Morgunblaðið - 22.08.1995, Blaðsíða 6
6 ÞRlfMUmtWR 22. ÁGÚST 1995
•*MÖR&yWBLAB4&.
Morgunblaðið/Ólafur K. Magnússon
GAMLI Pétur, Catalina-flugbátur Flugfélags íslands, sem
flogið var til Kaupmannahafnar 25. ágúst 1945.
50 ár frá flugi til
Kaupmannahafnar
Flugleiðir þriðja stærsta áætlunar-
flugfélagið
HALDIÐ verður upp á það næst-
komandi föstudag á Kastrup-
flugvelli í Kaupmannahöfn að
þá verða liðin 50 ár frá því að
Flugfélag íslands flaug þangað
í fyrsta sinn. Þar verður m.a.
staddur Bergur Gíslason, sem
var varaformaður stjórnar
Flugfélagsins á þessum tíma, og
þrír af fjórum úr áhöfninni en
sá fjórði er nú látinn.
Flogið var á Catalina-flugbáti
TF-ISP, sem gekk undir nafninu
Gamli Pétur, undir stjórn Jó-
hannesar R. Snorrasonar flug-
stjóra. Félagið hafði keypt Cata-
lina-flugbát frá Suður Ameríku
1944. I grein eftir Svein Sæ-
mundsson í Morgunblaðinu 9.
júií segir að þar hafi hann eink-
um verið notaður til banana-
flutninga.
Innréttingar í flugvélina voru
smíðaðar í Stálsmiðjunni vetur-
inn fyrir fyrsta milliiandaflugið
og vélin rúmaði 22 farþega.
Þægindi voru takmörkuð, Cata-
lina-flugbátarnir höfðu ekki
þrýstiklefa líkt og flugvélar
Flugleiða í dag og því var ekki
hægt að fljúga ofar veðrum.
Flugbáturinn hafði hins vegar
verulegt flugþol, eða allt að 20
kiukkustundir.
í áhöfn í þessu flugi voru Jó-
á Kastrup
hannes Snorrason flugstjóri,
Magnús Guðmundsson aðstoðar-
flugmaður, Jóhann Gíslason loft-
skeytamaður og Sigurður Ing-
ólfsson vélamaður. Um borð
voru tíu farþegar, helmingur
þeirra á leið til Skotlands en
hinir á leið áfram til Danmerk-
ur. Millilent var í Largs Bay í
Skotlandi.
Einar Sigurðsson, blaðafull-
trúi Flugleiða, segir að félagið
hafi leigt DC 3-vél og látið mála
hana í Flugfélagslitunum. Flug-
vélategund þessi sé mjög þekkt
úr sögu flugs á íslandi og sé
þetta gert til gamans og til þess
að skapa andrúmsloft liðins
tíma.
Samkoma verður á Kastrup-
flugvelli og flug með danska
ferðaskrifstofumenn á DC 3 sem
tekur 19 farþega. Einnig verða
viðstaddir fulltrúar íslenskra og
danskra stjórnvalda og flugvall-
aryfirvalda.
Einar segir að Flugleiðir sé
nú þriðja stærsta alþjóðaflugfé-
lagið á Kastrup sem er í áætl-
unarflugi, á eftir SAS og British
Airways.
Félagið er í fimmta sæti yfir
stærstu félögin á vellinum en tvö
af þeim eru í leiguflugi og innan-
landsflugi.
FRÉTTIR______________
Yiðskiptanefnd með
forsetanum til Kína
SENDINEFND skipuð fulltrúum
úr íslensku viðskiptalífi verður
með í förum þegar frú Vigdís Finn-
bogadóttir forseti íslands fer
ásamt föruneyti í opinbera heim-
sókn til Kína sem hefst 29. ágúst
næstkomandi.
Nefndin, sem fer á eigin vegum,
tekur þátt í viðræðum við kín-
verska ráðamenn um viðskipti
þjóðanna og verður nefndin skipuð
fulltrúum frá Sölumiðstöð hrað-
frystihúsanna, íslenskum sjávar-
afurðum hf., Silfurtúni hf., Streng
hf., Nordic Technology Solutions,
Utflutningsráði og Virkir-Orkint,
en í tengslum við heimsóknina
verður skrifað undir samstarfs-
samning um hitaveitumál.
Forseti íslands kemur ásamt
föruneyti til Peking að morgni 29.
ágúst en opinbar móttökuathöfn
verður þá urn eftirmiðdaginn og
mun Vigdís síðan eiga fundi með
forseta Kína og öðrum ráðamönn-
um, og einnig mun Halldór Ás-
grrímsson eiga fundi með kín-
verska utanríkisráðherranum og
varaforsætisráðherra sem fer með
utanríkisviðskiptamál. Næsta dag
verða svo fundir með forsætisráð-
herra og sjávarútvegsráðherra.
