Morgunblaðið - 30.08.1995, Side 3

MORGUNBLAÐIÐ
MIÐVIKUDAGUR 30. ÁGÚST 1995 B 3
FRÉTTASKÝRING
LÍNUSKIPIÐ Ásgeir Frímanns er eitt þeirra nýlegu skipa, sem seld hafa verið úr landi.
Nýju skípin
seld úr landi
Á vettvang
Útgerðarfélögin selja oft nýrri og fullkomnari
skipin úr landi og færa aflaheimildirnar yfir á
eldri skip. Forstjóri Þróunarsjóðs sjávarútvegsins
? ■
segir Helga Mar Arnasyni að sjóðurinn stuðli
ekki beint að þessu, heldur sé þetta oft leið til
hagræðingar vegna þess að nýju skipin séu betri
-----------------------------------—^-----------
söluvara en þau eldri. Formaður LIU segir að
þetta gæti breyst ef úreldingarstyrkir yrðu miðað-
ir við rúmmál skipa en ekki vátryggingarverð.
ÞRÓUNARSJÓÐUR stuðlar ekki
að útflutningi nýrra eða nýlegra
fiskiskipa, að mati Hinriks Greips-
sonar, forstjóra Þróunarsjóðs sjáv-
arútvegsins. Hann segir að mark-
mið sjóðsins sé að hagræða í sjávar-
útvegi og ef menn telji hagræðingu
í að selja nýleg skip þá standi þeim
til boða að sækja um styrki úr sjóðn-
um. Kristján Ragnarsson, formaður
LÍÚ, segir að sala nýrra skipa úr
landinu væri minni ef úreldingar-
styrkur væri miðaður við rúmmál
skipa en ekki vátryggingarverð.
Hann telur að sveiflur í styrkhlut-
falli ekki góðar. Skuldir Þróunar-
. sjóðs eru nú um 3,6 milljarðar
króna.
Það hefur upp spurningar um
þróun fiskveiða, þegar að íslending-
ar, sem byggja hag sinn að miklu
leyti á fiskveiðum, þurfa í auknum
mæli þurfa að sjá á eftir glæsilegum
og fullkomnum skipum úr landinu
og fá í staðinn gömul skip sem
aðrar þjóðir hafa ekki lengur not
fyrir. Fjölmörg nýleg skip hafa ver-
ið úrelt og seld úr landi og skemmst
er að minnast sölu Haukafells frá
Hornafirð og Hópsness frá Grinda-
vík sem voru bæði fullkominn fjöl-
veiðiskip. Um 90 milljónir fengust
í úreldingarstyrki fyrir hvort skipið.
Úrelding er hagræðing
Hinrik Greipsson segir að sjóður-
inn stuðli ekki beint að útflutningi
á nýjum og fullkomnum skipum sem
nýta mætti m.a. til úthafskarfa-
veiða og rækjuveiða, þótt sjóðurinn
bjóði vissulega upp á þann mögu-
leika að menn geti úrelt og selt úr
landi nýleg skip. Það megi aftur á
móti kalla það hlutverk Þróunar-
sjóðs að draga úr afkastagetu
skipastólsins þannig að meiri
árangur náist af friðun fiskistofna
og minnkun ofíjárfestinga í fiski-
skipaflotanum með því að selja ný-
ieg skip úr landi. „Það er aftur á
móti staðreynd að nýleg skip hafa
verið úrelt vegna þess að styrkur
fyrir þau er hærri. Ef menn hafa
átt tvö skip hafa þeir haldið eldra
skipinu og sameinað aflaheimildir
beggja skipanna á það og selt nýja
skipið úr landi vegna þess að það
er betri söluvara heldur en það
gamla. Þannig geta menn hagrætt
hjá sér og ég held ekki að neinum
sé illa við það,“ segir Hinrik og
bætir því við að ef að ekki sé rekstr-
argrundvöllur fyrir ný skip sé eins
gott að menn geti losnað við þau
áður en þeir verði gjaldþrota.
„Þannig að ég tel það ekki and-
stætt anda laganna og hugmyndum
um hlutverk Þróunarsjóðsins. Þetta
er ekki úreldingasjóður heldur Þró-
unarsjóður sjávarútvegsins sem á
að stuðla að þróun og aðlögun af-
kastagetu skipastofnins að afrakst-
ursgetu nytjastofna sjávar. Ég tel
að það sé mjög vel gert með því
að úrelda nýleg skip,“ segir Hinrik.
