Morgunblaðið - 25.08.1995, Blaðsíða 2
2 FÖSTUDAGUR 25. ÁGÚST 1995
MORGUNBLAÐIÐ
FRETTIR
Frjálst
verð á
kindakjöti
í áföngum
VIÐRÆÐUR um nýjan bú-
vörusamning í sauðfjárfram-
leiðslu eru nú hafnar á ný að
loknum sumarleyfum, en að
sögn Ara Teitssonar, formanns
Bændasamtaka íslands, er von-
ast til þess að nýr samningur
líti dagsins ljós á næstu vikum.
Samkomulag hefur tekist um
hvernig staðið verður að verð-
lagningu kindakjöts, og er þá
verið að ræða um að gefa verð-
ið frjálst í áföngum.
„Það er nauðsynlegt að
menn viti hvað er framundan
nú fyrir sláturtíðina, en það er
engin vissa komin í þessu. Það
hefur alltaf verið talað um að
þetta yrði einn heildarsamning-
ur og því ekki hægt að tala
um neina lendingu fyrr en þetta
er komið í einn pakka sem er
því miður ekki tilbúinn. Það eru
að vísu nokkur atriði sem allir
aðilar geta sætt sig við ef allur
pakkinn næst saman. Sam-
komulag er komið um að iosa
um verðlagninguna og stefna
að því að hún verði fijáls með
tímanum miðað við aðstæður
þá. Við erum sammála um
þetta núna en ef við síðan náum
ekki saman um önnur atriði þá
er þetta ekkert sem verður gild-
andi,“ sagði Ari.
Nýja þyrlan í
sjúkraflug
NÝJA þyrla Landhelgisgæsl-
unnar, TF-LÍF, sótti konu sem
slasaðist í bílveltu skammt
vestan við Króksfjarðarnes í
gærkvöldi og flutti á Borgar-
spítalann. Var konan minna
slösuð en talið var í fyrstu.
Samkvæmt upplýsingum frá
lögreglu er talið að ökumaður-
inn hafi misst stjórn á bifreið-
inni þegar hún fór af bundnu
slitlagi yfir á malarveg. Bifreið-
in er mikið skemmd.
Vegurinn er nýheflaður og
segir lögregla að fyrstu dagana
á eftir sé hann varhugaverður
þar sem hann sé lausari í sér
en ella væri.
Bjalla fældi
þjóf ábrott
BROTIST var inn í Listasafn
Einars Jónssonar við Njarðar-
götu í fyrrinótt. Styggð kom
að þjófunum og var engu stolið.
Lögreglan fékk tilkynningu
um innbrotið rétt fyrir kl. 5.
Gluggi á húsinu hafði verið
spenntur upp og farið inn, en
þjófarnir forðað sér þegar
bjalla í þjófavarnarkerfi lét til
sín heyra.
Berings-
puntur til
uppgræðslu
Fagradai. Morgunblaðið.
H AFIN er þresking á berings-
punti, túnvingli, melgresi og lúpínu
á Mýrdalssandi en undanfarin níu
ár hefur verið unnið mikið átak í
uppgræðslu á sandinum þegar
þjóðvegurinn var færður sunnar á
sandinn.
Byrjað var á að sá melgresi til
skjóls og síðan hefur fleiri tegund-
um verið bætt við en búið er að
sá u.þ.b. 960 hektara heilsáð, sem
tekur yfir mun stærra svæði, sem
eru dreifðir flákar um sandinn
aðallega meðfram veginum. Það
eru landgræðslan og Vegagerðin
í samvinnu sem hafa lagt fé í upp-
græðsluna og er það strax farið
að skila árangri, t.d. hefur þjóðveg-
urinn aldrei orðið ófær vegna
sandfoks.
Að sögn Sveins Runólfssonar,
landgræðslustjóra, hefur upp-
græðslan gengið vel og segir hann
að beringspunturinn sé frábær
uppgræðslujurt hvort sem er á
Mýrdalssandi eða á Hólsfjöllum,
en hann er ættaður frá Alaska.
Búið er að slá u.þ.b. 15 ha af
túnvingli og verið að slá um 50 ha
af beringspunti. Þá er eftir að slá
lúpínuna og melgresi og fær Land-
græðsla ríkisins umtalsvert magn
af fræi til sáningar næsta vor.
Sex mánaða uppgjör Útgerðarfélags Akureyringa hf.
Rekstrarhallinn 92,8
milljónir króna
HALLI varð af rekstri .Útgerðarfé-
lags Akureyringa hf. fyrstu sex
mánuði ársins sem nemur 92,8 millj-
ónum króna. Þrátt fyrir þetta tap
eru forsvarsmenn félagsins bjartsýn-
ir á að reksturinn batni til muna á
seinni hluta ársins og markmiðið er
að félagið verði rekið með hagnaði
á árinu. Rekstur dótturfélags Út-
gerðarfélagsins í Þýskalandi, Meck-
lenburger Hochseefischerei, hefur á
hinn bóginn batnað og skilaði hann
87 milljóna króna hagnaði fyrstu sex
mánuði ársins.
