Morgunblaðið - 21.09.1995, Qupperneq 11
MORGUNBLAÐIÐ
VIÐSKIPTI
FIMMTUDAGUR 21. SEPTEMBER 1995 B 11
• HÖNNUN • GÆÐI • NOTAGILDI • fcj
ingu. Starfshópar hafa verið starf-
ræktir en því miður hafa menn til-
hneigingu til að velja fyrirfram
ákveðnar altækar aðferðir. Aðferð-
ir þessar, venjulega skoðanakann-
anir, hafa þróast til nota í víðu
samhengi og eru oft altækar í þeim
skilningi að þær eru ekki einkenn-
andi fyrir þá menningu sem verið
er að mæla.
Þótt auðvelt sé að beita þessum
aðferðum, túlka þær og gera ráð
fyrir samanburði á tilvikum, leiða
þær ekki í ljós sérkenni hverrar
menningar. Vegna þess að spum-
ingar eru fyrirfram ákveðnar af
rannsóknamönnum eða ráðgjöfum,
gefa þær á margan hátt til kynna
hvað manninum finnst vera mikil-
vægt frekar en það sem í raun og
veru er mikilvægt fyrir þá einingu
sem verið er að meta.
Spurningar þessar eru venjulega
yfirborðskenndar og hampa gjarn-
an sértækum málefnum eða atrið-
um. Þær koma í veg fyrir að sér-
kenni birtist. Það væri ekki ósvipað
og vestrænn mannfræðingur semdi
spurningalista til heimabrúks, en
héldi síðan rakleitt með hann til
Kyrrahafseyja og legði hann þar
fyrir. Að frátöldum misskilningi,
sem aðferðin sjálf kynni að valda,
yrði farið á snið við vænan skammt
menningar. Hvernig gætu menn
vitað hvers konar spuminga skyldi
spyija, ef þeir hafa ekki einu sinni
heimsótt staðinn?
Til þess að geta metið tiltekna
menningu fyllilega er þó ekki þar
með sagt að einskis skyldi spyrja.
Vissulega verða menn að spyija.
En það krefst spurninga sem gefa
heimamönnum færi á að túlka
þýðingu þeirra og uppgötva sjálfar
forsendumar með þeirra eigin orð-
um. Við stöndum hins vegar
frammi fyrir sama vandamáli og
rætt var um áður.
Djúplægasta svið menningar, og
þar af leiðandi það sem síst næst
tangarhald á, er þegnunum ekki
alltaf meðvitað frá degi til dags.
Þar sem forsendur þessar eru sam-
tryggja þannig bæði brenglun og
rafræna undirskrift. Þar sem PGP
er deilihugbúnaður geta allir sótt
hann á Internetinu og notað hann.
Hverju breytir þetta um
öryggi Internetsins?
Segja má að dulmálsvísindi séu
að breyta Internetinu úr opnu óör-
uggu neti, þar sem ógjörriingur var
að tryggja gögn sem flæddu um
netið, í það að vera verslunar- og
viðskiptanet, þar sem fyrirtæki og
einstaklingar geta óhrædd notað
Netið til samskipta fyrir viðkvæm-
ar upplýsingar, s.s. viðskipta-
leyndarmál og kreditkortanúmer.
Það er þó langt því frá að menn
séu almennt að nýta sér þetta ör-
yggi Internetsins, hvorki fyrirtæki
né einstaklingar. Mun algengara
er að menn beini viðkvæmum upp-
lýsingum í annan farveg til að
tryggja öryggi þeirra. Ef Internet-
ið er hentugri og ódýrari miðill til
að skiptast á þessum upplýsingum
þá er ljóst að öryggi þess getur
orðið með því mesta sem gerist í
heiminum.
Lokaorð
Það er ljóst að öryggi gagna sem
flæða um Internetið má tryggja
með réttri notkun brenglunar. Því
miður hefur útbreiðsla og almenn
notkun brenglunar verið takmörkuð.
vegna ytri aðstæðna, s.s. banni við
útflutningi vegna hernaðarlegs
gildis og þeirri staðreynd að eitt
fyrirtæki, Public Key Partners, hef-
ur einkaleyfi (patent) í Bandaríkj-
unum á nær öllum aðferðum sem
notaðar eru við almenna dulmáls-
lyklaaðferð. Þessar staðreyndir
verða þó aðeins til að seinka þróun-
inni, en ekki stöðva hana. Það get-
ur hver sem er nýtt sér brenglun í
dag með notkun PGP til að gera
flutning gagna yfir Internetið mjög
öruggan.
Höfundur er framkvæmdastjóri
Margmiðlunar hf.
tvinnaðar daglegu lífi eru þær tald-
ar sjálfsagðar. Þetta veldur aftur
á móti því að matsgerð er vanda-
söm og er ein ástæðan fyrir því
að fyrirframsamdir spurningalistar
reynast ekki árangursríkasta að-
ferðin.
Við hvaða aðstæður er
menning mælanleg?
Andstæður gera menningu oft
sýnilegri. Þess vegna er oft gagn-
legt að láta tvo ólíka hópa ræða
menningu sína hvorn við annan.
Þeir koma þá auga á hvar þær
andstæður leynast sem aftur á
móti varpa ljósi á vissa einkenn-
andi þætti.
