Morgunblaðið - 04.10.1995, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ
MIÐVIKUDAGUR 4. OKTÓBER 1995 B 3
FJARLAGAFRUMVARPIÐ W 1996
Skattabreytingar í fjárlagafrumvarpinu
Tryggingagjald hækkar
og bætur eru frystar
Tekjur og gjöld ríkissjóðs 1995 og 1996*
* skv áætlun 1995 og frumvarpi til fjártaga 1996
Breyting frá áætlun 1995
15.1%.
TEKJUR:
Tekjuskattar
Einstaklinga
Fyrirtækja
Áætlun
1994
millj.kr.
%
Frumvarp
1995
millj.kr.
15.750
4.180
13,8
3,7
16.550 13,8
4.700 3,9
ciyncuörvcmcir o.tno Tryggingagiöld/launask. 11.360 9,9 12.665 10,9
Virðisaukaskattur 43.150 37,7 45.450 „ 37,9 ’LM
Aðrir skattar 28.421 24,8 28.789 24,0 Æ
Aðrar tekjur 8.114 7,1 8.180 6,8
Samtals: 114.420 100 119.889 100
GJÖLD:
Rekstrarkostnaður 47.050 38,2 49.772 40,2
Tryggingagreiðslur 48.000 38,9 47.890 38,7
Vaxtagreiðslur 12.630 13.050 10,5
Viðhald 3.706 3,0 3.343 .>r. r'.fy' 2,7 -!
Fjárfesting 11.931 9,7 9.714 7,8 HÉfsa
«ggg|
112,4
"flí,5%
5,3%
11,3%
+4,8%
Samtals:
123.317 100,0 123.769 100,0
1+0,4%
Skatttekjur
sem hlutfall
landsframleiðslu
lækka
HELZTU breytingar á sköttum,
sem er að finna í fjárlagafrum-
varpinu, eru annars vegar hækkun
tryggingagjalds á fyrirtæki um
0,5% og hins vegar frysting per-
sónuafsláttar, vaxtabóta og
barnabóta í stað þess að þessir
frádráttarliðir skattkerfisins
hækki í samræmi við verðlag.
Skattleysismörk munu þó hækka
lítið eitt vegna skattfrelsis lífeyris-
sjóðsiðgjalda, sem var ákveðið í
tengslum við kjarasamningana í
febrúar. Skatttekjur ríkissjóðs eru
áætlaðar 23,3% af landsfram-
leiðslu á næsta ári, sem er lækkun
frá áætlun yfirstandandi árs.
Ríkisstjórnin lýsti því yfir við
gerð kjarasamninganna í febrúar
að hún myndi gera ráðstafanir til
að vega upp tekjutap vegna skatt-
frelsis lífeyrisiðgjalda, sem kemur
að fullu til framkvæmda á árinu
1997. Þetta er gert með tvennum
hætti. Annars vegar er trygginga-
gjald fyrirtækja hækkað um 0,5%,
og er sú hækkun talin skila millj-
arði í auknar tekjur, auk hærri
tekna af tryggingagjaldi í takt við
launaþróun. Hins vegar er upphæð
persónuafsláttar, vaxtabóta og
barnabóta fryst, í samræmi við
þá stefnu ríkisstjórnarinnar að
afnema sjálfvirka uppfærslu bóta
og frádráttarliða. Þess í stað mun
Alþingi ákveða upphæð bótanna.
Þetta skilar um hálfum milljarði í
ríkissjóð.
Skattleysismörkin
60.040 krónur
Persónuafsláttur verður því sem
næst óbreyttur í krónum 'talið á
næsta ári, eða 24.544 krónur. Þó
hækka skattleysismörk í 60.040
krónur, vegna skattfrelsis lífeyr-
isiðgjaldanna.
Til að vega upp á móti frystingu
barnabóta er dregið úr tekjuskerð-
Menntamála-
ráðuneytið
4% fjölg-
un árs-
verka
REKSTRARGJÖLD mennta-
málaráðuneytisins á næsta ári
eru áætluð 14.382 millj. kr.
og hækka um 16,7% eða um
rúma tvo milljarða frá fjárlög-
um yfirstandandi árs.
Mestur hluti hækkunarinn-
ar skýrist af kjarasamningum,
aukinni kennslu í grunnskólum
og háskólastofnunum og auk-
inni starfsemi Landsbóka-
safns-Háskólabókasafns. Er
áætlað að ársverkum fjölgi um
rúm 4% af þessum sökum.
Hins vegar er gert ráð fyrir
að með hagræðingu og aðhaldi
í rekstri verði dregið úr út-
gjöldum og almennt er gengið
út frá því í fjárlagafrumvarp-
inu að launagjöld stofnana
lækki að raungildi um 1%.
ingu barnabótaauka. „Markmiðið
er að styrkja stöðu barnafjöl-
skyldna með þunga framfærslu,
jafnframt því sem dregið er úr
óheppilegum jaðaráhrifum tekju-
skattsins,11 segir í frumvarpinu.
