Morgunblaðið - 19.08.1995, Blaðsíða 6

6 C LAUGARDAGUR 19. ÁGÚST 1995
MORGUNBLAÐIÐ
DUO-DE-MANO. Rúnar Þór-
isson og Hinrik Bjarnason
Spænsk gít-
artónlist
SUNNUDAGINN 20. ágúst mun
gítardúettinn Duo-de-Mano, skip-
aður þeim Hinriki Bjamasyni og
Rúnari Þórissyni, halda tónleika í
Grindavíkurkirkju. Á efnisskrá verða
verk frá'Spáni og Suður-Ameríku.
Duo-de-Mano var stofnaður 1994.
Höfuðáhersla er lögð á suður-amer-
íska tónlist, en á efnisskrá er einnig
spænsk gítartónlist og hefðbundin
evrópsk tónlist.
Tónleikarnir í Grindavíkurkirkju
hefjast kl. 18.
------♦---------
Námskeið tón-
listarkennara
í Skálholti
DAGANA 28.-30. ágúst nk.
stendur Félag tónlistarskólakenn-
ara fyrir námskeiði tónlistarkenn-
ara_ í Skálholti.
Á námskeiðinu verður frjallað um
samskipti kennara og nemenda,
kennslufræði fyrstu stiganna í
hljóðfæranámi og söngnámi, skóla-
námskrá og skólastarf, auk kynn-
ingar á Alexandertækni.
Leiðbeinendur verða þessir:
Húgó Þórisson, sálfræðingur; tón-
listarkennaramir Halldór Haralds-
son, Vilborg Jónsdóttir, Páll Eyj-
ólfsson og Þuríður Pálsdóttir; Helga
Jóakimsdóttir, Alexandertækni-
kennari; Hrólfur Kjartansson, deild-
arstjpri í menntamálaráðuneytinu
og Ólafur M. Jóhannsson, endur-
menntunarstjóri KHÍ.
Þetta er í annað sinn, sem Félag
tónlistarskólakennara stendur fyrir
námskeiði tónlistarkennara í Skál-
holti og er þetta námskeið opið öll-
um tónlistarkennurum.
Skráning fer fram á skrifstofu
Kennarasambands íslands.
Sumarsýn-
ingu Huldu-
hóla að ljúka
SUMARSÝNINGIN, sem staðið
hefur yfir á Hulduhólum frá 22.
júlí og er til 20. ágúst, lýkur um
helgina.
Sýnendur eru Rut Rebekka, sem
sýnir vatnslitamyndir, og Sigrún
Guðmundsdóttir sýnir skúlptúr.
Sýningunni lýkur á sunnudagskvöld
en opið er frá kl. 14-18.
Goðsagnir
JÓN GUNNAR Árnason: Cellophony. 1972.
MYNPOST
Listasafnið á
Akurcyri
HÖGGMYNDIR / GRAFÍK
Jón Gunnar Arnason /
Hafliði Hallgrímsson
Opið kl. 14-18 all daga nema
mánudaga til 27. ágúst.
Aðgangur ókeypis
Sýningarskrá kr. 300
LISTASAFNINU á Akureyri hef-
ur smám saman verið að vaxa fiskur
um hrygg, og þar hafa undanfarin
misseri verið settar upp ýmsar
áhugaverðar sýningar. Nú í sumar
er meginsýningin á verkum Jóns
Gunnars Ámasonar myndhöggvara
og er það val í góðu samræmi við
aðra áhersluþætti Listasumarsins á
Akureyri þetta árið, þar sem högg-
myndin er í nokkru fyrirrúmi.
í hliðarsal safnsins eru síðan sett-
ar upp aðrar sýningar. I júní var þar
sýning á málverkum Hauks Stefáns-
sonar, í júlí var sýning á myndverk-
um tékkneska listamannsins Jan
Knap, sem munu einnig verða sýnd
sunnan heiða. Nú stendur yfir sýning
á grafíkmyndum Hafliða Hallgríms-
sonar, sem er öllu þekktari sem tón-
listarmaður en fyrir verk sín á sviði
myndlistar, sem þó hefur verið dijúg-
ur þáttur í ferli hans um langt árabil.
