Morgunblaðið - 15.10.1995, Blaðsíða 26

26 SUNNUDAGUR 15. OKTÓBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
KVIKMYNDIR/Regnboginn frumsýnir í næstu viku bandarísku myndina
Murder in the First. Myndin er byggð á sannri píslarsögu ungs fanga í hinu ill-
ræmda Alcatraz-fangelsi sem leiddi að lokum til þess að fangelsið var lagt niður.
ívítis-
Þrjár stjörnur
ÞAÐ eru þijár kvikmyndastjörnur af
yngri kynslóðinni sem fara með aðalhlut-
verkin í Murder in the First. Christian
Slater leikur lögfræðinginn James Stamp-
hill, Kevin Bacon leikur fangann Henri
Young, og Gary Oldman leikur fangavörð-
inn Glen.
Christian Slater er fæddur 18. ágúst
1969 í New York og starfar móðir hans
við að velja leikara í kvikmyndahlutverk.
Ferill hans sem leikara byrjaði reyndar
sem hálfgert grín, því mamma hans taldi
það skondið að velja hann átta ára gaml-
an í smáhlutverk í saápuóperu í sjónvarpi
sem kallaðist One Life to Live. Níu ára
ferðaðist hann svo með leikhópi sem sýndi
The Music Man og sextán ára fór hann
með fyrsta hlutverk sitt í kvikmynd, en
það var í The Legend of Billie Jean og
lék hann þar með systur sinni, Helen.
Fleiri hlutverk áskotnuðust honum
fljótlega og meðal mynda sem hann lék
í var In the Name of the Rose, þar sem
hann lék með Sean Connery. Tímamótin
á ferli hans voru þegar hann lék á móti
Wynonu Ryder í Heathers, en í þeirri
mynd lék hann morðingja og þótti um
margt minna á Jack Nicholson. Svipuð
hlutverk fylgdu í kjölfarið ásamt ýmsum
uppákomum í einkalífinu, en hann var
m.a. handtekinn fyrir öivunarakstur og
fyrir að ætla um borð í farþegaflugvél
vopnaður byssu.
Slater hefur reynt að bijótast út úr
þeirri ímynd að vera uppreisnargjarn
ungur maður í myndum eins og Yoúng
Guns II og True Romance, og eru hlut-
verk hans í myndunum Untamed Heart
og Murder in the First Iiður í því.
Kevin Bacon hefur getið sér orð fyrir
að geta brugðið sér í nánast hvaða hlut-
verk sem er og þá ekki síst að leika flókna
persónuleika. Þannig hefur hann leikið
fauta í myndinni The River Wild, land-
gönguliða í A Few Good Men og samsæris-
mann í JFK. Bacon fæddist 8. júlí 1958 í
Fíladelfíu og hóf leiklistarnám þar. Hann
hefur leikið jafnt á sviði sem í kvikmynd-
um og hlotið Obie verðlaun fyrir sviðs-
leik. Hann hélt áfram leiklistarnámi í New
York þar til hann fékk sitt fyrsta kvik-
myndahlutverk, en það var í National
Lampoon’s Animal House. Stuttu síðar lék
hann svo í Diner og Footloose og þar með
var hann orðinn frægur, en meðal ann-
arra mynda sem hann hefur Ieikið í má
nefna Quicksilver og Flatliners.
Hinn enski Gary Oldman er fæddur i
fátækrahverfi í Suður-London 21. mars
1958, en hann varð fyrir áfalli þegar fað-
ir hans, sem var logsuðumaður, fór að
heiman fyrir fullt og allt þegar Oldnian"
var sjö ára gamall. Æskuárin voru heldur
ömurleg í fátækrahverfinu og harðn-
eskjulegum drengjaskóla sem hann gekk
í. Á unglingsárunum þegar hann af-
greiddi í íþróttavöruverslun smitaðist
hann af leiklistarbakteríunni og hóf að
nema hjá Greenwich Young People’s The-
ater, en frammistaða hans leiddi til þess
að hann fékk styrk til að nema leiklist
við Rose Buford Drama College.
