Morgunblaðið - 22.09.1995, Blaðsíða 4

4 FÖSTUDAGUR 22. SEPTEMBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Stór og veglegur spjótsoddur fannst í kumlinu í Skriðdal
Morgunblaðið/Rax
HILMAR Bjarnason og Sigrún Sigurðardóttir, foreldrar Hilmars, afhentu Minjasafni Austurlands
beinin og oddinn í gær sem sonarsonur þeirra rakst á í lok júlí, við kumlið. Þau standa hér við
hlið Guðrúnar Kristinsdóttur forstöðumanns Safnastofnana Austurlands sem vinnur að uppgreftrin-
um ásamt Steinunni og Guðnýju Zoega
„Mjög
ríkmann-
lega búin
gröf“
MJÖG stór og veglegur spjóts-
oddur úr járni fannst við upp-
gröft í gær á kumli frá
víkingatímanum í landi Eyrar-
teigs í Skriðdal á Fljótsdalshér-
aði. Steinunn Kristjánsdóttir
minjavörður Minjasafns Austur-
lands sem stjórnar uppgreftrin-
um segir að í fyrstu hafi verið
haldið að málmhluturinn sem
stakkst upp úr jörðinni væri
sverð eða rýtingur, en annað
hafi komið í Ijós við nánari athug-
un.
Spjótsoddurinn er rúmlega
þrjátíu sentímetra langur með
fal, og um fimm sentímetra
breiður. Hann er mun stærri en
oddur sá sem vegfarendur rák-
ust á í júlí sl. á þessum stað. Einn-
ig fundust bein úr hrossi og
hundi í gær, en ekki er búið að
finna nein mannabein. Steinunn
segir þó næsta öruggt að um
kuml sé að ræða vegna þeirra
beina sem hafa fundist nú þegar
og gripa sem séu ótvírætt frá
vikingaöld.
Mikil röskun orðin
„Rannsóknin I dag hefur leitt
í ljós að þetta kuml er mjög rask-
að, kannski af mannavöldum eða
vegna mun meiri uppblásturs en
við áttum von á í fyrstu. Einnig
gæti hafa runnið lækur þarna
niður, t.d í leysingum, sem eigi
sök á sundruninni,“ segir Stein-
unn.
Minjasafn Austurlands fékk i
gær upplýsingar þess efnis að
bóndi á nærliggjandi jörð hefði
fundið kuml á þessum slóðum
fyrir nokkrum áratugum, og
gæti verið um sama kuml að
ræða. Bóndinn tilkynnti hins veg-
ar ekki um fundinn fyrr en
fregnir bárust af kumlinu nú.
„Mér finnst gröfin mjög rík-
mannlega búin á íslenskan mæli-
ICAO
Þorgeir
Pálsson
þingforseti
ÞORGEIR Pálsson, flugmálastjóri,
var í gær kjörinn forseti 31. þings
Alþjóðaflugmálastofnunarinnar
(ICAO) með atkvæðum allra þing-
fulltrúa, en þing-
ið hófst í Montre-
al í Kanada 19.
september og
stendur til 4.
október.
Kosningin
þykir í senn mik-
ilvæg viðurkenn-
ing fyrir íslensk
flugmál og störf Þorgeirs á alþjóða-
vettvangi, því embætti þingforseta
skipar virðingarsess í flugmálum
heimsins. Þetta er í fyrsta sinn í
hálfrar aldar sögu ICAO sem full-
trúi Norðurlandaþjóðar er valinn til
að gegna þessu starfi.
Þing ICAO er haldið þriðja hvert
ár. Sendinefndir frá 43 af 183 aðild-
arríkjum sækja þingið að þessu
sinni auk fulltrúa frá fjölmörgum
alþjóðlegum samtökum og stofnun-
um er tengjast flugmálum og eru
fulltrúar á þinginu rúmlega 700
talsins.
kvarða, nær því sem gerist á hin-
um Norðurlöndunum þar sem
veglegir gripir hafa fundist. Hér
er algengara að fáir gripir finn-
ist, svo sem einn hnífur, eitt brýni
o.s.frv. Þetta er því mjög mikið
sem við höfum fundið, ekki síst
£ Ijósi þess að við erum nýbyijuð
að grafa og rétt búin að kanna
efstu jarðlögin. Þetta er greini-
lega karlmannnsgröf, en hins
vegar hefur ekkert fundist sem
staðfestir um hvaða höfðingja er
að ræða,“ segir Steinunn.
