Morgunblaðið - 20.08.1995, Blaðsíða 20

20 SUNNUDAGUR 20. ÁGÚST 1995
MORGUNBLAÐIÐ
Morgunblaðið/Golli
NÍUSÍÐUR
ÁMÍNÚTU
vmsnpn/AivnnnjuF
Á SUNNUDEGI
► Ólafur Haukur Johnson er fæddur í Reykjavík 20. desember
árið 1951. Alinn upp við Miklubrautina til 12 ára aldurs, síðan á
Fjölnisvegi I Þingholtunum. Síðan er hann á „óttalegu flandri".
Hann er stúdent frá Menntaskólanum í Hamrahlíð 1972 og viðskipta-
fræðingur frá HÍ 1977. Frá árinu 1979 hefur hann rekið Hraðlestr-
arskólann sem hann segir að hafi verið í hægum en öruggum vexti
allar götur síðan, ef frá eru talin örfá ár er efnahagslægð grúfði
sig yfir land og lýð. Morgunblaðið ræddi við Ólaf um þennan for-
vitnilega skóla, tilurð hans og eðli.
eftir Guðmund Guðjónsson
AÐ ER óhætt að segja að tildrög
þess að Olafur fékk áhuga á hrað-
lestri báru að með heldur óvenjuleg-
um hætti. Hann var hálfnaður með
viðskiptanámið við HÍ þegar mikill námsleiði
greip hann. Ólafur segir: „Ég fann að ég var
orðinn alveg ómögulegur, mér varð ekkert
úr verki og var að því kominn að hætta námi,
er ég tók mig saman í andlitinu og ákvað
að taka mér frí frá náminu ellegar horfa upp
á það fara alfarið í vaskinn. Ég hafði unnið
við flugafgreiðslu bæði á Reykjavíkur- og
Keflavíkurflugvelli á sumrin og það varð úr
að ég fór til Ameríku í tæpt ár, fór að vinna
við flugafgreiðslu á Kennedyflugvelli. Þar
kynntist ég hraðlestri."
Það hljómar heldur undarlega að einhver
kynnist hraðlestri við flugafgreiðslu, hvemig
bar það að?
„Ég bara heyrði af þessu og leist strax vel
á þetta. Það var hægt að læra hraðlestur í
kvöldskóla. Bæði hraðlestur einan og sér og
einnig kennslu í hraðlestri. Ég fór á þessi
námskeið og útskrifaðist. Ég var þorrann af
tímanum mínum þama úti að læra þetta og
var fljótt ákveðinn í að setja á stofn hraðlestr-
arskóla hér heima.“
Ragur að byija
Ólafur heldur áfram: „Ég var nú samt
ragur að byija og ákvað því að ljúka viðskipta-
fræðináminu í Háskólanum fyrst. Það sem
jafnan tekur um tvo vetur að klára lauk ég
á níu mánuðum, m.a. fyrir tilstuðlan hrað-
lestrarkunnáttunnar. Ég var að velta fyrir
mér hvernig best væri að stofnsetja skólann
er Þórður Sverrisson skólafélagi minn, sem
þá var framkvæmdastjóri Stjórnunarfélags-
ins, hafði samband við mig og bað mig um
að halda námskeið á þeirra vegum. Varð það
úr að við gerðum samkomulag um að ég
héldi tvö námskeið á vegum Stjórnunarfélags-
ins.
Fyrir mig var þetta mjög góður stökkpall-
ur. Bæði gat ég ýtt þessu úr vör af krafti
þeirrar góðu ímyndar sem Stjórnunarfélagið
hafði áunnið sér og auk þess fékk ég fína
aðstöðu og góða hjálp hjá félaginu við að
vinna upp námsefnið, en það var mikil vinna
við þýðingar og staðfærslu. Svo má líta þann-
ig á það, að með þessum hætti gat ég gert
könnun á hvort grundvöllur væri fyrir hrað-
lestrarkennslu án þess að taka persónulega
íjárhagslega áhættu. Það er skemmst frá að
segja að dæmið gekk upp. Hraðlestrarskólinn
var stofnsettur árið 1979 og hefur verið sam-
felldur vöxtur í starfsgreininni fram á þennan
dag ef undan eru skilin 3-4 ár fyrir nokkrum
árum þegar efnahagslífið fór í tímabundna
niðursveiflu.
Amerískur uppruni
Hraðlestur er upprunninn í Bandaríkjunum
og hefur dreifst þaðan víða um Evrópu. Fram-
halds- og langskólanemendur læra hraðlestur
og eins leggja stjómendur fyrirtækja á sig
að nema greinina. Hvar liggja ræturnar og
hvað er hraðlestur? Ólafur svarar spurningun-
um þannig:
„Hraðlestur er, eins og nafnið bendir til,
að lesa verulega hraðar en fólk almennt
gerir. Kennsla í hraðlestri hefur verið með
árangursríkum hætti í Bandaríkjunum í 40
ár. Kona að nafni Evelyn Wood hóf kennslu
í Bandaríkjunum árið 1955, en námskeiðin
fengu fyrst byr undir báða vængi eftir að
John F. Kennedy forseti fékk frú Wood til
þess að kenna ráðherrum sínum og aðstoðar-
mönnum hraðlestur þar eð það fór í taugarn-
ar á honum hvað þeir voru seinir að lesa.
