Morgunblaðið - 10.08.1995, Blaðsíða 1

88 SÍÐUR B/C/D/E
178. TBL. 83. ÁRG.
FIMMTUDAGUR 10. ÁGÚST 1995
PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
Serbar hóta að
beita valdi sæki
Króatar áfram
Bandaríkjamenn finna ummerki
um fjöldagröf við Srebrenica
Moskvu, Zagreb, Washington. Reuter.
UPPREISNARMENN Serba í Króatíu afhentu friðargæsluliðum Samein-
uðu þjóðanna í gær vopn sín og bættust í hóp flóttamanna, sem streyma
nú tugþúsundum saman frá Krajina-héraði. Bardögum er þar með að
mestu lokið í Króatíu, en hæpið er að friður náist þar sem áður var Júgó-
slavía. Utanríkisráðherra Serbíu hótaði í gær að beita valdi léti her Kró-
ata ekki staðar numið. Rússar höfðu reynt að koma á fundi Franjos
Tudjmans, leiðtoga Króatíu, og Slobodans Milosevics, forseta Serbíu, en
þær tilraunir runnu í sandinn í gær þegar Tudjman skoraðist undan.
Bandaríkjamenn greindu frá því í gær að loftmyndir bentu til þess að
grafin hefði verið fjöldagröf skammt frá Srebrenica, einu hinna svoköll-
uðu griðasvæða Sameinuðu þjóðanna, sem Serbar lögðu undir sig í júlí.
Vladislav Jovanovic, utanríkis-
ráðherra Serbíu, sagði að næmu
Króatar ekki staðar yrðu þeir að
„taka afleiðingunum“. Serbar
myndu þá ekki „eiga annars kost
en að binda enda á árásarstefnu
Króata".
Þetta er harðorðasta yfirlýsing
Serba frá því að Króatar hófu sókn
sína á föstudag.
Milosevic sakaði Bosníu- og
Króatíu-Serba í gær um ósigurinn,
sem rekja mætti til tregðu þeirra
til samninga. Óeining hefur aukist
meðal Serba eftir að Króatar létu
til skarar skríða. Serbar í Króatíu
og Bosníu hafa gagnrýnt stjórnvöld
í Belgrad fyrir að sitja hjá meðan
Króatar sæktu fram. Milosevic kall-
aði gagnrýnendur sína „stríðs-
æsingamenn".
Efni bréfs, sem Andrej Kózyrev,
utanríkisráðherra 'Rússlands, skrif-
aði Boutros Boutros-Ghali, fram-
KRÓATÍSKIR hermenn vakta götur bæjarins Glina, sem Króatar hafa nú náð úr höndum
Króatíu-Serba í Krajina-héraði. Hátt á annað hundrað þúsund Serba flýr nú svæðið.
Reuter
kvæmdastjóra SÞ, komst í hendur
fjölmiðla í gær. Þar gagnrýnir Koz-
yrev árás Króata á Serba í Krajina
harðlega og segir að þeir hafi verið
„óbeint hvattir úr höfuðborgum
nokkurra helstu ríkja heims“. Orð
hans eru talin lítt dulbúin árás á
Bandarikjamenn og Þjóðverja.
Borís Jeltsín, forseti Rússlands,
hugðist taka af skarið með því að
boða Tudjman og Milosevic til við-
ræðna í Moskvu. Tudjman hafnaði
boðinu og sagði að ekki hefði átt
að undanskilja Alia Izetbegovic,
forseta Bosníu. Milosevic hélt samt
til Moskvu og kom þangað í gær-
kvöldi.
Bandaríkjamenn hafa einnig hug
á að knýja fram viðræður að nýju.
Bill Clinton Bandaríkjaforseti ákvað
að senda þjóðaröryggisráðgjafa
sinn, Anthony Lake, til London,
Parísar og Bonn til að ræða stöð-
una.
Serbneskir flóttamenn héldu í
löngum bílalestum brott frá Króatíu
í gær. Króatar stóðu meðfram veg-
um og hæddu fióttafólkið. Haft var
eftir serbneskum flóttamönnum að
þeir hefðu vænst verri meðferðar
af hendi Króata.
Fimm myrtir
Embættismenn Sameinuðu þjóð-
anna sögðu að menn í króatískum
einkennisbúningum hefðu sést
myrða fimm eldri borgara, sem tal-
ið er að hafi verið fatlaðir, í Dvor.
Króatar skutu John Scofield,
fréttamann breska útvarpsins,
BBC, til bana í Króatíu í gær.
Að sögn Rauða krossins er sex
þúsund manna saknað úr Sre-
brenica og bandarískur embættis-
maður sagði að allt að tíu þúsund
manna og drengja væri saknað.
John Shattuck, aðstoðarutanríkis-
ráðherra Bandarikjanna, sagði eftir
för til Bosníu í síðustu viku að
ýmislegt hefði komið fram, sem
benti til þess að Bosníu-Serbar
hefðu látið fjöldaaftökur fara fram
eftir fall Srebrenica. Embættismað-
urinn sagði blaðamenn hafa greint
frá ummerkjum, sem bæru fjölda-
gröf vitni og bætti við að á áður-
nefndri loftmynd hefði sést stórt,
nýuppgrafið svæði.
