Morgunblaðið - 14.09.1995, Blaðsíða 30
30 FIMMTUDAGUR 14. SEPTEMBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
+ í“
AÐSEIMDAR GREINAR
Um skattlagningu hjóna
Aths. við grein Áslaugar Magnúsdóttur
Haukur P
Finnsson
í GREIN Áslaugar í
Morgunblaðinu þann 8.
september síðastliðinn
voru kynntar nokkrar
athyglisverðar hug-
myndir um sanngjarn-
ara skattkerfi. í þessari
grein kom fram að ung-
ir sjálfstæðismenn telja
núverandi skattkerfi
draga úr fjárhagslegu
sjálfstæði tekjulægri
*maka, að einstaklingum
sé mismunað eftir hjú-
skaparstöðu, og að taka
verði upp algera sér-
sköttun einstaklinga í
hjónabandi eða óvígðri
sambúð. Við þetta hef
ég nokkrar athugasemdir og tillög-
ur.
Ég tel að ekki beri að beina skatt-
lagningu í algera sérsköttun nema
að tryggt sé að það leiði til þess
frelsis sem ætlast er til. Reyndar er
hjónaband samruni tveggja einstakl-
inga í eina einingu - fjölskylduna.
Tilgangur með hjónabandi er að
standa saman, allar tekjur fjölskyld-
unnar eru því sameiginlegar tekjur,
uurtséð frá því hvor einstaklingurinn
þéni meira. Í raun má því færa rök
fyrir því að það sé ekki neitt sem
heitir tekjulægri maki þar sem báðir
aðilar eiga jafnmikið í tekjum fjöl-
skyldunnar. Fjárhagslegt sjálfstæði
tekjulægri maka verði því ekki við-
fangsefni fyrr en við skilnað en það
er ekki hægt að skattleggja hjón
eins og þau séu að fara að skilja.
Það er svo annað mál að við skilnáð
versnar hagur tekjulægri maka, yfir-
leitt konunnar sem ber hita og þunga
MALASKOLI
af framfærslu og upp-
eldi bamanna. í slíkum
tilfellum þarf að huga
að fjárhagslegu sjálf-
stæðu tekjulægri
maka. Tölur í Banda-
ríkjunum sýna að við
skilnað hækka ráðstöf-
unartekjur , karla að
meðaltali um rúm 40%
á meðan ráðstöfunar-
tekjur kvenna iækka
um rúm 70% að meðal-
tali. Fjárhagslegt sjálf-
stæði tekjulægri maka
við skilnað er vissulega
vandi sem ber að taka
á en ég tel ekki að
lausnin felist í að taka
upp sérsköttun hjóna því vandamálið
er ekki innan hjónabandsins heldur
ef og þegar hjón skilja. Einnig tel
ég hættu á því að ef tekin væri upp
sérsköttun hjóna myndi hagur tekju-
lægri maka versna við skilnað þar
sem fjárhagur hjóna hafi verið að-
greindur í hjónabandinu þar sem það
gæti reynst erfiðara fyrir tekjulægri
maka að fá helming þeirra eigna sem
aflað var til í hjónabandinu. Það
þarf því að velta fyrir sér hugsanleg-
um_ ókostum á slíku kerfi.
Áslaug nefnir einnig í grein sinni
að hjón njóti skattalegs hagræðis
sem aðrir njóti ekki sökum þess að
hjón geta nýtt sér persónuafslátt
hvors annars og hún bendir á að
einstæðir foreldrar geta ekki nýtt
persónuafslátt barna sinna. Þetta er
rétt en það vantar samt hluta af
myndinni. Hjón þar sem annar aðil-
inn vinnur úti borga meira í skatt
en hjón þar sem bæði vinna úti.
Hjónin sem bæði vinna úti fá 2 x
persónuafslátt á meðan hjónin þar
sem annað vinnur úti fá aðeins 1,8
x persónuafslátt þar sem aðeins 80%
persónuafsláttarins eru yfirfæran-
leg. Þarna er verið að mismuna fjöl-
skyldum og beina hjónum inn á
ákveðna braut með skattalöggjöf.
Þetta óréttlæti myndi lagast ef fjöl-
skyldan væri skattlögð sem ein ein-
ing. Ef tekin er upp alger sérsköttun
ætti að tryggja fjölskyldunni rétt til
Núverandi skattkerfi
hvetur til þess, segir
Haukur P. Finnsson,
að hjónin vinni bæði úti
o g eigi ekki börn.
að færa réttindi á milli maka þannig
að hún njóti raunverulegs valfrelsis.