Þar sem rými safnsins vinnur nán-
ast saman sem ein heild, er rétt að
líta til þessara sýninga í því samhengi.
Jón Gunnar Árnason
Á síðasta ári var haldin umfangs-
mikil og vönduð sýning á verkum
Jóns Gunnars í Listasafni Íslands
undir yfirskriftinni „Hugarorka og
Sólstafir". í þeim orðum má segja
að hafi komið fram nokkur kjami
þess sem fólst í verkum listamanns-
ins, sem lést langt fyrir aldur fram
1989. Á sýningunni hér er veitt örlít-
il innsýn í hluta þess myndheims sem
Jón Gunnar skapaði undir þessum
merkjum, og lögð áhersla á vegg-
myndir hans, sem hér njóta sín eink-
ar vel I látlausu rýminu.
Flest listaverkin á sýningunni em
kunnugleg þeim sem þekkja nokkuð
til verka listamannsins, en þó er
ætíð fróðlegt að sjá þau í nýju rými,
sett upp með öðmm hætti en fyrr.
f öðmm salnum er komið fyrir fjölda
teikninga og skissumynda, sem Jón
Gunnar hefur m.a. unnið við undir-
búning verksins „Sigling", sem
stendur við eitt mesta umferðarhom
Akureyrar, með útsýni til hafnarinn-
ar. Það er fróðlegt að fylgja eftir
þróun verksins og þeim hugmyndum,
sem þar festast að endingu.
Lykilverk eins og „Gravity" (nr.
16), „Leikur“ (nr. 18) og „Leikur
fyrir tvo stjómmálamenn ...“ (nr.
15) em ætíð fersk og óbundin af
samtímanum; þau njóta sín vel í
uppsetningunni hér, þótt hið fyrst-
nefnda mætti gjama sýna í fyllri
mynd við gott tækifæri.
Smærri verk Jóns Gunnars vinna
mjög á við hveija skoðun, og má
einkum benda á „Phantom" (nr. 13),
sem virkar hér afar ógnandi, sem
og nokkur af „Objects" (nr. 5-12)
listamannsins, sem ef til vill hafa
fremur verið tekin sem leikur en
fullgjld listaverk; bygging þeirra nýt-
ur sín vel hér í nándinni.
Verkið „Cellophony" (nr. 14) er án
efa ein af þeim snjöllu hugmyndum,
sem lifir ekki síður vegna einfaldleika
útfærslunnar en þeirrar áherslu á hið
smáa og hversdagslega í lífinu, sem
þar kemur fram; það er ómögulegt
annað en að komast í gott skap við
að velta því verki fyrir sér.
Með sýningunni hefur verið gerð
einföld en þægileg sýningarskrá, þar
sem gott æviágrip gæti verið hand-
hægt fyrir þá, sem eru að hefja kynni
sín á verkum þessa einstæða lista-
manns.
Hafliði Hallgrímsson
Þótt það sé ef til vill ekki hið fyrsta
sem menn hugsa til á listsýningum,
hafa tónlist og myndlist ætíð tengst
sterkum böndum. Lýsingar á tónlist
eru gjama mjög litríkar, og umfjöllun
um myndlist afar hljómmikil, þegar
best lætur, þrátt fyrir að myndverk
byggi almennt á kyrrð fremur en
óróa hljóðsins. Hafliði skýrði þessi
tengsl ágætlega sjálfur í inngangi
að lítilli bók með teikningum hans,
sem kom út fyrir nokkrum árum:
„Það er ekki undarlegt þótt tón-
skáld sæki í myndlist, því þar ríkir
þögnin. Við þögnina eiga flest tón-
skáld flókin viðskipti, sem aldrei er
að vita hvernig lýkur.“
í hans eigin tilviki hafa þau við-
skipti verið mikil og borið eftirtekt-
arverðan ávöxt. Hafliði hefur jafnan
stundað myndlistina að nokkru með-
fram starfinu í tónlistinni, og sótti
listnám í nokkra skóla í Bretlandi á
sínum tíma. Hann hélt sína fyrstu
sýningu á Akureyri 1967, en hefur
síðan m.a. sýnt í Norræna húsinu og
í Skálholti.