Eftir tveggja daga dvöl í Peking
verður farið til jarðhitasvæða í
nágrenni Peking og síðan til Tianj-
in og föstudaginn 1. september
verður farið til borgarinnar Xiang
og gist þar eina nótt. Því næst
verður haldið til Sjanghæ þar sem
gist verður í eina nótt, en þar mun
forsetinn hitta borgarstjóra Sjang-
hæ og aðra ráðamenn, en utanrík-
isráðherra og viðskiptanefndin
munu væntanlega eiga fund með
aðilum í sjávarútvegi. Komið verð-
ur til Peking á nýjan leik að kvöldi
3. september og lýkur þá opin-
berri heimsókn forseta íslands til
Kína.
Þann 4. september verður Vig-
dís Finnbogadóttir viðstödd setn-
ingu kvennaráðstefnu Sameinuðu
þjóðanna og flytur hún eina aðal-
ræðuna við upphaf ráðstefnunnar.
í fylgdarliði forsetans í hinni
opinberu heimsókn til Kína verða
auk Hjálmars W. Hannessonar,
sendiherra íslands í Kína, og
Ragnars Baldurssonar, starfs-
manns sendiráðsins, Halldór Ás-
grímsson, utanríkisráðherra,
ásamt eiginkonu, Sveinn Björns-
son, forsetaritari, Hörður Bjarna-
son, prótokollstjóri, Sigríður H.
Jónsdóttir, blaðafulltrúi á Skrif-
stofu forseta íslands, og þeir
Kristinn F. Árnason og Stefán L.
Stefánsson frá viðskiptaskrifstofu
utanríkisráðuneytisins.
í viðskiptanefndinni verða
Svavar Jónatansson frá Virkir-
Orkint, Vilhjálmur Guðmundsson
frá Útflutningsráði, Jón Magnús
Kristjánsson, frá Sölumjðstöð
hraðfrystihúsanna, Björn Ársæll
Pétursson frá íslenskum sjávaraf-
urðum, Friðrik Jónsson, Rúnar
Sverrisson og Vigdís Bóasson frá
Silfurtúni hf., Friðrik Sigurðsson
frá Nordic Technology Solutions
og Skúli Jóhannsson frá Streng hf.
Fimm kóngasvarmar hafa fundist
ÓVENJU margir kóngasvarmar
hafa borist hingað til lands í
sumar. Erling Olafsson, skor-
dýrafræðingur hjá Náttúrur-
fræðistofnun Islands, segist vita
til þess að fimm fiðrildi af þess-
ari tegund hafi fundist hér í
sumar, en að jafnaði berist ekki
nema eitt fiðrildi annað hvert
ár til landsins.
Erling segir að fiðrildin
fimm hafi fundist á Austur-
landi, í Skaftártungu og í
Reykjavík, auk Djúpuvíkur.
Óvenjulegt sé að útlent fiðrildi
finnist á Djúpuvík, þar sem það
þarf þá að fjúga þvert yfir land-
ið. Fyrsta fiðrildið fannst 12.
ágúst og hin næstu dagana þar
á eftir.
Kóngasvarmi er eitt stærsta
fiðrildið sem getur borist hing-
að af eigin rammleik. Vænghaf
hans er allt að tólf sentimetrum
og búkurinn er fimm til sex
sentimetra langur, eða á stærð
við litlafingur. Fiðrildin eru
Morgunblaðið/Sverrir
FIÐRILDI af tegundinni kóngasvarmi, en
fimm slík hafa fundist hér á landi i sumar.
ekki skrautleg, enda fljúga þau
helst í myrkri. Að sögn Erlings
sækja þau í ljós og stundum
fljúga þau inn um opinn glugga
ef ljós er fyrir innan.
Fiðrildin eru ættuð frá Suð-
ur-Evrópu og berast hingað
með hlýjum suðaustanvindum.
Þau þurfa töluverðan hita tii
að geta flogið og að sögn Erl-
ings hafa þau það sennilega
ekki nijög gott hér á íslandi.
Erling biður þá sem hafa orð-
ið varir við kóngasvarma nú í
sumar að hafa samband við sig
á Náttúrufræðistofnun íslands.
Sýktum seiðum úr tilraunaverkefni Veiðimálastofnunar sleppt í Elliðaárnar
Kýlaveiki í seiðin
úr fiski í ánum
SEIÐUM, sem sýkt voru af kýlaveiki, var
sleppt í Elliðaárnar í júní í sumar nokkrum
vikum áður en sjúkdómurinn greindist í
ánum. Sigurður Helgason, fisksjúkdóma-
fræðingur á Keldum, telur engan vafa leika
á að sjúkdómurinn hafi borist í seiðin frá
sýktum laxi úr ánum. Hann segir að það
hafi verið mistök að sleppa seiðunum því
að þau muni hafa neikvæð áhrif fisk í ánni.
Seiðin, sem voru um 10 þúsund talsins,
voru geymd í steyptum keijum sem eru
niðri við Elliðaárnar. Vatn úr ánni rann í
kerin. Seiðin voru hluti af tilraunaverkefni
á vegum Veiðimálastofnunar, en verið er
að gera tilraun með sleppingar á tveimur
gerðum af seiðum, annars vegar að sleppa
árs gömlum gönguseiðum og hins vegar
tveggja ára seiðum sem hafa vaxið hægar.
