Morgunblaðið - 17.09.1995, Blaðsíða 8

8 B SUNNUDAGUR 17. SEPTEMBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
Fall*
MO«TA«A
ih Ste.
NÖBTH DMÖTA
Duíwth
Siísfynarck
HISIKKESOTA
wiscossm y,
JL—S Eau Ct«íra f/í
Sr««« Say^' |
(t^-"Ny°ro<ih f*??
Mtnn«apotó5]
Stwnda,
SOUTH OARÖTA
id Ci«y
..Buffslo
Gillstti
'j Mu»kl*B0”
autrae 'CW2
I Grand'IP,;
yt«8>d«T
Miicheil

WYOMIWG
Sioux F«U

Sloux Citv
pmi,
•nton
HEBRASKA
Nortft PtBtte Omatw
/paowáö'
“Nftoomtnd1?
siftn0Ö«wJ
COlOfiAl
td JuRctdon
;iȴ MISSOURi
XAMSAS
‘uoblo
OKIAHOMA
W«tl
M«n»pm»j
C Itiahoma
Amaftlto
Jttt*
lAilxítluafoín
.Socorro
jrsnada
' BtfTO
Tu»C»t«
felPPI
tuhbock
V NEWMEXICO
Shrawptyö*
Fort Worthj
WMKIMIA
CtitfitMvilte
Awartin
Ufke Chtfflw
San Amtootó
LEGSTEINN á leiði
Samúels Bjarnasonar.

! íslenskir mormónar í yesturheimi

Bon» Safc,,
0f>ÍOQf/
’tt a
wtnta p.
S»„
Bea«h
GUÐMUNDUR Guðmundsson, trú-
boði og gullsmiður, með tól sín og
tæki. Guðmundur boðaði mormónatrú
í Vestmannaeyjum þjóðfundarárið
1851 og varð nokkuð ágengt.
LANDNAM
í UTAH
INN 7. sept-
ember árið
1855 komu
fyrstu íslensku
landnemarnir
á langþráðan
áfangastað til-
að setjast að
fyrir fullt og fast í Ameríku. Þetta
voru þrír mormónar sem komnir
voru langa leið í þá Síon sem
mormónum er fyrirheitin hér á
jörð, í eyðimörkina við Saltvatnið
mikla í Utah. Eftir stuttan stans
í Salt Lake City héidu þau Samúel
Bjamason bóndi í Kirkjubæ, Mar-
grét Gísladóttir kona hans og
Helga Jónsdóttir úr Landeyjum til
Spanish Fork, þar sem þeim var
ætlað að búa og yrkja jörðina. Þar
með var hafinn merkilegur kafli í
trúarsögu íslendinga, þegar á
fjórða hundrað manns fluttist burt
af landinu af trúarástæðum, og
nær 20 árum áður en hinar hefð-
bundnu Vesturferðir hófust frá
íslandi.
Nýtt guðspjall - nýtt landnám
Allt frá því kristni var iögtekin
á Þingvöllum árið 1000 og iangt
fram á þessa öld hefur ekkert trú-
boð náð viðlíka tökum hér á landi
og hinir Síðari daga heilögu náðu
víða á Suðurlandi. Trúboð morm-
óna hófst í Vestmannaeyjum þjóð-
fundarárið 1851 er tveir ungir
menn fluttu með sér hina nýju
kenningu frá Kaupmannahöfn þar
Guðspjallið um fyrírmyndarsamfélag morm-
óna í hinni endurheimtu Síon á jörðu, þar
sem jarðargróði var nægur og hjarðir gengu
sjálfala í hlíðum, féll í góðan jarðveg hjá
fátæku fólki á Islandi sem ekki þekkti ann-
að en basl og vonleysi. Bjöm G. Bjömsson
hefur kynnt sér sögu þessa fólks.
ÍSLENSKIR landnemar við akuryrkju við
Spanish Fork í Utah í lok síðustu aldar.
sem þeir höfðu lagt stund á iðn-
nám. Það sem í fyrstu kom sem
villutrú fyrir eyru fátæks alþýðu-
fólks í Eyjum fann smám saman
hljómgrunn, og um aldamótin
höfðu um 370 íslendingar tekið sig
upp með fólk sitt og farteski, yfir-
gefið ættingja og átthaga og lagt
í langa ferð til fyrirheitna lands-
ins, Utah.
Eflaust hefur vonleysi og fátækt
valdið því að svo framandleg trúar-
brögð urðu til þess að fólk tók sig
upp hundruðum saman og fluttist
til fyrirheitins lands í Utah. Morm-
ónar hófu trúboð í Kaupmannahöfn
um 1850. Meðal þeirra, sem létu
skírast þar og hófu að boða hina
nýju trú þegar heim kom, voru
tveir íslendingar sem stunduðu
nám í Höfn, Þórarinn Hafliðason
smiður og Guðmundur Guðmunds-
son gullsmiður.
Mormónar trúa því ekki að Guð
hafi sagt sitt síðasta orð þegar
Nýja testamentið var fullskrifað
og halda því fram að enn starfi
spámenn hans á meðal okkar.
Mormónsbók segir frá því er einn
þeirra, Joseph Smith, fann gulltöfl-
ur með fornum rúnum í hólnum
Cumorah, réð þær og gaf út á bók
árið 1830. Smám saman myndað-
ist söfnuður um kenningar hans
og eftir langvarandi ofsóknir sett-
ust mormónar að í eyðimörk Utah
þar sem þeir töldu sig loks eiga
griðland.
Guðspjallið um fyrirmyndarsam-
félag mormóna í hinni endurheimtu
Síon á jörðu, þar sem jarðargróði
var nægur og hjarðir gengu sjálf-
ala í hlíðum, féll í góðan jarðveg
hjá fátæku fólki á íslandi sem
ekki þekkti annað en basl og von-
leysi. Kjör alþýðufólks í Vest-
mannaeyjum og á Suðurlandi um
miðja 19. öld, staðnað trúarlíf og
hið almenna ástand þjóðfélagsins
hefur án efa ráðið því hve margir
ákváðu að freista gæfunnar í
ókunnum heimshluta og gangast
hinni nýju trú á hönd.
Þórarinn Hafliðason hvarf fljót-
lega frá trúnni en Guðmundur
Guðmundsson hélt áfram trúboði
í Eyjum. Honum varð nokkuð
ágengt og vorið 1851 létu hjónin
í Kastala skírast, þau Benedikt
Hannesson og Ragnhildur Stefáns-
dóttir. Voru þau fyrst til að taka
hina nýju trú hér á landi. Þau héldu
til Danmerkur áleiðis til Utah sum-
aríð eftir, en það átti eftir að drag-
ast mjög að þau kæmust á leiðar-
enda. Sumarið 1853 kom danskur
mormónaprestur, J.P.Lorentzen,
til Eyja og þá bættust í söfnuðinn
Samúel Bjarnason, Magnús
Bjarnason og Loftur Jónssön, allt
dugandi menn og vel metnir. Kon-
ur þeirra létu skírast skömmu síð-
ar og enn fleiri árið eftir, alls um
10 manns.
Erfitt ferðalag
Samúel Bjarnason, Margrét
kona hans og Helga Jónsdóttir