Morgunblaðið - 05.08.1995, Blaðsíða 37

MORGUNBLAÐIÐ
LAUGARDAGUR 5. ÁGÚST 1995 37
AÐSEIMDAR GREINAR
V erur j ar ðarinnar
í NOKKUR ár hefir
séra Auður Eir Vil-
hjálmsdóttir flutt þjóð-
inni undarlegan boð-
skap af mislitu tagi:
Málfræðilegan, guð-
fræðilegan, trúarlegan
og jafnvel pólitískan.
Flest af því sem hún
segir kemur mér fyrir
augu og eyru sem
byggt á misskilningi
og valdstreituáráttu.
Sumt af því sem hún
segir er ekki aðeins
óbiblíulegt heldur
guðlast og villutrú.
Málfræðin
Guð í kvenkyni? heitir grein eftir
séra Auði í Morgunblaðinu hinn
20.7. sl. Guð kvenkyns - kona?
Biblían talar skýrt og skorinort um
Guð og ævinlega í karlkyni. Ég
sagði: Biblían talar. Hið rétta er
að Guð er að tala. Hann lýsir sjálf-
um sér. Guð er karlkyns persóna.
Hann segir þetta sjálfur. „Þetta
hefir áreiðanlega haft djúp (og víst
vond (BE)) áhrif á allt mannkynið",
segir hann (presturinn). Hann segir
að Kvennakirkjan (við) umorði
texta Biblíunnar, þannig að konur
séu líka ávarpaðar. Séra Auður tek-
ur dæmi af texta Biblíunnar, Páll
Fil 4;4: Verið ávallt glaðir í Drottni.
Allar verur jarðarinnar, jafnt
karlkyn sem kvenkyn, eru sköpun
Guðs. Um það ríkir full sátt að
þessi sköpun Guðs skuli kallast ver-
ur, og það eins þótt orðið sem haft
er um hana sé kvenkyns, vera, ver-
ur. Ég held að engum detti í hug,
að með orðalaginu „allar verur“ sé
aðeins átt við þær þeirra sem eru
kvenkyns. Karlmenn sætta sig at-
hugasemdalaust við það að vera
kallaðir ein af verum Guðs, þótt
þeir séu einnig „kvenkenndir“. Þeir
hugsa eins og Páll og konurnar sem
á hann hafa hlýtt.
í orðum sínum er Páll alls ekki
að hugsa um karlmennina. Hugsun
hans er á engan hátt
kynbundin. Páll er að
ávarpa mennina,
söfnuðinn, í rauninni
alla menn. Og það er
alveg öruggt að Páll
telur konur menn.
Þetta er of sjálfsagt til
þess að það þurfí að
taka það sérstaklega
fram. Allir - það er
allir menn. Allir menn
eiga að vera glaðir í
Drottni. Þessi er boð-
skapur Páls, þegar
misskilningi og útúr-
snúningum er sleppt.
í íslenzku máli er
tvennskonar kyn: Hið
náttúrulega kyn, karlkyn og kven-
kyn og hinsvegar málfræðikyn. En
þegar málfræðikynið er skoðað sést
að það er ekki kyn í venjulegum
skilningi, aðeins kyn að skilningi
málfræðinnar, þar sem „kynin“ eru
þijú. Hvorugkynið er ekki kyn nema
í málfræðinni. Málfræðikyn og nátt-
úrulegt kyn er því sitt hvað, sitt
af hvoru tagi, óskyld, einnig í huga
andlega heilbrigðs fólks.
Barnið er ekki hvorugkyns þótt
orðið barn sé hvorugkyns. Og eng-
um manni með ótruflað sálarlíf
dettur í hug að umskrifa þurfi allt
sem skrifað hefir verið um börn, til
þess að forðast „viðrinislegt" orða-
lag. Menn blanda ekki saman
„kyni“ málsins annarsvegar og kyni
náttúrunnar hinsvegar.
