Morgunblaðið - 26.08.1995, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ
LAUGARDAGUR 26. ÁGÚST 1995 23
ERLENT
Dúdajev leggst
gegn afvopn-
un Tsjetsjena
Moskvu. Reuter.
DZHOKHAR Dúdajev, leiðtogi
aðskilnaðarsinna í Tsjetsjníju,
hvatti í gær tsjetsjenska uppreisn-
armenn til að bíða með að láta
vopn sín af hendi þar sem nokkrir
þættir afvopnunarsamningsins við
Rússa gætu leitt „hörmungar"
yfir Tsjetsjníju.
Samkvæmt samningnum, sem
var undirritaður 30. júlí, eiga
tsjetsjensku uppreisnarmennimir
að láta öll vopn af hendi og hluti
rússnesku hersveitanna að fara
úr héraðinu.
Dúdajev áréttaði ennfremur þá
hótun að Tsjetsjenar héldu sjálf-
stæðisbaráttu sinni áfram með
árásum utan héraðsins.
Árás á lögreglustöð?
Fréttastofan Itar-Tass hafði í
gær eftir Anatolíj Romanov, æðsta
yfirmanni rússneska heraflans í
Tsjetsjníju, að hópur tsjetsjenskra
uppreisnarmanna hefði náð lög-
reglustöð í næststærsta bæ
Tsjetsjníju, Gudermes, á sitt vald.
Rússneska ínnanríkisráðuneytið
vísaði þessari frétt á bug og sagði
hana byggja á röngum upplýsing-
um.
Fréttaritari Reuters sagði að
mikill spenna væri í Gudermes
eftir að rússnesk skriðdrekasveit
hefði ekið inn í miðbæinn og mið-
að byssum á lögreglustöðina og
nálægar byggingar. Interfax-
fréttastofan hafði eftir rússnesk-
um embættismönnum að upp-
reisnarmenn væru að undirbúa
árás á Gudermes um helgina. Slík
árás gæti orðið til þess að friðar-
viðræðurnar í Grosní rynnu út í
sandinn.
Reuter
HJARTANLEGIR endurfundir urðu á flugvellinum í San Franc-
isco í gær, þegar Harry Wu hitti eiginkonu sína, Ching Lee, á
ný, eftir rúmlega tveggja mánaða dvöl í fangelsi í Kína. Aðeins
nokkrum klukkustundum áður hafði Wu verið dæmdur í fimmt-
án ára fangelsi fyrir njósnir en samtímis rekinn úr landi af
kínverskum dómstól.
Harry Wu kominn til Bandaríkjanna
„Þeir geta brotið mann
niður, en ekki eyðilagt“
lteijing, Milpitas, Kaliforníu. Reuter.
KÍNVERSK-bandaríski andófs-
maðurinn og mannréttinda-
frömuðurinn Harry Wu, sem Kín-
veijar dæmdu í 15 ára fangelsi á
fimmtudag og ráku samdægurs
úr landi, sagði þegar hann var
kominn aftur á heimili sitt í Milpit-
as í Kaliforníu, að Kínverjar hefðu
sagt honum meðan þeir héldu hon-
um í fangelsi, að Bandaríkjamenn
gætu ekkert fyrir hann gert.
Wu sagði fréttamönnum að
hann hefði ekki haft hugmynd um
að svo mikið hefði verið á seyði
utan Kína meðan á fangelsun hans
stóð. Þá tvo mánuði, sem hann var
í haldi í Kína heyrði hann hvorki
útvarp né sá blöð og kínverskir
embættismenn sögðu honum:
„Bandaríkin geta ekkert gert“.
„Þeir geta brotið mann niður, en
ekki eyðilagt,“ sagði hinn 58 ára
gamli Wu, sem var augsýnilega
örþreyttur við komuna heim til Milp-
itas, um 80 km suður af San Franc-
isco. Konu sína, Ching Lee Wu,
hafði hann hitt á flugvellinum og
voru það langþráðir endurfundir.
