Morgunblaðið - 01.08.1995, Blaðsíða 26

26 ÞRIÐJUDAGUR 1. ÁGÚST 1995
AÐSENDAR GREINAR
MORGUNBLAÐIÐ

i Hneyksli í Höfða
ÞAÐ er margt sem
angrar borgarstjórann
í Reykjavík, Ingi-
björgu Sólrúnu Gísla-
dóttur. Staðsetning á
ymsum málverkum í
húsnæði borgarinnar
virðast fara mjög í
taugarnar á henni.
Uppákoman með mál-
verkið af séra Bjarna
Jónssyni, fyrsta heið-
' ursborgara Reykjavík-
ur, er öllum í fersku
minni. Borgarstjóri
vildi íjarlægja mál-
verkið af séra Bjarna
júr Ráðhúsinu en lét
undan vegna mikillar
gagnrýni. Málverkið af séra Bjarna
var þó eki sett upp á nýjan leik á
j.3. hæð í Ráðhúsinu, þar sem skrif-
' stofur borgarstjóra eru heldur flutt
fniður á 2. hæð við innheimtudeild-
ina.
Borgarstjóri virðist ekki hafa
látið þar við sitja heldur hyggst
nú gera atlögu að málverki af
Bjarna Benediktssyni, fyrrv. borg-
arstjóra, sem hangið hefur uppi í
Höfða, móttökuhúsi borgarstjórn-
ar, í rúmlega 20 ár. Eg kom í
Höfða í vor og sá þá að málverkið
af Bjarna Benediktssyni hafði ver-
ið íjariægt. Eg spurðist fyrir hjá
ákveðnum embættismanni hveiju
þetta sætti og var þá sagt að ætl-
unin væri að breyta uppsetningu
mynda í Höfða og málverkið af
Bjarna yrði sett upp á nýjan leik
í Höfða. Núverandi ástand væri
einungis til bráðabirgða. í Morgun-
blaðinu sl. laugardag lýsir borgar-
stjóri, Ingibjörg Sólrún, því yfír að
um varanlega aðgerð sé að ræða.
Eins og áður segir var myndin
af Bjarna Benediktssyni, fyrrv.
borgarstjóra og forsætisráðherra,
sett upp í Höfða fyrir rúmlega 20
árum. Eg veit ekki til þess að nokk-
urn tíma hafi komið fram athuga-
semd um að málverk af Bjarna
Benediktssyni væri staðsett í
Höfða, miklu fremur að öllum hafi
fundist það eðlilegt. Borgarstjóri,
sem er jafnframt
sagnfræðingur að
mennt, segir í viðtali
við Morgunblaðið sl.
laugardag eftirfarand-
ir til réttlætingar
ákvörðun sinni: „Mér
fannst svosem kannski
engin ástæða fyrir því
að mynd af honum,
einum borgarstjóra,
væri þarna upp á vegg
í Höfða og ég veit svo-
sem ekki hvaða rök
voru fyrir því, að að-
eins væri mynd af
Bjarna Ben., sem
borgarstjóra, þarna
uppi á vegg.“ Ekki er
hægt að segja annað en að þetta
sé nokkuð sérkennileg röksemda-
færsla, svo ekki sé meira sagt.
Ingibjörg Sólrún sat með mér í
borgarstjórn frá 1982-1988. Hún
Borgarstjóri hefur
aldrei kynnt þessar
tillögur eða ákvarðanir
í borgarráði, hvað þá
í borgarstjórn, segir
Vilhjálmur Þ._____________
Vilhjálmsson. Vel
getur verið að hann hafi
rætt þær á lokuðum
fundi í R-listanum.
kom þá oft í Höfða og sá málverk-
ið af Bjarna þar sem það var stað-
sett. Hún gerði þá aldrei athuga-
semdir við þessa staðsetningu og
það hefur enginn borgarfulltrúi
gert, hvorki fyrr né síðar að ég
best veit. Ef Ingibjörg veit það
ekki, vegna þess að hún hefur aldr-
ei spurt, þá var ástæðan fyrir upp-
setningu á málverkinu af Bjarna
Benediktssyni sú, að Bjarni er einn
merkasti stjórnmálamaður íslands
á þessari öld, sem jafnframt hefur
gegnt embætti borgarstjóra. Því
verður vart. trúað, að-pólitískt of-
stæki hafi ráðið ferðinni hjá borg-
arstjóra, þegar hann ákvað að taka
myndina af Bjarna nður og setja
hana í geymslu.