Heiðnidómur
Þegar ég var í skóla kom upp
sú spurning, hversvegna orðið guð
vantaði hina germönsku karlkyns
endingu r-ið. Mér var sagt að það
stafaði af því að upphaflega hafi
orðið þýtt hið góða, verið hvorug-
kyns. Én það er enginn vandi að
sjá hversvegna orðið sé nú karl-
kyns. Biblían talar ævinlega um
Guð sem karlveru. Og í Biblíunni
er Guð sjálfur að tala. Jesús var
karlmaður. Hann sagði: Sá sem
Ég lít á Kvennakirkj-
una, segir Benjamín
H.J. Eiríksson, sem
eina af óteljandi tilraun-
um mannsins til þess
að smíða sér sjálfur guð
til að dýrka.
hefir séð mig hefir séð Föðurinn.
Skýrar gat það varla verið.
Þegar vígja skal prestsefnið
(hvk) stendur það (!) fyrir altarinu,
fyrir þjónum Guðs, og - síðan en
ekki sízt - fyrir augliti Guðs (það
er að segja ef það trúir á Guð).
Eins og nú er komið, þá er helzt
að sjá fyrst og fremst sé verið að
vígja embættismann ríkisins.
Prestsefnið lofar hátíðlega, og
það með handayfirlagningu vígðra
manna, að kenna orð Guðs klárt
og kvitt svo sem það orð er boðað
í Biblíunni, hinni helgu bók. Prest-
urinn séra Auður er ekkert feiminn
við að endurtaka þá margumtöluðu
staðreynd, að Biblían talar um það
sem sjálfsagðan hlut að Guð sé
karlvera. Að kvenkenna Guð eins
og hann gerir, svo og skoðanasyst-
ur hans í Kvennakirkjunni, þá er
þetta uppátæki ekki annað en guð-
last, hreint út sagt fáránlegt,
hneykslanlegt og blygðunarlaust
með afbrigðum, líkast rugli í geðbil-
aðri manneskju.
Hann segir í grein sinni Guð í
kvenkyni? að Guði sé lýst á marg-
víslegan hátt í Biblíunni. Þarna er
um að ræða einkenni sem geta fylgt
honum, ekki að þetta sé persóna
hans. Vér heyrum flaut og segjum
að úti sé bíll. En flautið er ekki
bíllinn. Guð er ekki stormurinn, en
stormur getur fýlgt birtingu hans.
Fyrir nokkrum árum var sjón-
varpað guðsþjónustu séra Auðar.
Guðsþjónustan fór fram í
Þykkvabæ í Rangárvallasýslu. Mér
brá þegar ég heyrði prestinn boða
blygðunarlaust ómengaðan heiðni-
dóm.
Endurtekning
Ég hefí í skrifum mínum um trú-
mál bent á það, að á vorum dögum
gerist atburðir, sem ekki verður
betur séð en að séu endurtekning
atburða sem fyrst gerðust fyrir
mörgum öldum, oftast í ísrael. Rétt
þessa dagana hafa gerzt atburðir í
Hafnarfirði og Reykjavík sem virð-
ast endurtekning atburða sem gerð-
ust fyrir nærri 2000 árum í Gyð-
ingalandi: „Blindir fá sýn, haltir
ganga og daufir heyra ...“
Svar Jesú við spurningu sendi-
manna Jóhannesar skírara er vel
þekkt. Lúk 7. Svar Jesú var að
benda á messíasartáknin, því að
Guð hafði sagt ísraelsmönnum að
hann væri þeirra græðari, þeirra
læknir. 2. Móse 15;26.
Guð kallar Ísrael eiginkonu sína.
En ísraelar dýrkuðu hjáguði, skurð-
goð, þvert ofaní boðorð Guðs. Þetta
var því framhjáhald, hórdómur. Hjá
spámönnunum einkum Jeremía og
Esekíel eru hrollvekjandi lýsingar á
ástandinu, ásamt hótunum um
hræðilegar refsingar. Guð boðar
Gyðingunum dóm um eyðingu Jerú-
salem, útlegð þjóðarinnar, já hann
boðar dóm með „útréttum armlegg
og fossandi heift.“ Es 20;33. Kann-
ast menn nokkuð við hinn útrétta
armlegg?
