Morgunblaðið - 08.10.1995, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 8. OKTÓBER 1995 B 31
WtÆkWÞAUGL YSINGAR
tæk, ég man að það voru árhringir
á buxunum okkar bræðranna. Við
áttum brúnar buxur úr Álafossga-
berdíni. Þær voru síkkaðar smám
saman eins og hægt var og það sást
sannarlega á skálmunum. Ég hef
ekki viijað ganga í brúnum fötum
síðan,“ segir Sæmundur.
„Það var nú ekki bara vegna fá-
tæktar sem fólk var lengi í sömu
fötunum, það bara fékkst ekkert á
þessum árum. Ég man að mamma
okkar var að fara um miðjar nætur
til þess að standa í biðröð ef fréttist
af nýjum vörum í búðum,“ segir
Dagbjört. „Maður gekk alltaf í gúm-
mískóm á þessum árum og maður
átti þá svo lengi að tærnar voru
orðnar krepptar og bera þess enn
minjar," bætir Sæmundur við. „Ég
lenti aldrei í þessu," segir Guðmund-
ur. „Það var af því pabbi þinn var
skósmiður," segir Borghildur. Faðir
Guðmundar var Bjamleifur Bjarn-
leifsson skósmiður og ljósmyndari.
„Hann gerði við skóna af öllum í
Höfðaborginni, skósmíði var hans
aðalstarf,“ segir Guðmundur.
Það var ekki ofsögum sagt að
húsin í Höfðaborginni væru
lítil. Þau voru nánast lítil raðhús,
um 30 fermetrar að stærð hvert, og
skiptust í litla stofu, herbergi, eld-
hús, pínulítið klósett og örlitla
geymslu, sem sumir tóku innrétting-
ar úr og létu börn sofa í. En þar
gátu aðeins lítil börn sofið, rúmin
voru svo stutt. í þessu litla plássi
voru iðulega barnmargar fjölskyld-
ur. „Plássið var lítið, satt er það,
en við lærðum líka fljótt að sýna
tillitssemi og að ganga vel um. Það
herti okkur líka að fá aldrei að vera
inni. Við fengum ekki að vera inni
nema að við værum veik, annars
komum við bara inn til að borða og
sofa. Ég átti vinkonu í næsta húsi
og einu sinni vorum við báðar veik-
ar. Hún var í boltaleik heima hjá
sér, hinu megin við þilið þar sem
ég lá. Ég kallaði til hennar að hætta
en hún vildi það ekki. Þá varð ég
svo reið að ég sparkaði í þilið og
það var svo ónýtt í því að hællinn á
mér fór í gegn,“ segir Villa.
„Það var bara trétex í milliveggj-
unum, það muldist niður ef það var
komið við það, og það kom fyrir að
það var gert, þetta voru svo mikil
þrengsli. Við flugumst stundum á
bræðurnir, því er ekki að neita,“
segir Sæmundur.
„Á veturna var kalt í húsunum,
bara einn kolaofn til upphitunar.
Stundum voru mjólkurflöskumar
sprungnar þegar maður kom fram
í eldhús á morgnana, þá var kannski
12-15 stiga gaddur úti og nærri því
eins kalt inni. Það var einfalt gler í
gluggunum og gardínurnar voru
beinlínis láréttar ef það var hvasst
úti, það gaus svo inn,“ segir Sæ-
mundur. „Oft fóru öryggin og allt
varð rafmagnslaust. Þá var maður
sendur til Símonar „borgarstjóra",
sem kallaður var, hann var umsjón-
armaður allra húsanna, til þess að
sækja „sikkringu", segir Villa . Ekk-
ert bað var í Höfðaborginni, en allir
eru sammála um að það hafí ekkert
ANDRÉ Bachmann og Gerður Benediktsdóttir.
Morgunblaðið/Kristinn
GUÐMUNDUR Bjarnleifsson, Dagbjört og Borghildur Flórentsd-
ætur og Sæmundur Pálsson.
ÞAÐ VAR mikið um kossa og faðmlög á skemmtikvöldi gamalla
íbúa Höfðaborgarinnar á dögunum.
