Morgunblaðið - 13.08.1995, Blaðsíða 12

flSKJA Rieussec fjölskyldan frá Frakklandi byrjaði íslandsferð sína á að fara í Öskju. Þau stunda fjallgöngur í heimalandi
sínu og komu til að skoða eldfjöllin og náttúruna. F.v.: Elsa, Pierre, Juliette, Sébastien og Bernadette Rieussec.
- *. .. " ,<
Sp **
LAUGAFELLSLAUG Franski bakarinn Anntar Gherbi er búsettur í Svíþjóð. Hann er á mánaðarferðalagi
um ísland á mótorhjóli. Hér er hann að skola af sér ferðarykið í lauginni í Laugafelli.
VÐ ÓKUM inn í fjallasalinn um
Sprengisandsleið. A leiðinni inn í
Nýjadal eru tveir áningar- og
gististaðir ofan byggða. Við vega-
mót Landmannalaugavegar og Sprengisands-
leiðar eru Hrauneyjar og 60 km norðar, ná-
lsegt miðri Sprengisandsleið, eru Versalir.
Þar gefast síðustu forvöð til að fylla á tank-
inn eða fá sér í svanginn áður en sandarnir
og auðnin taka alfarið við allt norður í Kiða-
gil. Næsti bensíntankur til norðurs er í 165
km fjarlægð.
Versalir draga nafn af Stóraveri og hétu
upphaflega Stóraverssalir. Húsið er leitar-
mannahús bænda í Ása- og Djúpárhreppum.
Ráðskona í Versölum er Ingibjörg Sveinsdótt-
ir en foreldrar hennar, þau Jórunn Eggerts-
dóttir og Sveinn Tyrfingsson bóndi í Lækjar-
túni, reka Versali og Hrauneyjar. Á vetrum
nemur Ingibjörg landafræði við Háskóla ís-
lands. Með Ingibjörgu starfa þær Sesselja
Helgadóttir frá Selfossi og Andrea Þráins-
dóttir úr Reykjavík. Þær ganga í öll verk,
matreiða, afgreiða, ræsta og dæla eldsneyti
á bfla.
Versalir opna nokkrum dögum áður en
Sprengisandsleið verður fær, yfirleitt um
mánaðarmót júní-júlí og eru opnir til 1. sept-
ember. Að sögn Ingibjargar er auglýstur af-
greiðslutími frá kl. 8 að morgni til kl. 23 að
kvöldi, en ekki er fátítt að bankað sé uppá
á öðrum tímum sólarhringsins og falast eftir
bensínafgreiðslu eða gistingu. í Versölum er
gisting fyrir 36 manns í herbergjum, hvort
heldur í svefnpokum eða uppbúnum rúmum.
Auk þess eru tvær íbúðir með öllum þægind-
um í sér húsi. Að sögn Ingibjargar er vin-
sælt hjá veiðimönnum í Kvíslaveitu að leigja
íbúðirnar. En er nóg að gera fyrir þrjár
manneskjur á þessum eyðistað?
„Það er alltaf nóg að gera,“ segir Ingi-
björg. „í dag komu 10 rútur og fólkið fékk
sér kaffi, kökur og nýbakaðar vöfflur.“
Kvöldið áður birtust óvænt 26 næturgestir
þegar komið var að háttatíma. Þetta fólk
hafði ætlað að gista annars staðar, en sú
gisting brugðist. Öll herbergi í Versölum
voru upptekin og því búið um fólkið í mat-
salnum svo það hefði húsaskjól yfir nóttina.
Einu sinni komu óvænt 37 næturgestir sem
ætluðu í Veiðivötn, en komust ekki vegna
sandbleytu, svo þær í Versölum eru ýmsu
vanar.
Þegar spurt var hvernig þeim líkaði vistin
á fjöllum sögðust Versalameyjar því fegnar
að vera fjarri mannabyggðum. Hvorki útvarp
né sjónvarp truflar lífstaktinn, auk þess eru
þær bíllausar og karlmannslausar - að eigin
sögn. Þær sögðu afkomuna þokkalSga því
sá kostur fylgir útivistinni að engu væri
hægt að eyða.
Þegar við lögðum í hann sagði Ingibjörg
að við yrðum að skoða gilið við Skrokköldu.
Þar væru stærstu breiður af eyrarrós sem
MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 13. ÁGÚST 1995 B 13
væri að drekka vatn úr lækjum og ám, án
þess að stofna heilsu sinni í hættu.