Vllja mlða styrki vlð rúmmál
Kristján Ragnarsson, formaður
Landssambands íslenskra útgerðar-
manna, segir að ekki hafi neitt skip,
sem hægt væri að nýta til úthafs-
veiða, farið úr landi. Miðað við
skertar heimildir í flestum fiskiteg-
undum séu verkefni engan veginn
nægileg fyrir fiskiskipaflotann og
þess vegna hafi það ekki verið
umdeilt innan sambandsins að gefa
ætti mönnum kost á því að hætta
útgerð.
„Hins vegar höfum við talið æski-
legra að miða úreldingarstyrkina
við rúmmál skipanna frekar en vá-
tryggingarverð. Það myndi leiða til
þess að lökustu skipin færu úr landi
en ekki þau bestu. Það hefur virkað
sem hvati að skipin sem hæst eru
tryggð séu úrelt og það finnst mér
vera röng aðkoma að málinu."
Kristján segir að einnig sé slæmt
að styrkhlutföllin skuli breytast eins
mikið og raun beri vitni. Greinilega
hafi verið byijað of hátt þegar far-
ið var með bæturnar í 45%. „Ég
hef ekki trú á því að mikið verði
um úreldingar þegar bæturnar eru
komnar niður í 20%,“ segir Kristján.
„Mér finnst að umræðan um sjóð-
inn út á við snúist um að þarna sé
ríkið að gefa útgerðarmönnum pen-
inga. Það er alrangt, því greinin
er látinn greiða þennann kostnað
og enginn ríkisstyrkur falinn í þess-
um bótum,“ segir Kristján.
Arnar HU sækir ekkl um styrk
Hið glæsilega skip Skagstrend-
ings hf., Arnar HU, er einnig eitt
þeirra skipa sem menn sjá mjög
eftir út úr landhelginni um þessar
mundir, enda skipið talið eitt af
flaggskipum fiskiskipaflotans. Út-
gerðarmenn Skagstrendings hf.
segjast þó ekki ætla að sækja um
úreldingarstyrk fyrir skipið. Óskar
Þórðarson, framkvæmdastjóri
Skagstrendings hf., segir að það
borgi sig ekki því að hámarksstyrk-
ur sjóðsins sé um 93 milljónir en
eðlilegt hlutfall af vátryggingar-
verði Arnars sé um 250 milljónir.
Rúmmetratala skipsins sé það verð-
mæt að úreldingin verði nýtt í ann-
að.
Úreltir bátar enn í notkun
Hinrik segir að fram að þessu
hafi talsvert borið á því að bátar,
sem fengið hafi styrk, hafi ekki
verið seldir eða þeim eytt, eins og
reglur kveða á um. Sérstaklega
bátar sem voru greiddir út árið
1994 en þeir fengu greiddan úreld-
ingarstyrk þótt ekki væri búið að
eyða skipunum eða selja þau úr
landi. Það hafí verið gert út á yfir-
lýsingu sem var afhent Siglinga-
málastofnun um að 'éigendur skip-
anna eyddu eða seldu þau innan
ákveðins tíma. Ef þeir ekki gerðu
það sjálfír væri Siglingamálastofn-
un heimilt að gera það á kostnað
eigendanna. Talið var að þetta jafn-
gilti eyðingu og væri nægjanlegt.
Hins vegar hafi orðið einhver mis-
brestur á að menn hafi framkvæmt
eyðinguna eða reynt að selja skipin
úr landi. „En það er alls ekki búið
að bíta úr nálinni með þetta og
þessu verður haldið að þeim og
eyðing eða sala úr landi mun fara
fram,“ segir Hinrik.
Lögum og reglugerð Þróunar-
sjóðs hefur nýlega verið breytt og
nú þarf ekki að eyða úreldum skip-
um, heldur er hægt að halda þeim
gegn ströngum skilyrðum á skipa-
skrá. Styrkhlutfallið minnkar þá úr
40% af vátryggingarverði niður í
20%. Hins vegar verður heimilt
fram að árslokum að láta króka-
báta, sem nú fá aðild að sjóðnum,
njóta hærra styrkhlutfalls en afla-
marksskip njóta, eða í mesta lagi
45%. Eftir þann tíma verður styrk-
hlutfall krókabáta og aflamarks-
báta það sama.
Önnur verkefni á dagskrá
í fyrstu grein laga Þróunarsjóðs
segir að sjóðnum sé ætlað að auka
arðsemi í sjávarútvegi, m.a. með
því að kaupa fiskvinnslustöðvar og
framleiðslutæki þeirra, veita lán og
ábyrgðir til nýsköpunar í sjávarút-
vegi og greiða fyrir þátttöku sjávar
útvegsfyrirtækja erlendis. Sjóður-
inn hefur hingað til lítið sinnt öðrum
viðfangsefnum en að veita styrki
til úreldinga fiskiskipa en ætlunin
er að snúa sér að öðrum verkefnum
þegar meginþungi viðfangsefnisins
hefur verið afgreiddur.
