Morgunblaðið - 24.09.1995, Page 1
80 SIÐUR B/C
217. TBL. 83.ÁRG.
SUNNUDAGUR 24. SEPTEMBER 1995 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
HÖRÐ átök urðu í miðborg Ziirich í
Sviss í gær í tengslum við fjöldafund
gegn samstarfi við Evrópusambandið.
Oeirðalögregla barðist við hóp vinstri-
Oeirðir í Ziirich
sinnaðra félaga í svonefndu Andfasista-
bandalagi með kylfum, táragasi og
Reuter
vatnsdælum. Óeirðaseggirnir, sem voru
nokkur hundruð, köstuðu grjóti og flösk-
um í brynvarða bíla lögreglumannanna
og kveiktu einnig í bíl.
Bosníu-Serbar treysta
vísrstöðu sína á ný
_ _ ö 1/
Sarajevo, Washington. Reuter.
BOSNÍU-Serbar virðact hafa náð nokkru
landi af múslimum og Króötum á ný með
gagnárásum í norðvesturhluta landsins, að
sögn talsmanns friðargæsluliðs Sameinuðu
þjóðanha í gær. Hafa Serbar tekið á ný
tvær borgir, Mrconjic Grad og Sanski Most,
og eflt þannig varnir Banja Luka. Aiþjóðleg-
ar hjálparstofnanir segja neyðarástand ríkja
meðal 120.000 flóttamanna í borginni.
Yfirvöld í Banja Luka sögðu að 124, aðal-
lega aldraðir og sjúkir, hefðu þegar látist
úr vosbúð og vegna skorts á lyfjuni.
Radovan Karadzic, leiðtogi stjórnar
Bosníu-Serba í Pale, vísaði á bug í gær
orðrómi þess efnis að gerðir hefðu verið
leynilegir samningar við andstæðingana um
skipti á landi. Fullyrt hefur verið að þetta
sé ástæðan fyrir því að múslimar og Króat-
ar hafa á svo skömmum tíma tekið drjúgan
hluta af yfirráðasvæðum stjórnar Karadzic,
hörfað hafi verið af ráðnum hug. Liðsmenn
úr einni af herdeildum Serba í norðri ákváðu
að yfirgefa stöðvar sínar af þessum sökum
og fóru með flóttafólki til Banja Luka.
Mohamed Sacirbey, utanríkisráðherra
Bosníu, ræddi við ráðamenn í Washington
í gær. Sacirbey lagði til að Bosnía fengi
aðild að Friðarsamstarfi Atlantshafsbanda-
lagsins, NATO, og síðar fulla aðild að banda-
laginu. „Aðild Bosníu að NATO myndi
treysta stöðugleika á svæðinu," sagði hann.
Banna útflutning- eiturefna
Genf. Reuter.
FULLTRÚAR 90 ríkja á ráðstefnu Samein-
uðu þjóðanna samþykktu á fundi í Genf í
gær bann við því að auðug ríki geti flutt
eitruð úrgangsefni til þróunarríkjanna.
Iðnríkin hafa verið harðlega gagnrýnd
undanfarin ár fyrir að losa sig við hættuleg-
an úrgang með því að senda hann til fá-
tækra þróunarríkja þar sem mörg dæmi eru
um að efnin valdi miklum náttúruspjöllum.
Talsmenn umhverfisverndarsamtaka
fögnuðu samþykktinni ákaft og sögðu að
um söguleg þáttaskil væri að ræða. Franc-
is Veys, fulltrúi nefndar sem fylgdist með
fundinum fyrir hönd fyrirtækja er hags-
muna eiga að gæta, varaði á hinn bóginn
við því að samþykktin væri áfall fyrir „lög-
leg, ábyrg fyrirtæki er stunda endur-
vinnslu" í fátækum ríkjum. Mörg þessara
landa hefðu mikla þörf fyrir endurunna
málma til eigin nota.
75% þátttökulandanna þurfa að staðfesta
samninginn eigi hann að taka gildi. Banda-
ríkin, Astralía, Indland og fleiri ríki voru
sökuð um að reyna að koma í veg fyrir
_ samþykktina en fulltrúar þeirra sögðust
aðeins vilja tryggja réttindi fátæku ríkj-
anna. Bandaríkjamenn eru stærstir í út-
flutningi af þessu tagi og ákveði þeir að
staðfesta ekki samkomulagið verður það
lítils virði, að sögn heimildarmanna.
Vatnsveitu-
stjóri sparar
YFIRMAÐUR vatnsveitunnar í York-
shire, hinn 51 árs gamli Trevor New-
ton, hefur eins og aðrir ráðamenn
vatnsveitnanna, sem nú hafa verið
einkavæddar, verið hart gagnrýndur
fyrir að vera með of há laun. Þau eru
nú um 127.000 pund á ári, eða 13
milljónir króna.
Newton vill að um 400.000 við-
skiptavinir fyrirtækisins spari vatnið
enda hafa miklir þurrkar í Bretlandi
í sumar valdið því að óveiyu lágt er
í vatnsbólum. Hann gengur nú á und-
an með góðu fordæmi og hefur að
eigin sögn hvorki notað baðkar eða
steypibað í þrjá mánuði „og enginn
hefur tekið eftir því. Það er alveg
hægt að baða sig eða fara í sturtu
með því að nota hálfa fötu af vatni.“
Newton segist einnig fylgjast vel
með vatnsnotkun eiginkonu sinnar.
„Ég bannaði henni að nota þvottavél-
ina nema hún væri með nóg í fulla
vél.“ Hjónin hafa einnig sett fulla og
Iokaða vatnsflösku ofan í klósettkass-
ann til að draga þar úr bruðlinu.
• •
Orvar nikó-
tín heilann?
London. The Daily Telegraph.
RANNSÓKNIR vísindamanna hafa
leitt í ljós að nikótín eykur hraða raf-
boða í heilanum og er talið að þessi
uppgötvun geti orðið til þess að fund-
in verði upp lyf er auki árvekni og
seinki andlegri hrörnun. Það hefur
lengi verið kunnugt að ákveðnar teg-
undir af ellihrörnun eru sjaldgæfari
meðal reykingamanna en annarra.
Einnig er ljóst að nikótín getur aukið
einbeitinguna.
í skýrslu vísindamanna við Columb-
ia-háskólann bandaríska, sem birtist í
tímaritinu Science, er því m.a. lýst
hvernig nikótín líkir eftir og eflir
þannig starf sameindar, acetylcholin,
sem annast boðskipti milli heilafruma.
Efnið hefur áhrif á stöðvar í svo-
nefndu randkerfi taugastöðva og
taugabrauta er stjórna tilfinningum,
skapferli og árvekni.
Nikótín virðist ennfremur geta ör-
vað námsgetu og minni sem acetyl-
cholin hefur áhrif á. Aðrar sameindir
þar sem nikótín getur komið við sögu
eru glutamat, sem örvar starfsemi í
taugafrumum og dopamin sem veldur
þrám og löngunum. Nikótín er ekki
krabbameinsvaldurinn í tóbaki. Það
eru einkum tjara og kolmónoxíð en
alls eru um 3.000 efni í tóbaksreyk sem
talin eru geta valdið krabbameini.
KÝLAVEIKIN
BJARGAR ELLIOAÁNUM
RÉTT-
LJETINU
FULLNJEGT
12
vœaamlaviNNuiiF
ÁSUNNUDEGI
Víðförul
kaka úr
Collin-
stræti
20