SÆMUNDUR veislustjóri og Guðmundur J. Guðmundsson, sem
var heiðursgestur á skemmtikvöldinu, sem fulltrúi þeirra aðila
sem leystu húsnæðisvanda Höfðaborgarbúa á sínum tíma.
gert til. „Við fórum bara í gömlu
sundlaugarnar eða þá að það var
hitað vatn í bala til að þvo okkur
upp úr,“ segir Guðmundur. „Við fór-
um bræðumir með mömmu klukkan
fjögur á nóttunni til þess að þvo.
Það var þvottahús niður við Borgart-
únið. Hún þvoði þvott fyrir marga
nágrannana og gekk frá honum,
setti hann svo í kassa sem við fórum
svo með. Fyrir þetta fékk hún greitt
tólf til fimmtán krónur. Hún komst
ekki að með allan þennan þvott nema
að fara svona snemma, hún þvoði
allt á bretti og það þurfti að kynda
undir þvottapottinum með kolum,"
segir Sæmundur. Þær áttu sannar-
lega ekki sjö dagana sæla, konurnar
í Höfðaborginni, það er augljóst af
lýsingum „krakkanna". „Þær voru
alltaf að þvo og skúra, meira að
segja dyrapallurinn var skúraður
með sandi svo hann yrði hvítur,"
segir Dagbjört. „Samt voru þær allt-
af kátar og glaðar, dmkku kaffi
hver hjá annarri á morgnana og
spáðu í bolla. Sumum þeirra kom
fátt á óvart sem gerðist. Þær hugs-
uðu vel um sitt, börnin í Höfðaborg-
inni vom ekki með lús og það sáust
ekki betur stífaðar eldhúsgardínur
en fyrir gluggunum þar, eða hvítari
þvottur á snúmm,“ segir Borghildur.
Krakkarnir í Höfðaborginni báru
út blöð til þess að vinna sér inn
peninga svo þeir gætu farið í bíó
stundum á sunnudögum. „Á morgn-
ana bárum við út Morgunblaðið en
seldum svo Vísi niðri í bæ á dag-
inn,“ segja þau. „Seinna gerði maður
við hjól og saumaði saman bilaða
fótbolta til þess að ná sér í aura,
pabbi Guðmundar kenndi mér að
sauma fótbolta," segir Sæmund-
ur.„Við strákarnir vomm fljótir að
þefa uppi þegar rafgeymaverslunin
Pólar, sem þá var í Borgartúni, fór
að borga tíu krónur fyrir hvem raf-
geymi. Við fundum fjölmarga slíka
og seldum, þeir vom oft skildir eftir
á víðavangi," segir Guðmundur.
Þegar unglingamir í Höfðaborg-
inni voru að byrja að draga sig sam-
an eins.og gengur þá bagaði þá
óneitanlega aðstöðuleysið. „Oft hitt-
umst við í hópum, t.d. í Höfða. Svo
var hægt að hittast þegar verið var
að passa fyrir nágrannana. Allt var
þetta þó í miklu sakleysi. „Maður
þorði varla að koma nálægt stelpun-
um, hvað þá að kyssa þær,“ segir
Guðmundur.
En kom aldrei neitt alvarlegt upp
á í Höfðaborginni?
„Auðvitað kom ýmislegt upp á
sem miður fór, sumt alvarlegt,"
svarar Sæmundur. „Einn maður var
t.d. barinn svo illa að hann lést
skömmu síðar. Annar skaut á fólk
með riffli og allt lögregluliðið elti
hann uppi þar til hann náðist í port-
inu hjá Nýja bíói. Einn framdi rán,
rændi peningakassa úr Gólfteppa-
gerðinni. Einn stal strætó og keyrði
hann útaf upp á Kjalamesi..." „Nú
ertu farinn að segja frá alltof miklu,
Sæmi,“ segir Dagbjört. „Það verður
að segja hveija sögu eins og hún er.
Höfðaborgin ól upp hörkutól.
Flestir nýttu sér það innan
ramma laganna og komust vel áfram
en þeir fáu sem lentu hinum megin
við strikið sýndu sömu hörkuna þar.