Eitt skurðgoðið var kvenkyns,
himnadrottningin, sem þarna kall-
aðist Astarte. Þessi mikli kvenkyns
guð, gyðjan, móðirin, var dýrkaður
af mörgum þjóðum þarna aust-
urfrá, og undir ýmsum nöfnum.
Nú er gyðjan augljóslega boðuð hér
á íslandi, þótt enn hafi henni ekki
verið gefið nafn við hæfi. Kvenna-
kirkjan er ekkert annað en ein af
endurtekningunum. En hvaða nafn
svo sem menn velja gyðjunni þá
getur hún aldrei orðið Guð Biblíunn-
Dr. Benjamín H.J.
Eiríksson
Yeiðirétturinn
í Norðurhafinu
EMMA Bonino, sem
stjórnar fiskveiðum EB
á svipaðan hátt og LIU
gerir hér, hefir nú. hót-
að Norðmönnum og
íslendingum kærum
fyrir að hafa ekki sam-
þykkt kröfur hennar
um fiskveiðar EB-flot-
ans í Norðurhafinu og
synjun um að kaupa
síld veidda í „síldar-
smugunni" til vinnslu
í verksmiðjum. Þetta
leiddi til þess, að utan-
ríkisráðherra íslands
lýsti því í fýrsta sinn
yfir í dag (5. júlí), að
EB-löndin ættu ekkert
tilkall til veiða í Norðurhafinu, held-
ur ættu íslendingar, Færeyingar,
Norðmenn og Rússar sameiginlega
að sitja að þeim veiðum og stjórna
þeim. Þetta er réttur skilningur ís-
lenzka ráðherrans á stöðu fiskveiða
á úthafinu nú, og í fullu samræmi
við hugmyndir manna um alþjóða-
rétt til fiskveiða á úthafinu, en þessi
yfirlýsing hefði átt að koma fram
af hálfu íslands fyrir löngu.
Auk venjulegs veiðiflota EB, hef-
ir Emma Bonino nú 650 spönsk
verefnalaus djúpveiðiskip, eftir að
þeim var vísað burt úr fiskilögsögu
Marokko frá 1. maí sl., en áður
höfðu þau verið rekin frá fiskislóð-
um Kanada. Það vantar verkefni,
og því er norsk/islenzki
síldarstofninn áhuga-
vert verkefni. Gallinn
er bara sá, að EB á
ekkert tilkall til veiða
á þessum stofni, því að
hann heldur sig innan
fiskilögsögu Islands,
Færeyja og Noregs eða
í Norðurhafinu, sem er
umlukið fiskilögsögu
þessara sömu landa,
auk Rússlands. Þótt
hrygningarstöðvamar
séu í lögsögu Noregs,
þá hefir stofninn haldið
sig mest innan fiskilög-
sögu íslands, þ.e.a.s.
þegar Norðmenn hafa
ekki drepið hann niður sem kræðu
til verksmiðjuvinnslu. ísland á því
mestan rétt til veiða á þessum
stofni, enda stunduðu Norðmenn
síldveiðar úr þessum stofni við Is-
Iand frá því fyrir síðustu aldamót
og allt fram til þess að þeir höfðu
sjálfir að mestu drepið hann með
kræðuveiðunum á heimaslóðum fyr-
ir um 30 árum. Nú vilja þeir láta
þakka sér að hafa ekki drepið hann
alveg.
Veiðirétturinn í Norðurhafinu
Loðnusamningurinn við Norð-
menn 1980 var eðlilegur á þeim
tíma. Hann var gerður 5 árum eft-
ir útfærslu fiskilögsögu íslands í
Alþjóðleg veiðistjórnun
hlýtur að ganga út á
••
það, segir Onundur
Ásgeirsson, að
aðliggjandi ríki njóti
og stjórni fiskveiðum í
sínu nágrenni.
