Morgunblaðið - 10.08.1995, Blaðsíða 12

12 C FIMMTUDAGUR 10. ÁGÚST 1995
MORGUNBLAÐIÐ

Tommy Lee Jones
leikur gjarnan hörku-
tól eða illmenni, hálf-
gerða rudda. Arni
Matthíasson komst
að því að maðurinn
sjálfur er hámennt-
aður og heimakær.
aðeins fyrir úrvalsnemendur hinna ríku og
frægu og því lagði hann hart að sér í námi
til að dragast ekki aftur úr skólafélögum
sínum. Um leið rakst hann illa í skóla, þótti
einfari og þijóskur.
í St. Marks komst Jones á bragði í leik-
listinni, tók þátt í skólaleikritum og kunni
afskaplega vel við sig. Hann hafði upphaf-
lega ætlað sér að nema viðskipti, en fékk
nú logandi áhuga á Shakespeare og ein-
setti sér að fara í Harvard-háskóla. For-
eldrarnir studdu hann í þeirri viðleitni, en
Jones segir að föður hans hafi þótt nóg
um metorðagirnd sonarins og líklega hefði
hann eins kosið að Jones biði skipbrot í
Harvard.
Herbergisfélagi varaforsetans
Námið sóttist Jones vel og hann náði
ekki síst góðum árangri í ruðningnum og
eignaðist þar margra vini sem síðar áttu
eftir að verða áberandi í bandarísku þjóð-
lífi, þar á meðal Albert Gore, sem nú er
varaforseti Bandaríkjanna, en þeir voru
herbergisfélagar til margra ára. Eftir að
náminu í Harvard lauk tók við erfið ákvörð-
un um framtíðina. Jones vissi að hann var
BANDARÍSKI leikarinn Tommy
Lee Jones kemur gjarnan fyrir sem
hinn dæmigerði lævísi harðhaus
sem ekki er gott að treysta. í kvik-
myndum eins og Natural Born
Killers og Flóttamanninum var
hann ekki allur þar sem hann var
séður, reyndar einn af góðu körl-
unum í síðarnefndu myndinni, þó
það hafi ekki verið ljóst fyrr en
undir lokin, en í þeirri fymiefndu
er hann manngerð sem er sama
um allt og alla nema sjálfan sig^
mælir fagurt en hyggur flátt. I
nýkominni Batman-mynd, Batman
Forever, leikur hann tvískipt ill-
menni, hægri hliðin er brosandi
góðmenni, en sú vinstri illileg
ófreskju; öll hlutverk virðast liggja
vel fyrir honum.
Jones hefur mikið starfað með
Oliver Stone, í kvikmyndunum
JFK, Heaven and Earth og Natural Born
Killers og segist um margt sammála Stone
sem sér samsæri hvarvetna. Þó virðist Jo-
nes öllu flóknari persóna, ein konar sam-
bland kúreka, íhaldskurfs, gáfumanns,
fijálslyndisseggs og óheflaðs bónda.
Erfið æska
Æskan var Tommy Lee Jones ekki auð-
veld, því foreldrar hans drukku mikið, slóg-
ust og skildu sí og æ, og hann hefur sagt
frá því að sem barn hafi hann stundum
þurft að hima úti í bíl á meðan foreldrarnir
drukku sig útúr á einhverri knæpunni. Þrátt
fyrir það gekk honum vel í skóla, var vin-
sæll og myndarlegur íþróttamaður. Þegar
faðir hans svo fékk vinnu við olíuver í Lýb-
íu neitaði hann að fara með; hann hafði
hrifist af stúlku frá Dallas og komst inn í
einn besta skóla Dallas, St, Marks-skólann,
vegna þess hve snjall hann var í ruðningi.
Eins og þeir vita sem séð hafa Tommy Lee
Jones á hvíta tjaldinu er hann fráleitt rum-
ur, en var aftur á móti snar í snúningum,
lipur og fljótur að hugsa, sern dugði vel á
vellinum. I skólanum þurfti hann aftur á
móti að taka sig verulega á, því hann var
Svipmyndir úr nokkrum kvikmyndum Jones,
efst mynd úr Cobb, þá Flóttamanninum, Natur-
al Born Killers, Good Old Boys, sem hann leik-
stýrði sjálfur, og loks Batman Forever þar sem
hann lék á móti Jim Carrey.
of smávaxinn til að geta farið í atvinnu-
mennsku í ruðningi, en hann segist alltaf
hafa dreymt um það að verða frægur ruðn-
ingskappi og segist reyndar dreyma um það
enn þann dag í dag. Þá var hitt áhugamál-
ið eftir, leiklistin, og hann fór til New York
að reyna fyrir sér á Broadway. Það tók
hann ekki nema tíu daga að fá smáhlutverk
og smám saman náði hann að framfleyta
sér með leik í sápuóperum og festi ráð sitt.
