Morgunblaðið - 02.09.1995, Blaðsíða 8

8 LAUGARDAGUR 2. SEPTEMBER 1995
FRETTIR
MORGUNBLAÐIÐ
Fundur með Jóni Baldvin og Svavari Gestssyni á Komhlöðuloftinu
J&rtas" SSS Upphaf viðræðna , ||
borgarstjóra í sambandi við samein-
ÁFRAM með srajörið góði. Ekki skal standa á mér að taka á móti króanum , .
Lax gekk í
höfuðdags-
straumnum
Þrátt fyrir að kominn sé september
er enn lax að ganga í Leirvogsá og
að sögn Skúla Skarphéðinssonar
veiðivarðar hefur gengið „tiltölulega
vel“ að undanfömu. Talsvert hafi
gengið af nýjum laxi í síðasta stór-
straumi sem var fyrir fáum dögum.
Var það svokallaður höfuðdags-
straumur, frægur laxastraumur á
árum áður. Til vitnis um það er Bjöm
heitinn Blöndal sem ritaði margar
bækur um laxveiði og útivist. Sagði
hann höfuðdagsstrauminn mikinn
laxastraum og sérstaklega áttu stór-
ir laxar það til að ganga þá úr sjó.
Slíkt er nú fágætara en í þá daga.
Gott gengi í Leirvogsá
Á hádegi í gær vom komnir 436
laxar á land úr Leirvogsá og að sögn
Skúla Skarphéðinssonar veiðivarðar
er laxinn vel dreifður og veiðist um
allt. „Áin hefur verið mjög vatnsmik-
SIGURÐUR Sigurðsson með
ellefu punda hrygnu úr.
Firmanshyl í Víðidalsá.
il í allt sumar og það hefur gert veiði-
skapinn erfiðari en ella. T.d. er flugu-
veiðin vandasamari við þær kringum-
stæður. Skúli sagði meira af vænum
smálaxi heldur en í fyrra og sérstak-
lega ætti það við um þá laxa sem
gengið hefðu seint í ána, þeir væm
gjaman sex til sjö pund og varla
minni en fimm pund. Fyrr var meira
af fjögurra til fimm punda fiski.
Stærsti laxinn í sumar var fimmtán
pund og veiddist í helguhyl á flugu.
Milli tíu og tuttugu stórir sjóbirting-
ar hafa kryddað aflann, margir
þeirra fjögur til fimm pund.
Leirvogsá hefur verið talin inni á
mesta smithættusvæði kýlapest-
arinnar. Guðmundur Magnússon,
formaður veiðifélags Leirvogsár,
sagði í samtali við Morgunblaðið í
gær að til þessa virtist áin hafa slopp-
ið. „Það hafa engin vafaatriði komið
upp, en við fylgjumst vel með og
sótthreinsum öll veiðitæki í lok veiði-
dags. Leirvogsá er talsvert kaldari
en Elliðaámar og vonum við að það
hjálpi ánni í vörninni gegn þessari
pest,“ sagði Guðmundur.
Norðurármál í biðstöðu
Nýlega lauk „lokuðu útboði" land-
eigenda við Norðurá, en það fólst í
því að þeir sem hefðu áhuga á að
bjóða í ána áttu að setja sig í sam-
band við stjóm veiðifélags Norðurár.
Friðrik Þ. Stefánsson, formaður
SVFR, sagði menn nú bíða viðbragða
frá veiðifélaginu. „Við sendum þeim
línu þess efnis að SVFR hefði áhuga
á því að halda samstarfínu áfram.
Ekki átti meira að fara fram í þess-
ari fyrstu umferð. Okkur var sagt
að þeir einstaklingar eða félög sem
til greina kæmi að ræða nánar við
myndu fá ósk um frekari upplýsingar
um leigutilhögun, en til þessa hefur
ekkert gerst og því bíðum við róleg-
ir,“ sagði Friðrik.
