Morgunblaðið - 11.10.1995, Blaðsíða 4

4 MIÐVIKUDAGUR 11. OKTÓBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Davíð Á. Gunnarsson skipaður
ráðuneytisstjóri
Stefnumótun
tekur við af dag-
legum rekstri
DAVÍÐ Á. Gunnarsson,
forstjóri Ríkisspítal-
anna, hefur verið skip-
aður ráðuneytisstjóri í
heilbrigðis- og trygg-
ingamálaráðuneyti frá
1. desember nk.
Davíð Á. Gunnarsson
sagði í samtali við Morg-
unblaðið í gær að starf
ráðuneytisstjóra væri án
efa mjög spennandi, en
hann ætti einnig eftir
að sakna margra góðra
samstarfsmanna hjá
Ríkisspítulum. „Sem
ráðuneytisstjóri mun ég starfa mikið
að stefnumótun, í stað þess að fást
við daglegan rekstur á stóru fyrir-
tæki. Þá bætist einnig við málaflokk-
ur almanna- og sjúkratrygginga, sem
ég hef ekki fengist við sem forstjóri
Ríkisspítala. Þessar breytingar leggj-
ast hins vegar mjög vel i mig.“
Davíð er fæddur í Reykjavík 9.
júlí 1944. Hann lauk stúdentsprófí
frá MR árið 1964, prófí í vélaverk-
fræði frá KTH í Stokkhólmi árið
1969, prófi í rekstrarhagfræði frá
háskólanum í Stokkhólmi árið 1971
og prófi í þjóðfélags-
fræði, þjóðhagfræði og
stjórnmálafræði frá
sama háskóla síðar sama
ár. Hann stundaði fram-
haldsnám í sjúkrahúsa-
verkfræði við KTH í
Stokkhólmi 1969-1970.
Davíð Á. Gunnarsson
hefur starfað á vegum
Ríkisspítala frá árinu
1969, sem ráðgjafí frá
1969-1979, sem aðstoð-
arframkvæmdastjóri frá
1973-1979, sem fram-
kvæmdastjóri árið 1979
og sem forstjóri Ríkisspítalanna frá
1. janúar 1980. Hann var aðstoðar-
maður heilbrigðis- og trygginga-
málaráðherra og samgönguráðherra
frá 1984-1985. Davíð A. Gunnarsson
hefur setið í fjölda stjórna og nefnda
á vegum heilbrigðisyfirvalda og Rík-
isspítala og haft með höndum
stundakennslu og fræðslu á sviði
heilbrigðismála bæði hér á landi og
erlendis.
Davíð tekur við embættinu af Páli
Sigurðssyni, sem lætur af störfum
fyrir aldurs sakir.
Utboði frestað
VÆNTANLEGT útboð vegna smíði
brúar yfir Gilsfrjörð hefur verið
frestað í Ijósi niðurskurðar á vegafé
á fjárlögum næsta árs. Áætlaður
kostnaður við gerð brúarinnar er
um 800 millj. kr. Niðurskurður á
vegafé á íjárlögum næsta árs er
um 500 millj. kr. Samkvæmt upp-
lýsingum frá Vegagerðinni verður
málið yrði tekið upp á nýtt og end-
urmetið í Ijósi þeirra fjárlaga sem
samþykkt yrðu á Alþingi.
Mikil umsvif í „happaleikjum“
Yelta nálægt
5 milljörðum
Margir telja að happdrættis- og getraunafár
ríki á íslandi. Aðrir fullyrða í samtali við
Guðjón Guðmundsson að þátttaka í happa-
leilqum af ýmsu tagi aukist til muna þegar
illa ári í efnahagslífí þjóðarinnar. Foiystu-
menn happdrættanna telja markaðinn þó
ekki mettan.
FORSVARSMENN Happdrættis
Háskóla íslands, HHÍ, og Islenskrar
getspár áætla að heildarvelta á
happdrættismarkaðnum sé nálægt
fímm milljarðar króna á ári. Hver
Islendingur eyði að meðaltali rúm-
lega 19 þúsund krónum á ári í happ-
drætti eða talnaleiki. Þeir eru líka
á einu máli um að svo virðist sem
þessi markaður taki lengi við nýjum
valkostum og sjá ekki að hann sé
að mettast. Hins vegar hafa vin-
sældir flokkahappdrættanna dalað.
Happdrætti í landinu eru mörg
hundruð ef spilakassar Rauða kross
Islands eru taldir með. Þau skiptast
í þrjá flokka, þ.e. hefðbundin
flokkahappdrætti, talnagetraunir
og skyndihappdrætti. Dómsmála-
ráðuneytið gefur út leyfi til happ-
drætta en engar upplýsingar var
að fá úr ráðuneytinu um fjölda leyfa
sem gefín hafa verið út á þessu
ári. A síðasta ári voru gefin út á
milli 70-80 leyfí og samkvæmt
heimildum Morgunblaðsins hafa
verið gefin út á bilinu 80-85 leyfi
það sem af er þessu ári. Hvert leyfi
kostar 5 þúsund kr. Samkvæmt
tölum frá Þjóðhagsstofnun var
heildarvelta á happdrættismark-
aðnum 3,7 milljarðar árið 1993.
