Morgunblaðið - 30.09.1995, Síða 1

Sænskur nútímajass við íslenskt ljóð/2
Hveijir eru bestir?/4
Kraftbirting veruleikans/5
MENNING
USTIR
PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS LAUGARDAGUR 30. SEPTEMBER 1995 BLAD'
Hryllingsstólar
og borð
ÓVENJULEGA sýningu á húsgagna-
hönnun getur nú að líta í Verona á
Italíu. Þar verða sýnd húsgögn hönnuða
sem allir sækja innblásturinn í hryllings-
sögur Edgars Allans Poe. „Hversvegna
er hrafninn eins og skrifborð?" var spurt
í sögunni um Lísu í Undralandi eftir Lew-
is Carroll og víst er að söguhetjur Car-
rolls fengju eitthvað við sitt hæfi á sýning-
unni, sem kallast „Delerium Design“
(Óráðshönnun).
Hugmyndina að sýningunni áttu ítalski
listfræðingurinn Enzo Biffi Gentili, sem
hefur einbeitt sér að þeim landamæratil-
fellum þar sem list, handverk og hönn-
\ um mætast, og líbansk-ítalski hús-
gagnahönnuðurinn William Sawaya.
Stendur sýningin til 9. október.
Nýtt verk eftir
Durrenmatt fundið
Zurich. Reuter.
ÁÐUR óbirt skáld-
saga eftir sviss-
neska rithöfundinn
og leikskáldið Fri-
edrich Diirrenmatt
fannst nýlega í eig-
um höfundarins,
sem lést fyrir fimm
árum. Sagði útgef-
andi hans að skáld-
sagan væri ekki
fullgerð en hún yrði
engu að síður gefin
út í októbér. Nefn-
ist hún „Der Pensi-
onierte“ (Eliilífeyr-
isþeginn).
Bókin
verður
gefin út á
þýsku í
Zurich. Fjallar hún
um lögreglumann á
eftirlaunum sem
heldur til Sviss til
að taka upp að nýju
nokkur óleyst
glæpamál. Er hún
samin á árabilinu
1969-1979.
Dúrrenmatt vann
til fjölda verðlauna
og viðurkenninga
fyrir verk sín, ekki
síst leikritin. Það
fyrsta var „Der Ric-
hter und sein Hen-
ker“ (Dómarinn og
böðull hans) sem sló
í gegn árið 1950. Af öðrum verk-
um Dúrrenmatts má nefna „Sú
gamla kemur í heimsókn", „Eðl-
isfræðingarnir" og „Óhappið".
Öiirrenmatt
Endalaus sinfónía
náttúru Kýpur
LEIFUR Þórarinsson tónskáld.
Caput-hópurinn flytur
tónlist Leifs Þórarins-
sonar í Tjarnarbíói á
morgun. Þóroddur
Bjarnason ræddi
við tónskáldið af
þessu tilefni
BLAÐAMAÐUR kom að Leifi
þar sem hann var í óða önn
að vinna að leikhústónlist við
gríska harmleikinn Trójudætur
eftir Evripídes á vinnustofu sinni.
Stefnt er að frumsýningu hans um
miðjan október þannig að Leifur
hefur í nógu að snúast um þessar
mundir.
„Það er heilmikil tónlist i Tróju-
dætrum enda er það samkvæmt
hefðinni því harmleikirnir grísku
voru alltaf blandaðir tónlist, leik
og dansi. Reyndar byggðu menn
óperuformið á rannsóknum sínum
á harmleikjunum ,“ sagði Leifur.
Með Stockhausen
í Svíþjóð
Fyrirhuguð er útgáfa á tónlist
Leifs, í flutningi Caput-Rópsins, í
Bandaríkjunum og tilvalið þótti
að leika verkin á tónleikum áður
en upptökur hæfust. Hann sagði
útgáfuna hafa staðið til í nokkur
ár og upphaflega hefði Ríkisút-
varpið ætlað að standa að þeim
en það hefði runnið út í sandinn.
