Morgunblaðið - 06.09.1995, Blaðsíða 8

MIOVIKUDAGUR 6. SEPTEMBER 1995
SÉRBLAÐ UM SJÁVARÚTVEG
Óryggis- og upplýsingakerfi
lögleitt í íslenska flotanum
Navtex-kerfið sendir
út upplýsingar um
veður og ýmis öryggismál
LÖG UM fjarskiptabún-
að og fjarskipti íslenskra
skipa voru sett í fyrra. í
þeim felst m.a. að öll
fiskiskip lengri en 24
metrar skuli búin svo-
kölluðum Navtex-
öryggisviðtækjum. Einnig þau fiskiskip undir 24 metrum að lengd sem sækja
út fyrir 40 sjómílur og allt að 100 sjómílum frá landi. Samkvæmt upplýsing-
um frá Loftskeytastöðinni í Reykjavík er hér ekki beint um neyðarþjónustu
að ræða, heldur tilkynningar um neyðarkall á öðrum tíðnum og upplýsingar
varðandi leit og björgun, siglinga- og veðuraðvaranir, auk þess sem þar
koma fram veðurspár. Eins og er eru þessar tilkynningar á ensku en heimild
er fyrir því að senda þær út á annarri tungu. Ef sent er út á þjóðtungu verður
að senda út á annarri tíðni en nú er gert og er það í undirbúningi sam-
kvæmt upplýsingum frá Loftskeytastöðinni í Reykjavík.
Þann l.febrúar 1992 var gangsett
nýtt hnattrænt neyðar- og öryggisfjar-
skiptakerfi (GMDSS) fyrir sjófarendur
að frumkvæði Alþjóða Siglingamála-
stofnunarinnar. Kerfið mun verða í
þróun til l.febrúar 1999, en þá verður
það lögleitt að fullu. Á þessu þróunar-
tímabili er ýmis tækjabúnaður, sem
skilyrtur er fyrir kerfið tekinn í notkun
samkvæmt fyrirfram ákveðnum tíma-
setningum.
Meðal annars er svokallað Navtex-
varðviðtæki, en það var lögleitt á al-
þjóðavísu í öllum farþegaskipum og
kaupskipum yfir 300 brúttótonnum frá
I. ágúst 1993. Reglur um fjarskipti
og fjarskiptabúnað íslenskra skipa frá
II. maí 1994 kveða á um að öll far-
þega- og flutningaskip skuli búin Nav-
tex varðviðtæki frá gildistöku reglu-
gerðarinnar og fiskiskip lengri en 24
metrar eigi síðar en 1. ágúst 1995.
Reykjavíkurradíó með stærsta
þjónustusvæðlð
Alþjóðlega Navtex-þjónustan dreif-
ir tilkynningum frá strandstöðvum á
sömu tíðni og hefur þeim verið úthlut-
að ákveðnum útsendingartímum til
að forðast truflanir frá hver annarri.
Keðja strandstöðva um allan þeim
sendir út Navtex-tilkynningar og er
Loftskeytastöðin í Reykjvík ein af
þeim og þjónustusvæði hennar með
þeim stærstu í þessu kerfi. Gert er
ráð fyrir að útbreiðslusvæði hverrar
stöðvar sé um 250-400 sjómílur út frá
sendistað.
Almenn örygglsþjónusta
Navtex er í raun kerfi til radíó-fjar-
ritasendinga á öryggistilkynningum
til allra skipa frá ákveðnum strand-
stöðvum. Viðtaka tilkynninganna er
sjálfvirk og prentast út á strimli á
blaðskrifara sem innbyggður er í við-
tækið. Viðtækið er lítið og nett og
verður að teljast ódýrt miðað við
ýmsan annan tækjabúnan um borð í
skipum. Algengt verð er í kringum
70-80 þúsund krónur.
Meðal þeirra tilkynninga sem Nav-
tex-kerfið sendir út eru tilkynningar
um siglingahættur, storm- og ísvið-
varanir, tilkynningar um neyðar- og
hjálparköll, veðurspár og veðurlýsing-
ar og tilkynningar varðandi hafnsögu-
þjónustu. Þá sendir kerfið einnig út
tilkynningar um óreglu eða bilanir á
radíóleiðsögumerkj asendingum.