■ Velta ÚA á fyrri helmingi ársins
nam 1.954 millj. kr. ogvoru rekstrar-
tekjur 1.607 milljónir en rekstrar-
gjöld 1.400 milljónir. Verg hlutdeild
fjármagns var því 207 millj. kr. en
afskriftir námu 183,1 millj. og fjár-
magnsliðir 100,1 millj. nettó. Halli
af reglulegri starfsemi er 76,2 millj.
og aðrar tekjur og gjöld og reiknað-
ir skattar 16,6 milljónir. Samtals
nemur rekstrarhallinn á tímabilinu
því 92,8 milljónum króna.
Heildareignir félagsins í júnílok
námu 5.132,3 millj. kr. og heildar-
skuldir 3.289,7 milljónum. Eigið fé
Hagnaður af
rekstri Mecklen-
burger 87 milljónir
er þar af leiðandi 1.842,6 millj. og
eiginfjárhlutfallið 35,96%. Veltufjár-
hlutfallið er 1,03.
Þrjár meginástæður
fyrir tapinu
Ekki tókst að ná í Gunnar Ragn-
ars framkvæmdastjóra ÚA í gær en
í tilkynningu frá félaginu eru þrír
þættir nefndir til skýringar á tapinu
fyrstu sex mánuði ársins. í fyrsta
lagi algert hrun í grálúðuveiði. Þá
er tilgreint þriggja vikna verkfall
sjómanna og loks veik staða banda-
ríkjadollars. Dollarinn hefur fallið um
12-14% frá síðasta ári og veik staða
hans leiddi m.a. til mikillar lækkunar
á framleiðsluverðmæti ýsu, en hún
veiddist vel fyrri hluta ársins.
„Horfur eru á töluverðri bót á
rekstrinum seinni hluta ársins og
markmiðið er að félagið verði rekið
með hagnaði á árinu. Reksturinn í
júlí gekk mjög vel og einnig það sem
af er ágústmánuði, og betur en gert
var ráð fyrir í áætlunum félagsins,"
segir í tilkynningu frá ÚA.
Bættur rekstur
Mecklenburger
Hochseefischerei
Samkvæmt bráðabirgðatölum um
rekstur Mecklenburger
Hochseefíscherei, sem er dótturfyrir-
tæki ÚA í Þýskalandi, varð 87 millj-
óna króna hagnaður af rekstri fyrir-
tækisins sex fyrstu mánuði ársins
eða DM 1,9 milljónir. Veltufé frá
rekstri var um DM 1,6 milljónir eða
72 millj. króna.
Heildareignir MHF eru um DM
23,8 milljónir eða um 1.071 millj. en
skuldir um DM 5,6 milljónir eða 252
millj. króna. Eigið fé félagsins er því
um 819 milljónir króna, eiginfjárhlut-
fall 76,5% og veltufjárhlutfall 2,06.
„Rekstur MHF hefur gengið mun
betur en á síðasta ári og einnig betur
en áætlanir gerðu ráð fyrir. Því eru
góðar horfur á að reksturinn skili
hagnaði á árinu,“ segir í tilkynningu
frá Útgerðarfélagi Akureyringa hf.
Morgunblaðið/Jónas Erlendsson
Hafnarmannvirki Atlantshafsbandalagsins í Helgnvík
Samkomulag um afnot
HALLDÓR Ásgrímsson utanríkis-
ráðherra og John J. Sheehan hers-
höfðingi, yfirmaður Atlantshafs-
flotastjórnar Atlantshafsbanda-
lagsins (SACLANT), undirrituðu í
gær samkomulag um afnot ís-
lenskra stjórnvalda af hafnar-
mannvirkjum Atlantshafsbanda-
lagsins í Helguvík.
Við sama tækifæri undirrituðu
utanríkisráðherra og bæjarstjóri
Reykjanesbæjar og hafnarstjórinn
í Keflavík-Njarðvík samkomulag
um afnot Reykjanesbæjar og
hafnarstjórnarinnar af mannvirkj-
unum.
Til hagsbóta fyrir íbúa
í frétt frá utanríkisráðuneytinu
kemur fram, að allt frá því að fram-
kvæmdir hafnarstjórnarinnar við
höfnina í Helguvík hófust hefur
varnarliðið á Keflavíkurflugvelli
mótmælt þeim fyrir hönd yfirher-
stjórnar Atlantshafsflota Atlants-
hafsbandalagsins, þar sem talið var
að framkvæmdirnar og síðar afnot
af höfninni myndu hindra afnot
þeirra af olíuhöfninni í Helguvík.
„Samkomulag hefur nú náðst um
sameiginleg afnot hafnarinnar og
tryggir það yfírstjórn Atlantshafs-
flotans vissan forgang að notkun
hafnarinnar og leiðir jafnframt til
þess að hafnarstjórnin í Keflavík-
Njarðvík muni njóta góðs af hafnar-
mannvirkjum Atlantshafsbanda-
lagsins í Helguvík, sem felur í sér
umtalsverðar hagsbætur fyrir íbúa
á Suðurnesjum," segir í frétt utan-
ríkisráðuneytisins.
