Morgunblaðið - 28.09.1995, Blaðsíða 12

12 C FIMMTUDAGUR 28. SEPTEMBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
TIM ROBBINS telst
miðlungsleikari,
en samt kostar
tugmilljónir að fá
hann til að leika í
kvikmynd.
HáBORG
GRÆBGMNAR
Kvikmyndagerð í Hollywood verður æ dýr-
ari og peningarflæðið óstöðvandi. Ami
Matthíasson seffir frá fjáraustrinum í Holly-
wood og í hvað peningamir fara.
FRAMMÁMENN Paramount leyndu ekki andúið sinni á kvikmyndinni Forrest Gump og sýndu leikstjóra myndarinnar og aðalleikara fulla fyrirlitningu, en þeir þurftu
meðal annars að leggja út fyrir ýmsum kostnaði. Þegar myndin rokgekk voru þeir aftur á móti ekki lengi að koma með útréttan lófann.
JIMMY CAGNEY er einn áhrifamesti leikari kvikmyndasögunnar, en fyrsta ár sitt
hjá Warner Bros. lék hann í sex kvikmyndum og þótti ekki mikið.
KVIKMYNDIN Forrest Gump
er eflaust flestum minnis-
stæð, enda margverðlaunuð
metaðsóknarmynd með Tom Hanks
í aðalhlutverki. Myndin var gerð
eftir samnefndri bók eftir Winston
Groom. Þegar samið var um hand-
ritið var afráðið að hann fengið
vænan skerf af hagnaði myndarinn-
ar, en þegar hann kom til kvik-
myndaversins að sækja milljónirnar
var honum heldur kuldalega tekið
og bent á að enn væri bullandi tap
á myndinni og ekki víst að hún
myndi nokkurn tímann skila hagn-
aði. Þegar Groom fór svo að rýna
í reikingana sá hann að það var
laukrétt, sérstaklega í ijósi þess að
kvikmyndafyrirtækið tók sjálft um-
talsverða þóknum fyrir smáræði
eins og að ljá myndinni nafn sitt
og að skoða myndina og svo mætti
lengi telja; tugmilljónir fyrir verk
sem flestir teldu á verksviðið þeirra.
Þannig tók kvikmyndaverið til að
mynda um 35% af heildarkostnaði
myndarinnar í dreifingarkostnað.
Sagan af Forrest Gump er ekki
einsdæmi í Hollywood, háborg
græðginnar, þar sem ekki virðist
lengur vera hægt áð kvikmynda
fyrir minna en 7—10 milljónir króna
á dag. Þannig hefur kostnaður
hlaupið upp úr öllu valdi vegna
ásælni þeirra sem að myndunum
koma, þeir eru margir að safna sér
fé til elliáranna, og einnig vegna
skiplagsleysis og bruðls stjórnenda
kvimyndaveranna.
Sex myndirá árí
Á fjórða og fimmta áratugnum
var málum svo háttað í Hollywood
að stjörnumar þurftu svo sannar-
lega að vinna fyrir kaupinu sínu;
Jimmy Cagney lék þannig í sex
kvikmyndum fyrsta árið sem hann
var á samningi hjá Warner Bros. í
dag þykir allgott ef leikari lýkur
einni mynd á tveggja ára fresti, eða
eins og einn frammámaður hjá
Paramount kvikmyndaverinu lýsti
því: Fyrir tuttugu árum gerðu fimm
menn tuttugu og fimm myndir á
ári, en nú ráða fimm hundruð ekki
við tíu myndir.
Sivaxandi kostnaður liggur ekki
síst í verkefnum sem fæstir höfðu
velt fyrir sér forðum, eins og hand-
ritinu og stöðugt berast fregnir af
því að þessi og hin bókin hafi verið
keypt fyrir stjarnfræðilegar upp-
hæðir.
Að sögn kunnugra er því betra
að vera handritshöfundur sem færri
myndir eru gerðar eftir handritun-
um; greiðslan hækkar fyrir viðvikið
eftir því sem fleiri myndir komast
ekki á tjaldið, en þó er best að fara
ekki yfir 200.000 dali, um 15 millj-
ónir króna, fyrir handriti því þá
gætu menn farið að spyrja um
myndirnar. Að sögn er þetta vegna
þess að forsvarsmenn veranna geta
ekki hugsað sér að eitthvert annað
kvikmyndaver ráði til sín höfund
sem þeir hafi hafnað og því borga
þeir möglunarlaust fyrir hvert
handritið af öðru sem síðan fer i
glatkistuna. Eftir nokkur ár er síð-
an skipt um toppana eins og venju-
lega og þá er hægt að byija á öllu
upp á nýtt.