Eva von Twistern er kennari en hin þijú
vinna í tölvuiðnaðinum. Þeim þykir gott að
stíga upp frá skrifborðunum og reyna á sig
í sumarfríinu með því að ferðast á hjólum.
Þegar spurt var um veðrið var svarað með
hlátri. Þau fóru úr 33 stiga hita í Þýskalandi
og lentu í roki og rigningu fyrstu dagana hér
á landi. Það þótti þeim ævintýralegt þrátt
fyrir að annað tjaldið fyki ofan af tjaldbúum
í fastasvefni klukkan 5 að morgni. Um verð-
lag hér á landi hafði Eva þau orð að það
væri „áhugavert“. Þau hafa keypt matvörur
hér á landi og hafði Eva sérstaídega á orði
að mjólkurvörurnar væru góðar.
Reknar ó fjall á vorin
Það var hlýlega tekið á móti okkur í Nýja-
dal af skálavörðunum Margréti Valdimarsdótt-
ur úr Kópavogi og Bryndísi Ingu Stefánsdótt-
ur frá Akureyri. í Nýjadal á Ferðafélag ís-
lands tvö sæluhús sem byggð voru 1968 og
1974, þar rúmast um 120 gestir. Þegar húsin
voru byggð var ekki hægt að komast yfir
Sprengisand á minna en tveimur dögum og
náttuðu flestir í Nýjadal. Nú er öldin önnur
og hægt að hristast yfir sandinn á einum degi.
„Við erum reknar á fjall á vorin og smalað
til byggða að hausti," sagði Margrét. Þær
komu í Nýjadal 30. júní og dvelja þar fram
í september. Báðar eru þær sjóaðar í skála-
vörslunni. Þetta er þriðja sumar Bryndísar í
Nýjadal og Margrét á að baki þijú sumur í
Langadal í Þórsmörk. En hvað dregur þær á
fjöll ár eftir ár?
„Þetta er slíkt sældarlíf, að maður tímir
ekki að sleppa því,“ svaraði Bryndís. Sældar-
lífíð er þó ekki fólgið í iðjuleysi. Yfírleitt er
nóg að gera við að sinna ferðafólki, þrífa
skálana og sjá um að allt sé til reiðu. Þegar
stund gefst milli stríða er sest við hannyrðir
og aðra þarflega iðju. Þær sögðu að skála-
verðir yrðu að hafa gaman af að taka við
fólki og vera til taks allan sólarhringinn, ef
svo ber undir. Það væri kostur að kunna
rnörg tungumál og vera ráðagóður því ýmsar
uppákomur gætu orðið á fíöllum.
Morgunblaðið/RAX
Herbubreibar-
líndir
Laugafell
Nýidalur
/\ Skrokkalda
'-Versalir
hún vissi um á
Sprengisandi. Ingi-
björg sagði að ef
gert verður miðlunarlón
við Syðri-Hágöngur verði
flóðfarvegur frá lón-
inu um þetta gil og
hætt við að eyrar-
rósin standist ekki
þann vatnsflaum.
Littu i kringum þig!
Það var orðið kvöldsett
þegar við kómum að
Skrokköldu. Skuggarnir teygðu
sig yfír fagurbleikar breiðurnar af eyr-
arrós í gilinu ofan við veginn. Á sendnum
lækjarbakka kúrðu tvö lágreist tjöld, karl og
kona voru að bjástra við reiðhjól. Þegar slökkt
var á bflvélinni heyrðist ekkert nema þyturinn
í golunni og hjalið í læknum.
Við stigum út, annar með myndavél og
hinn með blokk og blýant. Fólkið tók heldur
þurrlega undir kveðju okkar. Þegar við kynnt-
um okkur varð viðmótið allt annað. Blessað
fólkið hélt fyrst að við værum eftirlitsmenn
komnir til að reka það af melnum.
Þau Eva og Johan von Twistem eru frá
Niimberg í Þýskalandi og sögðust vera í
annarri Islandsferð sinni ásamt vinahjónum,
Christu og Harald Eviz. Sami hópur kom
hingað 1991 og ferðaðist þá einnig um land-
ið á fíallahjólum og gisti í tjöldum. Nú voru
þau á leið til Mývatns eftir vikudvöl sunnan
heiða. En hvað dró þau til íslands öðru sinni?