Forstöðumaður Kjarvalsstaða
hefur hinsvegar miklu ákveðnari
skýringar á þessari uppákomu í
Höfða. Hann segir „að markmiðið
með breytingunum hafi verið að
birta gestum Höfða yfirlit yfir ís-
lenska myndlist“. Hann sagði jafn-
framt í viðtali við Morgunblaðið,
að myndin af Bjarna væri ekki
lykilmynd í íslenskri listasögu og
þess vegna væri hún ekki með.
Það er langt seilst til að koma
myndinni af Bjarna Benediktssyni
út úr Höfða. Hver tók þá ákvörðun
að nýta Höfða til að sýna yfirlit
yfir íslenska myndlist? Höfði heyr-
ir ekki undir Kjarvalsstaði og ekki
undir menningarmálanefnd, enda
hefur sú nefnd ekkert fjallað um
þetta mál. Myndaval í Höfða hefur
ávallt heyrt undir borgarstjóra í
umboði borgarstjórnar. Borgar-
stjóri hefur aldrei kynnt þessar til-
lögur eða ákvarðanir sínar í borg-
arráði, hvað þá borgarstjórn, en
vel getur verið að hann hafi rætt
þær á lokuðum fundi í R- listanum
eða Regnboganum. Ljóst er að það
er persónuleg afstaða borgarstjóra
sem ræður ferðinni í þessu máli
en ekki svokallað faglegt mat for-
stöðumanns Kjarvalsstaða.
Framkoma borgaryfirvalda í
þessu máli er til skammar og í
raun ótrúlegt að borgarstjórinn í
Reykjavík skuli beita sér fyrir því-
líkum aðgerðum. Borgarstjóri væri
maður meiri, ef hartn sæi til þess,
að málverkið af Bjarna Benedikts-
syni yrði sett upp á sama stað þar
sem það hefur verið í rúmlega 20
ár og viðkomandi herbergi í Höfða
að öðru leyti komið í sama horf
og það var í, áður en þessar breyt-
ingar voru gerðar.
Höfundur er borgarfulltrúi.
Vilhjálmur Þ.
Vilhjálmsson
Endurvinnsla á pappír
- allra hagur
MESTUR hluti þess
pappírs sem til fellur á
heimilum og á vinnu-
stöðum er endurvinn-
anlegur og er jafnvel
talið að um 90% af því
sem algengast er að
flokka sem sorp á skrif-
stofum og í skólum sé
í raun endurvinnanleg-
ur pappír. Viðhorf til
meðferðar á pappír og
öðru endurnýtanlegu
efni hefur á undanföm-
um árum breyst geysi-
lega og öllum þorra al-
mennings er ljóst að
pappírsnotkun nútíma-
samfélaga hefur leitt til
Kristín A.
Árnadóttir
raunaverkefni er í
gangi í Breiðholts-
hverfum þar sem
smærri gámar eru í
göngufjarlægð frá
flestum heimilum. Gef-
ist það fyrirkomulag
vel og átakið í heild
má búast við að haldið
verði áfram á sömu
braut, söfnunargámum
verði ijölgað í íbúða-
hverfum og frekari
skref stigin, t.d. gerð
tilraun með söfnun á
notuðu plasti til endur-
vinnslu.
Kærkomið tæki-
færi fyrir marga
mikillar umhverfísmengunar og eyð-
ingu vistkerfa. Sumar þjóðir hafa
brugðist kröftuglega við og markviss
endurvinnsla þykir sjálfsögð. Hér á
íslandi erum við tiltölulega stutt á
veg komin og lítið verið gert til þess
að hvetja fólk til þess að huga að
þessum málum.
Hér á höfuðborgarsvæðinu hefur
nú verið brotið blað í sorphirðu og
hófst söfnun á pappír, dagblöðum,
tímaritum og öðru prentefni til end-
urvinnslu með skipulögðum hætti í
byijun júlí. I Reykjavík hefur sér-
stökum söfnunargámum verið kom-
ið fyrir á 23 stöðum víðs vegar um
borgina, auk þess sem sérstakt til-
Nú hugsa kannski einhveijir með
sér því í ósköpunum þeir ættu að
leggja það á sig að rogast með
blaðabunka út í gám þegar auðveld-
ast er bara að fleygja pappírnum í
ruslatunnuna og láta hreinsunar-
deildina um að losa hana eins og
venjulega.
Margar ástæður mætti telja upp,
t.d. má nefna að miklum verðmæt-
um er haldið til haga og umtalsverð-
ir lj'ái-miaiiir- sparast þegar ekki
þarf að farga pappírnum sem hveiju
öðru sorpi. I því sambandi má nefna
að um 20% húsasorps eru dagblöð.