Vegna hagvaxtar og batnandi
afkomu fyrirtækja og heimila er
talið að tekjur ríkisins af tekju-
skatti hækki um 7% á næsta ári.
Þar af skilar tekjuskattur einstakl-
inga 5,1% meiri tekjum, og tekju-
skattur fyrirtækja 12,1%.
Fj ármagnstekj uskattur og
framlenging „hátekjuskatts“
Gert er ráð fyrir að fjármagns-
tekjuskattur verði tekinn upp á
árinu, en ekki er gert ráð fyrir
tekjum af honum í fjárlagafrum-
varpinu. Þar segir hins vegar að
líkast til verði lágur staðgreiðslu-
skattur fyrir valinu, sem innheimt-
ur verði í bankakerfinu. Þetta þýð-
ir að bankar og sparisjóðir munu
sjá um að draga skattinn af vaxta-
tekjum.
„Hátekjuskatturinn“ svokallaði,
sem er 5% aukaskattur á mánaðar-
SAMKVÆMT áætlun fjármála-
ráðuneytisins í fjárlagafrumvarpinu
fyrir 1996 er gert ráð fyrir að halli
ríkissjóðs á yfirstandandi ári verði
8,9 milljarðar kr. eða rúmlega 1,5
milljarðar kr. umfram fjárlög.
Stefnir í að útgjöld verði 3,8 millj-
örðum kr. meiri en fjárlög kveða á
um.
Ein helsta ástæða þessa er að
útgjöld hafa aukist vegna kjara-
samninga og tengdra aðgerða. Að
meðtalinni hækkun bóta til sam-
ræmis við launahækkanir er talið
að nýgerðir kjarasamningar leiði til
2,1 milljarðs kr. kostnaðarauka fyr-
ir ríkissjóð umfram heimildir fjár-
laga.
Aætlað er að útgjöld til viðhalds
og fjárfestingar fari um 600 millj.
kr. fram úr fjárlögum ársins, m.a.
þar sem útgjöld vegna snjómokst-
tekjur yfir 225.000 krónum, verð-
ur framlengdur út árið 1996. „Um-
ræddur skattur hefur verið mjög
umdeildur, ekki sízt með hliðsjón
af þeirri hækkun sem hann veldur
á jaðarhlutfalli tekjuskatts,“ segir
í greinargerð frumvarpsins.
Fyrri ákvörðun stjórnvalda, um
að undanþiggja 15% af lífeyris-
greiðslum ellilífeyrisþega skatt-
skyldu, verður endurskoðuð í ljósi
þess að lífeyrisiðgjöld verða skatt-
fijáls á næstu árum. Ráð er fyrir
því gert að fella undanþáguna nið-
ur í tveimur áföngum og komi sá
fyrri til framkvæmda um næstu
áramót. Þeim fjármunum, sem
sparast við þetta, verður varið til
að hækka grunnfjárhæðir lífeyris-
trygginga.
Einhver hæsti jaðar-
skattur í heimi
í greinargerð fjárlagafrum-
varpsins er vikið að nauðsyn þess
að endurskoða tekjuskattskerfið.
Þar segir að hækkun hlutfalls
staðgreiðsluskattsins úr 35,2%
upp í tæplega 42%, aukið vægi
urs hafa farið fram úr áætlunum.
Þá hafa ýmis sparnaðaráform ekki
gengið eftir, samtals að fjárhæð
700 millj. kr., einkum í heilbrigðis-
málum.
8,5% meðallaunahækkun
félaga í BSRB og BHM
í fjárlagafrumvarpinu er fjallað
sérstaklega um launahækkanir
sem samið hefur verið um að
undanförnu: „Samkvæmt samn-
ingum sem gerðir hafa verið við
félög innan BSRB og BHM er gert
ráð fyrir um 8,5% hækkun að með-
altali á samningstímabilinu. Hækk-
unin er að jafnaði hærri hjá félög-
um innan BSRB en hjá félögum
innan BHM. Samningar við grunn-
skóla- og framhaldsskólakennara
og ýmis félög innan ASI hafa
nokkra sérstöðu. I samningum við
tekjutengdra bóta og þar með
meiri jaðaráhrif og loks „hátekju-
skatturinn“ svokallaði hafi breytt
ýmsum grundvallarviðmiðunum
skattkerfisins í í mörgum tilvikum
„raskað innbyrðis hlutföllum og
markmiðum þess.“
Vikið er að því að meðalskatt-
byrði íslenzkra heimila sé fremur
lág samanborið við aðrar þjóðir.
