Morgunblaðið - 05.10.1995, Page 2

2 B FIMMTUDAGUR 5. OKTÓBER 1995
s
MORGUNBLAÐIÐ
VIÐSKIPTI
Ríkis-
reikn-
ingur
endur-
bættur
RÍKISREIKNINGUR fyrir árið
1994 sem fjármálaráðherra kynnti
í gær markar nokkur tímamót í
reikningsskilum ríkissjóðs. Upp-
bygging reikningsins hefur verið
svipuð undanfarin 30 ár en við
gerð nýja reikningsins var tekið
meira mið að reikningsskilum fyr-
irtækja en verið hefur. Markmiðið
er að upplýsingar um tekjur og
gjöld verði aðgengilegri fyrir skatt-
greiðendur og stjórnvöld.
Þessi breyting er liður í heildar-
endurskoðun á reikningsskilum
ríkissjóðs og fjárlögum sem ríkis-
reikningsnefnd hefur lagt til að
komið verði á, að því er fram kom
á blaðamannafundi í gær.
Samkvæmt ríkisreikningi nam
tekjuhalli á svonefndum rekstrar-
grunni um 15,6 milljörðum króna
eða um 14,1% af tekjum ársins.
Árið á undan nam hallinn 19 millj-
örðum eða 19% af tekjum þess
árs. Hrein lánsfjárþörf ríkissjóðs
nam 15,5 milljörðum á árinu eða
um 3,6% af landsframleiðslu borið
saman við 3% á árinu 1993.
Tekjur ríkissjóðs námu alls
110,4 milljörðum á árinu og hækk-
uðu um 10,2% frá árinu á undan.
Gjöldin námu hins vegar 125,9
milljörðum og hækkuðu um 5,6%.
Ríkissjóðshallinn 7,4
milljarðar í fyrra
Samkvæmt greiðsluuppgjöri var
halli ríkissjóðs á sl. ári 7,4 millj-
arða. Munur á milli þessarar fjár-
hæðar og 15,6 milljarða halla í
reikningnum skýrist af ýmsum
þáttum sem ekki hafa greiðslu-
hreyfingar í för með sér en fela í
sér skuldbindingar eða kröfur fyrir
ríkissjóð. Þar vega þyngst nýjar
lífeyrisskuldbindingar ársins að
fjárhæð 2,8 milljarðar, yfirtekin
lán Atvinnutryggingadeildar
Byggðastofnunar 1,9 milljarðar og
áfallnir ógreiddir vextir sem jukust
um 3,1 milljarð á milli ára.
*
Skoðanakönnun Hagvangs á viðhorfum Islendinga til samkeppi í landbúnaði
Meirihlutinn vill
óhefta samkeppni
MIKILL meirihluti íslendinga
er fylgjandi frjálsri samkeppni
meðal bænda, samkvæmt
niðurstöðum nýrrar könnunar
Hajgvangs.
I könnuninni var spurt:
„Finnst þér að það ætti að vera
frjáls samkeppni meðai bænda
á íslandi í sölu og framieiðsiu
á landbúnaðarafurðum." Svör-
in voru á þann veg að um 73%
þátttakenda lýstu sig fylgjandi
fijálsri samkeppni meðal
bænda, 13% sögðust henni and-
vígir en 14% eru hlutlausir.
Af þeim sem tóku afstöðu eru
því 85% hlynntir fijálsri sam-
keppni.
Niðurstöður eru hins vegar
nokkuð á annan veg þegar
aðeins er litið til þeirra sem
starfa við landbúnað. Af þeim
hópi voru 36% þeirrar skoðun-
ar að frjáls samkeppni ætti að
ríkja meðal bænda, 38% svör-
uðu spurningunni neitandi en
26% voru hlutlausir.
Þá kom fram marktækur
munur á svörum þegar litið
er til fylgis íslendinga við að-
ild að Evrópusambandinu.
Þannig reyndust alls 92%
þeirra sem eru fylgjandi aðild
Islands að Evróusambandinu
einnig vera hlynntir frjálsri
samkeppni bænda. Hins vegar
voru 78% andstæðinga ESB-
aðildar fylgjandi frjálsri sam-
keppni.
Könnunin náði til 1.200
manna slembiúrtaks á aldrin-
um 15 til 75 ára og svöruðu
alls 860 manns, sem er 71,7%
svarhlutfall.
Vöruinnflutningur er orðinn 14% meiri heldur en á sama tíma árið áður
VÖRUSKIPT1N
VIÐ ÚTLÖND
r
'&at,

VW*’ Jgi-
|■/ +7?
