Morgunblaðið - 22.08.1995, Blaðsíða 10

10 ÞRIÐJUDAGUR 22. ÁGÚST 1995
FRÉTTIR
Leah Tracy hefur verið sundlaugarvörður, sundkennari ogþjálfari í Bandaríkj
unum
¥ f * nT Morgunblaðið/Árni Sæberg
L,fc,AH Iracy hefur fylgst með umræðum um öryggismál í íslenskum sund-
laugum af miklum áhuga á meðan hún hefur verið hér á landi. í samtalinu
við hana kemur fram að öryggiseftirlit í Arizona í Bandaríkjunum sé mun
strangara en verið hefur hér á landi.
Morgunblaðið/Anna G. Ólafsdóttir
STOÐUGT er verið að þróa fullkomnari öryggis-
búnað í sundlaugar. Umferðarljósin gefa til kynna
með grænu og rauðu ljósi hvenær næsta sundlaug-
argesti er óhætt að fara í rennibrautina.
ÞÚ VERÐUR að fyrirgefa
hvað mér liggur mikið
á hjarta en ef þú hefur
séð lítið barn drukkna
eða næstum drukkna er erfitt að
gleyma því. Ég vil leggja mitt af
mörkum til að bjarga fleiri börn-
um frá drukknun og mér er í
mun að gera foreldrum grein fyr-
ir því að ekki aðeins börn
óábyrgra foreldra geta farið sér
að voða. Börn geta drukknað svo
að segja við nefið á foreldrum
sínum,“ segir Leah.
-Leah starfaði tvö sumur, árið
1993 og 1994, við opinbera sund-
laug í Phoenix í Arizona í Banda-
ríkjunum. „Sund er töluvert
stundað í fylkinu og ekki síst
þegar hitar eru miklir á sumrin.
Algengt er að einkasundlaugar
séu byggðar við einbýlishús og
flest slys verða í þeim. Slysin eru
mismörg og stundum hafa orðið
slysafaraldrar. Einn sá versti varð
annaðhvort árið 1989 eða 1990.
Maður horfði varla svo á frétta-
tíma í sjónvarpinu að ekki væri
verið að segja frá því að lítið
barn hefði drukknað í einkasund-
Iaug.
Yfirvöld efndu til sérstaks
átaks í fjölmiðlum til að reyna
að stemma stigu við slysunum.
Slagorð átaksins var „Það tekur
aðeins nokkrar sekúndur" og
brýnt var fyrir foreldrum að skilja
börn sín ekki eftir, undir nokkrum
kringumstæðum, eftirlitslaus í
vatni. Ég nefni að áhersla var
lögð á að foreldrar hlypu ekki frá
börnum sínum í símann því sím-
talið væri einfaldlega ekki þess
virði. Þyrftu foreldrar að bregða
sér á snyrtinguna var þeim bent
á að taka börnin með sér inn,“
segir Leah og tekur fram að slys-
um hefði snarfækkað í kjölfarið.
Virðing borin fyrir starfinu
Leah segir að mikil virðing sé
borin fyrir starfi sundvarða og
gerðar séu kröfur um að þeir
standist námskeið í vinnubrögð-
um og þjálfun sundvarða, skyndi-
hjálparnámskeið og námskeið í
hjartanuddi. Með því sé hins veg-
ar alls ekki tryggt að viðkomandi
fái að starfa við laugargæslu því
ráðið sé í störf eftir að umsækj-
endur með tilskilin réttindi hafi
gengið í gegnum erfitt hæfnis-
próf.
„Flestar ef ekki allar sundlaug-
arnar í Arizona eru aðeins opnar
á sumrin og starfsmennirnir eru
flestir skólafólk. Nemendur, sem
„Það tekur
aðeins
sekúndur“
Leah Tracy hefur veríð sundvörður, sund-
kennari og sundþjálfari í Arizona og Alab-
amaj Bandaríkjunum. í samtali við Önnu
G. Ólafsdóttur nefndi hún að slys hefði
verið sett á svið á hverjum degi í opin-
_______berri sundlaug í Phoenix.
ætla að starfa við sundlaugar-
gæslu, byija venjulega að æfa sig
í febrúar til að vera komnir í
nógu gott líkamlegt form ti! að
standa sig á prófinu og fá vinnu
um sumarið,“ segir hún, en reglan
er sú að flestir starfsmenn laug-
arinnar uppfylla kröfur til sund-
varða.