Átta verk verða flutt á tónleikun-
um, það elsta frá 1960 og þau
nýjustu frá þessu ári.
Tónsmíðar Leifs vöktu fyrst
verulega athygli á alþjóðlegri há-
tíð í Svíþjóð árið 1956. „Það var
flutt eftir mig fiðlusónata á þess-
ari hátíð og fékk hún góða dóma.
Ég var yngsti þátttakandinn á
hátíðinni, 8 árum yngri en tón-
skáldið þekkta Karlheinz Stock-
hausen sem var þarna líka og ég
kynntist honum dálítið." Leifur
sagði að frumrit sónötunnar væri
nú glatað en hann vissi af afriti í
Svíþjóð sem þarlendur fiðluleikari
ætti. Sjálfur á hann ekki eintak.
„Eg held ekki upp á neitt sem ég
gerði fyrir 1960,“ segir Leifur að
bragði.
Sígilt er að inna listamenn eftir
því hvert þeir sæki innblástur.
Reyndar er það meira annarra að
dæma hvernig andi er ríkjandi í
verkum tónskálda, að sögn Leifs,
en margir hafa þótt merkja ljóð-
rænan, persónulegan og jafnvel
trúarlegan tón í verkum hans. „Ég
held að það sé hægt að finna trúar-
legan tón í öllum listaverkum,"
sagði Leifur, „það þarf í raun að
vera trúaður á einhvern hátt þegar
fengist er við listir þó undir hælinn
sé lagt á hvað er trúað. Sjálfur
er ég kaþólskur þótt ég' sé í raun
lítið sammála þeirri stofnun. Ég
er veikur fyrir hefðinni og sögunni
sem býr í kaþólskri trú.
Leifur segir verk sín í gegnum
tíðina vera farin að nálgast annað
hundraðið að tölu og er þá tónlist
fyrir leikrit þar með talin. „Ég tel
þá hvert leikrit sem eitt verk en
ég hef t.d. samið um 200 söngva
fyrir leikhús."
Með Jóni Leifs í
Bandar í kj unum
Hann hefur samið tónlist fyrir
flestar stærðir hljóðfærahópa og
einnig kammeróperu sem bíður
flutnings. í febrúar næstkomandi
verður verk hans og Jóns Leifs á
ferðalagi með Sinfóniuhljómsveit
Islands í hljómleikaferð hennar til
Bandaríkjanna. „Ég varð hálfs-
vekktur yfir því að hætt var við
að leika verkið hér heima á síð-
ustu tónleikunum áður en haldið
verður út eins og til stóð. Það er
mér meira virði að tónlist mín
hijómi hér á landi en erlendis,"
sagði Leifur.
Árið 1993-94 dvaldi Leifur á
eyríkinu Kýpur í Miðjarðarhafinu
þar sem hann drakk í sig þarlenda
menningu og sögu. „Við konan
mín vorum í góðu sambandi við
listafólk á staðnum og sýnist
mönnum ég hafa orðið fyrir ein-
hvetjum áhrifum af Kýpverjum.
Ég skal ekki dæma um það en ég
heillaðist mjög af þjóðlagatónlist
þeirra og ekki hvað síst ótrúlega
fallegri og endalausri sinfóníu
náttúrunnar þar. Froskakvak,
skordýra- og fuglahljóð og sífellt
sérkennilegt suðið í cyprus-trján-
um og grenitrjánum, sem þarna
vaxa, mynda það tónverk.
Leifur er mjög ánægður með
samstarfið með Caput-hópnum og
á von á fínum tónleikum á morg-
un. „Þetta er rjóminn af ungum
íslenkum tónlistarmönnum í dag,“
sagði Leifur að endingu.
Tónleikarnir í Tjarnarbíói hefj-
ast kl.20.30 annað kvöld.