Hann fékk fljótlega margvísleg hlut-
verk í leikritum og árið 1985 var hann
valinn besti leikarinn það árið. Fyrsta
kvikmyndahlutverkið var í Syd og Nancy
þar sem hann lék pönkarann Syd Vicious
úr Sex Pistols. Hann hefur gjarnan ieikið
sögufrægar persónur, en meðal þeirra
eru leikritaskáldið Joe Orton í Pick Up
Your Ears, Lee Harvey Oswald í JFK og
Ludwig Van Beethoven í Immortal
Beloved. Meðal annarra kvikmynda sem
hann hefur leikið í eru Bram Stoker’s
Dracula, True Romance, Roemeo is Ble-
eding, Leon, og The Scarlett Letter. Old-
man var kvæntur bandarísku lerikkon-
unni Umu Thurinan um eins árs skeið,
en þau skildu 1991.
Morðið
holunni
HENRI Young (Kevin Bacon) er fangelsaður fyrir smáþjófnað en hlýtur hrottalega meðferð
i Alcatraz.
MURDER in the First býggir
á atburðum sem áttu sér
stað á fjórða áratugnum og segir
frá sérstæðum samskiptum
tveggja ungra manna. Annar
þeirra er dæmdur fangi í hinu al-
ræmda Alcatraz fangelsi (Kevin
Bacon), en hinn er framagjarn
ungur lögfræðingur (Christian
Slater), og þeir eiga eftir að hafa
afgerandi áhrif á líf hvors annars
um leið og þeir breyta framrás
bandarískrar réttarfarssögu. Saga
þeirra er tilfmningaþrungin og lýs-
ir för annars þeirra í hyldýpi
ómennskunnar og staðföstum
ásetningi hins að ná honum til
baka og svipta um leið hulunni af
þeim ólýsanlega hrottaskap sem
hann hefur þurft að þola í fanga-
vistinni. Hin sérkennilega vinátta
sem tekst með lögmanninum rétt-
sýna og hinum truflaða og inn-
hverfa sakamanni leiðir til átaka
sem verða upphafið að endalokum
eins alræmdasta fangelsis sem
sögur fara af.
I mars árið 1938 er manni varp-
að í neðanjarðarklefa í Alcatraz
fangelsinu sem stendur á hijóstr-
ugri klettaeyju í San Francisco-
flóa. Klefínn er aðeins um 1,5
metrar á hæð og maðurinn er nak-
inn og aleinn. Stálhurð klefans er
skellt í lás og fimm fermetra her-
bergið verður kolsvörtu myrkrinu
að bráð. Þögnin er algjör. Kaldir
steinveggirnir eru rakir af sjávar-
sagga og myglusveppirnir eru alls
staðar. Á klefanum er enginn
gluggi og í honum er ekkert fleti,
enginn hiti, hvorki klósett né vask-
ur og loftleysið er algjört. Ungi
maðurinn rýnir í myrkrið,*íiann er
skítugur, hungraður og berst við
að halda vitglórunni. Einu sam-
skiptin við umheiminn eru þegar
matnum hans er ýtt inn um loku
neðst á klefahurðinni á nokkurra
daga fresti. Þá heyrist örlítið hljóð
eitt augnablik og smá skíma sést,
en fyrr en varir er lokunni skellt
aftur og myrkrið og einsemdin
umlykur mannin enn á ný. Hann
hættir að gera sér grein fyrir því
hve margir dagar líða í þessari
prísund og smátt og smátt renna
dagarnir saman við vikur, mánuði
pg loks ár í þessari myrkraveröld.
