Morgunblaðið - 17.08.1995, Side 1
88 SÍÐUR B/C/D/E
184. TBL. 83. ÁRG.
FIMMTUDAGUR 17. ÁGÚST 1995 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
Nyrup heirn-
sækir Thule
Eiginkona
Saddams í
Jórdaníu
Ilulissat. Reuter.
FUNDI norrænu ríkisstjórnarleið-
toganna sem fram fór í smábænum
Ilulissat á V-Grænlandi, lauk í
gær. í lok fundarins lýsti Poul
Nyrup Rasmussen, forsætisráð-
herra Danmerkur, því yfir að allt
yrði gert til að draga fram allar
upplýsingar um leynilega geymslu
kjarnorkuvopna í Thule-herstöðinni
á tímum kalda stríðsins. Hann hélt
að leiðtogafundinum loknum áleiðis
til Thule í fylgd Lars-Emils Johan-
sens, formanns grænlenzku land-
stjórnarinnar.
„Við ætlum að komast til botns
í þessu máli. Við munum endurrita
söguna og segja almenningi í Dan-
mörku og á Grænlandi allan sann-
leikann í málinu,“ sagði Nyrup
fréttamönnum í Ilulissat.
Verkamenn, sem unnu að hreins-
un eftir hrap B-52 sprengjuflugvél-
Neyðar-
ástand í
Kólumbíu
Bogota. Reuter.
ERNESTO Samper, forseti Kól-
umbíu, lýsti í gærkvöldi yfir
neyðarástandi í því skyni að stöðva
öldu ofbeldis og mannrána, sem
eiturlyijasalar og vinstrisinnaðir
skæruliðar eru sagðir standa að
baki.
Tæplega 20 þúsund manns hafa
verið myrtir og 700 rænt á árinu.
Samper kvaðst ekki grípa til þessa
úrræðis til að draga athygli frá
pólitískum vandræðum sínum.
Hann hefur átt undir högg að
sækja vegna ásakana um að eitur-
lyfjasalar hafi lagt fé í kosninga-
sjóð hans. Tók steininn úr á þriðju-
dag er Fernando Botero varnar-
málaráðherra var handtekinn og
gefið að sök að hafa vitað af meint-
um greiðslum kókaínbarónanna.
-----♦ ♦ ♦-----
Tsjetsjníja
Uppreisnar-
menn afhenda
Míkill liðssöfnuður
Króata við Dubrovnik
Stjórnarandstaðan klofin
ar Bandaríkjahers við Thule árið
1968, hafa eftir að upplýst'var að
kjarnorkuvopn hefðu verið um borð
í vélinni haldið því fram að þeir
hafi hlotið skaða af völdum geislun-
ar við hreinsunarstörfin og fara
fram á skaðabætur frá Dönum.
Johansen sagði dönsku stjórnina
eiga að „biðja þorpsbúa afsökunar,
sem voru látnir flytja nauðugir og
sæta hættum sem þeir voru ekki
látnir vita neitt um“.
Nyrup hefur skipað tvær sjálf-
stæðar rannsóknarnefndir. Önnur
á að kanna réttmæti skaðabóta-
krafna verkamannanna og hin að
rannsaka allt sem varðar kjarn-
orkuvopn í bandarísku herstöðinni
í Thule á árunum 1945-1968.
Grænlendingar vilja að tímabilið
frá 1968 til 1995 verði líka rann-
sakað.
Reuter
Leiðtogafundur á
Grænlandi
POUL Nyrup Rasmussen, for-
sætisráðherra Danmerkur, og
Ingvar Carlsson, forsætisráð-
herra Svíþjóðar, bera saman
bækur sínar fyrir blaðamanna-
fund á ráðstefnu leiðtoga Norð-
urlanda í Ilulissat á Grænlandi
í gær. Á ráðstefnunni var sam
þykkt að stofna Norðurheim-
skautsráð með Bandaríkja-
mönnum, Kanadamönnum og
Rússum.
■ Norðurheimskautsráð/2
Amman, Bagdad. Reuter.
JÓRDANSKIR embættismenn
sögðu í gær að Sajida, eiginkona
Saddams Husseins, forseta íraks,
væri stödd í Amman og vonaðist
til að hitta dætur sínar tvær og
menn þeirra, sem fyrir viku gerðust
landflótta frá írak. Sögðu þeir að
hún hygðist telja þær á að snúa
aftur.
Greint var frá því að Sajida hefði
komið til Amman á þriðjudag, en
ekki var vitað hvort hún hefði náð
að hitta dætur sínar, Rögdu og
Rönu, sem hafa fengið hæli í Jór-
daníu ásamt öllu sínu fylgdarliði.
Annar tengdasona Sajidu, Hussein
Kamel Hassan, var með valdamestu
mönnum í Irak.
íraska sendiráðið í Amman
þvertók fyrir að kona Saddams
væri stödd í Jórdaníu.
