Morgunblaðið - 09.08.1995, Blaðsíða 5
MORGUNBLAÐIÐ
MIÐVIKUDAGUR 9. ÁGÚST 1995 C 5
Morgunblaðið/Ómar Friðriksson.
FRIÐRIK Már Jónsson vélstjóri, Stefán Gunnarsson yfirvélstjóri
og Magnús Sigfússon útgerðarstjóri rannsóknarskipsins.
GUNNAR Harðarson, yfirstýrimaður og afleysingaskipstjóri,
býður Davíð Oddsson forsætisráðherra velkominn um borð í
Welwitchiu í opinberri heimsókn Davíðs til Namibíu í júlí. Sig-
urður Hreiðarsson er skipstjóri á Welwitchiu en hann var í
leyfi í sumar.
íslendingar stýra fullkomnu
rannsóknaskipi í Afríku
FIMM íslenskir yfirmenn
starfa um þessar mundir uni
borð í hafrannsóknarskipinu
Welwitchia á vegum Þróun-
arsamvinnustofnunar íslands
Welwitchia er ársgamalt skip
sem Japanir gáfu Namibíu-
mönnum á seinasta ári og var
verðmæti þess áætlað um 40
namibískir dalir eða nálægt
700 millj. íslenskra króna.
Skipið er talið eitt fullkomn-
asta rannsóknarskip sem gert
er út í Afríku og í skipinu eru
auk yfirmanna 18 manna
áhöfn Namibíumanna. Auk
þess er rúm fyrir níu hafvís-
indamenn um borð. Islensku
yfirmennirnir voru áður á
rannsóknarskipinu Benguela
sem komið var til ára sinna
þegar nýja skipið var tekið í
notkun. Fer Welwitchia um
alla landhelgi Namibíu, allt
frá landamærum Angóla í
norðri að landamærum Suður-
Afríku.
INGA Fanney Egilsdóttir stýrimaður á Welwitchiu.
Gerir út þrjá krókaleyfisbáta og rekur eigin saltfiskverkun á Patreksfirði
Líst ekkí á
framhaldið
REYNIR Finnbogason rekur Vesturver hf. á Patreksfírði og átti fyrirtæk-
ið nýlega 10 ára afmæli. Reynir gerir út þrjá krókabáta, Byr, Byr II
og Hrund, auk þess að vera með saltfískverkun. Reynir verkar aflann
af eigin bátum og hefur tekið fisk af fjórum krókabátum til viðbótar í
sumar. Nú starfa 18-20 manns við útgerðina og verkunina. Reynir seg-
ir að reksturinn hafí verið erfiður, hráefnisverð hátt og afurðaverð lágt.
Hann selur saltfískinn jafnóðum, jafnt þótt vitað sé að verðið hækki
hugsanlega þegar nær dregur hausti. Reynir segist ekki hafa fjármagn
til að geyma afurðirnar þar til þær hækka í verði því launagreiðslur og
annar rekstur fyrirtækisins krefjist stöðugs fjármagnsstreymis.
Morgunblaðið/Guðni
REYNIR Finnbogason er framkvæmdastjóri Vesturvers hf. á
Patreksfirði. Hann gerir út þijá krókabáta og verkar saltfisk.
Úr af lamarki í krókakerfi
Reynir gerði út 25 tonna bát,
Sæborgu BA, sem var á aflamarki.
Sæborgin var úrelt í vetur og króka-
bátarnir þrír keyptir í staðinn. En
hvers vegna skipti Reynir í króka-
báta?
„Sæborg hafði veiðileyfi í afla-
markinu en var kvótalaus. Ég gat
samt keypt eða leigt kvóta,“ segir
Reynir. „Svo breyttust reglumar
þannig að kvótalausir bátar máttu
ekki leigja kvóta. Það var því spurn-
ing um hvort ég ætti að kaupa
þorskkvóta á yfir 400 krónur kílóið,
100 tonnin á yfir 40 milljónir, eða
fara í krókakerfíð. í ljósi þess að
þorskkvótinn hefur verið skertur
ár eftír ár tók ég þann kostinn að
fara í krókana og fjárfesti frekar í
bátum en kvóta.“
Þegar Reynir tók þessa ákvörð-
un í vetur sem Ieið lá ekki fyrir
hvernig veiðum krókabáta yrði
hagað í framtíðinni. Nú er búið að
gefa út reglugerð. „Horfurnar með
þessu nýja kerfi eru afskaplega
daprar, mér líst ekki á framhald-
ið,“ segir Reynir. Hann segir að í
nýju krókareglunum sé ekki heim-
ilt að versla með aflamark. Bátarn-
ir sem hann keypti í vetur voru
með lélega viðmiðun og því er sjálf-
gefið að velja sóknardaga. Vegna
fárra sóknardaga á næsta ári.seg-
ist Reynir ekki hafa efni á að eyða
þeim til veiða á ódýrari tegundum,
eins og steinbít, heldur verður að
einbeita sér að þorski. Við það
skapast vandamál á steinbítsver-
tíðinni því Reynir er ekki með
frystingu.