Ragnar Ingimarsson, forstjóri
HHÍ, segir að Islendingar séu í einu
af efstu sætunum í Evrópu yfir
sölu á happdrættis- og getrauna-
miðum miðað við höfðatölu. HHI
og íslensk getspá eru í 24. og 25.
sæti en séu fyrirtækin tekin saman
er salan hérlendis einna mest í
Evrópu, og svipuð og hjá Dönum,
Finnum og Norðmönnum sem eru
Oddviti Svínavatnshrepps um aðalskipulag Hveravalla
Innheimt fé
ekki skilað
sér til upp-
byggingar
JÓHANN Guðmundsson, oddviti
Svínavatnshrepps, segir allt of
snemmt að segja til um hvort
gengið verði til samstarfs við >
Ferðafélag Islands um rekstur
þjónustumiðstöðvar á Hveravöll-
um. Þegar lokið hafi verið við að
vinna deiliskipulag og umhverfis-
mat fyrir staðinn sé hægt að huga
að uppbyggingu.
„Svínavatnshreppur lét vinna
aðalskipulag fyrir hreppinn fyrir
nokkrum árum og varð fyrst
dreifbýlissveitarfélagatil að láta
vinna slíkt skipulag sem náði inn
á miðhálendið," sagði Jóhann í
samtali við Morgunblaðið í gær.
„Ástæða þessa var sú, að með
bættum vegi yfir Kjöl hefur ferða-
mannastraumur á Hveravöllum
stóraukist og staðurinn hefur lát-
ið á sjá. Þúsundir ferðamanna
fara þarna um á hveiju sumri og
umferð vélsleða og jeppa að vetr-
arlagi eykst einnig. Þarna hafa
verið innheimtar töluverðar fjár-
hæðir af ferðamönnum, en þeir
peningar hafa runnið annað. Við
viljum hins vegar að þeir renni
til uppbyggingar á staðnum, enda
er hann náttúruperla, sem brýnt
er að umgangast af virðingu og
varkárni," segir Jóhann.
Deiliskipulag Hveravalla gerir
ráð fyrir að byggð verði þjónustu-
miðstöð. Þá er gert ráð fyrir að
skáli Ferðafélagsins, sem reistur
var fyrir 60 árum, standi áfram,
enda segir Jóhann skálann hafa
öðlast sinn sess þar. Hins vegar
gerir deiliskipulagið ráð fyrir að
hefði tekið þátt í gerð aðalskipu-
lagsins, þar sem gert hefði verið
ráð fyrir að færa þjónustu við
ferðamenn fjær hverasvæðinu á
Hveravöllum og hann telji alla
sammála um þá stefnu.
„Deiliskipulag, sem er nánari
útfærsla á skipulagi, er unnið af
heimamönnum, en samkvæmt lög-
um þarf að leggja umhverfismat
á þjónustumiðstöðvar utan
byggða,“ sagði Stefán. „Við höfð-
um litið svo á að um eignarhald
og rekstur á þessari nýju miðstöð
yrði samkomulag milli heima-
manna og Ferðafélags Islands.
Það var ekki okkar skilningur að
það ætti nánast að reka FÍ í burtu,
enda ákveðin hefð myndast fyrir
starfi þess á Hveravöllum. Skipu-
lag ríkisins hefur hins vegar ekki
afskipti af eignarhaldi og rekstri
á þessum stað.“
Stefán sagði að framan af hefði
hann haldið að nauðsynlegt sam-
ráð hefði verið haft við Ferðafé-
lagið. Hins vegar sýndist sér sem
málið hefði ekki verið nægjanlega
kynnt og skýrt fyrir Ferðafélag-
inu. „Aðalskipulagið var hins veg-
ar auglýst, eins og skylt er og sú
auglýsing hefur farið framhjá
Ferðafélagsmönnum."
drættið um 380 milljónum kr., þ.e. i
frá 1. maí 1994 til 30. apríl 1995.
Þar af var veltan af Bingólottói um
200 milljónir kr. Á reikningsárinu
1993-1994 var veltan 186 milljónir
kr. en þá rak DAS aðeins flokka-
happdrættið.
Ragnar Ingimarsson, forstjóri
HHÍ, segir að Happ í hendi sé ekki
nýtt happdrætti heldur framhald
af skafmiðahappdrættinu. Því sé
ekki beint gegn Bingolottói sérstak-
lega. Hann bendir á að víða um I
heim tíðkist að eitt happdrætti, j
venjulega í eigu ríkisins, hafi einka-
leyfi fyrir peningahappdrættum.
íslensk getspá hefur nýlega
hleypt af stað nýjum happaleik sem
nefnist Kínó. Það er talnagetraun
og er dregið í henni sex daga vik-
unnar. Vilhjálmur Vilhjálmsson,
framkvæmdastjóri íslenskrar get-
spár, segir að leikurinn hafí farið
vel af stað. Hann telur ekki að þessi
markaður sé mettaður. „Ég er ekki 1
viss um að markaðurinn sé mettað- j
ur en það er ekki sama hvað er
sett á markað. Það hefur sýnt sig
á undanförnum ár. Það hefur ekki
allt gengið jafnvel," sagði Vilhjálm-
ur.