Verðmæti vöruút- og innflutnings
jan.- ágúst 1994 og 1995 1994 1995 breyt-ng á
(fob virði í milljónum króna) jan.-ágúst jan.-ágúst föstugengi*
Útflutningur alls (fob) 71.325,2 75.602,2 6,0
Sjávarafurðir 55.416,6 55.729,7 0,6
Ál 7.080,1 8.021,9 13,3
Kísiljárn 1.742,4 2.077,6 19,2
Skip og flugvélar 847,8 2.287,9 -
Annað 6.238,3 7.485,1 20,0
Innflutningur alls (fob) 58.068,3 65.728,8 13,2
Sérstakar fjárfestingarvörur 1.897,2 1.249,5
Skip 1.759,2 484,8
Flugvélar 105,3 727,2
Landsvirkjun 32,7 37,5
Til stóriðju 3.454,6 4.311,5 24,8
íslenska álfélagið 2.954,5 3.774,7 27,8
(slenska járnblendifélagið 500,1 536,8 7,3
Almennur innflutningur 52.716,5 60.167,8 14,1
Olía 4.533,2 5.061,7 11,7
Matvörur og drykkjarvörur 6.160,7 6.779,0 10,0
Fólksbílar 2.312,1 3.101,4 34,1
Aðrar neysluvörur 12.278,2 13.280,3 8,2
Annað 27.432,3 31.945,4 16,5
Vöruskiptajöfnuður 13.256,9 9.873,4
Án viðskipta íslenska álfélagsins 9.131,3 5.626,2
Án viðskipta íslenska álfélagsins,
íslenska járnblendifélagsins
og sérstakrar fjárfestingarvöru 8.938,4 3.047,0
• Miðað er við meðalgengi á vóruviðskiptavog; á þann mælikvarða var meðalverð erlends gjaldeyris óbreytt
í janúar-ágúst 1995 frá sama tíma árið áður. Heimild: HAGSTOFA ÍSLANDS
Vöruskipti hag-
stæð um tæpa
10 milljarða
Sjávarafurðir 74% útflutningsins
FLUTTAR voru út vörur fyrir
75,6 milljarða króna fyrstu átta
mánuði ársins en inn fyrir 65,7
milljarða króna fob. Afgangur var
því á vöruviðskiptunum við útlönd
sem nam 9,9 milljörðum króna
en á sama tíma í fyrra voru þau
hagstæð um 13,3 milljarða króna
á föstu gengi, segir í tilkynningu
Hagstofunnar.
Fyrstu átta mánuði þessa árs
var verðmæti vöruútflutningsins
6% meira á föstu gengi en á sama
tíma árið áður. Sjávarafurðir voru
74% alls útflutningsins og var
verðmæti þeirra 1% meira en á
sama tíma árið áður. Þá var verð-
mæti útflutts áls 13% meira en á
sl. ári og verðmæti kísiljárns
fimmtungi meira.
Mest aukning í
bílainnflutningnum
Verðmæti vöruinnflutningsins
fyrstu átta mánuði þessa árs var
13% meira á föstu gengi en á sama
tíma árið áður. Innflutningur sér-
stakrar fjárfestingarvöru (skip,
flugvélar, Landsvirkjun), innflutn-
ingur til stóriðju og olíuinnflutn-
ingur er jafnan mjög breytilegur
frá einu tímabili til annars. Að
þessum liðum frátöldum reyndist
annar vöruinnflutningur hafa orð-
ið 14% meiri á föstu gengi en á
sama tíma árið áður. Þar af jókst
innflutningur á matvöru og
drykkjarvöru um 10%, fólksbíla-
innflutningur jókst um 34%, inn-
flutningur annarrar neysluvöru
um 8% meira en á sama tíma árið
áður en innflutningur annarrar
vöru jókst um 17%.
Hagstæður ágústmánuður
í ágústmánuði sl. voru fluttar
út vörur fyrir 9 milljarða króna.
og inn fyrir 8,2 milljarða króna á
fobverði. Vöruskiptin í ágúst voru
því hagstæð um 0,8 milljarða
króna, þ.e. 800 milljónir króna
en í ágúst 1994 voru þau óhag-
stæð um 300 milljónir króna á
föstu géngi.
Oddi fjárfestir í Póllandi
PRENTSMIÐJAN Oddi hefur komið á fót nýrri
prentsmiðju í Póllandi í samstarfi við þarlenda
útgefendur. Eignarhlutur skiptist til helminga
milli Odda og pólsku aðilanna og er þorri hlutafj-
árframlags Odda í formi tækjabúnaðar, auk
þess sem starfsmenn fyrirtækisins hafa verið
sendir út til þess að þjálfa upp starfsfólk verk-
smiðjunnar. Samstarfsaðili Odda leggur hins
vegar til húsnæði og verkefni að hluta.
Miklir möguleikar
Að sögn Þorgeirs Baldurssonar, forstjóra Odda,
komst prentsmiðjan að fullu í gagnið í maí síðastl-
iðnum en hún var sett á laggimar í nóvember á
síðasta ári. „Þarna eru náttúrulega geysilegir
möguleikar. Þetta er 40 milljón manna markaður
sem er í gríðarlegri þróun. Vandamálið er kannski
það að þetta er láglaunasvæði og kaupmátturinn
því ekki mikill. En þetta er allt á mjög hraðri
leið og mikið að gerast á þessum markaði."