í júní 1941 er honum loks hleypt
út úr dýflissum ALcatraz. Ringlað-
ur og skelfingu lostinn kemst hann
að því að hann hefur dvalist meira
en þijú ár í myrkrinu í iðrum fang-
elsisins. Og að fáum klukkustund-
um liðnum sér hann þann sem
hann telur eiga sök á þeim þjáning-
um sem hann hefur þurft að líða
og í uppljómuðum matsalnum
myrðir hann þennan örlagavald
sinn með köldu blóði fyrir framan
200 vitni. Með þessu hefndarverki
öðlast hinn ungi Henri Young það
eina frelsi sem hann telur sig eiga
völ á það sem eftir er. Hann er
svo fluttur frá Alcatraz til borgar-
fangelsisins í San Francisco en þar
bíður hans ákæra fyrir morð af
yfirlögðu ráði. Þegar sólin hnígur
til viðar á þessum fyrsta bjarta
degi sem hann hefur upplifað í rúm
þijú ár verða hins vegar straum-
hvörf í þeirri -eldraun sem hann
hefur þurft að ganga í gegnum,
því að án þess að hann viti af því
er hafin leit að réttlætinu í hans
nafni.
Leikstjóri Murder in the First
er hinn þrítugi Marc Rocco sem
áður hefur meðal annars gert
myndina Where the Day Takes
Yoy, en hún fjallar um líf heimilis-
lausra unglinga í Hollywood. Sú
mynd var af fjölda gagnrýnenda
talin eina af tíu bestu myndum
ársins 1992 í Bandaríkjunum. Höf-
undur handritsins er Dan Gordon,
en hann á m.a. að baki handritin
að Wyatt Earp og Passenger 57.
Rocco hreifst þegar af sögunni um
fangann Henri Young þegar hann
las frumgerð kvikmyndahandrits-
ins, og eyddi svo nærri níu mánuð-
um í að rannsaka mál fangans
með því að kynna sér skjöl og fjöl-
miðlaumfjöllun um mál hans.
„Ég vildi ekki gera myndina að
einhverskonar Hollywood útgáfu
af réttardrama eða fangelsissögu,
heldur viidi ég ná fram raunsæinu
og sem mestri nákvæmni hvað
varðar sögusviðið og þann .tíma
sem atburðirnir áttu sér stað. Ég
tel að með nákvæmum rannsókn-
um og nákvæmni við gerð allra
smáatriða þá sé hægt að gera sög-
una nánast óháða því tímabiii sem
hún skeður á,“ segir Rocco.
Hann fór meira en 15 ferðir til
Alcatraz í rannsóknum sínum og
undirbúningi fyrir gerð myndar-
innar. Þá átti hann samtöl við fyrr-
verandi fanga sem þar höfðu dval-
ist og einnig fangaverði og lög-
fræðinga. Sjálfur dvaldist hann svo
innilokaðuir í einangrunarklefa í
fangelsinu eina helgi til að fá nasa-
sjón af vistinni á slíkum stað. „Ég
held að okkur hafi tekist vel upp,“
segir Rocco. „Það er ekkert í
myndinni sem ekki átti sér stað í
raunveruleikanum í Alcatraz.”
CHRISTIAN Slater
Fangelsið Alcatraz er kannski
einn aðalleikarinn í myndinni
Murder in the First. Stundum kall-
að Kletturinn eða Djöflaeyjan rís
þessi dularfulla virkiseyja úr hafí,
og einhver böivun virðist hafa fylgt
henni um aldir. Á 80 ára yfirráða-
tíma Spánveija tók enginn sér
bólfestu í eynni, og á rússnesku
landakorti frá 1823 er eyjan merkt
sem Yandræðaeyja.
Um miðja síðustu öld var komið
upp vita á eyj-
unni og síð-
an varnar-
virki til að
veijast
hugsan-
legum
árásum á
San
Francisco
frá hafi.
Eyjan
heyrði um áratuga skeið undir
hermálaráðuneytið og þar var her-
fangelsi til að byija með, en upp
úr 1930 var því breytt í almennt
fangelsi sem einungis var ætlað
að taka við harðsvíruðustu glæpa-
mönnum. Fangelsið varð fljótlega
að ógnvekjandi goðsögn og rekja
má lokun þess árið 1963 til þeirra
atburða sem kvikmyndin Murder
in the First greinir frá.
RÚMLEGA þriggja ára
vist í einangrunarklefa í
iðrum fangelsisins sviptir
Young öllu raunveru-
leikaskyni.