Mark er líka takandi á nýliðum
stofnana því að þeir sjá oft aðstæð-
ur í nýju ljósi. Menningin er þeim
ný og þess vegna ekki sjálfsögð.
Aðgát skyldi þó höfð þar sem hin-
ir nýbyijuðu kynnu að hafa tak-
markaðan skilning á því sem ber
fyrir augu, þótt þeir veiti því frek-
ar athygli. Glöggt er gests augað,
en þeir hafa ekki unnið á staðnum
nógu lengi til að geta túlkað hulda
merkingu bak ýmissi breytni og
táknrænum atburðum.
Ráðgjafar geta aðstoðað stofn-
anir við að skilja starfsmenningu
sína og hvernig og hvers vegna
tiltekin hegðun, sem haldið er við,
er Þrándur í Götu breytinga. Unnt
er að beita sér fyrir rækilegum
viðtölum, vinnu í starfshópum og
æfíngum fyrir hópa og einstakl-
inga. Það er engin nauðsyn að
setja starfsmenningu í varnarað-
stöðu til að geta varpað ljósi á
hana.
Fyrirtæki eru venjulega mynduð
úr mörgum hópum og deildum,
sem hver og ein hefur sína deili-
menningu. Ráðandi allsheijar-
menning gæti verið fyrir hendi, en
deilimenning er líkleg þar sem rík-
ir hefð sameiginlegrar sögu og
gagnkvæmra samskipta. Mat á
einstökum hópum og samskiptum
hópa laðar fram mesta innsæið.
Nýliðar og aðsteðjandi ráðgjafar
geta hjálpað til við útskýringar á
niðurstöðum, en þegar til kastanna
kemur er heimamönnum einum
fært að túlka þær til fulls svo að
merking ljúkist upp.
Allt þetta rannsóknarferli er
myndað úr nokkrum þrepum; öflun
upplýsinga, greiningu þeirra og
túlkun og upplýstu og fjölþættu
mati. Niðurstöður byggjast á ná-
inni samvinnu starfsmanna innan
fyrirtækisins, en hlutleysi og ferskt
innsæi utanaðkomandi ráðgjafa er
nauðsynlegt. Spurningalista má
nýta jafnframt þessum aðferðum,
en fara skal varlega sökum
ástæðna sem reifaðar voru að of-
an. Afstöðukannanir eru oft áhri-
faríkar en þær mæla andrúmsloft
vinnustaðar (vinnusiðfræði), ekki
starfsmenningu.
Höfundur starfar sem ráðgjafi í
Bretlandi
/4
Viðskiptatækifæri í
K T N A
I tengslum við heimsókn viðskiptasendinefndar frá Kína efna Útflutningsráð
íslands og Verslunarráð íslands til ráðstefnu 25. september n.k. á Hótel
Sögu kl. 10:00. Fundarstaður Skáli.
Fyrirtæki sem hafa áhuga á viðskiptum við Kína eru hvött til að mæta
á ráðstefnuna. Möguleiki er að halda einkafundi næstu tvo daga eftir
ráðstefnuna með einstökum fulltrúum úr sendinefndinni.
Dagskrá:
• Vilhjálmur Guðmundsson: Kynning á nýrri markaðs-
rannsókn Útflutningsráðs um sjávarútveg í Kína
• Mr. Liu Deyu CCPIT: Viðskiptatækifæri í Kína
• Kynning á einstökum fyrirtækjum úr sendinefndinni
• Viðskiptafundir milli fyrirtækja
AUar upplýsingar um ráðstefnuna og hókun funda veita Herbert
Guðmundsson hjá Versiunarráði í st'ma 588 6666 og Vilhjálmur
Guðmundsson hjá Útflutningsráði í síma 511 4000.
.
A VERSLUNARRAÐ ISLANDS /f/
ICELAND CHAMBER OF COMMERCE ÚTFLUTNINGSRÁÐ
SAMTÖK iSLENSKS VIÐSKIPTALÍFS ÍSLANDS
Skemmuvegi 4 Kópavogi Sími 5573100
Sjálfsbjörg - landssamband fatlaðra
Viðurkenningar
fyrir gott aðgengi
Sjálfsbjörg, landssamband fatlaðra, hefur ákveðið að veita
fyrirtækjum og þjónustuaðilum um land allt viðurkenningar
fyrir gott aðgengi hreyfihamlaðra. Viðurkenningarnar verða
veittar árlega á alþjóðadegi fatlaðra, 3. desember, í fyrsta
skipti nú í vetur.
Um er að ræða tvenns konar viðurkenningar:
1. Fyrir fullkomlega aðgengilegt húsnæði, bæði
fyrir gesti og starfsmenn fyrirtækja
og stofnana.
2. Fyrir lagfæringu á áður óaðgengilegu
húsnæði til verulegra bóta fyrir hreyfi-
hamlaða.
Þeir aðilar, sem vilja koma til greina á þessu ári, geta
óskað eftir úttekt á aðgengi hjá Sjálfsbjörgu, l.s.f.,
fyrir 1. október 1995.
Sjálfsbjörg, landssamband fatlaðra,
Hátúni 12, 105 Reykjavík,
sími 552 9133.