Morgunblaðið - 23.08.1995, Blaðsíða 11
MORGUNBLAÐIÐ
GREINAR
MIÐVIKUDAGUR 23. ÁGÚST 1995 B 11
Smábátar gegn
stj órnmálamönnum
EFTIR AÐ hafa
skrifað nokkrar greinar
í Verið yfir árin ákvað
ég að hvíla mig, hvað
þá vegna sumargjafar
stjómmálamanna í vor
til smábátaútgerðar-
manna. í stað þess að
skrifa í Verið ákvað ég
að skrifa grein um
vandamál íslenskra út-
gerðarmanna smábáta
í víðlesið erlent blað og
er ég nú að vinna að
henni. Mér fannst tíma-
bært að alheimur fengi
að heyra um smábáta-
útgerð á íslandi og of-
ríki í garð hennar. Ég
hef fylgst vel með málum smábáta
á erlendum vettvangi en hef hvergi
séð eins mikla illgirni gegn smábát-
um og einmitt hér á íslandi, sem er
ein af duglegustu smábátaþjóðum
heims og í aldaraðir. Við skrif þess-
arar greinar í erlent blað lenti ég í
strándi sem kostar þessa grein hér
í Verið til þess að útskýra vandræð-
in mín sem eru vandræði þjóðarinn-
ar.
Bjór og brennivín
Já, bjór og brennivín en hvað
kemur það málinu við? Ég reikna
með að flestir muni hve erfitt var
að útskýra fyrir útlendingum af
hverju það var bannað að drekka
bjór á Islandi en það mátti drekka
brennivín eins og menn gátu látið
í sig (og maður reyndi nú ekki nema
einu sinni að segja að það mætti
drekka bjór sem kom í gegn um
fríhöfnina). „Ég skil þig ekki,“
sögðu útlendingarnir og hristu bara
hausinn. Ég mun lenda í sams kon-
ar vandræðum þegar ég reyni að
útskýra fyrir útlendingum afstöðu
stjórnmálamanna gagnvart smá-
bátaútgerðinni á íslandi en það virð-
ist einhver sadistaháttur hjá Alþingi
að ráðast á það sem veikara er og
bara sem nokkur dæmi hvemig
þetta er ætla ég að koma með smá
upptalningu:
1. Hvernig get ég útskýrt það að
verksmiðju-togarar mega veiða hér
við strendur og nær því upp í kál-
garða meðan smábátar verða að
sitja í höfn?
2. Hvernig get ég útskýrt það að
stjómmálamenn stálu af sameigin-
legum kvóta smábátaflotans sem
var - ákveðinn með lögum haustið
1994 til þess að gefa þeim gráðug-
ustu fastan kvóta miðað við veiði-
reynslu ára sem ekki voru lengur í
gildi og ekkert sanngirni í að bera
saman veiðireynslu línubáts á móti
færabáts?
3. Hvernig get ég útskýrt það að
þeir menn sem trúðu á lög sem
vom sett á haustið
1994 þegar sameigin-
legur kvóti smábáta
sem var hækkaður úr
óskiljanleg 3.000 tonn-
um í um meir-skiljan-
legum 30.000 tonn og
fóra út í endurnýjun á
bátum sínum á þessum
grandvelli og fá síðan
engan kvóta?
4. Hvemig get ég út-
skýrt fjórfalt kerfi á
einn krókabátaflokk,
þ.e. hámarks kvóta á
alla smábátana, síðan
blandað kvóta- og
banndagakerfí og svo
á restina af bátunum
sóknardagakerfi???
5. Hvemig get ég útskýrt það að
það stendur til að setja gervitungla-
eftirlit á smábáta á Islandi, það
fyrsta á Norður-Atlantshafi á með-
an erlendir togarar sem hafa leyfi
til veiða innan íslensku landhelginn-
ar þurfa ekkert eftirlit og íslensku
togararnir sem eru að veiðum innan
og utan landhelgi þurfa ekki eftirlit.
6. Hvemig get ég ekki gert mig
og þjóðina að fífli með því að senda
svona grein í víðlesið erlent blað?
