Morgunblaðið - 12.08.1995, Page 1
JJtu rgimMa&fö
• Ekki klappa /2
• Danskt útileikhús /3
• Pílagrímsferð í hraunið /4
PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
MENNING
LISTIR
LAUGARDAGUR 12. ÁGÚST 1995 BLAÚ
Morgunblaðið/Ámi Sæberg
TÓNLISTARFOLKIÐ sem leikur á kammertónleikahelgi á Kirkjubæjarklaustri. Á myndina vantar
Áshildi Haraldsdóttur flautuleikara.
I lopapeysu og Iqólfötum
á kammertónleikum
Kammertónleikahelgi á
Kirkjubæjarklaustri hefst
kl. 21 þann 18. ágúst
næstkomandi með fyrstu
tónleikunum í röð þriggja. Aðrir tón-
leikamir verða 19. ágúst kl. 17 og
þeir þriðju 20. ágúst kl. 15. Mismun-
andi efnisskrá er á hveijum tónleik-
um. Tónlistarmennirnir sem koma
fram á þeim eru þau Áshildur Har-
aldsdóttir flautuleikari, Edda Erlends-
dóttir píanóleikari, Georg Klutsch
fagottleikari, Guðný Guðmundsdóttir
fíðluleikari, Gunnar Kvaran sellóleik-
ari, Unnur Sveinbjamardóttir víólu-
leikari, Anna Guðný Guðmundsdóttir
píanóleikari og Sigrún Hjálmtýsdóttir
sópransöngkona.
Fastur liður í menningarlífinu
Edda Erlendsdóttir er aðalskipu-
leggjandi tónleikanna ásamt menn-
ingarmálanefnd staðarins. Þetta er
fimmta árið í röð sem tónlistarfólk
kemur þama saman til æfinga og
tónleikahalds og hafa þessir tónleik-
ar unnið sér sess í menningarlífí
landsins enda em margir sem koma
ár eftir ár á tónleikana hvaðanæva
af landinu auk þess sem ferðamenn,
innlendir sem erlendir, bregða sér
gjarnan á kammertónleika á leið
sinni um Kirkjubæjarklaustur.
Blaðamaður Morgunblaðsins hitti
hópinn að máli og innti hann eftir
hvemig tónleikamir leggðust í hann.
„Við hlökkum öll alveg óskaplega
mikið til. Við förum austur eftir á
mánudaginn og dveljum við æfíngar
fram að tónleikum,“ sögðu þau.
Gunnar Kvaran, sem tók þátt í fýrstu
tónleikunum fyrir fímm árum, sagði
að þarna skapaðist mjög góð
stemmning meðal flytjenda og hóp-
urinn hristist vel saman og verður
eins og ein stór fjölskylda í lokin.
Tónleikamir fara fram í félags-
Fjölbreytt efnisskrá
á kammertónleika-
helgi á Kirkjubæj-
arklaustri
heimili staðarins. „Það er fínn hljóm-
burður þar. Sviðið og flygillin eru góð
en íburður er að öðru leyti enginn
enda kemur fólk á klaustur í einum
tilgangi aðallega, og það er að hlýða
á góða tónlist og þá skiptir einu hvort
mætt er í lopapeysunni eða kjólfötum.
Þess á milli er hægt að njóta nátt-
úrufegurðarinnar og borða góðan mat
á hótelinu eða úti í náttúrunni," sagði
Edda Erlendsdóttir.
Uxahalinn
Sem kunnugt er fóru fram tónleikar
af öðru tagi á Kirkjubæjarklaustri
um verslunarmannahelgina, tónlist-
arhátíðin Uxi, og kváðust þau vera
ánægð með að þeir tónleikar hafí
verið haldnir þarna og fögnuðu þeirri
breidd sem komin væri í tónlistar-
flutning á staðnum. „Ég held að
þeir hafí ekkert verið að keppa við
okkur. Það valt upp úr mér í morgun
að kannski væri hægt að kalla okkar
hátíð Uxahalann," sagði Edda og hló.
Flest tónlistarfólkið er vel þekkt
hér á landi og hefur getið sér gott
orð fyrir tónlistarflutning. Einn flytj-
andi er að spila hér á landi í fyrsta
skipti og er hann jafnframt eini er-
lendi flytjandinn. Þetta er Georg
Klutsch sem er giftur Unni Svein-
bjamardóttur sem einnig leikur á
tónleikunum en hún er nú að spila
hér á landi eftir langt hlé. Georg
hefur nýlátið af störfum sem leið-
andi fagottleikari hinnar þekktu sin-
fóníuhljómsveitar í Bamberg í Þýska-
landi og starfar nú einkum 5 lausa-
mennsku auk þess sem hann er pró-
fessor við Franz Liszt tónlistarhá-
skólann í Weimar í Þýskalandi. Þau
Unnur eru búsett þar í landi og starf-
ar Unnur einnig í lausamennsku með
ýmsum kammerhópum. Þetta er í
fyrsta skipti í fimm ár sem hægt er
að hlýða á leik hennar hér á landi.
„Það er búið að líða alltof langt á
milli tónleika," sagði Unnur.