Hér sýnir Hafliði rúmlega þijátíu
grafíkmyndir sem byggja fyrst og
fremst á fínlegri línuteikningu.
Myndefnin eru goðsöguleg, ímyndir
dauða og fáránleika, og dulúðug ser-
ía mynda frá Orkneyjum, sem virka
sterkt á áhorfandann sem ein heild.
Vinnsla myndanna vísa um sumt
til myndheima Alfreðs Flóka, sem
einnig náði að tengja saman fínlega
vinnu og furðuheima, þar sem litlir
fletimir spretta til lífs. Auk þessa
er að finna í myndum Hafliða sterka
trúarlega tilvísun, sem verður hvergi
innilegri en í „Vegurinn" (nr. 29),
sem með einföldu myndmáli segir
allt sem segja þarf.
Hér eru á ferðinni ágætlega unnin
myndverk, sem eru allrar athygli verð,
og alveg óþarft að flokka sem ein-
hveija léttúðuga tómstundaiðju til
hliðar við tónlistina; hér er dýpra far-
ið.
Við fyrstu sýn kann að virðast
langur vegur milli þess sem Jón
Gunnar og Hafliði leggja til með list
sinni, en við nánari athugun kemur
skyldleikinn ótvírætt í ljós. í myndum
sínum fylgir Hafliði flugi íkarusar
og leiðir áhorfendur um dularfulla
goðsagnaheima á Orkneyjum og víð-
ar; Jón Gunnar ýjar að sínum eigin
goðsögnum, hvort sem verk hans
snúa að spillingu stjórnmálanna, ein-
faldleika tónlistarinnar eða þeim öfl-
um, sem stjóma alheiminum.
Hinn sameiginlegi þáttur er íhug-
un listamannsins og virðing fyrir
þeim öflum sem öllu ráða, það sem
skilur að er hin myndræna framsetn-
ing þeirrar íhugunar. Þannig vinna
þessar tvær sýningar saman á sinn
hátt, um leið og þær bjóða upp á
ólíka sjónræna reynslu þeirra sem
þær skoða.
Er rétt að hvetja Akureyringa og
gesti þeirra til að líta inn á þessar
sýningar áður en þeim lýkur.
Eiríkur Þorláksson
AÐ LIFA AF LISTINNI
Haraldur Bilson er list-
málari af íslenskum
ættum sem selur mynd-
ir sínar víða um heim.
Hann segir Ömu
Schram frá bemskuár-
um sínum í Reykjavik
og löngun sinni til að
sýna verk sín hér.
Ákvarðanir
Haraldur Bilson. Morgunblaðið/Kristinn
„ÉG var mjög ungur þegar ég
komst að því að ég vildi helga líf
mitt listmálun. Þegar ég var um tví-
tugt seldi ég mínar fyrstu myndir
og upp frá því hef ég getað Iifað af
listinni," segir Haraldur Bilson eða
Harry eins og hann er kallaður.
Hann er staddur hér á íslandi til að
kynna landanum verk sín og kanna
möguleikana á því að setja upp sýn-
ingu í Reykjavík.
Haraldur segist að mestu vera
sjálfmenntaður. Hann hafi um tíma
stundað myndlistamám í St Martin
í London, en líkaði ekki námið og
hætti eftir stutta veru í skólanum.
