Morgunblaðið - 09.09.1995, Blaðsíða 1
72 SIÐUR LESBOK/C/D
204. TBL. 83. ÁRG. LAUGARDAGUR 9. SEPTEMBER1995 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
Reuter
FRANSKIR lögreglumenn kanna innihald tösku ferða-
manns í lestastöðinni Gare de L’Est í París.
Hermenn á
götum Parísar
París. Reuter.
FRANSKIR hermenn, vopnaðir
rifflum, stóðu vörð undir Eiffel-
turninum, við Sigurbogann og
þyrluflugvöllinn í Issy-les-Mou-
linaux í París í gær. Þetta er lið-
ur í neyðaráætlun um viðamikla
öryggisgæslu hersins vegna
sprengjutilræðanna í París og
Lyon síðustu vikur.
Jean-Louis Debre innanríkis-
ráðherra sagði að í áætluninni
væri gert ráð fyrir 1.800 her-
mönnum og þeir yrðu aðallega
sendir til staða við landamærin,
lestastöðva og flugvalla.
Öryggisráðstafanir við skóla
Ottast er að hryðjuverkamenn-
irnir láti næst til skarar skríða í
skólum landsins og stjórnin setti
því algjört bann við því að leggja
bifreiðum við innganga skóla.
Ennfremur hefur verið mælst til
þess að nemendur fari ekki allir
í einu úr skólunum til að koma
í veg fyrir örtröð við dyrnar.
Bráðabirgðasamkomulag um framtíð Bosníu
Lýst sem mikil-
vægum áfanga
Genf, Washington, Sarajevo, Pale. Reuter.
UTANRÍKISRÁÐHERRAR Bosn-
íu, Króatíu og Júgóslavíu (Serbíu
og Svartfjallalands) samþykktu
nokkur grundvallaratriði um hvern-
ig koma ætti á friði í Bosníu á tíma-
mótafundi í Genf í gær. Bill Clint-
on, forseti Bandaríkjanna, kvaðst
líta á samkomulagið sem mikilvægt
„fyrsta skref í átt að friði“ þótt
mörg deilumál væru enn óleyst.
Samkomulagið, sem er munnlegt
og óundirritað, náðist eftir að frið-
arviðræður ríkjanna höfðu legið niðri
í rúmt ár. Talsmaður Atlantshafs-
bandalagsins sagði að loftárásunum
á víghreiður Bosníu-Serba yrði hald-
ið áfram þrátt fyrir samkomulagið.
Bandaríski sáttasemjarinn Rich-
ard Holbrooke, sem stjórnaði fund-
inum, fagnaði samkomulaginu sem
„mikilvægum áfanga“ í tilraunum
til að koma á friði í Bosníu. í sam-
komulaginu felst að Bosnía verður
eitt sjálfstætt ríki með óbreytt landa-
mæri. Rikið skiptist í tvo hluta -
sambandslýðveldi múslima og Kró-
ata og serbneskt lýðveldi. Gert er
ráð fyrir því að Serbar fái 49%
landsins og múslimar og Króatar
afganginn, en hlutföllunum má
breyta ef um það næst „gagnkvæmt
samkomulag".
Báðir hlutar ríkisins öðlast rétt
til að koma á „sérstökum tengslum"
við nágrannaríki, þ.e. Króatíu og
Serbíu, svo fremi sem staðið verður
við ákvæðið um óbreytt landamæri
Bosníu.
í samkomulaginu felst ennfrem-
ur loforð um að efna til lýðræðis-
legra kosninga undir eftirliti alþjóð-
legrar nefndar í báðum hlutum
Bosníu og að virða mannréttindi.
Kveðið er á um ferðafrelsi milli hlut-
anna og að flóttafólk geti annað-
hvort snúið aftur til fyrri heim-
kynna sinna eða fengið skaðabætur.
Holbrooke sagði orðalagið þannig
að samkomulagið jafngilti því í raun
að Serbía og Króatía viðurkenndu
sjálfstæði Bosníu. Stjórnvöld í
Belgrad og Zagreb eiga þó enn eft-
ir að viðurkenna ríkið formlega.
Mörg deilumál óleyst
Holbrooke sagði að því færi fjarri
að hörmungarnar á Balkanskaga
væru á enda, því mikilvæg deilumál
væru enn óleyst.
Fréttaskýrendur sögðu að erfitt
yrði að ná samkomulagi um hvernig
skipta ætti landsvæðunum í Bosníu.
Þeir bentu ennfremur á að enn væri
ósamið um framtíð Austur-Slavoníu,
héraðs sem tilheyrði Króatíu en hef-
ur verið á valdi Serba frá árinu
1991. Stjórnarerindrekar sögðu þá
deilu mikilvæga, þar sem samkomu-
lag um framtíð héraðsins hefði greitt
fyrir formlegri og gagnkvæmri
viðurkenningu ríkja gömlu Júgó-
slavíu.
Allir fagna sigri
Fulltrúar landanna þriggja lýstu
allir yfir sigri. Muhamed Sacirbey,
utanríkisráðherra Bosníu, sagði
samkomulagið tryggja að Serbar
gætu ekki látið drauminn um „Stór-
Serbíu“ rætast.