Fjölbreytt efnisskrá
Búið var að ákveða fyrir síðustu
jól hveijir myndu spila á tónleikunum
og efnisskráin mótaðist í framhaldi
af því. Hver og einn kom með sinn
óskalista sem farið var yfir sameigin-
lega og valið var úr. Fjölbreytni er
jafnan höfð að leiðarljósi fyrir þessa
tónleika og svo var einnig nú.
Meðal þess sem leikið verður er
tríó fyrir flautu, fagott og píanó eftir
Donizetti sem er, að sögn þeina,
frumflutningur á Islandi. Gunnar og
Georg leika dúó fyrir fagott og selló
eftir Mozart sem er upprunalega
skrifað fyrir þau hljóðfæri sem telst
nokkuð sérstakt. Sigrún Hjálmtýs-
dóttir, Áshildur Haraldsdóttir og
Anna Guðný Guðmundsdóttir flytja
ljóð fyrir sópran, flautu og píanó eft-
ir Adam sem er tilbrigði við lagið
gamalkunna A,b,c,d. „Þetta er æðis-
lega skemmtilegt verk. Textinn er á
frönsku og kadensan í lokin minnir
mjög á aríu úr Luciu de Lammermor,
óperu eftir Donizetti,“ sagði Sigrún.
Efnisskráin hefur að geyma mikið
úrval tónlistar fyrir ýmsa hljóðfæra-
skipan. Þáttur islenskrar tónlistar og
þá einkum íslenskra sönglaga er
mikill. Fagotttónlist heyrist sjaldan
hér á landi og litar hún töluvert dag-
skrána ásamt flaututónlist sem verð-
ur einnig áberandi.
Pengnin-útgáfan
sextug á árinu
PENGUIN-ÚTGÁF-
AN verður sextug í
ár. Þetta kunna bóka-
forlag var stofnað
árið 1935 af Sir Allen
Lane á Bretlandi og
sérhæfði sig fyrst í
stað í útgáfu bóka í
kiljum sem höfðu ver-
ið gefnar út inn-
bundnar hjá öðrum
forlögum. Þótti höf-
undum ætíð mikil við-
urkenning að vera
gefnir út í Penguin-
kilju. Fljótlega - tók
forlagið hins veg’ar
að senda frá sér frumútgefnar
bækur, einkum og sér í lagi verk
í svokölluðum Pelikan-flokki og
Penguin Specials-flokki sem innni-'
héldu aðallega ýmis vísinda- og
fræðirit. Hvað sem því líður var
forlagið lengst af afar vandlátt á
þau verk sem það valdi til útgáfu
en nú síðari árin hefur það þurft
að beygja sig undir lögmál markað-
arins og gefa út svokallaða „best-
sellers" til að fjármagna útgáfu
„vandaðri" verka.
Raunar telja sumir að forlagið
hafi teygt sig of langt
í samkeppninni um
kaupendur með út-
gáfu óvandaðra verka
á síðustu árum. Er
það hald margra að
slík kaupmennska
hefði ekki fengið að
viðgangast á dögum
stofnandans, Sir Al-
len Lane. Sagan segir
að hann hafi eitt sinn
kveikt í heilu upplagi
bókar, sem hann var
ekki sáttur við; var
Sir Allen raunar hætt-
ur störfum hjá fyrir-
tækinu þegar þetta átti sér stað
og arftaki hans Tony Godwin tek-
inn við útgáfustjórninni.
I tilefni af sextugsafmæli fyrir-
tækisins munu verða gefnar út
sextíu smábækur með útdráttum
úr verkum sem hafa verið gefin
út hjá forlaginu áður. Raunar virð-
ist sem forlagið sé að hverfa frá
þeirri stefnu sem fylgt hefur verið
síðastliðinn áratug eða svo að gefa
út stór og umfangsmikil verk.
Sennilega eru vasabrotsbækurnar
að komast í tísku aftur.
Sir Allen Lane
Menningararfur
Tyrkjaveldis
TYRKJAVELDI var stofnað árið
1290 og var að kjarna til í Litlu-
Asíu. Það sölsaði undir sig mikið
landsvæði, bæði í hinni kristnu
Evrópu og í íslömskum ríkjum
Asíu og Afríku. Tyrkjaveldi var
voldugast á 16. öld, en á síðari
hluta hennar tók því að hnigna.
Það leystist upp eftir ósigur
Tyrkja í fyrri heimsstyrjöld, en á
rústum þess reis Tyrkland.
Saga þessa stórveldis er nú
mörgum gleymd og sennilega
þekkja fáir Vesturlandabúar til
stórbrotins menningararfs þess.
Má þar nefna ýmiss konar leirlist,
vefnaðarlist og fjölbreytta tækni-
menningu, en sú list sem þó naut
mestrar virðingar og hylli í
Tyrkjaveldi var skrautskrift. Þótti
hún göfugust allra lista vegna
þess að með henni voru orð guðs
skráð i Kóraninn. Hér að ofan
má sjá dæmi um skrautskrift Ós-
mana, eins og þjóð Tyrkjaveldis
var kölluð eftir stofnanda þess,
Ósman 1. Þessa daga er haldin
sýning á nokkrum þessara verka
í Rath-safninu í Genf í Sviss. Verk-
in spanna tímabilið frá 14. öld
fram til þeirrar nítjándu. Forvitni-
legt væri að bera saman þessa
handritsopnu við íslenskt handrit
frá sama tímaskeiði.