Morgunblaðið - 03.09.1995, Blaðsíða 8

8 B SUNNUDAGUR 3. SEPTEMBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
Það hefur verió heldur hljótt um Ladda í nokk-
urn tíma. En nú verður gerð bragarbót þar ó ,
því um næstu helgi, 8. og 9. september, verð-
ur hann aftur ó ferðinni með frumflutning ó nýrri
einmenningssýningu ó Ömmu Lú. Sýningin sem
sem ber nefnið Laddi ó Ömmu mun standa þar
í vetur. Súsanna Svavarsdóttir ræddi við
Ladda um grínið, leiklistina og þessa nýju sýningu.
HVAÐ er það sem gerir grín-
ara fyndinn? Eru það hreyf-
ingamar, svipbrigðin, rödd-
in, gervið, textinn? Eða þarf þetta
allt að fara saman? Hvers vegna eru
sumir ofboðslega fyndnir og
skemmtilegir í návígi, en ekkert
fyndnir þegar þeir stíga á svið. Og
svo eru aðrir sem era ofboðslega
fyndnir á sviði en ekkert fyndnir í
návígi. Hvers vegna höfum við þörf
fyrir að hlæja? Og hvað er fyndið?
Hvað er það sem kemur okkur til
að bijálast úr hlátri - missa stjórn á
okkur?
Víst er hægt að spyija ótal spurn-
inga og sjálfsagt eru til snillingar
sem geta svarað þeim á vitsmunaleg-
an hátt. Sumir hafa jú svör við öllu.
Engu að síður era grínarar eins sjald-
gæfir og góðir má’.arar, góðir rithöf-
undar og góðir tónlistarmenn. Góðir
grínarar eru enn sjaldgæfari.
„Stand-up“-grínið hefur skyndi-
lega numið land hér - og ekki bara
til árshátíðabrigða, heldur er farið
að boða samkomur utan um grínara
sem standa upp á endann og ætla
að vera fyndnir. En það er eins og
með annað hjá listagyðjunni, margir
era kallaðir til - fáir útvaldir.
Þeir sem eru útvaldir geta talað
um hvað sem er - og það verður
fyndið. Hinir halda sig við kynfæri
og líkamsúrgang - og verða alltaf
minna og minna fyndnir. Einkenni
á góðum grínara er að þurfa aldrei
að grípa til klofsins til að reyna að
leyna því hversu leiðinlegur hann
er, húmorslaus og hugmyndasnauð-
ur._
Á dögunum fór ég á einhvern
„klofhroða" sem átti að heita „stand-
up show“ - og við eigum ekki ís-
lenskt orð yfir afþví það er svo stutt
síðan við byijuðum að hlæja að við
þurfum að láta orðabók háskólans
finna upp nýyrði fyrir það eins og
aðra tækni. Flatneskjan var svo yfir-
gengileg að grínararnir hefðu allt
eins getað legið á sviðinu. Hefði
kannski bara verið betur viðeigandi.
Nú má vel vera, lesandi góður, að
þú kunnir að segja: Jæja góða, hver
finnst þér þá vera útvalinn? Og því
er fijótsvarað: Edda Björgvins, Gísli
Rúnar, Pálmi Gestsson, Siggi Sigur-
jóns, Olafía Hrönn, Eggert Þorleifs
- og Laddi.
Það var því ekki lítið gleðilegt að
vakna einn morguninn, opna sitt
Morgunblað og sjá þar skýrum stöf-
um að í vetur yrði Laddi standandi
í Ömmu Lú með standandi grín á
föstudögum og laugardögum. Undir-
leikari hans verður Hjörtur Howser
og kemur uppákoma þeirra félag-
anna til með að standa í einn og
hálfan tíma í hvert sinn. Og í ailan
vetur?
Laddi, sem er sestur niður með
kaffibolla reynir að draga úr ákafan-
um: „Fram að áramótum til að byija
með. Svo sjáum við til. Við vitum
ekki hvernig fólki líkar þetta.“
Og víst er að sá Laddi sem birtist
í Ömmu Lú er ekki sá Laddi sem
við eigum að venjast. Enginn af
gömlu karakterunum hans mætir til
leiks - og þar eru ekki heldur neinir
nýir. Eða þannig . . .
„Ég byggi þetta upp á alls kyns
dóti; gleraugum, húfum, höttum -
móta sýninguna. Þeim leist rosalega
vel á hana og hvöttu mig til að koma
með hana norður. Það varð því fyrir
þeirra tilstilli að þessi sýning varð
að veruleika."
Ég sjálfur - kannski
■ fyrsta skipti
En reynir þetta ekki meira á?
Nú hefurðu enga karaktera til að
leyna þér á bak við, heldur verður
að vera standandi fyndinn allan tím-
ann.
„Jú, og ekki bara það. Áður hafði
ég alltaf smáhlé þegar ég var að
skipta um föt. Ég komst alltaf út
af sviðinu í smástund. Nún er ég
einn allan tímann og skipti bara um
húfur og gleraugu. Nú er ég bara
ég sjálfur - kannski í fyrsta skipti.
