Morgunblaðið - 13.09.1995, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ
MIÐVIKUDAGUR13. SEPTEMBER1995 B 3
FRÉTTIR
Regin Grímsson hefur
trilluútgerð í Trinidad
MÓTUN Canada Limited,
fyrirtæki Regins Gríms-
sonar sem starfrækt er í
Nova Scotia í Kanada,
hyggur nú á smábátaút-
gerð í Trinidad. Regin hóf að smíða Gáskabáta í Kanada í fyrra og
segir hann mikinn áhuga vera fyrir bátunum í Nova Scotia þó að sala
hafi farið hægt af stað.
Mótun gerir út þrjá
Gáska í Karíbahafinu
Trinidad er í Karíbahafinu og
segir Regin að þar séu gósenað-
stæður fyrir smábátaútgerð. Áætl-
að er að helga veiðar um næstu
áramót. „Möguleikarnir eru mjög
miklir, nægur fiskur, einkum
„snapper“ og gott verð fyrir afl-
ann.“
„Við byrjum með þijá Gáska
1000 sem ég á og verða gerðir út
í samstarfi við þarlenda aðila sem
sjá um verkun og að útvega að-
stöðu í landi og fjármagn er þegar
tryggt í þessu verkefni. Það er mjög
mikill áhugi fyrir þessu í Trinidad
og þeir geta varla beðið eftir því
að fá bátana afhenta," segir Regin.
Vantar meðeiganda
og skipstjóra
„Ég er að svipast um eftir með-
eiganda og framkvæmdastjóra í
þessari útgerð sem gæti þá lagt
fram eitthvert fjármagn og annast
daglegan rekstur fyrirtækisins. Ég
vil selja hlut í þessu því að ég ér
fyrst og fremst bátasmiður en ekki
útgerðarmaður. Þá vantar mig líka
nokkra skipstjóra á þessa báta sem
munu væntanlega fara í þriggja
mánaða úthald og síðan frí um tíma.
Reynsla með beitingatrekt og tölvu-
vindur væri æskileg."
Mikill áhugi á Gáskum
Regin segir að sala á Gáskum í
Nova Scotia hafi farið hægt af stað.
Nú sé hinsvegar að verða breyting
á og hann verði var við gríðarlegan
áhuga. „Fiskimenn hér eru ofboðs-
lega lengi að taka við sér. Það þarf
að margsanna fyrir þeim að hér sé
um hagræðingu að ræða því öllum
breytingum er tekið með miklum
fyrirvara."
Fiskimenn í Nova Scotia hafa að
sögn Regins mikinn áhuga á hrað-
fiskibátum þar sem spara má elds-
neyti. Margir eigi orðið gamla báta
sem séu orðnir erfiðir í viðhalds-
rekstri.
Einna fyrstur til að kaupa Gáska-
bát í Kanada var maður að nafni
Kevin Bagnel. Regin segir hann
vera sérlega opinn fyrir nýjungum
og hann væri mjög hrifinn af bátn-
um og sannfærður um að framtíð
fiskveiða við Nova Scotia lægi í slík-
um bátum.
„Hann minnkaði olíueyðslu um
helming en það var eitthvað sem
menn hér áttu erfitt með að trúa.
Allir héldu að þegar hraðinn ykist
myndi olíueyðslan aukast einnig.
Hann hefur þar að auki stytt sigl-
ingartíma um tvær klukkustundir.
Hann er eiginlega orðinn heims-
frægur maður hér í Nova Scotia
eftir að hann keypti Gáskann enda
er hann geysilega duglegúr að sýna
bátinn og hefur sjálfur sýnt hann
um 500 fiskimönnum og komið mér
í samband við hugsanlega kaupend-
ur. Þar að auki tók hann þátt í
keppni um daginn fyrir sérútbúna
fiskibáta. Þar voru bátar með
breyttar vélar og sérstakt eldsneyti
en minn maður vann þessa keppni
og hyggur nú á þátttöku í keppni
fyrir sportbáta,“ segir Regin.
Ýmislegt á prjónunum
Regin er nú tilbúinn með teikn-
ingar af 42 feta Gáska. Regin seg-
ir stóra bátinn hugsaðan fyrir fiski-
menn í Nova Scotia og verði vænt-
anlega heppilegur fyrir túnfiskveið-
ar þar en þar er veitt mikið af tún-
fiski.
Regin var á dögunum staddur í
Belize þar sem hann var að sögn
að kynna og selja selja sínar hug-
myndir. Hann segir þær passa mjög
vel og þau mál litu vel út. Belize
væri hinsvegar mjög fátækt land
og ekki væri enn á hreinu hvernig
þetta verkefni yrði ijármagnað. Þar
að auki hyggst Regin reyna að
markaðsetja bátana í Rússlandi.
