Morgunblaðið - 09.08.1995, Qupperneq 1

108 SÍÐUR B/C/D/E
177. TBL. 83. ÁRG. MIÐVIKUDAGUR 9. ÁGÚST1995 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
Króatar o g Serbar með
liðssafnað í A-Slavoníu
Gífurlegur flóttamannastraumur frá
Krajina og ástandið sagt hörmulegt
Zagreb, London, Sar^jevo. Reuter.
VAXANDI spenna er í Austur-Slavoníu, síðasta héraðinu í Króatíu, sem
Serbar ráða, og eru jafnt Serbar sem Króatar með aukinn liðssafnað þar.
Ekki er þó talið líklegt, að Króatar láti til skarar skríða á næstunni og
hætti þar með á bein átök við serbneska herinn. Krajina-hérað er nú allt
á valdi Króata og er gífurlegur flóttamannastraumur frá því yfir til svæða
Serba í Bosníu og Serbíu sjálfrar. Er um að ræða eitt mesta fióttamanna-
vandamál á þessum slóðum síðan skálmöldin í Júgóslavíu fyrrverandi hófst
og ástandið hörmulegt að sögn hjálparstarfsmanna.
Talsmenn SÞ lýstu í gær áhyggj- fyrirhugað að taka A-Slavoníu með
um sínum yfir auknum viðbúnaði
króatíska hersins við Austur-Slavon-
íu en þeir misstu héraðið í hendur
serbneska hernum í mjög hörðum
bardögum í upphafi stríðsins í Júgó-
slavíu. Um 100.000 Króatar flýðu
burtu en Serbar voru þó í meirihluta
í héraðinu, sem er mjög fijósamt og
þar er oiíu að finna. Króatar neita
að hafa samið um það á laun að
Serbía fengi Austur-Slavoníu gegn
því að skipta sér ekki af átökunum
í Krajina en ekki er talið að Slobod-
an Milosevic, forseti Serbíu, muni
sitja auðum höndum ráðist Króatar
inn í héraðið. Um 150 serbneskir
skriðdrekar og aðrir brynvagnar
voru á leið til héraðsins í gær.
Mate Granic, utanríkisráðherra
Króatíu, sagði í gær að ekki væri
hervaldi en talsmaður Franjo Tudj-
man, forseta Króatíu sagði, að bæru
viðræður við Serbíu engan árangur,
yrði að grípa til annarra ráða.
Gefst upp á leiðinni
Mans Nyberg, talsmaður flótta-
mannastofnunar SÞ, sagði í gær að
allt að 200.000 manns hefðu flúið
eða væru á leið frá Krajina yfir til
Bosníu og er haft eftir hjálparstarfs-
mönnum að ástandið sé hörmuiegt.
Eru miklir hitar á þessum slóðum
og hefur sumt aldrað fólk gefist upp
á leiðinni. Þá er nokkuð um að börn
sem konur hafa alið á flóttanum
hafi látist. Flóttamannastraumurinn
hefur legið til bæjarins Banja Luka
en talsmenn SÞ segja að þótt marg-
ir eigi ættingja í Bosníu vilji flestir
Reuter
TALSMENN SÞ telja, að allt að 200.000 manns hafi flúið eða
séu á flótta frá Krajina í Króatíu. Þessi lest með serbneska
flóttamenn stöðvaðist við bæinn Petrovac þegar króatiskar flug-
vélar gerðu árás á hana. Fimm manns létust og 15 særðust.
yfirgefa ófriðarsvæðin alveg
halda áfram ferðinni til Serbíu.
Sakar Milosevic um svik
og
Fulltrúar SÞ náðu um það samn-
ingum í gær við Króatíuher að flótta-
fólkið yrði látið óáreitt en í gær
voru fréttir um, að skotið hefði ver-
ið á það og einhveijir fallið.
Radovan Karadzic, leiðtogi Bosn-
íu-Serba, segir í opnu bréfi sem birt
var í gær að Milosevic, forseti Serb-
íu, hafi svikið málstað Serba með
því að leyfa Króötum að taka Kraj-
ina. Fyrir nokkrum dögum vék
Karadzic Ratko Mladic sem yfir-
manni hersins en 19 herforingjar
hafa lýst yfir stuðningi við Mladic.
■ Serbar á flótta/20
Kjarnorkutilraunir
Minni sala
í frönsk-
um vínum
Bordeaux. Reuter.
MÓTMÆLI gegn fyrirhuguðum
kjarnorkusprengingum franska
hersins virðast vera farin að hafa
áhrif á sölu á frönskum vínum og
ekki aðeins í ríkjunum við Suður-
Kyrrahaf. Kom það fram hjá full-
trúa franska víniðnaðarins í gær.