200 mílur og 3 árum eftir að slík
fiskilögsaga varð viðurkennd að
alþjóðalögum. En viðhorf til úthafs-
veiða hafa breytzt mikið síðan, og
vonir standa til að ný skipan verði
samþykkt á ráðstefnu SÞ um út-
hafsveiðar, sem fram verður haldið
í New York nú í ágúst nk.
Nú er eðlilegt að líta svo á, að
allt Norðurhafið, sem er umlokið
viðurkenndri 200 milna fiskilög-
sögu Islands, Færeyja, Noregs og
Rússlands, sé eðlilegt athafnasvæði
þessara ríkja, og eigi því að lúta
sameiginlegri stjórn þeirra, - ekki
aðeins Noregs, svo sem nú er. Eng-
in önnur ríki geta gert kröfu til fisk-
veiða á þessu innilokaða svæði,
ekki heldur EB eða Emma Bonino
í nafni EB. Það væri t.d. fáránlegt,
að Japanir ættu veiðirétt á þessu
svæði, og reyndar ekki heldur á
Önundur
Ásgeirsson
Reykjaneshryggnum. Alþjóðleg
veiðistjórnun hlýtur að ganga út á
að aðliggjandi ríki njóti og stjórni
fískveiðum í sínu nágrenni. Fiski-
floti heimsins er nú svo stór, að
víða liggur við útrýmingu fiskiteg-
unda. Því verða aðliggjandi lönd eða
ríki að bera ábyrgð á stjórnun veið-
anna. Stjórnleysi er ekki lengur
. afsakanlegt, þar sem rányrkja blas-
ir við, svo sem Brian Tobin hefir
sýnt fram á við Nýfundnaland.
Fiskilögsaga er sett til verndar
hagsmunum íbúa hvers lands eða
ríkis. Söguleg þróun fiskilögsögu
hér við land er gott dæmi um þetta.
Utfærslurnar úr 3 mílum í 4 mílur
með lokun fjarða og flóa, síðan í
12 mílur, 50 mílur og síðast í 200
mílur er eðlileg vörn og vernd fólks-
ins í landinu fýrir rétti hennar til
veiðanna, svo sem staðfest hefir
verið í íslenzkum lögum og nú að
alþjóðalögum. Nú er komið að
ákvörðun nýrra og nauðsynlegra
reglna um veiðar á úthafinu. Eyj-
arnar í Norðurhafinu, þ.e. Jan May-
en, Svalbarði, Bjarnarey og Franz
Jósepsland eru í raun óbyggð sker,
sem engar fiskveiðar eru stundaðar
frá, og þessvegna hafa þessi sker
enga fiskilögsögu. Útfærsla Norð-
manna á fiskilögsögu með reglu-
gerðum er því byggð á fölskum
forsendum og þannig ógild. Bæði
smugan og síldarsmugan eru búnar
til með slíkum ólöglegum stjórn-
sýsluákvörðunum Norðmanna, og
eru þannig í raun ekki til.
Réttarstaða Islands i
Norðurhafinu gagnvart
Noregi
Þróun alþjóðaréttar síðustu ára
er á þann veg, að nú ber að líta á
allt Norðurhafið sem innhaf umlok-
ið fiskilögsögu íslands, Færeyja,
Noregs og Rússlands, sem ætti að
ar, ekki einu sinni þótt hann boði
hana, presturinn séra Auður Eir,
vígður kirkju Krists.
Breiði vegurinn
Guð Gyðinga og kristinna manna
kynnir sig sjálfur í orði sínu, í Bibl-
íunni. Með boðskap hans í huga er
meira en lítill hroki í Kvennakirkj-
unni með kröfum sínum um umtúlk-
un textans. Hún tekur að sér að
segja Guði fyrir um það hvað eigi
að standa í Biblíunni.