Förgun sorps er kostnaðarsöm fyrir
Á höfuðborgarsvæðinu,
segir Kristín A. Árna-
dóttir, hefur nú verið
brotið blað í sorphirðu
sveitarfélögin og Reykjavíkurborg
greiðir í dag kr. 3.850 fyrir hvert
tonn húsasorps sem fargað er hjá
Sorpu. Á síðasta ári var innvegið
magn húsasorps í Reykjavík tæp
26.000 tonn, þar af hugsanlega um
5.200 tonn af dagblöðum. Af þessu
má sjá að að söfnun og endur-
vinnsla á pappír dregur verulega
verulega úr kostnaði við sorphirðu
og eyðingu sorps. Nú þegar hafa
safnast 70 tonn á fyrstu þremur
vikunum í söfnunargáma Reykja-
víkurborgar.
Frá umhverfissjónarmiðum er
ávinningurinn ótvíræður. Ekki þarf
að fella eitt einasta tré þegar papp-
ír er endurunninn sem þýðir minna
álag á náttúrulega skóga sem nú
eru í mikilli hættu. Pappírsiðnaður-
inn er afar mengandi og orkufrekur
sem leiðir til mengunar á andrúms-
loftinu. Mengun andrúmsloftsins
eykur m.a. gróðurhúsaáhrif og súrt
regn sem orðið er alvarlegt vanda-
mál um allan heim. Áhrifin eru
keðjuverkandi og mætti lengi telja.
I augum margra er því um að ræða
ímynd Höfða
FERÐAÞJÓNUSTA er talin ein
mikilvægasta atvinnugreinin hér á
landi og vaxtarmöguleikar hennar
eru miklir. Áhugi útlendinga á
íslandi hefur vaxið og eiga þar
fáeinir stórviðburðir og einstakl-
ingar veigamikinn þátt, þar sem
kastljósinu hefur ver-
ið beint að Islandi.
Heimsmeistaraein-
vígið í skák, íslenskar
alheimsfegurðar-
drottningar og af-
reksmenn, heims-
meistaramótið í hand-
knattleik og árangur
Bjarkar Guðmunds-
dóttur á tónlistarsvið-
inu eru viðburðir sem
stuðlað hafa að
öflugri kynningu ís-
lands. Án efa var at-
hyglin þó næsta
óskiptust vegna leið-
togafundar þeirra
Reagans og Gorbatsj-
ovs árið 1986. Höfði, móttökuhús
Reykjavíkurborgar, var valinn
fundarstaður.
Stjórnmálamenn geta fæstir
hreykt sér af að hafa stuðlað að
því að ferðaþjónustan er öflug og
vaxandi atvinnugrein hér á landi,
nema afskiptaleysi þeirra sé með-
vitað til að stuðla að því að hún
leggist ekki á ríkisjötuna. Það
hlýtur þó að vera mikilvægt að
stjórnmálamenn séu sjálfir vak-
andi gagnvart kynningargildi at-
burða sem eiga sameiginlegt að
vera merkir fyrir sögu þjóðar okk-
ar og eru mikilvægir fyrir jákvæða
kynningu landsins. Þannig er um
fund þeirra Reagans og Gorbatsj-
ovs í Höfða. Frá því fundur þeirra
var haldinn hefur þess verið gætt
að halda sömu megineinkennum í
fundarherbergi þeirra í Höfða því
þaðan hafa birst myndir um allan
heim. Málverk af Bjarna Bene-
diktssyni, fyrrverandi borgarstjóra
og þjóðarleiðtoga, sést í bakgrunni
þekktrar Ijósmyndar af þeim Re-
agan og Gorbatsjov þar sem þeir
sitja á fundi í Höfða.
kærkomið tækifæri til þess að
leggja sitt af mörkum og sýna hug
sinn til náttúru og umhverfis í verki.
Fyrirtæki og stofnanir leggi
lóð á skálarnar
Framfarir eru örar og það er
ekki ýkja langt síðan greiða þurfti
fyrir að fá að skila pappír til Sorpu
og fyrirtækið hafði af því kostnað
að flytja hann út til endurvinnslu.
Ekki er víst að allir hafi áttað sig
á því að ekki þarf lengur að greiða
fyrir að fá að koma með pappír til
endurvinnslu. Fyrirtæki og stofnan-
ir hafa ekki lengur beinan kostnað
af því að koma tilfallandi „pappírs-
rusli“ til endurvinnslu og Sorpa tek-
ur við pappír á öllum gámastöðum
sínum án þess að kostnaður hljótist
af. Verð á pappír til endurvinnslu
fer hækkandi í heiminum og má
nefna að á síðastliðnu ári liðlega
tvöfaldaðist verðið. Ef fram heldur
sem horfir kemur að því að fólk fái
greitt fyrir pappír sem það skilar
til endurvinnslu.