Ég fæ hér tækifæri til að skipta um
karakter með því að skipta um hatt,
rödd eða hreyfíngar. Það er ennþá
skemmtilegra en að skipta algerlega
um gervi.“
Þú sjálfur, segirðu . . . Mér er
sagt þú sért feiminn.
„Það hefur stórlagast með þess-
ari sýningu - bara síðasta vetur. Svo
er það nú einhvern veginn þannig
að þegar maður er kominn upp á
svið, hverfur feimnin. Þá er ég orð-
inn einhver allt annar. Karakter-
sköpun hefur alltaf verið stór hluti
af minni vinnu; að búa til hlægileg-
an eða asnalegan karakter. Og ég
held mig við það, þótt ég breyti um
stíl.“
Laddi hóf feril sinn hjá sjónvarpinu
fyrir meira en tuttugu áram. Hann
og Halli, bróðir hans voru báðir að
vinna sem „alt-muligt“- menn þar.
Þá var þar grínþáttaröð sem Égill
Eðvarðs stjórnaði, þar sem fólk var
í salnum og ekki leið á löngu þar til
Egill áttaði sig á því að inni á stofn-
uninni voru þessir bræður, fyndnari
öðram mönnum. Þeir komu fram
Halla og Ladda-skeiðið. Halli hefur
smám saman dregið sig út úr brans-
anum - en Laddi hefur haldið áfram
að þróa þessa listgrein einn og sér
og með öðram grínlistamönnum.
Edda Björgvins er einn þeirra grín-
ara sem hafa unnið með Ladda og
gat svarað umhugsunarlaust þegar
hún var spurð hvað það væri sem
gerði Ladda fyndinn. „Það er þessi
tandurhreini kjarni sálar hans sem
sumir vilja kalla einlægni í leik. Hann
er einn af fáum sem hafa hjartað á
réttum stað í leik. Það eru svo marg-
ir sem gaspra um einlægni en eru
tilgerðin uppmáluð. Svo hefur hann
snilligáfu - og það er eitthvað sem
er illmögulegt að útskýra."
Hvernig er að vinna með honum?
„Hann ber af eins og gul! af eiri
í fagmannlegum vinnubrögðum."
Þegar Laddi er spurður hvernig
grínflóran hafi litið út á íslandi þeg-
ar þeir bræður byijuðu, segir hann:
„Eftirhermuhúmorinn var ríkjandi,
með þá Jörund, Ómar og Karl Guð-
mundsson í fararbroddi. En um þetta
leyti voru þeir Gísli Rúnar og Júlli
Bijáns með kaffibrúsakarlana. Húm-
orinn með þessum stuttu og snöggu
bröndurum var að ryðja sér til rúms.
En það vora ekki allir jafn hrifnir
af honum. Ég man til dæmis eftir
manni sem sagði: „Þetta era ekki
brandarar, þetta er of stutt.“
Áhorfendur hafa breyst
En nú hefur það breyst - ekki satt?
„Jú, þetta hefur gerbreyst. Áhorf-
endur era orðnir miklu opnari. Þeir
era til í að bregðast við og taka þátt
í gríninu. Ef einhver grípur fram í,
til dæmis, og ég bregst við, era mun
fleiri sem láta í sér heyra. Ég get
verið á fleygiferð um salinn og það
opnar mjög mikla möguleika.
Þegar við byrjuðum, fannst mér
oft eins og fólk hreinlega þyrði ekki
en skipti aldrei um föt. Þetta era
stuttar sögur með einum og einum
brandara. Svo eru töfrabrögð sem
ganga ekki upp og önnur sem ganga
upp, svo maður verður alveg undr-
andi. Tónlistin er líka hluti af upp-
byggingu efnisins - og síðan fer það
eftir viðbrögðum salarins hvernig
sýningin þróast.“
Hvers vegna ertu að breyta um stíl?
„Eg hef velt þessu fyrir mér nokk-
uð lengi - en það má segja að þessi
hugmynd hafi orðið að veruleika á
Akureyri síðastliðinn vetur.“
Nú?
„Þeir sem voru með Sjallann
hringdu í mig og_ vildu setja upp
„show“ með mér. Ég sagði þeim frá
þessari hugmynd minni og að ég
væri þegar byrjaður að semja og
með Spike Jones- atriði - og slógu
auðvitað í gegn. Og upphófust sím-
hringingar þar sem óskað var eftir
því að þeir bræður kæmu fram. „Við
neituðum og neituðum lengi vel,“
segir Laddi, „en svo sáum við að
þetta var ekki hægt. Við áttuðum
okkur á því að það var hægt að
hafa peninga út úr þessu. Þetta var
raunveraleg vinna." Og þarmeð hófst
að hlæja. Það var ekki með það á
hreinu hvort maður væri að ganga
of langt. Núna má gera grín að
manninum á næsta borði og allir
skemmta'sér vel, líka sá sem er fórn-
arlambið."
Skemmtir hann sér ekki best?
„Oft á tíðum - nú orðið. En við
reyndum þetta einu sinni hér áður
fyrr - í Þórskabaretti. Þetta var einn