Arang*ur SÞ-ráðstefnu
ræðst á Reykjaneshrygg
UM eða eft-
Fundur framundan í NEAFC
um stjórn á karfaveiðinni
ir næstu
mánaðamót
mun starfs-
hópur á veg-
um Norðaustur-Atlantshafsfiskveiðinefndarinnar, NEAFC, koma saman til
að meta framtíðarstjórn á karfaveiðunum á Reykjaneshrygg með tilliti til
samþykkta Úthafsveiðiráðstefnu Sameinuðu þjóðanna. Hugsanlega verður
um að ræða tímamótafund en margir telja, að það geti ráðist á karfamiðun-
um suðvestur af íslandi hvaða áhrif SÞ-ráðstefnan hefur um allan heim.
Kemur þetta fram í norska sjávarútvegsblaðinu Fiskeribladet.
Færeyingar
drepa mikið
af fýlnum
• ÓVENJUMIKIÐ hefur
verið af fýl við Færeyjar
nú i haust. Færeyingar
stunda fýlaveiðar á sjó, en
hér er fýllinn venjulega tek-
inn á landi. Þegar unginn
fer úr björgunum á haustin
er hann illa fleygur og afar
feitur. Lendi hann á landi,
nær hann sér ekki á flug
aftur og verður bægslast á
leiði til sjávar, en oft verður
honum eittlivað að aldurtila
á leiðinni. Færeyingar taka
ungann á sjó og ýmist salta
hann eða borða ferskan.
Mikil veiði hefur verið að
undanförnu og sá sem mest
hafði upp úr krafsinu kom'
með 650 fugla að landi eftir
daginn. Hins vegar er al-
gengt að menn hafi verið
að taka 200 til 300 fugla
daglega. Færeyska FF-
Blaðið, blað verka- og veiði-
manna telur að þarna sé
um met að ræða, ekki sé
vitað til þess að menn hafi
áður náð meira en 500 fugl-
um á einum degL
NEAFC hefur stefnt að því í
mörg ár að koma á heildarstjórn á
karfaveiðinni í Irmingerhafi eins og
þetta hafsvæði er kallað erlendis og
fyrir hálfu öðru ári var starfshópi
falið að safna saman allri fyrirliggj-
andi vitneskju um þennan karfastofn
og gera tillögur um veiðistjórn.
Heildarkvóti og svæðaskipting
Starfshópurinn lagði fram skýrslu
á NEAFC-fundinum í nóvember í
fyrra og þá var ákveðið að bíða með
ákveðnar tillögur um veiðistjórn þar
til botn fengist í Úthafsveiðiráð-
stefnuna. Nú hafa þær hins vegar
verið lagðar fram og felast í því í
fyrsta lagi, að settur verður einn
heildarkvóti fyiir karfann. í öðru
lagi verður kvótanum skipt út frá
því hve lengi stofninn heldur sig á
ákveðnum svæðum og loks má
nefna, að þeim hluta karfastofnsins,
sem heldur sig á alþjóðlegu haf-
svæði, verður skipt með tilliti til
nokkurra atriða, sem eru ekki nánar
tilgreind að öðru leyti en því, að
veiðireynsla er metin.
Það er í þessum síðasta punkti,
sem samþykktir SÞ-ráðstefnunnar
koma til skjalanna. í þeim er kveðið
á um ákveðnar matsreglur, sem
NAFO, Norðvestur-Atlantshafsfisk-
veiðinefndin, hefur raunar beitt
gagnvart grálúðunni.
1 þessum reglum er tekið tillit til
veiðireynslu og þátttöku í veiðistjórn
og rannsóknum en auk þess fá næstu
strandríki sérstök réttindi og einkum
ef þau eru mjög háð fiskveiðum.
Mikið skortir á næga vitneskju
um karfastofninn en kvótaskipting
út frá svæðum fæli í sér, að Græn-
lendingar fengju 30% í sinn hlut,
alþjóðlegt hafsvæði 60% og íslend-
ingar 10%. Raunar bendir sumt til,
að karfinn haldi sig minna innan
íslenskrar lögsögu en íslendingar
halda fram.
Rússar meö mesta reynslu
Veiðireynslan er metin þannig, að
40% fara til ríkja, sem hafa stundað
veiðar í 10 ár, 40% til þeirra, sem
hafa stundað þær í þijú ár, og 20%
til þeirra, sem hafa stundað þær
skemur. Samkvæmt þessu standa
Rússar langbest að vígi en Norð-
menn og Islendingar komu fyrst inn
í veiðina um 1990 og líklega verður
réttur þeirra sem strandríkis metinn
jafn.
íslendingar munu aftur á móti
njóta sérákvæðisins um ríki, sem eru
mjög háð fiskveiðum, en þeir hafa
einnig reynt að beita því gagnvart
veiðunum í Smugunni. Ekki er ljóst
hvernig hugsanleg skipting verður
að lokum en trúlega munu Græn-
lendingar og Islendingar einnig fá
kvóta á alþjóðlegu hafsvæði, sem
mun þá bætast við svæðisbundinn
kvóta þeirra. Til að byija með verða
Norðmenn, Rússar, Evrópusam-
bandsríkin og aðrir að láta sér nægja
kvóta á alþjóðlega hafsvæðinu.