Sjálfur las Kennedy óhemjuhratt, eða um
3.000 orð á mínútu að því að talið er, án
þess þó að hafa nokkru sinni numið hraðlest-
ur. Þetta var einfaldlega gáfa sem hann
fæddist með, eða að hann þjálfaði þetta með
sér.
Ólafur heldur áfram: „Reynslan af nám-
skeiðunum hefur verið sú, að þátttakendur
rúmlega fjórfalda lestrarhraða sinn að jafn-
aði, oftast nær með bættri eftirtekt. Þátttak-
endur á námskeiðunum læra ekki einungis
að lesa hratt, heldur eru einnig kennd ýmis
önnur tæknileg atriði við lestur á mismun-
andi lesefni sem auka lestrarhraðann. Ein-
göngu er um að ræða lestur í hljóði og hinn
mikli árangur næst með grundvallarbreyting-
um á lestraraðferðum og aukinni einbeitingu.
Aukin einbeiting er lykilatriði í þessu og
án þess að ég ætli að fara að lýsa kennslu-
tækni, þá legg ég mjög hart að nemendum
mínum að nota fingur eða penna við lestur-
inn. Það þekkja allir hvernig augun eiga
það til að hoppa á milli lína og menn þurfa
að lesa aftur sömu Iínurnar eða jafnvel
heilu málsgreinarnar. Það gildir einu hvort
um er að ræða Morgan Kane eða þyngri
bókmenntir. Þetta fer eftir því hvernig les-
arinn er stemmdur og hvernig einbeiting
hans er.
Hvernig er hægt að auka svo mjög lestrar-
hraða án þess að glata í raun allri einbeit-
ingu, þ.e.a.s. ná því sem lesið er?
„Kennslan gengur út á að skerpa einbeit-
inguna, eins og ég kom að áðan, og reynslan
sýnir að fólk snareykur hraðann og athyglin
batnar. Allar götur frá því að ég fór að kenna
þessa grein hafa nær allir nemendur mínir
náð að stórauka leshraða sinn um að minnsta
kosti helming. Margir hafa þó komið á nám-
skeiðin fullir efasemda um eigin getu til þess
eða ágæti námskeiðanna. Því höfum við haft
þann háttinn á, að endurgreiða þeim sem
ekki ná að tvöfalda lestrarhraða sinn í það
minnsta. Með því að endurgreiða þeim sem
ná ekki árangri, hefur tekist að eyða efa-
semdum um gildi námskeiðanna. Annars fer
árangur þátttakenda fyrst og fremst eftir
því hversu vinnusamir þeir eru. Það hefur
ekkert með greind að gera,“ segir Ólafur.
íslendingar góðir nemendur
Ólafur er spurður hvort íslendingar gefi
nokkuð eftir sem nemendur í hraðlestri?
„Nei, nei, íslendingar eru ágætir nemend-
ur og þeir skila ekki lakari árangri en aðrir.
Meðaltalið hjá mér er að menn rúmlega fjór-
falda leshraðann og er þá miðað við sex vikna
námskeið. Einn nemandi minn skaraði veru-
lega fram úr. Hann jók leshraða sinn úr 230
orðum á mínútu í 2.700 orð. Miðað er við
að 300 orð séu á venjulegri blaðsíðu, en þá
erum við að tala um að hann hafí lesið 9
blaðsíður á einni mínútu. Mér fannst þetta
með nokkrum ólíkindum þótt ekki sé um eins-
dæmi að ræða og því spurði ég hann vand-
lega út í efnið sem hann las. Og það kom á
daginn að hann svaraði vel, athyglin minnk-
aði ekkert þrátt fyrir hinn mikla leshraða.
Ég nefndi áðan hinn gífurlega leshraða
Kennedys heitins Bandaríkjaforseta og þegar
hann fékk Evelyn Wood til að kenna ráð-
herrunum og aðstoðarmönnunum hraðlestur.
Þetta gaf tóninn þar vestra, nú má telja þá
þingmenn á bandaríska þinginu á fingrum
annarrar handar sem ekki hafa numið hrað-
lestur."
En á Alþingi íslendinga?
„Þar má telja þá þingmenn á fingrum
annarrar handar sem hafa numið hraðlestur!
Ég held að þar sé á ferðinni stétt manna sem
(líkt og aðrir stjórnendur gæti séð sér hag í
að læra hraðlestur. Ég man t.d. eftir einu
atviki, miklu deilumáli sem varð vegna inn-
flutnings Bónus á útlendum kjúklingaleggj-
um. Þá var haft eftir Davíð Óddssyni bæði
í útvarpinu og Morgunblaðinu að Jón Sigurðs-
son fyrrverandi ráðherra hefði laumað í gegn
breytingu á frumvarpi. Svona uppákoma seg-
ir mér hins vegar að þingmennirnir, sem
hvað helst komu af fjöllum í þessu tilviki,
hafí hreinlega ekki lesið frumvarpið.