Þannig ætti einnig að vera hægt að
leiðrétta skattalega mismunun á ein-
stæðum foreldrum og fólks með
aldraða eða sjúka í sinni umsjá.
Fyrirvinnan gæti þá nýtt sér per-
sónuafslátt þeirra heimilismanna
sem ekki vinna, hvort sem það eru
börn eða aldraðir foreldrar. Skatt-
lagning fjölskyldunnar ætti því að
geta leiðrétt ójafnvægi í skattlagn-
ingu og auðveldað fólki að njóta
raunverulegs valfrelsis. Núverandi
skattkerfi hvetur til þess að báðir
einstaklingar vinni úti og eigi ekki
börn. Skattlagning barnafjölskyldna
er málefni sem ég hvet unga sjálf-
stæðismenn til að taka inn í umræðu
sína um sanngjarnari skattlagningu.
Höfundur er viðskiptafræðingur.
552 6908
Síðasti
innritunardagur
V/SA
552 6908
HALLDORS
Karatefélag Reykjavíkur
Sundlaugarhúsinu í Laugardal
KARATE - KARATE
Æfið karate hjá elsta karatefélagi iandsins, þar sem kennsla fer fram hjá ábyrgum aðilum
Karate er frábær alhliða íþrótt sem hentar öllum! - Nýir félagar eru ávallt velkomnir.
Innritun er hafin á staðnum eftir kl. 17:00 (einnig í síma 553 5025).
Nýtt æfingatímabil hefst 4.-5. september nk. skv. eftirfarandi æfingatöflu:
Kl. Mánudagur Kl. Þriöjudagur Kl. Miðvikudagur Kl. Fimmtudagur Kl. Föstudagur Kl. Laugardagur
17:15 Ulokkur börn | 17:15 Byrjendur börn 17:15 1. flokkur börn 17:15 Byrjendur börn 18:15 Byrjendur fullorðnir 10:00 Frjálstími
18:15 l.flokkur fullorðnir . 18:00 I 2. flokkur börn 18:15 2. ftokkur fullorðnir 18:00 2. flokkur börn 19:15 Samæf. frh.hópa
20:00 2. flokkur fullorðnir 19:00 i / * Byrjendur fullorönir 19:30 l.flokkur fullorðnir 19:00 Byrjendur fullorönir 20:30 Séræfing 6 kyu og hærra I
Æfingagjöld verða eftirfarandi fyrir þrjá mánuði: Fullorðnir kr. 8.500 og börn kr. 6.800. Innifalið í verði
er karateþjálfun, aðgangur að lyftingaherbergi, sundlaug og pottum. Jafnframt er innifalin í verði
gráðun o.fl. í lok tímabilsins. Komi til landsins erlendir þjálfarar, þá þarf að greiða sérstaklega fyrir
aðgang að námskeiðum þeirra, svo og gráðun á þeirra vegum.
ATH.: Yfirþjálfari félagsins, sensei George Andrews 6. dan, er með sérstakt námskeið
hjá félaginu til 18. sept. nk. og er þá sérstök æfingatafla í gangi út þessa viku.
Lengi lifir í
gömlum glæðum
ÞAÐ VÆRI til leiðinda, ef gaml-
ir kommúnistar næðu að setja
mark sitt á starfsemi Amnesty-
hreyfingarinnar hér á landi. Vís-
bending um að slíkt
kunni að hafa gerst er
ummæli framkvæmda-
stjóra samtakanna í
sjónvarpi á dögunum.
Framkvæmdastjór-
inn var kallaður til að
segja álit sitt á Kín-
aráðstefnunni kostu-
legu og m.a. spurður
álits á ummælum Hil-
ary Clintons, forset-
afrúar Bandaríkjanna,
en þau þóttu harðorð
í garð gestgjafa ráð-
stefnunnar.
Það var greinilegt
að konunni var mikið
niðri fyrir. Hún herpti
saman varimar og
sagði af þunga að forsetafrú
Bandaríkjanna hefði ekkert efni á
að leiðbeina öðrum þjóðum um
mannréttindi, og jafnvel ekki al-
kunnum harðstjórum, því Banda-
ríkin væru ekki barnanna best í
mannréttindamálum heimafyrir.
Síðan bætti hún við með nokk-
urri sjálfumgleði, að öðru máli
gegndi ef t.d. forseti íslands hefði
sent Kínastjórn pillu, því að fram-
ferði okkar í mannréttindamálum
væri til fyrirmyndar.