Ef einhver hefur svar við því lát
mig vita. Þ.e. annað svar en að
senda ekki greinina 'í erlenda blaðið.
Stjórnmálamenn
Ég get svarið það að ég hristi
hausinn núna eins og útlendingarnir
sem skildu ekki af hverju það mátti
ekki drekka bjór á íslandi. Þið sitjið
þarna fyrir framan alþjóð og búið
til vandamál eftir vandamál sem
vaxa og vaxa þar til enginn skilur
neitt. Enginn skilur af hveiju þetta
byijaði en þið segið bara að það
verði að taka þetta svokallaða
vandamáli föstum tökum og gefið í
skyn að smábátasjómenn séu að
stela of miklu af köku þjóðarbúsins
og gefið líka í skyn að loðna, karfi,
grálúða og síld tilheyri ekki þjóðar-
kökunni heldur bara þorskur og við
smábátasjómenn tökum of mikið af
þeirri köku. Deilið fjölda sjómanna
fiskiskipa í heildarþorskkvótann og
gáið hvort þetta sé ósanngjamt og
að við smábátasjómenn fáum að
sækja í fisk sem er nær en fjær.
Eruð þið það þunnir að vilja okkur
annað, ha! kannski karfann á
Rey kj aneshry gg?
Uppblásnar gróusögur
Þegar þetta allt byijaði u.þ.b.
1989 þá var blásið upp í blöðunum
að smábátar væra að veiða um og
yfir 300 tonn á ári en við það urðu
kvótabátarnir alveg æfir sem höfðu
kannski ekki nema brot af þessu í
kvóta og þar með urðu þessir smá-
bátar af varanlegu bitbeini þjóðar-
innar. Án þess að rannsaka hvort
sannleikur væri í að þessir svoköll-
uðu krókabátar í dag væru allir að
fiska um 300 tonn hver þá var skor-
in upp herör gegn þeim og svo er
enn þann dag í dag. Nokkram áram
eftir að þetta gerðist þá bentu fiski-
skýrslur á að aðeins einn bátur af
um 1.000 bátum þá fór í 300 tonn
og var það netabátur, síðan vora
tveir eða þrír með um 100 til 150
tonn og vora það netabátar líka en
restin var frá núll upp í kannski 30
tonn. Þetta var nóg til þess að Al-
þingi setti alls konar bönn á þessa
báta sem gerði það að allir fóra að
spá og spekúlera í smábátum sem
hægt var að fiska á um 300 tonn
á ári. Já, þið settuð þetta af stað
með því að hlusta á nokkra öfund-
sjúka menn í gegnum LÍÚ.
Eitt prósent vandamál
Stjórnmálamenn, er það vanda-
mál að u.þ.b. eitt prósent af þjóð-
inni eigi eða geti átt smábát og
skapað vinnu og lifibrauð fyrir sina
fjölskyldu og marga fleiri? Hvemig
leyfíð þið ykkur að kalla það vanda-
mál? Þið era upptök að öllum þess-
um vanda smábátaútgerðarmanna.
Þið erað að gera okkur gjaldþrota
enn einu sinni með þessari svokall-
uðu sumargjöf til smábátaútgerðar-
manna sem voru rétt að byija að
vera bjartsýnir aftur eftir margra
ára spennu vegna 3.000 tonna lag-
anna. Allt var frosið öll þessi ár þar
til 30.000 tonna lögin haustið 1994,
þá kom nýr grandvöllur. Bátar byij-
uðu að seljast. Bátasmiðir byijuðu
að smíða báta og allir sem höfðu
haft lifibrauð af þessu fóru í gang.
Þið gáfuð okkur fjögurra mánaða
bjartsýni og framleiddu síðan nýtt
vandamál sem þið komið til með að
eyða allri ykkar orku í til að fram-
fylgja, þ.e. hið svokallaða eftirlit.
Ég vona bara að þið farið nú ekki
að laga þetta nýja kerfí ykkar, því
þið hafið ekki gæfu né vit til þess.