„Líttu í kringum þig! Sjáðu útsýnið! Þetta
er stórkostlegt," svaraði Harald Eviz og þótti
augljóslega óþarfí að spyija svona. Eva von
Twistern sagðist hafa heillast af sumarbirtu
norðursins og ferðafrelsinu hér á landi. í
þéttbýlli löndurn væru skiljanlega meiri höml-
ur í þeim efnum. Harald bætti því við að
ísland væri í hópi fárra landa þar sem hægt
Þrautseigur Ítali
spurt var sagna af minnistæðum
ferðalöngum rifjuðu þær Margrét og Bryndís
upp sögu ítala sem gerði víðreist um hálend-
ið í fyrra. Hann renndi í hlaðið í Nýjadal á
Fiat Panda 4x4 bíl, sem tæplega flokkast sem
torfærutröll. Þær furðuðu sig á hvað bílstjór-
inn var lengi að koma sér út úr bílnum og
ekki varð undrunin minni þegar þær sáu að
hann var að setja saman hjólastól. Þeim þótti
maðurinn sýna dirfsku að vera hreyfihamlað-
ur og ferðast einn síns liðs á litlum bfl.
ítalinn hafði farið svonefnda Laufrönd, sem
er mjög fáfarin leið austan Skjálfandafljóts,
og síðan Gæsavatnaleið í Nýjadal. Hann var
tvo daga á leiðinni og tvisvar sinnum sprungu
dekk. Hann var sem betur fer með tvö vara-
dekk og ekki í vandræðum með að skipta.
Þegar kom í Nýjadal spurði hann hvort
ekki væri hægt að útvega honum svefnpoka,
því hann hafði engan slíkan. Einhver hörguli
var á svefnpokum svo hann renndi til Akur-
eyrar og keypti sér poka og hitabrúsa áður
en hann sneri aftur.
VERSALIR Það var létt yfír stúlkun-
um í Versölum enda nóg að gera. F.v.:
Sesselja Helgadóttir, Andrea Þráins-
dóttir og Ingibjörg Sveinsdóttir.
NYIDALUR Skálaverðirnir Margrét
Valdimarsdótdr og Bryndís Inda Stef-
ánsdóttir fylgjast grannt með umferð-
inni á hlaðinu við sæluhús F.í. í Nýjadal.
LAUGAFELL Berglaug Skúladóttir,
skálavörður í Laugafelli, framan við
bústað sinn, Petubæli.
DREKAGIL Þær Elsa Þórey Eysteins-
dóttir og Helena Óladóttir eru land-
verðir í Drekagili. Bústaður þeirra er
til vinstri og til hægri er Dreki, sælu-
hús Ferðafélags Akureyrar í Drekagili.
LEIBSdCIIMÍÐIIR Valborg Salóme
Ingólfsdóttir leiðsögumaður lenti í því
um ntiðjan júlí að fylgja 50 ferðamönn-
um ofan úr Öskju í blindhríð af norðri.
Ítalinn spurði hvort ekki væri hægt að aka
á nein fjöll og var sagt að hann kæmist al-
veg að fjallsrótum Herðubreiðar. Hann dreif
sig austur Gæsavatnaleið öðru sinni en kom
til baka í Nýjadal verulega fúll. Hann taldi
sig hafa farið fýluferð fyrst hann gat ekki
ekið alla leið upp á fjalldrottninguna heldur
einungis að fótum hennar. Ekki fór hann þó
alveg erindisleysu. Hann notað tækifærið
þegar komið var austur yfir til að skreppa á
Mývatn og kaupa bensín og láta gera við
varadekkin, því það var alltaf að springa.
Þessi ungi maður fékk að hringja til móð-
ur sinnar til að láta vita af sér. Hún fékk
símanúmerið í Nýjadal og fór nú að hringja
í tíma og ótíma. Syninum þótti nóg um móður-
ástina og bað skálaverðina að segja að hann
væri ekki við ef kerla hringdi.
Líklega hefur ræst á þessum ferðalangi
að fall sé fararheill. Hann lagði upp frá ítal-
íu og ók til Danmerkur í veg fyrir feijuna
til íslands. Einhverra hluta vegna kom hann
hálftíma of seint á hafnarbakkann og sagðist
hafa verið tilneyddur að eyða viku í Dan-
mörku áður en hann komst með næstu ferð
til fyrirheitna landsins, íslands.
Feróast eins og ég fae frió til
Á hlaðinu í Nýjadal hittum við Skarphéð-
inn Guðjónsson, 71 árs, frá Stöðvarfirði.
Hann fór fyrst um hálendið 1948 með bræðr-
um sínum. Þá var Skarphéðinn búsettur jí
Reykjavík og vann í Vélsmiðjunni Héðní.