Orð prestsins séra Auðar sýna
að hann telur sig hafa í fullu tré'
við Guð, Guð Biblíunnar. Hann set-
ur Guð í sófann hjá sér, sagði séra
Auður í sjónvarpinu og þar les hann
honum levítana. Hann tekur sjáan-
lega lítið ef nokkurt mark á orðum
Guðs í Biblíunni, heldur segir hon-
um fyrir verkum með miklu oflæti
og barnalegum hroka.
í Biblíunni þekkjast engir kven-
prestar nema hjá heiðingjum. Þetta
viðhorf er rækilega undirstrikað
með vali postulanna, sem allir voru
karlmenn. Ég lít á Kvennakirkjuna
sem eina af óteljandi tilraunum
mannsins til þess að smíða sér sjálf-
ur guð til að dýrka. Þannig guð er
hægt að hafa hjá sér í sófanum og
segja honum fyrir verkum, sér og
samvizkunni til þæginda. Kvenna-
kirkjan er breiði vegurinn sem ligg-
ur til glötunar. Ég gæti notað sterk-
ari orð.
Heiðingjar
Séra Auður lýsir því yfir, víst
fyrir hönd Kvennakirkjunnar, að
nauðsynlegt sé að hætt verði að
nota „þessa karlkynsmynd“ um
Guð. En kemur ekki hátign og vald
Guðs bezt til skila í „karlmanns-
mynd“? Biblían? Hvaða máli skiptir
boðskapur Biblíunnar fyrir sann-
færða heiðingja sem nú eru orðnir
prestar í því sem einu sinni var
óskipt kirkja Krists og ráða hvað
þar er boðað? Þeir telja sig ekki
þurfa að leita ráða í Biblíunni,
þeirra er kennivaldið. Kirkjusóknin
sýnir að eitthvað meira en lítið er
að. Sem sagt, einn hryllingur.
„En mun Mannssonurinn finna
trúna á Jörðu þegar hann kernur?"
Lúk 18;8.
Höfundur er hagfrwdingur.
stjórnast sameiginlega af þessum
ríkjum. Aðrir eiga þar engan rétt
til veiða. Þetta felst í yfirlýsingu
utanríkisráðherra. Þar með er
brostinn grundvöllur fyrir sérsamn-
ingi milli íslands og Noregs frá
1980, sem Grænland gerðist reynd-
ar aðili að síðar. ísland getur ekki
gert hvorttveggja í senn, haft tví-
hliða sérsamning um ákveðinn
veiðiréttindi í Norðurhafinu við
Norðmenn og jafnframt gert kröfu
um sameiginlega stjórnun á öllum
veiðum í Norðurhafinu, sem Norð-
menn hafa hafnað. Það er þess-
vegna, sem ísland verður að segja
upp loðnusamningnum frá 1980 við
Noreg og nú Grænland. Þetta verð-
ur að gera strax, þannig að öllum
sé ljóst, og þá ekki sízt ruglukollun-
um í Noregi, að Island ætli að
standa á rétti sínum um veiðar í
Norðurhafinu öllu.
Loðnusamningurinn við Norð-
menn og Grænlendinga frá 1980
var síðast framlengdur í fyrra til
fjögurra ára, og gildir því til 1998.
Éngu að síður ber að segja honum
upp strax, því að greinilegri viljayf-
irlýsingu er ekki unnt að gefa af
Islands hálfu um stefnu landsins í
fiskveiðimálum í Norðurhafinu. Það
var sorglegt slys, að LÍÚ skyldi
samþykkja og mæla með þessari
framlengingu, því að Norðmenn
hafa túlkað framlengingu þessa
samnings sem endanlegt samþykki
Islendinga við yfirgangsstefnu
þeirra í Norðurhafinu öllu. Það
gagnar LÍÚ lítið, þótt formaður
úthafsnefndar sé með einhveijar
upphrópanir í aðrar áttir. Það
minnir aðeins á hjáróma hanagal
eftir að skrautfjaðrirnar hafa verið
reittar af honum.
Höfundur er fyrrverandi forsijóri
Olís.