Umbætur í ríkisrekstri
Viðurkenningar til stofn-
ana sem skara fram úr
FJÁRMÁLARÁÐHERRA hefur
ákveðið að skipa nefnd, sem hafi það
hlutverk að veita þeim ríkisstofnun-
um viðurkenningu sem með einum
eða öðmm hætti hafa skarað fram
úr í þjónustu, hagræðingu í rekstri
eða hugvitsamlegum nýjungum. Gert
er ráð fyrir að fyrstu viðurkenning-
arnar verði veittar í febrúar á næsta
ári.
í fréttatilkynningu frá fjármála-
ráðuneytinu segir að á næstu ámm
verið áfram unnið að umbótum og
nýskipan í ríkisrekstri og til þess að
ná megi sem mestum árangri sé
mikilvægt að starfsmenn séu hvattir
til að bæta reksturinn, hagræða og
brydda upp á nýbreytni.
Tillögur í október
Nefndina skipa Hallgrímur Jón-
asson forstjóri, sem er formaður,
Ema Bryndís Halldórsdóttir endur-
skoðandi, Óli Björn Kárason ristjóri,
Þómnn Pálsdóttir fjármálastjóri og
einnig munu Neytendasamtökin og
viðskipta- og hagfræðideild Háskóla
íslands eiga einn fulltrúa hvor í
nefndinni. Ber henni að skila tillögum
sínum um hvemig staðið verði að
viðurkenningum fyrir miðjan októ-
ber.
Aðalfundur Landssambands kúabænda
Verðum að
nýta aðlögunar-
tímann vel
Guðmundur Lárusson
Aðalfundur Landssam-
bands kúabænda var
haldinn í byijun vik-
unnar. Guðmundur Lárus-
son var endurkjörinn for-
maður sambandsins. Um-
mæli hans á fundinum um
framkvæmd GATT-tolla hér
á landi vöktu talsverða at-
hygli. Hann segir að tilgang-
ur sinn með ummælunum
hafi einungis verið að benda
mönnum á að mikilvægt sé
fyrir mjólkuriðnaðinn og
bændur að nýta vel aðlög-
unartímann fram til þess
tíma þegar innflutningur á
búvörum hefst fyrir alvöru.
Á fundinum komu fram nýj-
ar tölur um afkomu kúa-
bænda síðustu ár sem sýna
að afkoma þeirra hefur
versnað mikið.
„Þetta er um 20% raun-
verðslækkun á mjólk til bænda á
12 árum og 40% raunverðslækkun
á nautakjöti. Þetta er þróun sem
hefur átt sér stað á mörgum árum.
Verðlagsgrundvöllurinn, en á hon-
um er byggt þegar verð til bænda
er reiknað, hefur nánast ekkert
breyst undanfarin ár á meðan al-
mennt verðlag hefur hækkað. Af-
leiðingar þessarar þróunar birtist
í því að það er nánast engin end-
urnýjun í greininni, hvorki í mann-
afla né húsum.“
Er þetta ekki mikið áhyggjuefni
fyrir atvinnugreinim?
„Jú, það er mjög hættulegt fyr-
ir greinina hvað þeir sem í henni
starfa eru orðnir gamlir. Það eru
margir sem koma til með að hætta
á næstu árum og það kallar á
verulegar tilfærslur. Ég sé bara
ekki að ungt fólk hafi það mikla
fjármuni að það geti komist að
búrekstri."
Hvaða möguleika hafa kúa-
bændur til þess að auka tekjur
sínar?
„Þeir hafa raunverulega ekki
aðra möguleika á að auka tekjur
sínar en þær að lækka kostnað
við búreksturinn. Markmið okkar
er að halda áfram að lækka verð
vörunnar til neytenda. Á aðalfund-
inum á Hvanneyri skoðuðum við
ýmsar leiðir til þess, s.s. afnám
kjarnfóðurtolls, lækkun kostnaðar
við leiðbeiningar og tilraunir og
lækkun kostnaðar við slátrun og
úrvinnslu mjólkur. Að okkar mati
hefur allt of lítið gerst í hagræð-
ingu í slátrun og mjólkuriðnaði.
Þar er hægt að gera miklu betur.