Þorgeir segir að rekstur verksmiðjunnar hafi
gengið nokkuð vel til þessa, en enn sé þó allt
of snemmt að segja til um hvort þessi fjárfest-
ing muni reynast arðvænleg og þaðan af síður
hvemig Pólland reynist sem fjárfestingarmögu-
leiki. Hann segir hins vegar að undirbúningur
slíkrar fjárfestingar sé mikið þolinmæðisverk.
„Kerfið þarna ytra er allt mjög þungt í vöfum
og því var allur undirbúningur þessarar fjárfest-
ingar, pappírsvinna og stofnun fyrirtækisins,
mjög tímafrekur. Menn verða hins vegar bara
að setja sig í þær stellingar sem eiga við á hveij-
um stað, því þessu kerfi verður ekkert kippt inn
í nútímann á augabragði."
Þorgeir segir að allt hafi hins vegar gengið
mjög vel eftir að hluta hins opinbera lauk. Það
hafi tekið nokkurn tíma að þjálfa starfsfólk og
fá hjólin til að snúast eins og best verði á kosið,
en reksturinn sé nú kominn á ágætan skrið.
Hann segir afkastagetu prentsmiðjunnar ekki
enn fullnýtta en nýting hennar sé engu að síður
nú. Ekki sé fyrirsjáanlegt að hún verði nýtt í
framleiðsiu fyrir önnur markaðssvæði en Pólland
þar sem hún komi líklega til með að eiga fullt
í fangi með að anna þeim markaði.
Verslunarráð íslands skrifar Friðriki Sophussyni gármálaráðherra bréf
Spurst fyrir um bíla■
kaup ráðuneytanna
VERSLUNARRÁÐ íslands hefur
skrifað Friðriki Sophussyni fjár-
málaráðherra bréf þar sem óskað
er eftir skýringum á bifreiðakaup-
um ráðuneytanna. í bréfinu segir
að gengið hafí verið til samninga
um kaup á bifreiðum fyrir ráðherra
án undangengis útboðs, forvals eða
annars konar athugunar á því
hvaða valkostir væru í boði á mark-
áðnum.
í bréfinu segir að bifreiðakaupin
virðist vera í ósamræmi við þá
stefnu sem mörkuð hefur verið í
sambandi við opinber innkaup á
undanförnum árum, svo sem í
Reglum um innkaup ríkisins og
Útboðsstefnu ríkisins frá 1993. Þá
leikur líka vafi á um það hvort
sérstökum reglum fjármálaráðu-
neytisins um bifreiðakaup ráðherra
hafl verið fylgt í sambandi við
kaup að minnsta kosti sumra bif-
reiðanna nú.
Verslunarráð íslands óskar eftir
svörum fjármálaráðuneytisins á
því hvaða ráðuneyti hafi fest kaup
á nýjum bifreiðum til afnota fyrir
ráðherra á þessu ári. Hvaða bif-
reiðar hafi verið keyptar, af hvaða
fyrirtækjum og hvert verð þeirra
var. Hvaða aðferð hafi verið við-
höfð við val á umræddum bifreið-
um. Hvaða sjónarmið hafi legið til
grundvallar vali einstakra bifreiða
og hvort kannað hafi verið hvort
aðrir kostir hefðu verið í boði í
sambandi við kaupin, t.d. með því
að kanna verð, greiðslukjör, hugs-
anlega afslætti, gæði og viðhalds-
kostnað bifreiða af öðrum tegund-
um.
Vextir á
ríkisvíxl-
um lækka
um V2%
UM 0,5 prósentustiga lækkun
varð á meðalávöxtun ríkis-
víxla í útboði Lánasýslu'ríkis-
ins í gær. Þannig reyndist
meðalávöxtun 3 mánaða rík-
isvíxla 6,99% samanborið við
7,45% í útboði hinn 13. sept-
ember. Þá var ávöxtun 12
mánaða ríkisvíxla 7,28% og
hafði lækkað í 7,83%.
Alls bárust 25 gild tilboð í
útboðin að fjárhæð 3.973
milljónir. Heildarfjárhæð tek-
inna tilboða var 2.614 milljón-
ir frá 17 aðilum en þar af 871
milljón frá Seðlabanka ís-
lands á meðalverði sam-
þykktra tilboða. Engin sam-
keppnistilboð bárust í 12
mánaða ríkisvíxla.
Pétur Kristinsson, hjá
Lánasýslu ríkisins, sagði í
samtali við Morgunblaðið að
þessi lækkun væri staðfesting
á þeirri lækkun sem þegar
hefði orðið á ávöxtun ríkis-
víxla á Verðbréfaþingi.