„Við fáum fréttir daglega um að
þessi verslanakeðja eða þetta veit-
ingahús hafi hætt að selja frönsk
vín,“ sagði Jean-Marie Chadronni-
er, forseti samtaka franskra vínút-
flytjenda, og hann bætti við, að það
boðaði ekki neitt gott, að áróður
gegn franskri vöru ykist stöðugt í
löndum, sem væru markaður fyrir
40% af frönskum vínútflutningi.
Chadronnier sagði að sala á
frönskum vínum hefði minnkað í
Kanada, Japan, Hollandi, Þýska-
landi og á Norðurlöndum.
Mótmælin hafa verið mest í þeim
löndum sem næst liggja tilrauna-
svæðinu, Ástralíu og Nýja Sjálandi,
en þau vega ekki þungt hvað
frönsku vínin varðar. Dragi aftur á
móti verulega úr söiunni í Þýska-
landi yrði það mikið áfall enda
kaupa Þjóðverjar mest allra af
frönskum vínum.
■ Frakkarfyrir dóm/18
Hörmung-
anna í Naga-
saki minnst
50 ÁR ERU liðin frá því að Banda-
ríkjamenn vörpuðu kjarnorku-
sprengju á borgina Nagasaki í
Japan. Á myndinni sést iðnaðar-
maður vinna að undirbúningi und-
ir minningarathöfn við Frið-
arstyttu borgarinnar. Sprengjan
sprakk yfir borginni 9. ágúst árið
1945 og bendir styttan til himins.
150 þúsund manns létu iífið.
Ýmis ríki á Vest-
urlöndum sýna
Króötum skilning
Segja
sóknina
auka von
um frið
Lundúnum. Reuter.
BANDARÍKJAMENN vísuðu
í gær á bug orðum Michaels
Portillos, varnarmálaráðherra
Bretlands, um að Króatar
hefðu gerst sekir um „þjóðern-
ishreinsanir" þegar þeir náðu
Krajina af Serbum.
Peter Galbraith, sendiherra
Bandaríkjanna í Króatíu, sagði
að hernaðaraðgerðir Króata
kynnu að reynast af hinu góða
og skapa möguleika á friðar-
samningum.
„Við teljum að leiðtogar
Bosníu-Serha viðurkenni
þennan nýja veruleika og að
þetta geti í reynd orðið tæki-
færi til að ná samkomulagi á
sanngjörnum grundvelli,"
sagði sendiherrann.
Portillo sagði á mánudag
að aðgerðir Króata jöfnuðust
á við „þjóðernishreinsanir“
Serba í Bosníu, en Galbraith
sagði það alls ekki rétt.
Mannréttindi verði virt
Rússar hafa mótmælt að-
gerðum Króata en þýska
stjórnin tekur sömu afstöðu
og Bandaríkjamenn. Klaus
Kinkel, utanríkisráðherra
Þýskalands, sagði að sókn
Króata skapaði tækifæri til að
semja um pólitíska lausn á
deilunni um gömlu Júgóslavíu.
Þjóðveijar hafa einnig hvatt
Króata til að virða mannrétt-
indi Serba og takmarka hern-
aðaraðgerðir sínar.
Króatía hefur sótt um aðild
að Evrópuráðinu og formaður
þess, Muguel Angel Martinez,
sagði að Króatar hefðu rétt til
að endurheimta Krajina.
Arafat samþykkir
málamiðlun
Reuter
Taba. Reuter.
YASSER Arafat, leiðtogi Frelsis-
samtaka Palestínumanna (PLO), og
Shimon Peres, utanríkisráðherra
ísraels, komu saman í Egyptalandi
í gær og Arafat var sagður hafa
fallist á málamiðlun sem gæti greitt
fyrir samkomulagi um sjálfstjórn
Palestínumanna á Vesturbakkan-
um.
Ahmed Korei, aðalsamninga-
maður Paiestínumanna í viðræðun-
um við ísraela, sagði að Arafat
hefði samþykkt tillögu ísraela um
brottflutning hermanna í áföngum
frá palestínsku sjálfstjórnarsvæð-
unum eftir kosningar. Samkvæmt
tillögunni eiga sex mánuðir að líða
milli áfanganna, en ekki þrír eins
og palestínska samninganefndin
vildi. Nokkrir palestínsku samn-
ingamannanna létu í ljós óánægju
með að Arafat skyldi hafa sam-
þykkt tillögu sem þeir hefðu þegar
hafnað. Ekki náðist þó samkomulag
um hvenær ljúka ætti brottflutningi
herliðsins, en ísraelar vilja að það
verði fyrir júlí 1997 en PLO fyrir
febrúar 1997.
Þrátt fyrir málamiðlunina eru
mörg deilumál enn óleyst, svo sem
um vatnsréttindi og öryggismál.
Hundruð landnema börðust í gær
við lögreglu og lokuðu vegum á
nokkrum stöðum í ísrael til að
mótmæja samningaviðræðunum við
Palestínumenn.