Alþingi sem byggir upp tortryggni
meðal þegna sinna uppsker aðeins
undirferli og áhuga á að bjarga sér
hvað sem lög segja. Hef ég tillögu
til ykkar sem er vel við ykkar hæfí
og skilning og er hún þessi: Ráðið
eitt prósent af þjóðinni til þess að
hafa eftirlit með smábátasjómönn-
um og þá mæli ég sérstaklega með
því að þið ráðið vana menn, þ.e.
smábátasjómennina sjálfa sem
þekkja allt þetta svokallaða meinta
sukk og svindl sem enginn sér nema
þið. Með þessu móti munu þeir hafa
eitthvert lifíbrauð eftir að hafa lagt
öllum bátunum. Alþingi sem setur
lög vegna beiðni öfundsjúkra stýrir
ekki lukku í neinu þjóðfélagi en
þetta er saga Alþingis íslendinga.
Valdimar
Smúelsson
Mér fannst tímabært að
um smábátaútgerð á
Islandi og ofríki í garð
hennar, segir Valdimar
Samúelsson, en hins
vegar hafi hann lent í
vandræðum með að út-
lendingum. Lýsir hann
yfir stuðningi við tillögu
um aflatopp.
Auðvitað er maður reiður og hvort
maður hafí orð yfir svona stofnun
og ef það væri, er það óbirtanlegt.
Úrlausn Garðars
Alþjóð vissi að Garðar var tekinn
á eintal. Alþjóð vissi að það þýddi
að sjávarútvegsráðuneytið hikstaði
eitthvað á þessari nýju löggjöf Al-
þingis. (Sumargjöfínni 1995.) Ég
ætla að gera það vegna góðvildar
til þjóðarinnar og Alþingis, jafnvel
stofnunarinnar með langa nafnið,
að mæla með tillögu Garðars Björg-
vinssonar og ættu fleiri að gera það
opinberlega. Óopinberlega veit ég
að hún er umtöluð sem lausn manna
á meðal eftir klúður aldarinnar, þ.e.
sumargjöf 1995. Heyrðist það líka
hjá þeim sem fengu mest úthlutað
af sameiginlegum heilarkvóta smá-
báta og veit ég að þeim líður mörg-
um eins og þeir hafi verið að þiggja
þýfí að gjöf frá pólitíkusum sem
höfðu engan rétt á að gefa. Og er
þiggjandi þýfis réttlaus gagnvart
gefnu þýfí og þjófurinn sekur. Þetta
var sameiginlegur kvóti okkar allra
samkvæmt lögum haustið 1994 og
það getur enginn gefið sem aðrir
eiga, jafnvel ekki íslenskir pólitíkus-
ar. Málaferli sjálfsögð! Með tillögu
Garðars er hægt að sleppa öllu tali
um banndaga, sóknardaga, meint
svindl milli bátaflokka o.fl. Hjólin
byija að snúast aftur, menn selja
báta, menn kaupa báta og menn róa
þegar "Veður er. Allt verður rólegt,
7-9-13, þangað til þið á Alþingi
byrjið að fárast aftur yfír meintri
velgengni smábáta vegna þess eins
að guð sjálfur setti of mikinn físk
í sjóinn. Með tillögu Garðars spar-
ast líka allt eftiriit og alheims
hneyksli og grein mín sem ég ætla
að senda í víðlesið erlent blað gerí)
ómerk. Hvers á ég að gjalda? Ég
verð bara að læra að það er ekki
hægt að skrifa um ísland í erlent
blað því íslensk pólitík er eins og
rússnesk rúlletta. Hvernig er hægt
að vera bjartsýnn? Við eram knúin
til að beijast í þessu svokallaða frið-
sæla landi okkar. Okkar?
Höfundur er útgerðarmaður í
Reykjavík.
Stuðlar
grálúðu og
karfa nærri
tvöfaldast
{ VERÐMÆTASTUÐLUM fýrir
næsta fískveiðiár heftir orðið mik-
il hækkun á mati karfa og grá-
lúðu. Grálúðan verður 1,70 þorsk-
ígildi en er 0,88 á þessu fiskveiði-
ári og karfinn verður 0,80 þorsk-
ígildi á móti 0,46 í ár.
