungs fólks frá
ísrael sem leikur undir stjórn Tem-
irkanovs, Sinopolis og Sanderlings.
Engström er óhræddur við að
blanda saman þekktum nöfnum og
óþekktum á efnisskránni, en á með-
al þeirra sem koma fram í ár er
tólf ára gamall sellóleikari frá
Kóreu, Han Na Chang, en hún vann
nýlega Rostropovitsj-keppnina.
Boðið er upp á upplestur breska
leikarans Bens Kingsleys, tveir
dansarar frá New York ballett-
inum dansa við tónlist Stra-
vinskíjs, „Duo concertante" og
leikin verða verk eftir Shostako-
vistsj, m.a. verk fyrir þtjá píanó-
leikara. Þá er haldið málþing um
listir og menningu en á meðal þeirra
sem þar flytja erindi er Jacques
Lang, fyrrverandi menningarmála-
ráðherra Frakklands. Engström
þykir hafa tekist einstaklega vel að
kynna hátíð sína og laða að gesti
en ekki eru þó ailir jafnhrifnir.
Keppinautar hans á listahátíða-
markaðnum segja markaðinn yfir-
fullan og að ekki sé á hann bæt-
andi „enn einni betliskálinni".
Þá hefur því einnig verið haidið
fram að tilgangur Engströms og
konu hans sé fyrst og fremst að
skara eld að eigin köku. Yves Petit
de Voize, stjórnandi sígildu tóniist-
arhátíðinnar í Montreux er einn
þeirra. „Verbier hefur engin
tengsl við tónlist - þetta er
fjölleikahús úr plasti fyrir
fólk sem vill hlusta á Barböru
Hendricks og njóta fjalla-
loftsins. Vilja alvöru tónlistarunn-
endur hlusta á Brahms í tjaldi?
Þetta er hátíð sem laðar að iðnjöfra
í fríi og hina smáborgaralegu aðdá-
endur Hendricks. Engström er ekki
fagmaður, hans ætlun er að kynna
konu sína og græða eins mikið og
honum er mögulegt," segir Petit
de Voize en hann grunar að ætlun
Engströms sé að komast inn á
Montreux-hátíðina, sem hefur
gengið afleitlega undanfarin þijú
ár, að því er segir í The Financial
Times. Sjálfur lætur Engström ekk-
ert uppi.
Verbier hátíðin stendur fram til
30. júlí en tónlistarhátíðin í Montre-
ux frá 22. ágúst til 26. september.
Dró Kristján dár að Pavarotti?
í „heyrt og séð“ dálki uýjasta heftis Opera
A/owbirtist stutt frétt um Kristján Jó-
hannsson, þar sem ýjað er að því að hann
hafi hent gaman að fyrirrennara sínum á
sviði Covent Garden óperunnar, stórsöngv-
aranum Luciano Pavarotti.
í textanum segir: „Frammistaða íslenska
tenórsins Kristjáns Jóhannssonar verður
að teljast virðingarvottur við fyrirrennara
hans í hlutverki Gústafs konungs í Grímu-
dansleiknum í Covent Garden í síðasta
mánuði. í upphafi „Di’ tu se fedele“ þar sem
hann reynir að fá sígauna til að segja fyrir um
Kristján
Jóhannsson.
örlög sín (l.þáttur, 2. atriði), dregur
einkaþjónn hans (Judith Howard) fram
hvítan vasaklút, sem Jóhannsson kemur
vendilega fyrir á milli tveggja fingra
hægri handar.
Þannig stóð hann á meðan hann söng
fyrri hluta aríunnar og þerraði enni sitt
með miklum tilburðum, áður en hann
skilaði klútnum aftur á sinn stað. Hvað
varðar nánustu framtíð Jóhannssonar,
hlýtur maður að vona að hans bíði ekki
sömu örlög og konungsins sem hann leikur, ber-
ist fréttirnar til þið-vitið-hvers.“