Ekki er mér kunnugt um hvað
íslendingar hafa sérstaklega lagt
af mörkum í frelsisbaráttu manns-
andands um tíðina, en hitt er ljóst
að í hálfa fjórðu öld hafa Banda-
ríkjamenn verið öðrum þjóðum þar
fyrirmynd. í sögulegu ljósi stendur
það raunar engum nær en einmitt
Bandaríkjamönnum að segja öðr-
um til í mannréttindamálum.
Ailt frá því frelsisskrá
Massachusetts var samþykkt 1641
hafa margar helstu vörðurnar í
frelsisbaráttu mannsandans verið
reistar í Bandaríkjunum, svo sem:
Sjálfstæðisyfirlýsingin og skrif
Jeffersons, bréfaskipti Abigail og
John Adams, réttindaskrá Virgin-
íu-ríkis, skrif Benjamins Franklins,
sjálf stjómarskrá Bandaríkjanna,
skrif Hamiltons, Maddisons og
Jays, ræður George Washingtons
og Andrew Jacksons, rit Paines
og Thoreaus, Gettysborgar-ávarp
Lincolns - svo einungis fátt eitt
sé tínt til frá fyrri tíð.
Á okkar öld ber m.a. að nefna
hin miklu áhrif sem tillögur Wil-
sons höfðu í lok heimsstyijaldar-
innar fyrri, fjórfrelsishugmyndir
Franklin Roosevelts, baráttu Mart-
in Luther Kings, og ekki síst hlut
Bandaríkjanna í stofnun Samein-
Jakob F.
Ásgeirsson
útivistar-
klæðnaður
Skeljungsbúðin v
Suðurlandsbraut 4 • •Simi 5603878
uðu þjóðanna og gerð mannrétt-
indayfírlýsingar hennar, en það var
einmitt einn af forverum Hilary
Clintons, Eleanor Roosevelt, sem
lagði gerva hönd að
því plaggi sem nú er
lagt til grundvallar
mannréttindabaráttu
um allar jarðir.
Enn má nefna,
hvað svo sem fram-
kvæmdinni hefur liðið
á stundum, að utan-
ríkisstefna Bandaríkj-
anna eftir seinna stríð
er beinlínis byggð á
hugmyndinni um að
verja lýðræðið, og hef-
ur ekkert ríki gengið
jafnlangt í að tengja
efnahagsaðstoð í hin-
um ýmsu heimshlut-
um við lýðræðisum-
bætur. Auk þess hafa
Bandaríkin meira og minna staðið
undir rekstri Sameinuðu þjóðanna
og margra alþjóðastofnana sem
hafa haft að markmiði að stuðla
að friði og útbreiðslu mannrétt-
inda.
Loks er þess að geta að mann-
réttindi njóta trúlega að formi til
hvergi öruggari verndar gagnvart
ýmsum ráðagerðum yfirvalda en
Jakob F. Ásgeirsson
gerir athugasemd við
þau ummæli fram-
kvæmdastjóra
Amnesty-hreyfingar-
innar á Islandi, að
Bandaríkjamenn hafi
ekki efni á að leiðbeina
öðrum um skipan mann-
réttindamála.
einmitt í Bandaríkjunum, en þar
er það hæstiréttur landsins sem
túlkar stjómarskrána (en ekki lög-
gjafinn eins og tíðkast hefur t.d.
hér á landi) og gætir þess að
stjórnarskrárbundin réttindi séu
virt.
Allt þetta þýðir auðvitað ekki
að Bandaríkjastjórn á ýmsum tím-
um hafi ekki sýnt af sér sitthvað
sem ekki kemur heim og saman
við þá mannréttindabaráttu sem
háð hefur verið í landinu og að
lýðræðisást valdhafanna hafi ekki
á stundum verið meiri í orði en á
borði.
Það sem aflaga kann að hafa
farið í Bandaríkjunum er áminning
um, að hvað sem lögum og reglum
líður, og góðum ásetningi, er
frelsisbarátta mannsandans ævar-
andi stríð því það er við sjálft
mannseðlið að etja.
Höfundur er rithöfundur, en legg-
ur nú stund á doktorsnám í stjórn-
málafræði við Oxford-háskóla.
Bond
TREFJAGIPS er gæðalega fremra
venjulegum gipsplötum
Á veggi - í loft - Á gólf
12,7 m/m þykkt - Pl.st. 120x260
Aukln hitaeinangrun
Brunavörn í A-flokki
Rakaþolnar - Traust naglhald
Ávallt til á lager
Einkaumboð:
Þ. ÞORGRÍMSSON & CO
Ármúla 29 - sími 553 8640