Hún kveðst eiga von á grafið
verði áfram til loka næstu viku
og verði moldarbarðið þar sem
munirnir fundust grafið upp að
mestu. Svæðið sem rannsakað
verður er um sextán fermetrar
^að stærð. Hægt verður að aldurs-
greina spjótsoddanna með tals-
verðri nákvæmi með samanburði
á lögun þeirra og annarra gripa
sem hafa fundist í gegnum tíð-
ina, en Steinunn segir þó allt
benda til að þeir séu frá því fyr-
ir kristnitöku, árið 1000.
„Engin kristin áhrif er hér að
finna hvað varðar reglur um
jarðsetningu og liggja leifarnar
þvert á dalinn eins og algengt
var i heiðni, þannig að ég myndi
telja að kumlið sé frá 10. öld.
Eg myndi segja að um merkileg-
an fornleifafund væri að ræða,
því að allir fundir frá víkingaöld
hérlendis eru fremur sjaldgæfir.
Það er heldur ekki oft sem kuml
finnast, því að þau sjást illa á
yfirborði og yfirleitt finnast þau
vegna einhverra framkvæmda
eða í uppblæstri. Það er lítið um
kerfisbundna skrásetningu á
fornminjum frá þessum tíma hér-
lendis, þannig að mikið er ókann-
að í þessum efnum.“
Ekki er um forkönnun að ræða
eins og kom fram í Morgunblað-
inu í gær heldur hefðbundna
fornleifarannsókn undir stjórn
Steinunnar. Hún segir grafið í
kapphlaupi við veðrið og reynt
verði að hraða rannsókninni eftir
föngum, því að allt eins sé von á
frostskemmdum eða öðrum þátt-
um sem sett gætu strik í reikn-
inginn.
Óneitanlega spennandi
„ Við sáum hrossabein og það
sem við töldum hugsanlega göm-
ul vopn, þegar við vorum á gangi
í Skriðdalnum sunnudaginn 23.
júlí. Við létum vita af þessu og
okkur finnst óneitanlega spenn-
andi að fylgjast með framgangi
málsins," sagði Hilmar Hilmars-
son, en 18 ára sonur hans og
alnafni fann hrossabein á gangi
með föður sinum og móður,
Helgu Björnsdóttur, sem vakti
athygli fjölskyldunnar. „Þegar
við svipuðumst um sáum við fleiri
bein. Auk þess stóð járn, sem
okkur fannst líklegt að væri
gamalt vopn, upp úr jarðvegin-
um.“
Hilmar sagði að fjölskyldan
hefði áhuga á sögulegum málum
og fundist líklegt að þarna væri
Nemendur
með leign-
bílum í
skólana?
FÉLAG framhaldsskólanema
hyggst semja við leigubílastöðvar
um að aka nemendum í skólann.
Ævar Kvaran, starfsmaður félags-
ins, segir að í flestum tilvikum sé
ódýrara fyrir nema að sameinast
um að taka leigubíl í skólann en
nota strætisvagna.
í Félagi framhaldsskólanema eru
á bilinu 10-15 þúsund manns.
„Þetta verður vonandi gott fyrir
báða aðila og leiðir til betri þjón-
ustu á lægra verði miðað við að
nemendur samnýti leigubíla og um
einhvern fastan akstur verði að
ræða,“ sagði Ævar.
Ævar segir að sé leigubíll tekinn
úr Hafnarfirði að Verslunarskólan-
um í Reykjavík kosti það nálægt
500-600 krónur. Séu fjórir í bílnum
kosti það á bilinu 125-150 krónur.
Hins vegar eru ekki fastar ferðir
strætisvagna nákvæmlega á milli
þessara tveggja staða og með notk-
un leigubíls séu nemendur sóttir
heim til sín og þeim ekið upp að
dyrum skólans. Fyrirhuguð er
hækkun fargjalda með strætisvögn-
um Reykjavíkur í 120 krónur hver
ferð hinn 1. október næstkomandi.
--------» ♦ ♦---
Minningar-
athöfn um
Vivían
Hrefnu
MINNINGARATHÖFN um Vivían
Hrefnu Óttarsdóttur, sem var myrt
á heimili sínu í Sviss 9. september
sl., verður haldin í Genf í dag, föstu-
dag, en hún verður jarðsett á ís-
landi.