Lítill kvóti í Smugunnl
Verði farið eftir þessu líkani mun
það eðlilega hafa mjög ólík áhrif á
einu hafsvæði til annars. Sem dæmi
má nefna Smuguna en þorskurinn
þar heldur sig aðallega innan norskr-
ar og rússneskrar lögsögu. Smuguk-
vótinn yrði þvi ekki nema 2-3% af
heildarkvótanum eða samtals 15-
20.000 tonn.
Iivað Síldarsmuguna varðar/ er
málið miklu flóknara því að síldar-
stofninn teygir sig alít frá Novaja
Zemlja og langt inn í íslenska og
færeyska lögsögu.
Morgunblaðið/Kristján Egilsson
KAFAÐ eftir loðnunni.
TVEIR langvíuungar eru nú í
fórstri í Fiska- og náttúrugripa-
safninu Vestmannaeyja. þar
hefur gefist afar óveiýulegt
tækifæri til að mynda fuglana
þegar þeir kafa eftir æti, en
það hefur ekki tekist áður, svo
vitað sé. Um miðjan júlí var
komið með tvo langvíuunga í
safnið. Ungamir hafa orðið við-
skila við foreldrana eða fallið
af hreiðurstæði úr bjarginu og
voru því ósjálfbjarga og auð-
veld bráð fyrir máfa eða skúm
hinn fræga ungabana.
Þegar ungi iangviunnar er
þriggja vikna gamall um
250-300 g þungur dúnhnoðri,
verður hann að áeggjan for-
eldranna að kasta sér fram af
hreiðursyllunni í bjarginu til
sjávar, en fyrir neðan bergið á
sjónum synda foreldrarnir og
hvetja hann til dáða og taka
fagnandi á móti hnoðranum
þegar hann svífur niður tugi
metra niður á hafflötinn. Undir
leiðsögn karlfuglsins lærir ung-
inn á 5-6 vikum að veiða smá
síli og verða sjálfbjarga.
Klaufalegir fyrst i staö
Þegar komið var með ungana
í safnið voru þeir um 250 g
hvor um sig. Þeir hafa verið
fóðraðir með loðnu fimm sinn-
um á dag og hafa mjög góða
matarlyst og láta óspart í sér
heyra þegar þeir eru svangir.
Fljótlega voru þeir látnir í eítt
af fiskabúrum í safninu til að
kenna þeim að kafa eftir æti,
tók það um tvær vikur. Fyrst I
stað voru ungarnir hálf klaufa-
legir við þá list að kafa.
Um mánaðamótin ágúst-
september voru þeir orðnir
mjög fimir að kafa og sækja
æti niður undir botn í búrinu,
geta jafnvel sporðrennt heilli
loðnu neðansjávar, þó þeir kjósi
helst að renna niður ætinu á
yfirborðinu. Þeir hafa stækkað
og þroskast mikið þann tíma
sem þeir hafa verið hér í safn-
inu og eru í dag um 650 g að
þyngd hvor, og éta um 150-200
g af loðnu hvor, daglega. (Full-
orðin langvía er um 950-100 g
að þyngd og étur um 300 g af
fiski á dag.)
hllöur á 180 metra dýpi
Þekking okkar á lifnaðar-
háttum langvf unnar og annarra
skyldra sjófugla hér við land,
þann tíma sem þeir halda sig á
hafi úti, hefur til skamms tíma
verið af skornum skammti. Því
hefur það verið lærdómsríkt
að fylgjast með atferli langvíu-
unganna tveggja, sem gist hafa
í safninu.
Samkvæmt nýjum skoskum
rannsóknum, þar sem fest voru
á nokkrar langvíur senditæki
kom í Ijós, að þær geta verið í
allt að 2 mínútur í kafi og farið
niður í 180 metra dýpi.
Aldrei hefur tekist að mynda
langvíu í náttúrulegu umhverfi
að kafa eftir æti. Eru því þess-
ar myndir af langvíuungunum
sem teknar voru í einu búri
fiskasafnsins i Vestmannaeyj-
um sjaldgæfar.
Áhrif fugla á vistkerfi sjávar
„Við erum að vinna að rann-
sóknum sem eiga að segja til
um þátt fugla í vistkerfínu í
hafinu við Island,“ segir Jón
Sólmundsson, líffræðingur hjá
Hafrannsóknastofnuninni. „Þá
rannsökum við á hvaða svæð-
um þeir éta, hvað hver tegund
étur mikið og af hverju. Niður-
stöður úr rannsókninni munu
væntanlega liggja fyrir næsta
sumar."
VÆNGJATÖK