Vegna hás persónuafsláttar greiði
aðeins helmingur framteljenda
tekjuskatt, og aðeins þriðjungur,
sé einnig tekið tillit til barna- og
vaxtabóta. „Af þessum sökum
verður meðalskattbyrði íslenzkra
heimila tiltölulega lág samanborið
við aðrar þjóðir. Hins vegar er
jaðarskattur á fjölskyldur með
miðlungstekjur með því hæsta sem
þekkist. Þessu valda ekki sízt
ýmsar tekjutengdar bótagreiðslur
(barnabótaauki, vaxtabætur). I
vissum tilvikum getur jaðarskattur
fjölskyldu orðið um og yfír 70%.
Leiða má að því líkur að nár jaðar-
skattur dragi úr vinnuframlagi og
stuðli að skattsvikum,“ segir í
frumvarpi fjármálaráðherra.
kennara var auk almennrar launa-
hækkunar samið um breytingar á
kennsluskyldu, starfsaldursákvæð-
um o.fl. Laun kennara hækka alls
um tæp 20% á samningstímanum,
en þar fyrir utan er gert ráð fyrir
um 5% fjölgun grunnskólakennara
vegna fjölgunar vikulegra kennslu-
stunda. Samningar ríkisins við fé-
lög innan ASÍ hækka laun félags-
manna þeirra um tæp 15% að
meðaltali, en þeir eru að mestu í
samræmi við þá samninga sem
gerðir hafa verið á almennum
markaði. Þegar þeir kjarasamning-
ar sem ríkið hefur gert á árinu
1995 eru að fullu komnir til fram-
kvæmda munu þeir leiða til rúm-
lega 11% hækkunar launagreiðslna
ríkissjóðs að öðru óbreyttu,“ segir
í fjárlagafrumvarpinu.
STUTT
Ríkið hættL
greiðslu
húsa-
leigubóta
• GREIÐSLUR vegna húsa-
leigubóta sem farið var að greiða
í upphafi þessa árs hafa orðið
nokkru lægri en gert var ráð v
fyrir í upphafi, m.a. vegna þess
að mörg sveitarfélög tóku ekki
þátt í bótakerfinu. Framlag ríkis-
ins til húsaleigubóta á næsta ári
verður 200 millj. kr. en jafnframt
verður farið fram á viðræður við
sveitarfélög um framtíð kerfisins
með það að markmiði að ríkis-
sjóður hætti þátttöku í kostnaðin-
um.
• FJÁRVEITINGAR til alþjóða-
stofnana nema 405,8 millj. kr. á
næsta ári. Hækka framlög í
tengslum við EFTA en heildar-
framlög til samtakanna nema
213 millj. á næsta ári og hækka
um 55,5 millj. kr. Stafar hækkun- +
in af því að aðildarríkjum EFTA
hefur fækkað og því verða þau
fjögnr ríki sem eftir eru að
standa undir rekstri samtakanna
og tengdum stofnunum.
• FRAMLAG ríkissjóðs til Lána-
sjóðs íslenskra námsmanna lækk-
ar á næsta ári og verður 1.400
millj. samanborið við 1.480 millj.
í fjárlögum yfirstandandi árs.
Miðast það við 51% af áætluðum
útlánum sjóðsins og er það
óbreytt hlutfall frá þessu ári. 'r*
Endurskoðuð áætlun sjóðsins
fyrir yfirstandandi ár bendir til
þess að útlán verði um 60 millj.
kr. minni en gert var ráð fyrir
í fjárlögum, vegna hagstæðari
gengisþróunar og minni lána til
skólagjalda. Miðast framlagið á
næsta ári við að enn dragi úr
lánum til skólagjalda.
Samstarf við ESB
um rannsóknir og
tækniþróun
Framlag
hækkar
um 140
milljónir
FRAMLAG á vegum mennta-
málaráðuneytis vegna sam-
starfs við Evrópusambandið á
sviði rannsókna og tækniþró-
unar hækkar um 140 milljónir
kr. á næsta ári en heildarfram-
lög vegna alþjóðlegra sam-
skipta nema 266 millj. kr. sam- 11
kvæmt fjárlagafrumvarpinu.
Áætlað er að aðildargjöld
vegna samstarfs við ESB á
grundvelli samningsins um evr-
ópska efnahagssvæðið verði
211 millj. kr. Er miðað við að
aðildargjöld allra ráðuneyta
verði greidd af framlaginu.
Meginhluti aðildargjalda næsta
árs er vegna fjórðu rammaáætl-
unar ESB á sviði rannsókna og
tækniþróunar. Áætluninni var
hrundið í framkvæmd um ára-
mótin 1994-1995 og hefur
kostnaður við hana farið vax-
andi. Er gert ráð fyrir að hann
verði í hámarki á næstu tveimur
árum. Framlag vegna stjórnun-
ar- og ferðakostnaðar, þýðing-
ar, útgáfukostnaðar og annars
alþjóðlegs samstarfs verður 55
millj. kr. á næsta ári skv. fjár-
lagafrumvarpinu. i
Útgjöld í ár 3,8 milljarðar umfram heimild fjárlaga
11% hærri launaútgjöld
vegna kjarasamninga