Hann hefur haldið myndlistarsýn-
ingar víða um heim, bæði einkasýn-
ingar og samsýningar, í heimahús-
um, á hótelum og á listasöfnum. „Eg
mála aðallega með olíu, vatnslitum
og akríl, en teikna auk þess mikið,“
segir hann. Haraldur er íslenskur í
aðra ættina en breskur í hina. For-
eldrar hans kynntust á stríðsárunum
er faðir hans var í breska hemámslið-
inu. „Móðir mín Kristjana Jónsdóttir
vann þá sem þjónustustúlka á veit-
ingastofu ömmu minnar, Jónu Helgu
Valdimarsdóttur, á Laugaveginum í
Reykjavík. Breskir hermenn vöndu
komur sinar þangað og þeirra á
meðal var faðir minn, Jack William
Bilson. Þau urðu ástfangin og gift-
ust nokkru síðar eða árið 1942,“
segir hann. „Fljótlega eftir það flutti
móðir mín til Bretlands og bjó þar
fram yfir stríðsárin."
Veiðimennskan heillaði
Haraldur fæddist í Reykjavík árið
1948 í húsi ömmu sinnar að Lauga-
vegi 43b. Þar ólst hann upp fyrstu
ár ævinnar. „Það var eitthvert miss-
ætti á milli foreldra minna á þessum
árum. Ég hitti því ekki föður minn
fyrr en við móðir mín fluttum aftur
til Englands. Þá hef ég sennilega
verið sex ára. Síðan hef ég aðallega
verið búsettur í Bretlandi," segir
hann, en undanfarin fímm ár hefur
hann búið í Ástralíu og Hong Kong.
Haraldur segist eiga góðar minn-
ingar frá bemskuárum sínum í
Reykjavík. „Þegar ég var strákpatti
fannst mér mjög gaman að dorga
niðri við höfn. Stundum hafði ég
erindi sem erfíði og fékk kola á öng-
ulinn. Þá kom ég sigri hrósandi heim
til ömmu og sýndi henni fiskinn og
hún lofaði að hafa hann í matinn.
En eitt sinn er ég hafði komið heim
með veiðina og gefið ömmu sá ég
til hennar henda fiskinum og taka
annan úr skápnum sem hún eldaði
í staðinn," segir Haraldur og hlær
dátt. „Veiðimennskan hlýtur að hafa
heillað mig á þessum árum því fyrsta
myndin sem ég man eftir að hafa
teiknað var einmitt af fiskibáti og
manni með veiðarfæri. En þá mynd
teiknaði ég þegar ég var í Landakots-
skól?,“ segir Haraldur.
„Þá minnist ég þess hve amma var
ákveðin í að láta mig borða rúg-
brauð. Mér fannst það mjög bragð-
vont. Þegar enginn sá til stakk ég
rúgbrauðinu ofan í sokkana og fóðr-
aði fuglana á því þegar ég komst
út. Síðan þá hef ég ekki þolað að
hafa ull næst mér. Það minnir mig
alltaf á smjörið á rúgbrauðinu, sem
klístraðist við fótleggina," segir Har-
aldur og brosir.
Málaði mikið i skóla
„Þegar við fluttum aftur til Eng-
lands kunni ég ekki stakt orð í ensku.
Ég leið dálítið fyrir það þegar ég
byijaði í skóla. Kennaramir fundu
það hins vegar út að ég gat teiknað
og málað og hafði gaman af því.
Og það var mín leið til þess að tjá
mig.
Á þessum árum tók ég þátt í
myndlistarsamkeppni og vann til
fyrstu verðlauna fyrir bestu myndirn-
ar. Ég gleymi því aldrei hve mér
fannst það skrítin tilfinning að taka
á móti verðlaunum af fólki sem kunni
ekki mitt tungumál og ég ekki þeirra.
Smám saman náði ég þó tökum á
enskunni, en um leið ryðgaði ég í
móðurmálinu," segir hann.
Haraldur kveðst eiga viðskiptavini
víða um heim sem kaupi reglulega
af honum myndir. „Mér var til dæm-
is boðin vinnuaðstaða í Hong Kong,
þar sem ég hef hlotið þó nokkra at-
hygli," segir hann og vitnar í því
sambandi til umfjöllunar um sig í
blaðinu South China Morning Post.