Saddam skipaði ráðherrum sín-
um á stjórnarfundi í gær að „virða
lögin“ og bannaði þeim að sölsa
undir sig völd. Lagði hann áherslu
á að „ríkið yrði virt og allir vissu
stað sinn og skyldur".
írakar sögðu í gær að þeir tækju
„kúrekastefnu" Bandaríkjamanna
og hótanir þeirra um að beita her-
valdi ekki alvarlega. Bandaríkja-
menn tilkynntu á þriðjudag að flug-
móðurskip, sem sigla átti frá Persa-
flóa, yrði þar áfram og öðru skipi
bætt við til að vera til taks ef írak-
ar gerðu sig líklega til að fara með
her á hendur Jórdönum.
Reuter.
Hermaður úr liði Bosníu Serba hleður sprengjuvörpu á meðan félagi hans tekur fyrir eyru sér. Myndin
er tekin í bænum Srbobran í miðri Bosníu þar sem Bosníu - Serbar berjast við sljórnarher múslima.
Útlagahreyfingar, sem vilja
flæma Saddam og Baath-flokkinn
frá völdum, hafa verið háværar frá
því að tengdasynir forsetans flúðu
land. Talsmenn þeirra hafa varpað
ljósi á það, sem er að gerast bak
við tjöldin, en engin eining virðist
ríkja milli hinna ýmsu hreyfinga,
utan hvað þær vilja Saddam feigan.
Stjórnarerindrekar segja að
stjórnarandstaðan sé of klofin til að
taka við völdum í írak og því þurfi
breytingar að koma frá hernum eða
úr innsta hring Saddams sjálfs.
*
vopn sm
Moskvu. Reuter.
HÓPUR uppreisnarmanna í
Tsjetsjníju-héraði lét af hendi vopn
sín og skotfæri í gær um leið og
hafinn var brottflutningur rúss-
neska hersins, í samræmi við samn-
ing þeirra við Rússa um að átökum
í héraðinu verði hætt.
Rússar höfðu hótað að beita
vopnavaldi gegn uppreisnarmönn-
unum, ef þeir létu ekki vopn sín
af hendi án tafar.
Uppreisnarmennirnir lögðu niður
vopn að viðstöddum háttsettum
embættismönnum beggja aðila.
Zajfrcb, Belgrad, Washingtou, Sarajt'vo. Rcuter.
KRÓATAR safna nú liði af miklum móð umhverf-
is Dubrovnik og undirbúa sig undir uppgjör við
sveitir Serba í Bosníu, sem hafa ógnað íbúum
þessarar sögufrægu borgar og umhverfi hennar
undanfarin ár. Rússat- segjast styðja friðaráætlun
Bandaríkjamanna með ákveðnum fyrirvara, en
Króatar gáfu í gær út misvísandi yfirlýsingar.
Rússar sögðu í gær að unnt væri að sameina
flesta þætti friðaráætlunar sinnar og Bandaríkja-
manna, en þeir væru andvígir þeim þætti tillagn-
anna, sem fæli í sér hótanir um valdbeitingu.
Richard Holbrooke, aðstoðarutanríkisráðherra
Bandaríkjanna, er nú á ferð um fyrrum Júgó-
slavíu og ræddi í gær við Franjo Tudjman, forseta
Króatíu, um tillögur Bandaríkjamanna.
Króatar sögðu í gær að þeir væru „samvinnufús-
Bandaríkin leita stuðn-
ings við friðaráætlun
ir“, en eftir fundinn með Holbrooke sagði Mate
Granic, utann'kisráðherra Króatíu, að Króatar fögn-
uðu „frumkvæði Bandaríkjamanna", en svaraði
ekki spurningum um það hvort þeir styddu áætlun-
ina. Holbrooke mun í dag ræða við ráðamenn í
Serbíu og hyggst einnig halda til Bosníu.
Gegn stórskotaliði Serba
Að sögn Chris Gunness, talsmanns friðargæslu-
sveita Sameinuðu þjóðanna, hyggjast Króatar
hi'ekja stórskotalið Serba úr skotfæri við Dubrovn-
ik. Serbar sátu um Dubrovnik árið 1991 þegar
Króatar börðust fyrir sjálfstæði sínu, en ekki hef-
ur verið ráðist á borgina síðan. Bosníu-Serbar
hafa hins vegar látið sprengjum rigna yfir svæðið
umhverfis Dubrovnik úr bænum Trebinje og er
búist við að Króatar muni sækja þangað.
Bosníu-Serbar segja að Króatar hafi þegar lagt
undir sig nokkur þorp innan landamæranna að
Bosníu og þau hafi verið byggð Serbum.
Króötum er mjög í mun að tryggja öryggi
strandarinnar við Adríahafið til að geta hafið '
ferðamannaþjónustu þar á ný. Sagt er að sjálfs-
traust þeirra sé mikið um þessar mundir eftir
auðveldan sigur á Serbum í Krajina-héraði.
■ Hótanir í bland við/20