Tilkynningará íslensku
innan skamms
Eins og sakir standa eru tilkynning-
ar einungis sendar út á ensku. Sá
möguleiki er þó fyrir hendi að senda
út á þjóðtungu hvers lands en vegna
þrengsla á hinni alþjóðlegu tíðni verða
innlendar tillkynningar að fara fram
á annarri tíðni. Samkvæmt upplýsing-
um frá Loftskeytastöðinni í Reykjavík
styttist í að sent verði út á íslensku.
Mun þá lögboðin Navtex-notkun auka
mjög á öryggi og veita nauðsynlegar
upplýsingar sem hingað til hefur oft
þurft að nálgast með ærinni fyrirhöfn.
Má þar nefna tilkynningar frá Ha-
frannsóknarstofnun um lokun veiði-
svæða, reglugerðir frá sjávarútvegs-
ráðuneyti, vöntunarlista Tilkynninga-
skyldunnar o.s.frv.
Fleygja miklu af sfld í hafið
TALSMENN danskra sjómannasam-
taka eru æfír vegna þess að síldarsjó-
menn fleygja mikið af síld í hafið í
Skageraksundinu við strendur Dan-
merkur. Þetta kemur fram í norska
sjávarútvegsblaðinu Fiskaren.
Formaður sjómannafélagsins í Hirst-
hals, Mogens Larsen, sendir í Fiskaren
neyðaróp til sildarsjómanna og hvetur
þá til að fleygja ekki síld í hafið undir
100 faðma dýpi við strendur Danmerk-
ur. í greininni kemur einnig fram að
þetta sé ekki í fyrsta skipti sem grípa
verði til slíkra neyðarópsaðgerða.
Hér er um að ræða svokallaða „matj-
es“síld en hún er afar verðmæt og fá
sjómennirnir um 50-60 krónur fyrir
kílóið. Aðeins má koma með takmarkað
magn af matjessíld að landi í Dan-
mörku á hveiju ári vegna markaðsað-
stæðna. Hafa bátarnir því gripið til
þess ráðs að henda umtalsverðu magni
í hafið til að geta komið í land með
leyfilegt magn.
Þúsundir kílóa af úldlr.nl síld
Mogens segir í greininni margar
kvartanir hafa borist frá humarbátum
og ferskfísktogurum á landgrunninu
og séu þeir að fá þúsundir kílóa af
dauðri síld í veiðarfæri sín. Segir hann
þessa úldnu síld skemma aflann sem
bátarnir fá. Hann segist vel skilja að
sjómennirnir þurfí að grípa til þessara
ráða vegna kvóta- og markaðssjónarm-
iða en hinsvegar verði allir sjómenn
að taka tillit til hvers annars. Hann
segist sannfærður um að þetta neyð-
aróp mæti skilningi hjá síldarsjómönn-
um og þeir hendi ekki meiri síld í haf-
ið undir 100 faðma dýpi.
FÓLK
Til starfa í
Mósambik
• JÓHANN Þorsteinsson líf-
fræðingur fer til starfa á veg-
um Þróunarsamvinnustofn-
unar í Mósambik í lok október
eða byijun nóvember. Verkefni
hans er að færa gæðamál og
eftirlit við veiðar og vinnslu
Mósambikmanna í betra horf
með því að koma upp kennslu,
þjálfun og nauðsynlegri að-
stöðu til mats og eftirlits.
Markmiðið er að auka magn
neysluhæfs físks innan SADC-
ríkjanna og einnig gæði og
magn fiskafurða til útflutnings
en Jóhann segir að töluverður
hluti afla skemmist. Hann
verður með aðsetur í Maputo,
höfuðborg Mósambik, en hann
segir að gert sé ráð fyrir að
önnur strandriki í SADC-
bandalaginu komi inn í verk-
efnið síðar meir.
Jóhann er 47 ára gamall.
Hann lauk
prófí í líffræði
frá Háskóla
íslands árið
1973 og
stundaði síð-
an framhalds-
nám í lífefna-
og gerlafræði
í Lundúnum.
Að námi loknu vann hjá hjá
Rannsóknastofnun fiskiðn-
aðarins, fyrst í Reykjavík frá
1974 og síðan sem útibússtjóri
í Vestmannaeyjum 1978-87.
Hann var fímm ár hjá Sjávar-
afurðadeild Sambandsins,
meðal annars við gæðaeftirlit.
Jóhann hefur unnið hjá Söl-
umiðstöð hraðfrystihúsanna
frá 1992, fyrst við tækni- og
gæðamál í eftirlitsdeild og
skoðunarstofu, síðan tvö ár
sem deildarstjóri skelfiskdeild-
ar og nú síðast við tæknimál.