„Ég notaði tækifærið og sendi frá mér
dálítið rætna auglýsingu þar sem ég neri
þessu um nasir þeirra og hvatti þá til að láta
sjá sig á næsta hraðlestrarnámskeiði. Það
var húsfyllir hjá mér, en það lét enginn þing-
maður sjá sig! Ég hef sent bréf inn á þing
og boðið námskeið. Að vísu hef ég ekki gert
það eftir að Ólafur G. Einarsson tók við þing-
forsætismennsku, en Salome var vön að svara
mér á þann hátt að slíkt væri algjör áþarfi,
alþingismenn á íslandi væru prýðilega læsir.
Viðskiptavinirnir
En ef stjórnmálamenn eru ekki viðskipta-
vinir Ólafs, hveijir þá?
„Fram undir það síðasta hafa um sextíu
prósent nemenda minna verið framhalds- og
háskólanemendur. Þeir taka flestir jafnframt
námstækninámskeið sem að sumu leyti er
tengt hraðlestrarnámskeiðinu en að öðru leyti
ekki. Hin fjörutíu prósentin hafa einkum ver-
ið fólk úr atvinnulífinu og þá mjög mikið
stjórnendur fyrirtækja. Einnig koma margir
sem hafa ánægju af lestri góðra bóka og
vilja komast yfir meira lesefni. Ánægja af
lestri vex verulega þegar hratt er lesið og (
yfirsýn yfir lesefnið batnar. Sérnámskeið fyr-
ir stjórnendur í fyrirtækjum eru einmitt aðal- ■ 1
vaxtarbroddurinn um þessar mundir. Það er j
þó ekki einhlítt að þátttakendur séu aðallega
stjórnendur. Ég hef einnig kennt í fyrirtækj-
um á borð við stórar verkfræðistofur og þar
hefur öllu starfsfólkinu verið boðið að taka
þátt í námskeiðunum. En það segir sig sjálft,
að stjórnendur fyrirtækja þurfa oft og iðulega
að lesa mikið magn á stuttum tíma, t.d.
skýrslur fyrir fundi o.s.frv."
En hefur Ólafur tölu á öllum þeim lands- j
mönnum sem numið hafa hraðlestur hjá hon-
um?
„Nei, því miður. Það væri gaman að geta I
flett því upp. Eina svarið sem ég kann er
að þeir eru mjög margir. Hins vegar eru
ekki mikil takmörk sett í aldri þeirra sem
vilja og geta numið hraðlestur. Nemendur
mínir hafa spannað allt frá 15 ára aldri og
upp í ellilífeyrisþega. Helst tek ég þó ekki
nemendur undir 15-16 ára aldri. Það virðist
vanta dálítinn anga af þroska til að geta
sett sig af nauðsynlegum þunga inn í námið. j
Námið skilar sér ekki til þeirra og það er .
ekki einungis mín reynsla heldur einnigþeirra
sem kenna hraðlestur erlendis,“ segir Ólafur. I
Utan vinnutíma
Oftast þegar rætt er við athafnamenn og
stjórnendur fyrirtækja kemur í Ijós að
viðmælendurnir vinna mikið. Árangur þeirra
byggist á þrotlausri vinnu og eljusemi. Ef
reynt er að skyggnast framhjá vinnunni og
sjá hvað það er sem kætir menn mest utan
skrifstofumúranna kemur upp úr kafinu að i
menn hafa lítinn tíma aflögu. Ólafur er þessu I
marki brenndur, því auk þess að reka Hrað- ^
lestrarskólann kennir hann viðskiptafög við
Fjölbrautarskólann í Breiðholti, auk þess að
hafa rekið ásamt Pétri Birni Péturssyni sum-
arskóla á sama stað. Ýmsar fleiri nýjungar
hafa að auki verið í vinnslu og athugun.
En hann situr þó engan veginn einn yfir
öllu saman, því Hraðlestrarskólinn er ekki
rekinn af honum einum. Segja má að eigin-
kona Ólafs, Borghildur Pétursdóttir, sjái um ,
skrifstofuna, en Ólafur um kennsluna. Þetta
er því sannkallað fjölskyldufyrirtæki. Og í
frístundum þykir Ólafi gott að slaka á með j
fjölskyldunni, með eiginkonunni og börnun-
um, Ölafi Hauki 12 ára, Pétri Erni 10 ára
og Örnu Margréti 7 ára. Af fyrra hjónabandi
á Ólafur Katrínu Ágústu sem nemur ballett
í Svíþjóð.
Hér áður stundaði Ólafur nokkuð stanga-
veiði, bæði lax- og silungsveiði, en hefur dreg-
ið mjög úr því. Vötnin stundar hann þó enn
af nokkru kappi og hann hefur hug á að j
herða sóknina aftur á laxamiðin. í vaxandi
mæli hefur fjölskyldan tekið þátt í veiðiskapn- '
um. Stangaveiði hefur löngum þótt gott at- I
hvarf frá amstri hversdagsins.