Wu var dæmdur af dómstólum
í Wuhan í Mið-Kína fyrir njósnir
og að hafa gefið sig út fyrir að
vera lögregluþjónn. Ákvörðun
réttarins, að reka Wu úr landi, var
fagnað mjög af Bill Clinton Banda-
ríkjaforseta og fleiri vestrænum
ráðamönnum. Með brottrekstri
Wus hjuggu Kínverjar á þann hnút
sem kominn var á samskipti
Bandaríkjanna og Kína vegna
fangelsunar Wus.
Hillary Clinton, eiginkona
Bandaríkjaforseta, ákvað í gær að
sækja alþjóðlegu kvennaráðstefn-
una, sem hefst í Kína í september-
byijun, en hún hafði látið þá
ákvörðun sína vera háða því hver
örlög Wus yrðu.
Talsmaður Bandaríkjastjórnar,
Ginny Terzano, endurtók í gær
yfirlýsingar um að stjórnir Banda-
ríkjanna og Kína hefðu ekki samið
um afdrif Wus.
Wu kallaður þjófur
Kínverska dagblaðið „The Peop-
les Daily“, sem gefið er út í Pek-
ing, birti í gær grein undir fyrir-
sögninni „Nútíð, fortíð ogjátning-
ar Wu Hongdas“, en það er hið
kínverska nafn Wus, þar sem opin-
ber útgáfa Kínveija á ævi andófs-
mannsins kemur fram.
í greininni er farið yfir ævi Wus
á hundavaði og hann kallaður þjóf-
ur, sem hafi viljað hefna sín á
föðurlandinu. Áður en hann hafi
yfirgefið Kína árið 1985 hafí Wu
verið „siðferðilega spilltur maður
sem gerði margt ljótt af sér,“ -
þá hafði hann 19 ára dvöl í fanga-
búðum að baki, sem þó er ekki
minnzt á í greininni.
í upphafi sjöunda áratugarins
hafði Wu verið dæmdur fyrir
„hægrivillu". Hann safnaði upp-
lýsingum um mannréttindabrot í
kínverskum fangelsum og um
þrælkunarbúðakerfí Kína, sem
gerði hann illa séðan af kínversk-
um yfirvöldum.
Zaire
Flótta-
fólk snýr
aftur
Góma. Reuter.
TUGIR þúsunda rúandískra flótta-
manna snéri aftur ofan úr fjöllum
til búða í austurhluta Zaire í gær
eftir að zairískir hermenn hættu að
flytja fólkið nauðugt úr landi, að
sögn embættismanna Sameinuðu
þjóðanna (SÞ).
Yfirmaður skrifstofu flóttamanna-
hjálpar SÞ í Uvira í Zaire sagði í
samtali við fréttastofu Reuters að
um helmingur þeirra 100 þúsund
flóttamanna sem flýðu í vikunni
væri kominn aftur í búðirnar.
f zairíska landamærabænum
Bukavu, norður af Uvira, sagði full-
trúi SÞ að samtökin myndu á mánu-
dag byija að flytja rúandískt flótta-
fólk til heimalands síns. Fulltrúinn
sagði að flóttamennimir vildu helst
fara saman í stómm hópum, og sam-
tökin vildu koma þeim til aðstoðar.
Her Zaire hætti á fímmtudag að
flytja rúandískt flóttafólk nauðugt til
síns heima og varð á brott frá flótta-
mannabúðunum eftir að yfirmaður
flóttamannahjálpar SÞ bauð að sam-
tökin sæju um að fylgja flóttafólkinu
heim.
----------------
Slóvakía
Saka RFE
um áróður
Bratislava.. Reuter.
ÚTVARPS- og sjónvarpsráð Slóv-
akíu tilkynnti í gær að Radio Free
Europe (RFE) fengi aðeins heimild
til útvarpssepdinga til eins árs í stað
sex og sakaði útvarpið um and-slóva-
kískan áróður.
„Ástæðan fyrir þessari ákvörðun
er sú niðurstaða okkar að útvarps-
stöðin hafí brotið eigin siðareglur,“
sagði Peter Juras, formaður ráðsins.
Hann kvað útvarpsstöðina ekki alltaf
gæta hlutleysis.