Þess ber þó að geta að það sem
mönnum varð á var yfirleitt fram-
kvæmt undir áhrifum áfengis. Lög-
reglan hefði lítið að gera ef áfengi
væri ekki haft um hönd,“ segir
Sæmundur.
En þótti ófínt að búa í Höfðaborg-
inni?
Allir hafa „krakkarnir" þá sögu
að segja að þeim hafí verið strítt á
því að vera úr Höfðaborginni. „Það
orð lá á að í Höfðaborginni byggi
fólk sem orðið hefði undir í lífsbar-
áttunni. Því fór víðsfjarri að þannig
væri það í reynd. Þvert á móti var
þetta duglegt fólk, langflest var fjöl-
skyldufólk - það vantaði bara hús-
naeði. Höfðaborgin var byggð um
1940 sem bráðabirgðahúsnæði og
átti bara að standa í fjögur ár. En
svo fór að Höfðaborgin var ekki rif-
in fyrr en árið 1968. Flestir þeirra
sem þama ólust upp hafa spjarað
sig vel í lífinu og komist vel af,“
segir Sæmundur. A áranum í kring-
um 1964 var flest af því fólki sem
„krakkarnir" muna eftir úr Höfða-
borginni að flytja burt þaðan. Þá
voru byggðar margar félagslegar
íbúðir, bæjarblokkir og verkamanna-
bústaðir. Bæjaryfirvöld og verka-
lýðsfélög beittu sér fyrir þeim fram-
kvæmdum. Þá leið undir lok það
samfélag sem hér hefur verið sagt
frá. Eftir lifa minningarnar sem hér
hefur verið stiklað lauslega á.
„Krakkarnir" eru öll sammála um
að þær séu þeim dýrmætar og lífíð
í Höfðaborginni hafi orðið þeim gott
veganesti fyrir lífsbaráttuna.
Bleikjueldi-fiskeldi
Eigandi fiskeldisstöðvar vill ná sambandi við
áhugamenn, sem vilja leggja fram fagþekk-
ingu, vinnu og fjármagn til fiskeldis.
Upplýsingar: Verðmat hf., sími 588-0088,
fax 588-0085.
Permanentmódel óskast
Wella á íslandi óskar eftir módelum fyrir
permanentnámskeið, sem verður haldið
18. október.
Vinsamlega hafið samband í síma 568 6066
milli kl. 9-5 virka daga.
Skráð verður til 13. október.
Halldór Jónsson,
Skútuvogi 11, Reykjavík.
Hverfafélag sjálfstæðis-
manna í Smáíbúða-,
Bústaða- og Fossvogs-
hverfi
Fundur verður hald-
inn í Valhöll, Háaleit-
isbraut 1, mánudag-
inn 9. nóv. og hefst
hann kl. 20.30.
Dagskrá:
1. Árni Sigfússon,
borgarfulltrúi,
ræðir viðhorfið f
borgarmálum.
2. Kosning fulltrúa
á Landsfund Sjálfstæðisflokksins, sem haldinn verður 3. til 5. nóv.
3. Önnur mál.
Fundarstjóri: Jóna Gróa Siguröardóttir, borgarfulltrúi.
Stjórnin.
Sjálfstæðisfélagið
í Hóla- og Fellahverfi
Félagsfundur
Almennur félagsfundur verður haldinn miðvikudaginn 11. október
kl. 20.30 í Félagsheimili sjálfstaeðisfélaganna í Breiðholti í Álfa-
bakka 14A, 3. hæð.
Dagskrá: Kjör fulltrúa á landsfund 2.-5. nóvember. Stjórnin.
HÚSNÆÐI í BOÐI
Raðhús í Grafarvogi
Nýlegt 140 fm raðhús, ásamt bílskúr, til leigu
sem fyrst. Frágengin lóð. Stórt leiksvæði.
Stutt í skóla og dagheimili.
Upplýsingar í síma 555 1567 eftir kl. 14.00
í dag, sunnudag.
ÓSKASTKÉm
Punktsuðuvél
Óska eftir að kaupa 250 KVA punktsuðu.
Upplýsingar í síma 421-5238.