Saksóknari hefur hafið formlega
rannsókn á morðinu. Það getur tek-
ið marga mánuði og jafnvel ár að
dómur verði kveðinn upp í því vegna
seinagangs í kerfinu. Morðinginn
hefur gengist við verknaðnum og
situr í fangelsi. Hann hefur ekki
komist í kast við lögin fyrr.
kumi.
Fótboltamark féll yfir dreng og slasaði hann í íþróttatíma
29 böm hafa slasast
lífshættulega á 14 árum
TÍU ára drengur hlaut höfuð- og hálsáverka
við að lenda undir lausu fótboltamarki í leik-
fímitíma í Iþróttahúsinu við Ljósafossskóla í
Grímsnesi á mánudag. Að sögn Herdísar
Storgaard hafa tuttugu og níu börn slasast
lífshættulega þegar fótboltamörk hafa fallið
yfír kviðarhol þeirra og sprengt líffæri eða
lent á höfði þeirra með alvarlegum afleiðingum
á síðustu fjórtán ár. Tvö barnanna eru varan-
lega sködduð, að því er fram kemur í fréttatil-
kynningu frá Slysavarnafélagi Islands.
Drengurinn Matthías Þorbjörn Kristjánsson
staðfesti að hafa verið í leikfími þegar slysið
varð. „Ég hoppaði upp á fótboltamarkið og
hékk í því smástund. Eftir að ég sleppti og
fór aðeins frá féll markið yfir mig. Markið
lenti á hnakkarótinni. En ég man ekkert eftir
högginu og mundi ekkert fyrr en pínulítið
þegar við vorum komnin á kennarastofuna og
kennarinn var að hringja heim. Ég man ekk-
ert eftir ferðinni á sjúkrahúsið á Selfossi. Um
kvöldið var ég svo fluttur á Borgarspítalann
og svaf þar eina nótt,“ segir Matthías.
Hann segist hafa vitað að markið var laust
en ekki hafa haldið að það myndi detta. Hins
vegar segist hann hafa orðið vitni að svipuðu
slysi fyrir um ári. Nokkrir strákar hefðu gert
sér að leik að hanga í lausu marki fyrir utan
skólann. Einum strákanna hefði ekki tekist
að sleppa í tæka tíð og markið hefði fallið
ofan á hann með þeim afleiðingum að hann
nefbrotnaði.
Eftir að Matthías kom af spítalanum í
Reykjavík hefur hann verið heima og ekki
farið í skólann. Hann segist fínna dálítið til
ennþá og er með hálskraga. Ekki er talið að
hann hafi hlotið varanlegan skaða. Aðspurður
sagðist hann búast við að fara aftur í skólann
í lok næstu viku.
Nýlegt íþróttahús
Herdís L. Storgaard, barnaslysavarnafull-
trúi, sagði ríka ástæðu til að brýna fyrir
íþróttafélögum og sveitarfélögum að huga að
því að fótboltamörk væru tryggilega fest. „ít-
rekað hefur verið bent á að þessi mál verði
að vera í lagi. KSÍ bað öll íþróttafélög að festa
mörk sín fyrir um tveimur árum. Fjölmiðar
hefðu margoft birt fréttir í tengslum við slys
og Hollustuvernd sendi heilbrigðisfulltrúum
bréf í vor. Ég er viss um að þeir hafa brugð-
ist við og talað við ábyrgðaraðila. Hitt er svo
annað mál hvemig ábendingum frá þeim hef-
ur verið tekið,“ sagði Herdís um leið og hún
tók fram að tækniblað með leiðbeiningum um
hvernig ganga bæri frá mörkum, ætti að liggja
frammi á tæknideildum bæjarfélaganna.
Herdís tók fram að þegar slys hlytust af
lausum fótboltamörkum væru áverkarnir alltaf
alvarlegir. „Ég spyr því: Hvað þarf til að
menn taki sig á og festi mörkin niður? Fleiri
en 29 börn sem hafa slasast lífshættulega?“
sagði hún. Kolbrún Matthíasdóttir, móðir
Matthíasar, tók undir hvatningu Herdísar um
að séð væri um að mörk væru tryggilega fest.
Hún sagði alvarlegt ef ekki væri hægt að
treysta því að börn væm örugg í skólanum
og öryggisbúnaður í nýjum íþróttahúsum væri
eins og best væri á kosið. íþróttahúsið við
Ljósavatnsskóla var tekið í notkun í fyrra-
haust.
Samkvæmt heimildum Morgunblaðsins er
verið að gera ráðstafanir til að hægt sé að
festa fótboltamarkið í íþróttahúsinu með ein-
földum og öruggum hætti.