Núverandi útgjöld Þróunarsjóðs
eru fjármögnuð með lántökum úr
ríkissjóði, en lánin verða endur-
greidd af sjávarútveginum sjálfum
með framtíðartekjum sjóðsins.
Þremur tekjustofnum er einkum
ætlað að standa undir þessum
skuldbindingum, þróunarsjóðsgjaldi
á fiskiskip, þróunarsjóðsgjaldi á
fiskvinnslustöðvar og aflamarks-
gjaldi á fiskiskip sem leggst á frá
og með l.september 1996.
Þróunarsjóður skuldaði um þijá
milljarða króna umfram eignir um
síðustu áramót og segir Hinrik að
um 600 milljónir hafi verið teknar
að láni úr ríkissjóði á þessu ári.
Rússar leita
fjár erlendis
• RÚSSNESKA sjávarútvegs-
fyrirtækið Sovrybflot, leitar
nú eftír erlendum fjáifestuni
til að koma fyrirtækinu til
aðstoðar. Það er gertþrátt
fyrir að afli hafi aukizt nokkuð
að undanförnu. Forsfjóri fyrir-
tækisins, Alexei Volkov, segir
að rússneskur sjúvarútvegur
sé í nauðum staddur. Fiski-
skipaflotínn sé úreltur og
neyzla á fiski innan lands hafi
fallið úr 21 kflói á hvert
mannsbarn 1990 í 7 kíló nú.
Fjármagn er tæpast tíl heima
fyrir tíl að bæta stöðuna og
þvi er ieitað eftir erlendri fjár-
festingu.
Heimild: Lebensmittel Zeit-
ung.
Fiskimálin rædd
á Nýja Sjálandi
• ALÞJÓÐASAMTÖK sam-
taka sjávarútvegsins halda ár-
legan fund sinn I borginni
Nelson á Nýja Sjálandi að ál-
iðnum september í haust. Sam-
tökin eru skipuð sjálfstæðum
samtökum sjávarútvegsins í
helztu fiskveiðilöndum heims,
en heildarsamtökin voru stofn-
uð árið 1989. Markmið þeirra
er að kynna hagsmunamá)
sjávarútvegsins um víða ver-
öld.
Meðal félaga í samtökunum
eru sjávarútvegssamtök frá
Argentínu, Kína, Tæwan,
Kanada, Japan, Kóreu, Banda-
ríkjunuin, Nýja Sjálandi, Nor-
egi og Rússlandi. Samtök at-
vinnurekenda I sjávarútvegi
sitja ársfundinn fyrir íslands
hönd.
Að þessu sinni verður meg-
inviðfangsefni fundarins fisk-
veiðístjórnun, verndun fiskim-
iðanna, hreinlætís- og holl-
ustustaðlar og umhverfisáhrif
í sjávarútvegi. Þá verður
sljóm úthafsveiða og sam-
þykkt ráðstefnu Sameinuðu
þjóðanna meðal umræðuefnis.
Fyrir Islands hönd er Sam-
starfsnefnd atvinnurekenda í
sjávarútvegi aðili að alþjóða-
samtökunum, en óvíst er hvort
fulltrúi héðan fer á fundinn.
Milljónir í
menntun í
útveginum
• ÍRAR hafa ákveðið að veija
rúmlega einni milljón írskra
punda, um 110 milijónum
króna, til námskeiðahalds og
menntunar í írskunt sjávarút-
vegi. Þetta er fyrsti hluti 5 ára
áætlunar, sem mun alls kosta
um 650 milljónir króna. Þrír
fjórðu hlutar fjárins koma frá
Evrópusambandinu, en írar
leggja sjálfir fram um fjórð-
ung þess. Ætlunin er að kenna
fiskverkafólki og sjómönnum
ný viðhorf varðandi hollustu,
hreinlæti og fleiri þætti um
meðferð aflans og vinnslu
hans. Sean Barret, sjávarút-
vegsráðherra írlands, segir að
nauðsynlegt sé að svara aukn-
um kröfum markaðsins af
þessu tagi.
Heimild: Eurofish Report.
smíði
= HÉÐINN =
SMIÐJA
STÓRÁSI 6 • GARDABÆ • SlMI 565 2921 » FAX 565 2927
Hönnun • smíöi • viögerðir • þjónusta