„Stundum uppfyllir gjaldker-
inn ekki kröfur tií sundvarða en
annars eru allir starfsmennirnir
með tilskilin námskeið og hafa
farið í sundvarðapróf. Sundlaugin
sem ég starfaði við var töluvert
stór, 25x50 m djúp laugog 10x25
m barnalaug, og starfsmenn voru
um 20. Aldrei færri en 2 laugar-
verðir gættu laugarinnar. í einu
og ef margir voru í lauginni voru
sundlaugarverðirnir fleiri. Að
meðaltali hugsa ég að um 50
gestir hafi verið í Iauginni í einu
en fjöldinn gat orðið miklu meiri.
Sundlaugarverðirnir voru aðeins
hálftíma á vakt í einu og renndu
stöðugt augum yfir laugina. Fyrst
eftir að ég byrjaði gat ég varla
sofið því ég sá alltaf laugina fyr-
ir mér.“
Æfing á hverjum degi
Eftir háiftíma leysir annar
sundlaugarvörður sundlaugar-
vörðinn af með því að banka í
hann til að tryggt sé að alltaf sé
einhver með augun á lauginni.
Fyrri sundlaugarvörður fer svo
að sinna öðrum verkum þar til
aftur er komið að honum.
„Við vorum látin gera ýmislegt,
t.d. sjá um þrif og stundum fór
biðtíminn í æfíngar. Ekki má held-
ur gleyma því að á hveijum degi
var æfíng. Forstöðumaðurinn bað
einhvern starfsmann um að setja
á svið drukknun. Enginn hinna
vissi hvað var að gerast og for-
stöðumaðurinn fylgdist með við-
brögðum þeirra. Hann tók niður
tímann á því hvað sundvörðurinn
var lengi að átta sig á því hvað
var að gerast og hvað hann var
lengi að bjarga „sundlaugargestin-
um“ frá drukknun. Ef sundlaugar-
vörðurinn stóð sig illa, sérstaklega
ef hann var lengi að átta sig á
því að einhver hefði farið sér að
voða, var hann tekinn á beinið,"
segir Leah og viðurkennir að hún
þekki dæmi um að sundverðir hafi
verið reknir úr starfí fyrir að hafa
staðið sig illa á æfingu.
Hún segir að alla laugardaga
hafí verið tveggja tíma alhliða
æfing fyrir sundverði með áherslu
á að koma börum undir sundlaug-
argesti í lauginni. Sú tækni sé
notuð þegar sundlaugargestir
skaðast á mænu við að dýfa sér
í laugina.
Leah segir að sundlaugai-verð-
irnir hafi gert sér fulla grein fyr-
ir því hvaða ábyrgð þeir bæru.
„Stundum fannst fullorðnu fólki
við vera með afskiptasemi þegar
við vorum að segja því til. En við
gáfum ekkert eftir og kölluðum
stundum á forstöðumanninn okk-
ur til hjálpar því ef illa hefði farið
hefðum við verið dregin til
ábyrgðar. Einu sinni þegar ég var
að vinna tók ég eftir því að lítil
stelpa var smám saman að hægja
á sér á sundinu. Ég lét strax vita
og nálægur vörður bjargaði
henni."
Miðað er við að sundverðir séu
ekki yngri en 15 ára en engin
eldri aldurstakmörk eru gefin. Á
meðan sundlaugarvörður stendur
sig og er í líkamlega góðu formi
fær hann að halda áfram. Yfir-
menn gefa vörðum einkunnir á
miðju sumri og í sumarlok fyrir
störf sín.
Áhersla á forvarnastarf
Hjá Leah kemur fram að aðeins
um 50% fullorðinna séu svo vel
syndir að þeir geti bjargað sér frá
drukknun og a.m.k. einu sinni í
viku þurfi sundlaugarverðirnir að
stökkva á eftir sundlaugargesti í
laugina. Engu að síður hefur hert
öryggisgæsla haft þær afleiðingar
að ekki hefur orðið dauðaslys
vegna drukknunar í opinberu
laugunum í Phoenix í 14 ár. Leah
telur að forvarnastarf hafi skilað
töluverðum árangri í því sam-
bandi.
„Við leggjum mikla áherslu á
forvarnastarf. Ég get nefnt sem
dæmi að um Ieið og foreldrar með
börn undir sex ára aldri kaupa
sig inn í laugina er brýnt fyrir
þeim að hleypa barninu aldrei frá
sér. Við laugina gefum við okkur
oft á tal við krakkana og segjum
þeim frá helstu öryggisreglum.
Ef krakkarnir eru með læti fá
þeir áminningu og ef þeir hætta
ekki við svo búið sendum við þá
heim. Eftir að slys verða við laug-
ina er farið nákvæmlega yfir hvað
hafí gerst og kannað hvað megi
betur fara til að hægt sé að
minnka slysahættuna," segir hún.