Radio Free Europe er rekið með
fjárstuðningi frá Bandaríkjunum og
útvarpar um sendi sem leigður er
af Slóvökum. Stjórn Slóvakíu stöðv-
aði útsendingarnar í mars í fyrra og
kvað útvarpið óvilhallt Vladímír Mec-
iar forsætisráðherra. Útsendingam-
ar hófust að nýju þegar bráðabirgða-
stjórn komst til valda eftir að þingið
knúði Meciar til afsagnar, en hann
tók aftur við völdum eftir kosninga-
sigur í desember.
Óvænt uppgötvun í frumskógum Indónesíu
Kviknaktar mann-
ætur fundnar?
FUNDIST hefur ættbálkur kvik-
nakinna frummanna í skógum In-
dónesíu, að því er segir í tilkynn-
ingu frá fréttastofu landsins, Ant-
ara. Ættbálkur þessi ku stunda
mannát og vera sá frumstæðasti
sem fundist hefur á þessum slóðum
í áratugi.
Sést hefur til ættbálks þessa á
eyjunni Irian Java í Indónesíu og
segir heimildarmaður sem búið hef-
ur lengi á þessum slóðum að frum-
menn þessir haldi til í tijáhýsum
nærri landamærum Papua Nýju-
Gíneu. „Þeir eru enn öldungis
kviknaktir og búa í tijánum," var
haft eftir Arnold nokkrum
Tangkudung, sem mun tilheyra sið-
menningunni og gegna embætti
„hreppsstjóra" á Irian Java. Hann
lét þess getið að hann teldi ættbálk
þennan aldrei hafa átt nein sam-
skipti við umheiminn og bætti að
frummennirnir blygðunarlausu
stunduðu enn mannát.
Irian Java, sem er í austanverðri
Indónesíu, er ijöllótt og þakin þykk-
um skógi. Þar er enn að finna gjör-
samlega ókönnuð svæði og þar,
nánar tiltekið í Baliem-dalnum, búa
Dani og Asmat ættbálkarnir sem
taldir eru á steinaldarstigi.
Tijábúar sem stunda mannát
hafa áður fundist á þessum slóðum.
Árið 1974 var hulunni svipt af til-
vist Mek-ættbálksins, sem stundar
þessa iðju, en þrátt fyrir fullyrðing-
ar um að þar væri að finna fleiri
frumstæða ættbálka á svipuðu
menningarstigi hefur ekki tekist
að sanna þær. Heimildarmaður
Antara, fyrrnefndur Arnold
Tangkudung, lét þess getið að fólk
úr þorpi einu í nágrenninu hefði
séð til ferða frummanna þessara.
Jeltsín kemur fram opinberlega á ný
Varar við hættu af
aukinni glæpatíðni
Moskvu. Reuter.
BORIS Jeltsín, forseti Rússlands,
kom fram opinberlega í gær í
fyrsta sinn frá því síðustu viku, og
í ræðu varaði hann við hættunni
sem fjölgun glæpa í Rússlandi
hefði í för með sér.
Jeltsín hélt ræðuna á fundi með
háttsettum embættismönnum í
innanríkisráðuneytinu. Rússneskar
sjónvarpsstöðvar og fréttastofur
greindu frá henni og sló það á
vangaveltur um að forsetinn væri
ekki heilsuhraustur, en hann kom
ekki fram á flugsýningu á þriðju-
dag eins og áætlað hafði verið.
„Glæpir eru orðnir alvarleg ógn-
un við þjóðaröryggi í Rússlandi,“
sagði forsetinn í ræðu sinni. Hann
hefur áður látið svipuð orð falla,
en yfirvöldum í landinu hefur hing-
að til lítið orðið ágengt við að hafa
hemil á aukinni glæpastarfsemi.
Jeltsín kynnti sex þrepa áætlun
um baráttu gegn gl'æpum og sagði
að endurskipuleggja yrði innanrík-
isráðuneytið svo það gæti sinnt
verkefninu.
Forsetinn hefur ekki sést opin-
berlega síðan fréttamenn sáu hann
á íshokkíleik 15. ágúst. Hann
dvaldi í mánuð á sjúkrahúsi og
heilsuhæli eftir að hafa fengið
vægt hjartaáfall 10. júlí. Þegar
hann kom ekki á flugsýninguna
kom upp sá orðrómur að hann
væri aftur orðinn veikur og gæti
ekki sinn starfi sínu.