Full ástæða er til þess að hvetja
öll fyrirtæki og stofnanir í borginni
til þess að leggja sín lóð á vogar-
skálarnar og safna saman endur-
vinnanlegum pappír sem Sorpa sér
um að flytja út og láta endurnýta.
Slíkt átak er nú í undirbúningi hjá
fyrirtækjum og stofnunum Reykja-
víkurborgar sem vilja ganga á und-
an með góðu fordæmi eins og
reyndar þegar hefur verið gert með
uppsetningu á pappírsgámum og
söfnun frá heimilum. Framkvæmd-
in er einföld og ávinningurinn óum-
deilanlegur.
Höfundur er aðstoöarmaður borg-
arstjóra.
Þessar vangaveltur eru settar á
blað í tilefni af því að frést hefur
að nú hafi myndin af Bjarna verið
fjarlægð úr Höfða þar sem hún
sé ekki „lykilmynd í íslenskri lista-
sögu“, en hugmyndin virðist vera
að gestir njóti þar yfirlits um ís-
lenska myndlist. Þá er
því einnig svarað að
óljóst sé hvers vegna
þessi borgarstjóri sé
einn uppi á vegg í
Höfða. Það er því aug-
ljóst að jafnvel lærðir
sagnfræðingar sjá
ekki varðveislugildi
fundarherbergisins í
Höfða. Þótt myndin sé
ekki lykilmynd í ís-
lenskri listasögu er
hún lykilmynd í ís-
lenskri sögu. Það
fór einkar vel á því að
myndin af Bjarna
Benediktssyni var
bakgrunnur myndar
af þjóðarleiðtogum austurs og
vesturs, því þar er sá íslenskur
þjóðarleiðtogi sem leiddi ísland inn
í Atlantshafsbandalagið, sem hef-
Að mínu mati er afar
mikilvægt, segir Árni
Sigfússon, að hin
sterka minning^ um fund
þeirra Reagans og
Gorbatsjovs verði varð-
veitt í Höfða.
ur án efa stuðlað hvað mest að
friði í okkar heimshluta. Þessi
mynd er ríkur þáttur í minningu
fundarins.
Að mínu mati er afar mikilvægt
að hin sterka minning um fund
þeirra Reagans og Gorbatsjovs
verði varðveitt í Höfða. Málverkið
af Bjarna Benediktssyni hefur
annað hlutverk en að kynna ís-
lenska listasögu og þótt jákvætt
sé að það verði gert í Höfða má
það engan veginn útiloka að ímynd
Höfða sé viðhaldið sem fundar-
staðar fyrir friðarviðræður Reag-
ans og Gorbatsjovs. Til þess er
mikilvægt að varðveita umgjörð
sjálfs fundarherbergisins. Þannig
geta íslenskir og erlendir gestir í
Höfða bæðr upplifað merkan fund
í heimssögunni og kynnst íslenskri
myndlist í öðrum salarkynnum.
Það er von mín og tillaga að
fundarherbergið í Höfða fái áfram
að njóta sín með þeim sterku ein-
kennum sem áhugamenn um
heimsfrið þekkja. Af reynslunni
má fullyrða að það fyrirkomulag
skapar eingöngu jákvæðar og
sterkar minningar þeirra sem i
Höfða koma. Erlendis er algengt
að sögulegar byggingar séu opnar
almenningi á ákveðnum tímum.
Með því verður sagan Ijóslifandi
og skapar m.a. sterkara aðdráttar-
afl fyrir ferðamenn. Gjarnan er
kvartað yfir að erlendir ferðamenn
staldri stutt við í Reykjavík. Ég
er sannfærður um að gera má leið-
togafundinn að sterkara aðdrátt-
arafli með því að kynna Höfða
betur. Höfði er lokaður almenn-
ingi. Tillaga mín er að ferðamönn-
um verði gefinn kostur á að koma
í Höfða, heyra minnisverðar sögur
af samskiptum Rússa og Banda-
ríkjamanna þar inni og sjá fundar-
herbergi þeirra félaga. ísland og
Reykjavík hafa ekki efni á öðru
en að varðveita og kynna þá merku
atburði í heimssögunni sem við
höfum gerst beinir þátttakendur
í. Til þess duga ekki sýningarborð
í risherbergjum!
Höfundur er oddviti sjálfstæðis■
manna í borgarstjórn