Of fáír sóknardagar
Reynir segir að í nýju reglunum
sé ekki gert ráð fyrir nema 31 sókn-
ardegi frá 1. maí fram í ágústlok.
Hann telur það of lítið i ljósi reynsl-
unnar. „Júlí er nú talinn frekar veð-
urblíður mánuður. Frá 1. til 24. júlí
nú komst einn bátur í 4 róðra, hinir
tveir fóru í 5 róðra hvor. Yfírleitt
er um dagróðra að ræða, tvisvar var
verið yfir nótt á þessu tímabili.“
Reynir telur að aflamarkskerfi
krókabáta muni hafa sömu van-
kanta og hjá stærri bátum. „Það
er hætt við að menn freistist út í
sama svindlið og nú þekkist í afla-
markskerfi stærri báta. Að físki sé
landað framhjá vigt eða kastað í
sjóinn aftur. Við það verða aflatölur
og aflaskýrslur vitlausar. Menn
hafa bæði hent smáfiski og lélegum
fiski. Krókakerfið, eins og það er í
dag, skilar hins vegar öllum afla í
land. Ég er hræddur um að með
aflamarkskerfi krókabáta verði
minna vitað um hvað er í raun að
gerast á miðunum. Ólög í hvaða
mynd sém er bjóða upp á það að
menn bijóti þau.“
- En er markaður til dæmis fyr-
ir smáfisk eða dauðblóðgaðan fisk?
„Það er markaður fyrir allan fisk,
líka smáfisk 40-50 sentimetra
langan,“ svarar Reynir.
Stjórnvaldsaðgerðir verstar
„Ég skal selja þér þetta allt á
góðum kjörum,“ segir Reynir og
bandar út hendinni. „Ég á reyndar
ekki von á að hitta svo' vitlausan
íslending að hann vildi þiggja þetta
gefins. Maður er fastur í mjög
íjandsamlegu rekstrarumhverfi, en
er að reyna að bjarga sér. Það eru
gerðar kröfur um að við gerum
áætlanir og sjáum fram fyrir tærn-
ar á okkur í rekstrinum. Svo koma
r stjórnvaldsaðgerðir sem kollvarpa
öllum áætlunum. Það eru þær sem
við óttumst mest.“
- Hvernig heldur þú að verði
komið fyrir þér og Patreksfirði eft-
ir 5 ár?
„Ef þetta kerfi [nýju reglurnar
um krókabáta] kemst á fer ég til
fjandans strax á næsta ári,“ svarar
Reynir. „Ég sé fyrir mér eymd hér.
Afli krókabáta skiptir Patreksfjörð
verulegu máli mestan part ársins.
Með þessum nýju reglum sé ég fyr-
ir mér hrun á þessum stað.“
Ekkert betra
annars staðar
GESTUR Rafnsson er vcrkstjóri
og matsmaður í Vesturveri hf. á
Patreksfirði. Hann var í óðaönn
að flokka saltfisk sem verið var
að pakka þegar blaðamaður
ónáðaði hann. Saltfiskurinn beið
útskipunar til Spánar.
Gestur hefur unnið hjá Vestur-
veri hf. í tvö ár. Hann sagði að
í sumar hefðu 10 manns unnið í
saltfiskverkuninni. Hann sagðist
ekki vera bjartsýnn á framtíðar-
horfur, að minnsta kosti ekki
þegar litið er til næsta árs.
„Við byggjum þetta á króka-
leyfisbátum á sumrin. Eins og
banndagakerfið er sett upp er
útlitið ekki gott, en maður gefst
ekki upp fyrr en í fulla hnefana."
Sumarfólkið í saltfiskinum er
skólafólk. Gestur segir ekki víst
að það fái þarna vinnu næsta
sumar. Þá dugi 2-3 kallar, ef svo
fer sem horfir. Nú er útlit fyrir
að nóg vinna verði til áramóta
og verður ráðið nýtt fólk í stað-
inn fyrir skólafólkið.
Þótt útlitið sé ekki gott er
Gestur ekki á því að fara frá
Patreksfirði. Hann sagðist ekki
sjá að ástandið væri neitt betra
annars staðar.
Verksijórinn
Morgunblaðið/Guðni
GESTUR Rafnsson var að flokka saltfisk sem flytja átti til Spánar.
Nanna Sveinbjömsdóttir vinnur í sumar í Vesturveri hf.