Jóhann er kvæntur Kolbrúnu
Guðmundsdóttur og á þijú
börn.
Hann segir að verkefnið í
Mósambik sé spennandi. „Ég
held að það sé hægt að gera
góða hluti þama, ef heima-
menn hafa áhuga eins og mér
virðist þeir hafa.“
Jóhann
Þoisteinsson
Fitzpatrick hættir hjá FAO
• JOHN Fitzpatrick, deildar-
stjóri físktæknideildar FAO í
Róm, matvæla- og landbúnað-
arstofnunar Sameinuðu þjóð-
anna, lætur nú af því starfi
fyrir aldurs sakir eftir tæplega
aldarfjórðungs starf. Fitzp-
atrick er mörgum íslendingum
að góðu kunnur, en margir
þeirra hafa unnið undir hans
stjórn og með honum að sjáv-
arútvegsmálum innan FAO
undanfarin ár. John segir í
samtali við Verið að ánægjulegt
hafi verið að starfa með Islend-
ingum að þessum málum. „Þeir
eru afar hæfir
til starfa við
uppbyggingu
sjávarútvegs
og margir
þeirra hafa
orðið góðir
vinir mínir.
Mig langar til Jol>"
að koam á Fitzpatrick
framfæri þökkum til þeirra fyr-
ir ánægjulegt samstarf, en um
leið þykir mér leitt að enginn
íslendingur skuli nú starfa á
þessum vevttvangi,“ segir John
Fitzpatrick.
Jóhann Sigurjóns í forsæti
ráðstefnu um sjávarspendýr
• JÓHANN Sigurjónsson,
aðstoðarforstjóri Hafrann-
sóknastofnunar, er annar
tveggja forseta ráðstefnu um
þátt sjávarspendýra í vistkerfí
sjávarins, sem nú er haldin í
Nova Scotia í Kanada. Það
er alþjóða hafrannsóknaráð-
ið og Fiskveiðinefnd Norð-
vestur-Atlantshafsins, sem
bjóða til ráðstefnunnar og er
G. B. Stanson frá sjávarút-
vegsráðuneyti Kanada hinn
forseti ráðstefnunnar. Þáttak-
endur eru flestir frá ríkjum við
Norður-Atlantshafið,
Kanada, íslandi og Noregi
auk.fjölmargra annarra þjóða.
50 erindi og veggspjöld verða
kynnt á ráðstefnunni og er þar
fjallað um beinar athuganir á
fæðuvali sjávarspendýra,
reiknilíkön um áhrif umhverf-
isþátta á vöxt
og viðgang
þessara dýra
og áhrif sjáv-
arspendýra
og fiskveiða á
fiskistofnana,
bæði bein og
óbein. Auk
Jóhanns taka
þátt í ráðstefnunni þeir
Erlingur Hauksson, Gísli
Víkingsson og Gunnar Stef-
ánsson frá Hafrannsókna-
stofnun þátt í ráðstefnunni og
flytja erindi byggð á eigin
rannsóknum og annarra vís-
indamanna stofnunarinnar.
Meðal íslenzku erindanna má
nefna fæðuval og hegðun lan-
greyðar, fæðuval hnísu og
heildarafrán hvala á íslands-
miðum.
Jóhann
Sigurjónsson
Skotuselskmnar
í satay-rjóma
Skötuselurinn er ekki fallegur á að líta en allir vita að
kvikindið er lierramannsmatur. Guðmundur Sigurðsson
LTilal VII IMItÍI matreiðslumaður á veitingastaðnum
L<iViráii’ili Lilli.1 Madonnu við Rauðarárstíg segir að
bestu bitar skötuselsins séu kinnarnar og kynnir okkur
hér yúffengauppskríft. Guðmundur þekkir skötuselinn
vel, enda hefur hann verið kokkur til sjós.
700-800 gr skötuselskinnar
4 dl ijómi
1 dós sataya-sósa (207 gr
hnetusósa, fæst í Nótatúni)
heilhveiti
salt og pipar
ferskt salat
Skötuselskinnunum er velt upp úr heilhveiti og þær
steiktar á pönnu og kryddaðar. Þegar fiskurinn er u.þ.b.
fullsteiktur eru hann tekinn af pönnunni og rjómanum
hellt á pönnuna og u.þ.b. helmingi af satay-sósunni.
Þegar suðan er komin upp er fiskurinn aftur látinn á
pönnuna og soðinn í sósunni í u.þ.b. 1 mín. Með þessu
eru horin hrísgijón og ferskt salat.