■ Komast ekki áfram/19
Útboð ríkisskulda-
bréfa í Frakklandi
Velferðar-
víxillinn
fram-
lengdur
París. Reuter.
FRANSKA stjórnin hefur á pijónun-
um risastórt útboð á ríkisskuldabréf-
um í því skyni að fjármagna hallann
á velferðar- eða tryggingakerfinu. Á
jafnframt að freista þess að stokka
kerfið upp og einfalda en útgjöld til
þess vaxa stöðugt og það verður æ
þyngri byrði á ríkissjóði. Upphaflega
átti tryggingakerfið að standa undir
sjálfu sér með sínum föstu tekjuþátt-
um.
Bankar í París eru að kanna
hvernig best verður staðið að útboð-
inu en hallinn á tryggingakerfinu
nemur nú meira en 1.500 milljörðum
ísl. kr. Því gæti orðið um að ræða
mesta útboð á ríkisskuldabréfum,
sem um getur í Frakklandi, og meira
en þegar „Balladur-bréfm“ voru boð-
in út fyrir þremur árum til að fjár-
magna nýja sókn í atvinnu- og efna-
hagsmálum.
Tryggingakerfið í Frakklandi,
sem er fjármagnað í gegnum tekju-
skattinn, er ekki inni í fjárlögum
ríkisins og á í raun að standa undir
sér sjálft. Það er þó langt í frá að
svo sé og er hallinn á tryggingakerf-
inu áætlaður rúmlega 800 milljarðar
króna á þessu ári. Nú er meðal ann-
ars íhugað að skattleggja lífeyris-
þega til að brúa bilið.
Spánveijar herða eftirlit á fiskimiðum
Gervitungl sögð
gefa góða raun
Madrid. Reuter.
SPÁNVERJAR hafa hert eftirlit með
fiskveiðiflota sínum með því að nýta
gervitungl, sem staðsetja nákvæm-
lega einstaka báta, og sögðu eftirlits-
menn í gær að kerfið hefði gefið
góða raun.
Spánveijar komu fyrir gervi-
tunglabúnaði í 124 fiskibátum í lok
maí í samræmi við átaksverkefni
Evrópusambandsins. Nú rannsaka
þeir notagildi þessarar nýju tækni.
„Við erum hæstánægð með fram-
vindu verkefnisins," sagði aðal fisk-
veiðieftirlitsmaður þeirra við frétta-
stofu Reuters. „Við vitum nákvæm-
lega hvar hver bátur er og hvort
staðsetningin samræmist heimild."
Bátamir sem taka þátt í verkefn-
inu eru útbúnir skynjara og sjálfvirk-
ur búnaður í gervitungli staðsetur
þá. Skekkjumörk eru innan við 100
metrar. Upplýsingarnar eru síðan
sendar gegnum annað geivitungl til
stjórnstöðvar í Madríd.
Bandaríkjamenn og nokkur Kyrra-
hafsríki auk Japana eru einnig að
gera tilraunir með notkun gervi-
tungla til eftirlits með skipum.
Reuter
Úlfaldareið-
ar í Innri
Mongólíu
ÞRIÐJA íþróttamót minni-
hlutahópa í Innri Mongólíu
stendur nú yfir í borginni
Altan Xiret. Þar er keppt í
bogfimi, glímu, spýtukasti,
kappreiðum á kameldýrum
og hestum og ýmsum öðrum
íþróttagreinum. Hér sjást
þrautþjálfaðir úlfaldaknapar
bíða þess í ofvæni að komast
að rásmarkinu og hefja
keppni.
Ástralar
rannsaka
„stolnu kyn-
slóðina“
Sydney. Reuter.
ÁSTRALAR hófu í gær rannsókn
á viðtækum tilraunum ástralskra
stjórnvalda til að láta frumbyggja
landsins samlagast siðum og hátt-
um meirihlutans með því að
splundra fjölskyldum og taka börn
frá foreldrum sínum. Stefna þessi
var við lýði allt fram á miðjan sjö-
unda áratuginn.
Robert Tickner, ráðherra um
málefni frumbyggja í Ástralíu,
sagði að rannsóknin væri mikil-
vægt skref í átt að þvi að koma á
sáttum milii frumbyggja og ann-
arra íbúa landsins.
Talsmenn frumbyggja segja að
stefna stjórnarinnar hafi verið til-
raun til þjóðarmorðs. Talið er að
tugir þúsunda frumbyggjabarna
hafi verið teknir frá foreldrum sín-
um og látnir í hendur hvítra fjöl-
skyldna.
Þessar aðgerðir skildu eftir íjöl-
skyldur í rústum og kannanir hafa
sýnt að börnin áttu seinna á lífsleið-
inni við mikil sálræn vandamál að
stríða.
Börn þessi eru nú kölluð „stolna
kynslóðin“. Á sínum tíma fór þessi
stefna hins vegar ekki hátt meðal
almennings. Nú eru um 300.000
frumbyggjar í Ástraliu, en þegar
hvítu landnemarnir komu árið 1788
er talið að þeir hafi verið tvær
milljónir.