Gunnar Jóhann Birgisson borgarfull-
trúi um halla borgarsjóðs
Rekstur borgar-
innar ekki breyst
GUNNAR Jóhann Birgisson, borgar-
fulltrúi Sjálfstæðisflokksins, segir
að þegar rætt sé um að hallinn á
borgarsjóði hafí minnkað, sé sú
umræða með öfugum formerkjum
vegna þess að ekkert hafi breyst í
rekstri borgarinnar annað en það
að skattar hafí verið hækkaðir og
gerðar hafi verið meiri kröfur til
borgarfyrirtækja sem nú skili meiri
arði en nokkru sinni fyrr. Ef þessir
tveir þættir séu teknir saman ásamt
með hallanum á borgarsjóði nú, sé
um mjög svipaða hallatölu að ræða
og undanfarin ár.
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir borg-
arstjóri hefur vísað til þess þegar
rætt er um væntanlegan milljarðs
halla borgarsjóðs á þessu ári, að í
fyrra hafi hallinn verið 3,2 milljarð-
ar, 2,7 milljarðar 1993, tæpir 2 millj-
arðar 1992 og 1,6 milljarðar 1991.
Gunnar Jóhann segir að þarna sé í
raun og veru um ákveðið samhengi
að ræða þar sem kröfur um aukna
þjónustu hafí sífellt verið að aukast
og á sama tíma hafí menn ekki ver-
ið tilbúnir til að auka þjónustugjöld-
in.
Sameiginlegt hagsmunamál
„Nú er hallinn einn milljarður, við
fáum nýja skatta upp á 600-700
milljónir, og með auknum arðsemis-
kröfum til borgarfyrirtækja erum
við með aðrar 600 milljónir. Þetta
eru samanlagt rúmlega 2,2 milljarð-*,
ar, þannig að í raun og veru stefnum
við í alveg sömu átt og við höfum
verið að stefna í undanfarin ár. Það
er það sem ég held að sé varhuga-
vert, en það eru engar raunhæfar
aðgerðir í gangi hjá Reykjavíkúrborg
til þess að skera niður eða til þess
að fínna út með hvaða hætti við eig-
um að auka þjónustugjöldin."
Gunnar Jóhann segir fyrirsjáan-
legt að ekki verði mögulegt að halda
uppi þeim arðsemiskröfum sem
gerðar séu til borgarfyrirtækjanna,
vegna þess að þau séu nú rekin með
tapi vegna þessara krafna.
„Þar af leiðandi þurfum við að fá
einhveija nýja tekjuliði mjög fljót-
lega inn í staðinn fyrir þessa liði.
Að setja mál upp með þessum hætti
er villandi vegna þess að við þurfum
að hugsa um hitt, hvar við eigum
t.d. að skera niður og hveiju við
eigum að breyta í þjónustunni. Eig-
um við að hækka þjónustugjöld eða
skera niður þjónustuna? Þessi um-
ræða er ekkert farin af stað af
nokkru viti, en þetta er umræða sem
ég held að allir hljóti að vilja taka
þátt í, því þetta er sameiginlegt
hagsmunamál allra Reykvíkinga,"
Sjálfvirkni
Hann segir að þar sem síauknar
kröfur séu gerðar til Reykjavíkur-
borgar og sífellt sé verið að fara inn
á ný svið sem leiði af sér síhækk-
andi þjónustu- og rekstrarkostnað,
sé um ákveðna sjálfvirkni að ræða.
Þannig hafi rekstrarkostnaður sem
hlutfall af skatttekjum verið 65%
fyrir 4-5 árum en sé nú kominn upp
í tæplega 100%.
„Þetta er ekki umræða sem á
bara við um Reykjavík heldur öll
sveitarfélögin í landinu. Það er sí-
fellt verið að ræða um að færa verk-
efni í auknum mæli frá ríki til sveit-
arfélaga, og á sama tíma fáum við
fréttir um það að stóru sveitarfélög-
in séu öll í vandræðum vegna hækk-
andi rekstrarkostnaðar. Spurningin
er því hvort þessi tilfærsla verkefna
frá ríki til sveitarfélaganna verði
einungis til þess í framtíðinni að
fólk sæki í auknum mæli til stóru
sveitarfélaganna þar sem minni
sveitarfélögin veiti ekki þessa þjón-
ustu. Sum sveitarfélög framkvæma
ekki einu sinni reglur um fjárhagsað-
stoð til þeirra sem eiga um sárt að
binda.
Spurning er hvort þetta verður
til þess að það sem við héldum að
ætti að efla sveitarfélögin, þ.e. til-
færsla verkefnanna, verði einfald-
lega til þess að stærri sveitarfélögin
soga til sín alltof marga íbúa þann-
ig að reksturinn verði einfaldlega
°f þungur," segir Gunnar Jóhann
Birgisson.