Hann er ötull ferðamaður og ekur um hálend-
ið á jeppanum á sumrin og þeysir um á vél-
sleða á vetrum. Skarphéðinn ekur á fjórhjóla-
drifnum Toyota pallbíl með húsi. Hann breytti
bílnum sjálfur, hækkaði hann upp og lyfti
pallhúsinu til að auka lofthæðina. í bílnum
er rúm, staðsetningartæki, sími, talstöð og
sjónvarp. Yfirleitt sefur Skarphéðinn og mat-
ast í bflnum á ferðalögum.
„Það er landslagið, kyrrðin og ævintýriii
sem draga mig á fjöll,“ sagði Skarphéðinn.
„Ég ferðast eins mikið og ég fæ frið tiL
Meðan maður hefur talstöðvar og síma er
manni óhætt.“ Skarphéðinn segist hara
kynnst töluvert mörgu fólki í fjallaferðum,
sérstaklega á veturna. I snjó og vetrarveðrum
verði samfélag fíallamanna miklu nánara. í
fyrravetur fór hann ásamt fleirum frá Snæ-
felli og vestur yfir Vatnajökul. Þeir lentu í
því að jökullinn fór að skríða við Jökulheima
og misstu einn bílinn niður um sprungu. Allt
fór það vel að lokum, en slík reynsla þjappar
mönnum saman.
Skarphéðinn varð ekkjumaður fyrir 6 árum
og ferðast nú oftast einn síns liðs á sumrin.
Hann er þó ekki alveg einn, því dyggur ferða-
félagi hans er tíkin Perla. Hún er orðin 12
ára og nokkuð ráðsett. Perla kemur sér fyrir
í framsætinu á jeppanum og leggur sig aftur
í þegar henni sýnist. Heima á Stöðvarfírði á
hún sitt sæti í stofunni og passar að ókunnir
setjist ekki í það. Henni er ekki alveg sama
hvað hún étur og lítur ekki við brauði nema
með sméri. Nú var Skarphéðinn á suðurleið
og ætlaði að líta á börnin sín áður en hann
héldi aftur á fjöll.
Kurteisl fólk i Laugafelli
Þegar við kvöddum Nýjadal lá leiðin í
Laugafell, sem er norðaustan við Hofsjökúl
á leiðinni af Sprengisandi í Skagafjörð og
Eyjafjörð. Skálaverðirnir í Nýjadal báðu okk*
ur fyrir súkkulaðiköku til landvarðarins i
Laugafelli sem hírðist þar einmana íjarri
byggðu bóli. Vegurinn í Laugafell gaf
Sprengisandsleiðinni ekkert eftir hvað varð-
aði holur og þvottabretti svo þegar kom Í
leiðarenda var súkkulaðikakan aðeins svipur
hjá sjón. Það var enginn við þegar við bönkuð-
um í Petubæli, bústað skálavarðar í Laugá-
felli, svo rústimar af kökunni góðu voru skild-
ar eftir á eldhúsborðinu. Auk Petubælis er
þama skáli Ferðafélags Akureyrar, Hjörvars-
skáli sem er í einkaeign, hús fyrir hreinlætis-
aðstöðu og nýr skáli er í byggingu.
Þar sem við gengum um svæðið kom Berg-
laug Skúladóttir skálavörður og heilsaði. Hún
var búin að sjá kökumulninginn úr Nýjadál
og kunni okkur bestu þakkir fyrir flutning-
inn. Þetta er fyrsta sumar hennar sem skálá-
vörður í Laugafelli eftir þriggja sumra vist
í Kverkfjöllum. Berglaug kom í Laugafell 8.
júlí og sagði allt öðru vísi að vera þar en’í
Kverkfjöllum.
„Hér er miklu minni umferð. í Kverkfjöll
koma mest hópar, sem ganga í Hveradalimí;
en hingað eru engar skipulagðar ferðir, nemá
þegar hestamenn eiga hér leið um,“ sagði
Berglaug. í júlí voru 225 gistinætur í Laugá-
felli, flestir gistu í skálanum. Berglaug sagð-
ist aldrei vera ein á staðnum, en gestir hefðii
verið allt niður í tvo. „Það er fyrst og fremát
laugin sem dregur fólk hingað. Hingað kem-
ur gjaman fjölskyldufólk. Það kemur gjarnan
í dagsferð að norðan, fer upp úr Skagafírði
eða Eyjafírði og tekur hringinn niður í
Bárðardal."