Sjávarútvegsráðuneytið ákveð-
ur áríega verðmætastuðla ein-
stakra físktegunda. Eru þeir not-
aðir við mat á því hvemig veiði-
heimildir eru nýttar, einnig varð-
andi færslu milli tegunda og við
svokölluð jöfn skipti aflaheimiida.
Loks geta þær nýst með viðmiðun
þegar skerðing aflaheimilda er
metin og bætt með öðram hætti.
Árni Kolbeinsson, ráðuneytis-
stjóri í sjávarútvegsráðuneytinu,
ieggur áherslu á að þessir verð-
mætastuðlar hafí ekki áhrif á
úthlutun kvóta sem fram fari í
tonnum.
Einnlg litlA á f IskverA
erlendls
Ráðuneytið hefur hingað til
miðað við verðmæti físktegund-
anna síðustu tólf mánuðina fyrir
ákvörðun. Árni segir að það hafí
hins vegar valdið erfiðleikum við
ákvörðun sumra tegunda hve lít-
ill hluti þeirra komi á innlendan
fiskmarkað. Teiur hann að það
hafí ieitt til þess að heimildir til
að færa aflaheimildir yflr í t.d.
karfa hafi verið nýttar að fullu
sem ieitt hafi til þess að meira
hafí verið veitt af þeirri tegund
en áætlað var. Því hafi verið
ákveðið að líta einnig á verð á
karfa og grálúðu á erlendum físk-
mörkuðum og það hafi leitt tii
hækkunar á mati þessara tveggja
tegunda sérstaklega.
Verðmætastuðlar einstakra
tegunda eru þessir:
V er ðmætastuðlar
/1994-95 1995-96
Þorskur 1,00 1,00
Ysa 1,22 1,10
Ufsi 0,48 0,55
Karfi o,46 0,80
Grálúða 0,88 1,70
Skarkoli 1,01 1,30
Loðna o,06 0,05
Síld 0,09 0,08
Humar (slitinn) 9,52 8,40
Hælqa 0,99 1,00
Hörpudiskur 0,42 0.40
Heildarkvóti fískiskipa er
gjaman gefinn upp { þorskígild-
um. Breyttir verðmætastuðlar
einstakra físktegunda hafa ekki
haft áhrif á verð fískiskipa, að
sögn Skarphéðins Gísiasonar, hjá
skipasöiunni Fiskiskip, enda líti!
viðskipti verið með skip að undan-
fornu. Skarphéðinn segir að við
sölu skipa sé kvóti einstakra teg-
unda verðmetinn, en ekki heildar-
flöldi þorskígilda.
alheimur fengi að heyra
skýra málið fyrir út-
r
ATVINNU AUGLYSINGAR
Vélstjóri
Vélstjóra vantar á 170 tonna línubát.
Vélarstærð 750 hestöfl. Þarf að geta hafið
störf sem fyrst.
Upplýsingar í símum 456 7700 og 852 2364
eða fax 456 7801. ~
Skipstjórar
Þaulvanur sjómaður, mjög góður netamaður,
óskar eftir plássi sem fyrst.
Vinsamlegast hafið samband í síma 553 7496.
Vélstjóri
Baader
Vanur Baadermaður óskast á frystitogara
frá Norðurlandi.
Upplýsingar í símum 467-1518 og 467-1691.
Vélstjóra vantar á frystitogarann Sindra
frá Vestmannaeyjum.
Upplýsingar í síma 481 3400
(Darri eða Haraldur).
Melurhf.,
Vestmannaeyjum.
KVáylTABANKIN
Það er stutt í áramótin
31.ágúst
Sími 565 6412, fax 565 6372, Jón Karlsson.
Á.
Vertíðarbátur óskast
Við auglýsum eftir vertíðarbát, helst með
kvóta, fyrir fjársterkan kaupanda.
Skipasalan Ársalir hf.,
sími 562-4333.