Tilgangurinn er að kanna hvor gerðin er
sterkari. Verkefnið var greitt af Rafmagns-
veitu Reykjavíkur með styrk frá Fiskrækt-
arsjóði.
Seiðin komu úr Kollafirði
Seiðin koma úr klakfiski, sem tekin var
úr Elliðaánum. Þeim var klakið út í fiskeldis-
stöðinni í Kollafirði og flutt þaðan í kerin
í Elliðaánum. Sigurður Guðjónsson hjá
Veiðimálastofnun sagði engan vafa leika á
að seiðin hefðu verið heilbrigð þegar þau
voru sett í kerin. Engin merki um kýlaveiki
hefðu fundist í Kollafjarðarstöðinni.
Sigurður sagði að Veiðimálastofnun hefði
kallað til fisksjúkdómalækni strax og seiðin
byijuðu að drepast. Hann sagði að í upp-
hafi hefði hann fengið þau svör frá þeim
að um væri að ræða einhvers konar um-
hverfissýkingu. í framhaldi af því hefði
seiðunum verið gefin sýklalyf, sem hefði
gefið mjög góða raun.
Sigurður Helgason sagði að rannsókn
hefði gefið misvísandi niðurstöðu í upphafi.
Sýklalyfjagjöf hefði gefið góðan árangur
og þess vegna hefðu læknar tekið ákvörðun
um að leyfa sleppingu seiðanna frekar en
að slátra þeim. Tíminn til að taka ákvörðun
hefði reyndar verið skammur vegna þess
að verið var að seltuvenja seiðin og ekki
hægt að stöðva þá aðgerð öðruvísi en að
eyðleggja tilraunina.
Smitið kemur úr Elliðaám
Sigurður sagði að eftir að búið hefði ver-
ið að sleppa seiðunum hefði frekari rann-
sókn á þeim legið niðri m.a. vegna sumar-
leyfa. Þegar kýlaveiki greindist í löxum í
Elliðaám hefði komið í ljós að seiðin voru
einnig haldin kýlaveiki.
„Seiðin smituðust þannig að það er sýktur
fiskur í ánni og frá honum berst smitefni
með vatninu í eldiskerin. Vitaskuld hefði
seiðunum aldrei verið sleppt ef tekist hefði
að greina þetta í tíma. Það er ljóst að það
má búast við neikvæðum áhrifum af seiða-
sleppingunni á ána fremur en hitt. Það verð-
ur þó að hafa það í huga að smitið var fyrir
í ánni. Af einhveijum orsökum hefur það
náð að magnast í sumar,“ sagði Sigurður.
Veiðimálastofnun vill
uppræta sjúkdóminn
Stjórn Veiðimálastofnunar sendi í gær
frá sér yfirlýsingu þar sem því er beint til
Fisksjúkdómanefndar að þegar í stað verði
gripið til harðra varúðarráðstafana til að
koma í veg fyrír að kýlaveiki breiðist til
annarra vatnasvæða. Minnt er á að ákveð-
inn hluti laxfiska villist frá sínum heima-
svæðum og því sé hætta á að flökkufiskar
úr Elliðaám geti smitað fiska í öðrum ám.
„Vegna þessa er þýðingarmikið að þegar
í stað verði gerðar ráðstafanir til að upp-
ræta sjúkdóminn í Elliðaánum. Islenskar
veiðiár eru heimsfrægar fyrir hreinleika og
fiskstofnar þeirra hafa verið lausir við sjúk-
dóma. Mjög mikilvægt er að svo verði
áfrarn," segir í yfirlýsingu Veiðimálastofn-
unar.
Vífill Oddsson, formaður stjórnar Veiði-
máiastofnunar, sagði að það væri Fisksjúk-
dómanefndar að meta til hvaða aðgerða
væri rétt að grípa til að uppræta sjúkdóm-
inn. Hann sagði að Veiðimálastofnun væri
ekki að leggja til að laxastofninum í Elliða-
ánum yrði öllum fargað, en sá kostur hefði
þó alls ekki verið útilokaður.
Gísli Jónsson fisksjúkdómalæknir sagði
að Fisksjúkdómanefnd myndi halda sig við
þær aðgerðir sem þegar hefði verið gripið
til. Hann sagði að það væri hægara sagt en
gert að uppræta kýlaveikina. Sú hugmynd
að farga laxastofninum í Elliðaám væri erfið
í framkvæmd. Eitra þyrfti í ánni nokkur
sumur í röð og það væri fleira sem myndi
drepast en' laxastofninn. Við þessar aðstæður
væri hyggilegast að halda sig við þá aðgerð
að einangra ána og vona að úr sjúkdómnum
dragi eins og gerst hefði víða erlendis.
Talsvert hefur borist af laxi til rannsókn-
ar úr öðrum ám vegna grunnsemda um
smit. Ekki hefur greinst kýlaveiki í laxi
annars staðar en í Elliðaánum.
!
i
l
I
1
I
I
;
í
i
i
i
«
e
■
f
i
i
(
i
1
t;:
(
ú