Hann segir að ekki sé á döfínni
að hleypa af stokkunum nýjum
happaleik á næstunni en segir að
íslensk getspá eigi þó efni sem
hægt væri að spila út síðar.
Þátttaka eykst með
þrengri efnahag
98 milljóna kr. minni velta varð
á síðasta reikningsári íslenskrar
getspár en árið á undan, eða
1.153.600 kr. á móti 1.251.400
kr., en þó greiddi fyrirtækið því sem
næst jafnmikið til eigendanna og
reikningsárið þar á undan. Vil-
hjálmur telur að aukin samkeppni |
á þessum markaði skýri minni veltu. j
Hann telur ekki íjarri lagi að þátt-
taka í happaleikjum aukist heldur 1
þegar þrengir að í efnahagsmálum.
skáli FÍ, sem reistur var 1980,
víki. „Sá skáli og snyrting við
hann, var reistur án bygginga-
leyfis frá hreppnum. Eg vil ekki
kasta rýrð á Ferðafélagið, en það
verður að starfa í takt við tím-
ann. Þegar deiliskipulag og um-
hverfismat hefur verið afgreitt
getum við hugað að uppbygging-
unni og þá munum við afla okkur
samstarfsaðila. Við ætlum að
byggja mjög myndarlega upp
þarna."
Jóhann sagði alrangt að for-
ráðamönnum Ferðafélagsins hafi
ekki verið gert ljóst að verið væri
að vinna að aðalskipulagi fyrir
Hveravelli. „Fyrrverandi forseta
félagsins, Höskuldi Jónssyni, var
skýrt frá þessu á fundi, sem hald-
inn var á skrifstofu hans og það
var þvi Ferðafélagsins að gera
athugasemdir."
Jóhann sagði að Svínavatns-
hreppur ætti allan rétt á Hvera-
völlum og bæri jafnframt skyldur.
„Eignarhald er víða óljóst á mið-
hálendinu, en það á ekki við um
Auðkúluheiði. Þvi til staðfesting-
ar er afsal frá 1917, þegar hrepp-
arnir keyptu heiðina af ríkinu."
Stefán Thors, skipulagsstjóri
ríkisins, sagði að Skipulag ríkisins
hvað áfjáðastir Evrópuþjóða í happ-
drætti af ýmsu tagi. Hjá þessum
þjóðum er nánast öll happdrættis-
og getraunamiðasala á einni hendi.
Ragnar segir að eðlilegt sé að bera
samanlagða sölu HHÍ og íslenskrar
getspár saman við söluna f þessum
löndum.
Framtíð DAS í höndum
dómsmálaráðuneytisins
Sigurður Ágúst Sigurðsson, for-
stjóri Happdrættis DAS, er þung-
orður um ójafna samkeppnisstöðu
flokkahappdrættanna og bendir á
einkaleyfi HHÍ fyrir peningahapp-
drættum.
Sigurður segir að 13 happdrætti
séu starfrækt hér á landi sam-
kvæmt lögum og þrjú þeirra séu
vöruhappdrætti, þ.e. flokkahapp-
drætti SIBS og DAS og Bingólottó,
öll önnur happdrætti séu í raun
peningahappdrætti. Sigurður gagn-
rýnir að HHI hafi einkaleyfi fyrir
peningahappdrættum samkvæmt
lögum frá 1923 og geti á sama tíma
farið af stað með vöruhappdrætti í
nýjum sjónvarpsleik, Happ í hendi,
í samkeppni við Bingólottó sem
DAS rekur. „Við eigum afskaplega
erfitt með að sætta okkur við þetta
og lesum ekki annað út úr þessu
en að HHÍ ætli sér að gera út af
við Happdrætti DAS. Við erum í
skrúfstykki gagnvart HHÍ,“ segir
Sigurður.
Hann segir að HHÍ fái sérstaka
meðhöndlun í hvert skipti sem þeir
sæki um leyfi til reksturs happ-
drætta hjá hinu opinbera. „HHI er
með skafmiða, talnagetraunir og
flokkahappdrætti en það er tómt
mál fyrir okkur að reyna þetta. Við
sóttum um að fá að hafa ríkis-
skuldabréf í vinninga en fengum
synjun hjá dómsmálaráðuneytinu.
Okkur var einnig synjað um leyfi
til að reka spilavélar áður en Rauði
krossinn hóf rekstur slíkra véla.
Við höfum sóst eftir því að fá að
þróa okkar starfsemi en höfum
ekki fengið leyfi til eins eða neins.
Framtíð DAS er í höndum ráðuneyt-
isins. Ef við fáum ekki að þróast
eðlilega deyr Happdrætti DAS
drottni sínum því salan í flokka-
happdrættum er stöðugt að
minnka," segir Sigurður.
Á síðasta reikningsári velti happ-