Leah leggur áherslu á að ekk-
ert öryggistæki geti komið í stað-
inn fyrir árvökul augu foreldra.
„Oll plasttækin eru leikföng.
Börnin geta tekið þau af sér, þau
geta bilað o.s.frv. Þau eiga aðeins
sameiginlegt að vera ekki 100%
örugg. Foreldrar verða að hafa
stöðugt auga með börnum sínum
og börn eiga ekki, alls ekki, að
gæta annarra barna.“
Guðlaugur
endurkjör-
inn for-
maður SUS
GUÐLAUGUR Þór Þórðarson var
endurkjörinn formaður Sambands
ungra sjálfstæðismanna án mót-
framboðs á þingi þess á Akureyri
um helgina.
Guðlaugur Þór þakkaði þingfuli-
trúum fyrir það traust sem þeir
sýndu með því að velja sig til for-
ystu í sambandinu annað kjörtíma-
bil. Hann þakkaði einnig ungu sjálf-
stæðisfólki um land allt fyrir öflugt
starf í þágu SUS og Sjálfstæðis-
flokksins á síðasta kjörtímabili. Mik-
ið verk væri þó fram undan við að
koma stefnumálum sambandsins á
framfæri við þjóðina og ráðamenn.
Þar bæru hæst ríkisfjármál, jafn-
réttismál, húsnæðismál, skattamál
og landbúnaðarmál.
Auk Guðlaugs voru eftirtaldir
kjörnir í stjórn: Ur Reykjavík: Ásdís
Halla Bragadóttir, Áslaug Magnús-
dóttir, Birgir Ármannsson, Halldóra
Vífilsdóttir, Hanna Birna Kristjáns-
dóttir, Jóhanna Vilhjálmsdóttir,
Magnús Árni Skúlason, Þorsteinn
Davíðsson og Þórður Þórarinsson.
Reykjanes: Böðvar Jónsson, Inga
Lind Karlsdóttir, Jón Kristinn Snæ-
hólm, Már Másson, Orri Björnsson,
Valdimar Svavarsson og Þórður Ó.
Þórðarson. Vesturland: Pétur Ottes-
en. Vestfirðir: Steinþór Gunnarsson.
Norðurland vestra: Hjörleifur Þór
Hannesson. Norðurland eystra: Ár-
mann Kr. Ólafsson og Helga Kristj-
ánsdóttir. Austurland: Jens Garðar
Helgason. Suðurland: Kristín Ólafs-
dóttir, Sigmundur Sigurgeirsson og
Sveinn Henrýsson.
♦ ♦ ♦
Ríkið fjár-
magni ekki
tónlistarhús
MIKLAR umræður urðu um halla-
rekstur og skuldir ríkissjóðs á 33.
þingi SUS, sem haldið var á Akur-
eyri um helgina. í ljósi þess að halda
þýrfti fast utan um ríkisfjármálin á
næstunni var því hafnað að ríkið
tæki nokkurn þátt í byggingu tón-
listarhúss.
í stjórnmálaályktun þingsins seg-
ir að ríkisstjórninni beri að skila
ríkissjóði með tekjuafgangi í lok
kjörtímabilsins enda geti engin ein-
stök aðgerð hennar haft jafnmarg-
þætt og jákvæð-áhrif á efnahagslíf-
ið.
Því er fagnað að ríkisstjórnin
stefni á að ná jafnvægi í ríkisbú-
skapnum árið 1997. Þó sé ljóst að
meira þurfi til ef grynnka eigi á
skuldum. „Ljóst er að halda þarf
mjög fast um ríkisfjármálin í næstu
framtíð og í því ljósi hafnar ungt
sjálfstæðisfólk því algerlega að ríkið
taki nokkurn þátt í byggingu tónlist-
arhúss,“ segir í ályktuninni.
------♦ ♦ ♦----
Sjávarútvegur
greiði sömu
skatta og aðrir
í DRÖGUM að ályktun um sjávar-
útvegsmál, sem lá fyrir SUS-þing-
inu, sagði meðal annars að vegna
erfiðrar fjárhagsstöðu sjávarútvegs-
ins væri veiðileyfagjald ekki raun-
hæft að svo stöddu.
Sjávarútvegsnefnd þingsins
ákvað að fella þessa málsgrein út,
ásamt grein um niðurfellingu sjó-
mannaafsláttar, en í staðinn var eft-
irfarandi setning samþykkt sam-
hljóða: „Fyrirtæki og starfsmenn í
sjávarútvegi skulu greiða sambæri-
lega skatta og fyrirtæki og starfs-
menn í öðrum atvinnugreinum."