Nú hefur verið tekin ákvörðun
um að úrelda Mjólkursamlagið í
Borgarnesi. Við komum til með
að verða að fylgjast mjög vel með
árangri af þeirri aðgerð. Hagn-
aðurinn af úreldingunni
hlýtur annaðhvort að
koma sem auknar tekj-
ur til bænda á fyrsta
sölusvæði eða sem
lækkun á vöruverði til
neytenda, annars er engin ha-
græðing í þessu. Tilgangurinn er
ekki að safna uppi fjármunum í
þeim mjólkurvinnslufyrirtækjum
sem áfram starfa."
Á fundinum kom fram að með
því að afnema toll á kjarnfóðri og
auka samkeppni í fóðurinnflutn-
ingi væri hægt að lækka verð á
kjarnfóðri verulega og þar með
draga úr kostnaði við framleiðsl-
una. Telur þú að það eigi að af-
nema þennan toll?
„Já, ég tel að þessi tollur þjóni
engum tilgangi lengur. llann var
lagður á á sínum tíma til að vera
ákveðið stjórntæki í framleiðslunni.
►Guðmundur Lárusson er
fæddur 20. júní 1950 að Stekk-
um í Sandvíkurhreppi í Árnes-
sýslu. Hann hefur búið að
Stekkum allan sinn starfsaldur
og verið bóndi þar frá 1970.
Guðmundur hefur gengt fjölda
trúnaðarstarfa fyrir bændur.
Hann hefur verið formaður
Búnaðarfélags Sandvíkur-
hrepps frá 1984, formaður Fé-
lags kúabænda á Suðurlandi frá
1985-1988 og formaður Lands-
sambands kúabænda hefur
hann verið frá 1989. Guðmund-
ur er kvæntur Margréti Helgu
Steindórsdóttur og eiga þau
fjóra syni.
Hann var hugsaður sem leið til að
draga úr framleiðslu. Síðan er búið
að taka upp annars konar fram-
leiðslustýringu og þar með hefur
tollurinn misst tilgang. Kjarnfóður-
sjóður hefur verið notaður að und-
anförnu í ýmis félagsleg verkefni
eins og til að greiða hærra verð
fyrir ungkálfa og fleira. Ég held
að það séu til einfaldari og skilvirk-
ari leiðir til að fjármagna slíka hluti
heldur en þetta millifærslukerfí
sem kjamfóðurtollur og kjamfóð-
ursjóður er.“
Ummæli þín á fundinum um
framkvæmd GATT-samningsins
hér á landi vöktu Lalsverða at-
hygli. Hvað átt þú við þegar þú
segir að það sé kannski ekki skyn-
samlegt að beita GATT-tolIum á
þann hátt sem gert er?
„í ræðu minni var ég aðeins að
velta fyrir mér hvort framkvæmdin
sé skynsamleg. í því sambandi var
ég einkum að hugleiða hvort þetta
slævi dómgreind manna. Ég tel að
það eigi ekki að leggja þann skiln-
ing í orð mín að ég hafí borið fram
harða gagnrýni á fram-
kvæmdina þó að ég
hafí Ieyft mér að velt
upp þessari spurningu."
Við hverja áttu þeg-
ar þú talar um að fram-
kvæmd tollanna kunni hugsanlega
að slæva dómgreind manna?
„Ég á fyrst og fremst við mjólk-
uriðnaðinn. Ég óttast að þetta
geti orðið til þess að mjólkuriðnað-
urinn leiti ekki allra leiða til að
hagræða. Það er afar mikilvægt
að bændur, mjólkuriðnaðurinn og
landbúnaðarráðuneytið noti þenn-
an aðlögunartíma sem allra best
þannig að við getum mætt inn-
flutningnum þegar hann kemur í
auknum mæli. Ef menn nota ekki
tímann vel og koma sér undan því
að leita allra leiða til að hagræða
þá held ég að þessi stefna stjórn-
valda hafi ekki orðið til góðs.“
Kjarnfóður-
tollinn ber að
afnema