Fyrsta kvikmyndahlutverkið fékk hann í
New York 1970 þegar hann lék herbergisfé-
laga Ryans O’Neals í Ástarsögu. Ekki gerði
það hann heimsfrægan og sápurnar tóku
við aftur. Hann segist hafa reynt fyrir sér
með grúa hlutverka, sem voru sniðin fyrir
hann að eigin mati, en fékk ekkert bita-
stætt. Á endanum gafst hann upp á New
York, hjónabandinu og hnignuninni á
Broadway og hélt til Los Angeles að reyna
fyrir sér.
Illmenni eða kaldrifjuð andhetja
Þrátt fyrir augljósa hæfileika gekk hon-
um ekkert frekar að komast í veigamikil
hlutverk í Los Angeles en í Néw York og
iðulega var hann mun betri en hlutverkin
kröfðust, til að mynda þegar hann
lék Howard Hughes eða Gary Gil-
more, og starfaði mikið í sjón-
varpi, sem þykir ekki par fínt þar
í borg. Smám saman tóku kvik-
myndagerðarmenn eftir honum og
hann fór að fá stærri hlutverk, en
alltaf sem illmenni eða kaldrifjuð
andhetja, hann þótti ekki nógu
viðkunnanlegur til að hreppa
hetjuhlutverkið.
Þegar tekjurnar urðu öruggari
keypti Jones sér búgarð á heima-
slóðum í Texas, kann enda hvergi
betur við sig en einmitt þar. „Þeg-
ar ég komst á það stig að geta
búið hvar sem er,“ sagði hann,
„vildi ég bara búa heima,“ en
búgarðurinn er tæpa 200 kíló-
metra frá heimabæ hans. Það er
alsiða að ríkar stjörnur kaupi sér
slíka búgarða, meðal annars til
að komast frá Los Angeles reglu-
lega og hvílast. Þangað fluttist
Jones aftur á móti með eiginkonu
sinni, Kimberlea Cloughley, og
þar vill hann helst vera; ef hann
er ekki í myndatökum er hann
heima á búgarðinum við hesta-
rækt, girðingavinnu, geita- eða
dádýraveiðar, eða hann berst við
illgresi og uppblástur. Meðal
helstu áhugamála Jones er póló-
íþróttin, sem er aðalsíþrótt víðast
hvar, en á sér 115 ára hefð í Tex-
as og vinsæl þar.
Mesta athygli vestan hafs vakti
Jones fyrir leik sinn í sjónvarps-
myndunum Lonesome Dove, en þar
má segja að hann hafi leikið sjálf-
an sig; einskonar kúreka með skráp, sem
segir fátt og hugsar sitt.
Leiksljórn
Tommy Lee Jones hefur einnig reynt
fyrir sér í leikstjórn og þannig leikstýrði
hann sjálfum sér í kvikmyndinni Good Old
Boys og samdi að auki handritið. Myndinni
var prýðilega tekið og hann hyggur á frek-
ari leikstjórn, segist meðal annars hafa hug
á að gera einskonar framhald af John Wa-
yne myndinni The Searchers, og þá rétt
framhald, því hann segir að sú sé mjög vit-
laus, talsmáti og klæðaburður allur út í
hött. Öll slík smáatriði skipta hann miklu
máli, þó hann geti tekið því létt þegar aðr-
ir eru að gera skyssurnar. Þannig spaugar
hann með það að þegar hann lék í Batman
Forever hafi hann þurft að sitja í förðunar-
stólnum í fjóra tíma og þegar kom að kvik-
myndatöku var handritið varla tilbúið og
síðan tók takan fimm mínútur. „Það var
þó gaman að sjá sviðsmyndina,“ sagði hann
í viðtali fyrir skemmstu, „hún var eins þrír
íþróttaleikvangir og vélarnar gríðarstórar,
þannig að það var bara skondið að sögu-
þráðurinn væri Iapþunnur.“