Radovan Karadzic, leiðtogi Bosn-
íu-Serba, sagði að samkomulagið
gæti greitt fyrir friði og að umheim-
urinn hefði nú viðurkennt lögmæti
stjórnar Bosniu-Serba. „Margir
fréttaskýrendur neyddust til að
nefna „serbneska lýðveldið" í dag.“
Reuter
Ráðstefnulok í
rigningunni
Viðvörun um
stríð virt
aðvettugi
Borís Jeltsín segir stækkun NATO
geta leitt til ófriðar í allri Evrópu
Bonn, Kíev. Reuter.
Seðlabanki Japans
Forvextir
lækka um
helming
Tókýó. Rcuter.
SEÐLABANKI Japans lækkaði
forvexti sína um helming í gær,
niður í 0,5%, sem eru lægstu vextir
í sögu bankans.
Vaxtalækkunin varð til þess að
gengi Bandaríkjadollars fór um
tíma yfir 100 jen í fyrsta sinn frá
því í janúar. Ennfremur hækkuðu
hlutabréf um tæp 4% í kauphöllinni
í Tókýó.
Japanski seðlabankinn lækkaði
forvextina síðast í apríl og þá niður
í 1%. „Seðlabankinn gerir ráð fyrir
að þessi ákvörðun leiði til frekari
vaxtalækkana í öllu bankakerfinu
og stuðli þannig að efnahagsbata
með stöðugu verðlagi," sagði í yfir-
lýsingu frá bankanum.
Lífi blásið í efnahaginn
Masayoshi Takemura fjármála-
ráðherra sagði að vaxtalækkunin
ætti að blása lífi í efnahaginn eft-
ir nánast engan hagvöxt í tæp
fjögur ár. Hagfræðingar í Tókýó
voru á sama máli og sögðu að
ákvörðunin ætti einnig að bæta
stöðu einkabankanna, sem hafa
átt undir högg að sækja síðustu
misseri vegna afskrifaðra lána eft-
ir verðhrun á eignum í byrjun ára-
tugarins.
FÉL AGAR í hópi kínverskra
kvendrumbuslagara, skýla sér
fyrir rigningunni í Huariou í
Kína í gær. Konurnar komu fram
á lokahátíð óopinberu kvenna-
ráðstefnunnar sem haldin var á
Kuumba-leikvanginum. Um
30.000 konur sóttu ráðstefnuna
og lýstu skipuleggjendur hennar
því yfir að hún hefði heppnast
vel. Einn skipuleggjenda, Sup-
atra Masdit frá Tælandi, sá þó
ástæðu til að hnýta í kínversk
yfirvöld fyrir ofsóknir á hendur
sumum þátttakenda og strangt
eftirlit með þeim.
■ Deiltumályktun/19
VOLKER Rúhe, varnarmálaráð-
herra Þýskalands, mótmælti i gær
viðvörun Borís Jeltsíns, forseta
Rússlands, þess efnis að fyrirhuguð
stækkun Atlantshafsbandalagsins
(NATO) til austurs gæti kveikt
„ófriðareld" um alla Evrópu. Nokkur
fyrrverandi kommúnistaríki í Aust-
ur-Evrópu sögðust ætla að virða við-
vörun Jeltsíns að vettugi og stefna
áfram að inngöngu í Atlantshafs-
bandalagið.
Jeltsín lét þessi orð falla á blaða-
mannafundi í Moskvu og herti enn-
fremur á gagnrýni sinni á loftárásir
NATO á víghieiður Serba i Bosníu.
Hann sagði árásirnar „fyrsta merkið
um það, sem gæti gerst þegar NATO
væri komið upp að landamærum
Rússneska sambandslýðveldisins“.
Rúhe sagði að uminæli Jeltsíns
mætti ef til vill skýra sem tilraun
forsetans til að bæta eigin stöðu
heima fyrir, vegna gagnrýni þjóðern-
issinna á störf hans. „Þetta ófriðar-
tal er ekki nauðsynlegt," sagði Rúhe.
„Við í NATO og Evrópu einbeitum
okkur að samvinnu en ekki hótun-
um.“
„Hræðist ekki Rússa“
Tékkar og Pólverjar, sem vilja
aðild að NATO sem fyrst, tóku við-
vörun Jeltsíns fálega. Lech Walesa,
forseti Póllands, kvaðst ekki hræð-
ast Rússa og viðvörun Jeltsíns
breytti engu.
Hörðust voru viðbrögðin í Litháen,
Eistlandi og Lettlandi. Alibinas Jan-
uska, aðstoðarutanríkisráðherra Lit-
háens, sagði yfirlýsingu Jeltsíns
styrkja Litháa í þeirri trú að aðild
þeirra að NATO væri nauðsynleg.
Ummæli Jeltsíns komu embætt-
ismönnum í höfuðstöðvum NATO í
Brussel á óvart. „Yfirlýsing Jeltsíns
um að stækkun NATO geti leitt til
ófriðar er forvitnileg vegna þess að
bandalagið telur að hún stuðli að
auknum stöðugleika og friði í Evr-
ópu,“ sagði einn embættismann-
anna.
■ Segir stækkun NATO/20