Þeir sem ná árangri í handrita-
smíð fá síðan öllu hærri upphæðir,
allt upp í tvær milljónir dala, um
fimmtán milljónir króna, fyrir
mynd, og stundum er meira að segja
nóg að skila uppkasti; Joe Eszter-
has, sem samdi handritið að Basic
Instinct, fékk hálfa þriðju milljón
dala, um átján milljónir íslenskra
króna, fyrir fjögurra síðna uppkast
að handriti á síðasta ári. Eftirsótt-
ustu handritshöfundar Hollywood
eru þó þeir sem gera við handrit
annarra, menn eins og William
Goldman og Robert Towne, sem fá
að meðaltali sjö milljónir króna á
viku, allt árið.
Dýrirtónar
í réttu hlutfalli við gróðafíkn
annarra hafa tónlistarhöfundar sí-
fellt krafist stærri sneiðar af kök-
unni. Á árum áður sömdu menn
eins og Korngold og Newman kvik-
myndatónlist fyrir eins og hálfa til
tvær milijónir á mynd, en í dag
telst það vel sloppið ef tónskáldið
tekur innan við 30 milljónir króna
fyrir, en þá er ótalinn ýmis kostnað-
ur sem verin greiða, sem gjarnan
er í kringum 10 til 15 milljónir.
Síðan þarf að kaupa sæg af popp-
lögum til að geta sett saman kvik-
myndaplötur og þegar upp er stað-
ið nálgast kostnaður við tónlistina
eina gjarnan 300 milljónir króna.
Stjörnurnar eru orðnar svo dýrar
að jafnvel stórfyrirtækjunum þykir
nóg úm. Þar á bæ er algengt að
greidd séu hundruð milljóna fyrir
myndina, jafnvel áður er búið að
setja saman handritið, og smáfugl-
arnir fylgja í kjölfarið; fyrir leikara
eins og Joe Pesci, Tim Robbins eða
Nick Noite er alvanalegt að greiða
á þriðja tug milljóna, þó þeir verði
seint taldir með helstu reikistjörn-
um Hollywood. Stórstjörnurnar
kunna líka að semja, því þær láta
ekki plata sig eins og Winston
Groom, því þær semja um sneið af
brúttótekjum myndarinnar, óháð
því hver endanleg niðurstaða verð-
ur.
Sumir vilja kenna umboðsmönn-
unum um hvernig komið er fyrir
Hollywood, en þar hafa stórar um-
boðsskrifstofur náð til sín öllum
helstu stjörnunum og ráða því nán-
ast verðinu. Þannig er alsiða að
umboðsfyrirtæki setji saman
„pakka“ fyrir kvikmyndaver;
stjörnu, handrit og leikstjóra, og
verið getur ekki annað en tekið
boðinu, vilji það á annað borð fá
stjörnuna til liðs við sig.
Lengt í óllnni
Það hefur lengt í ólinni hjá kvik-
myndarisunum að brakúnar virðast
missa sjónar á markmiði fjárfest-
inga þegar þeim býðst að leggja fé
í kvikmynd eða kvikmyndaver.
Þannig hafa japönsk stórfyrirtæki
tapað gríðarlegu fé á að fjárfesta
í Hollywood, milljörðum króna, en
samt sem áður er alltaf einhver
með ávísanaheftið á lofti.
Smám saman virðist. þó sem við-
skiptamennirnir séu að sjá að sér
og margir spá því að gósentíð Holly-
wood sé senn á enda, því þegar
menn fari að gera kröfur um hagn-
að, bókhald og annað eins, sem er
eitur í beinum Hollywoodstjóra,
harðnar á dalnum. Leikstjórar og
leikarar, sem hafa tekið þátt í
hrunadansinum af engu minni
áhuga en aðrir, kveina nú sem
mest þeir mega yfir því að peninga-
menn séu að eyðileggja kvikmynda-
listina með kröfum um hagnað, en
halda má fram að þeir hafi safnað
glóðum elds að höfði sér með
græðginni.