Morgunblaðið - 18.10.1995, Blaðsíða 2

2 MIÐVIKUDAGUR 18. OKTÓBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Sat fastur
í 36 tíma
Endurhæfingarlíf-
eyrir í fyrra horf
ÖKUMAÐUR sat fastur I bíl
sínum á Klettshálsi á Barða-
strönd frá sl. sunnudagskvöldi
fram á þriðjudagsmorgun, þeg-
ar vegagerðarmenn ruddu háls-
inn. Maðurinn var með nesti,
ornaði sér við gas og leiddist
ekki, því sendibíll hans var full-
ur af mörg hundruð bókum, en
hann var á yfírreið um Vestfírði
til að selja bækurnar.
Að sögn lögreglunnar á Pat-
reksfirði lagði maðurinn á
Klettsháls á sunnudagskvöld.
Hann var á störum Dodge-flutn-
ingabíl og ágætlega búinn. Bíll-
inn bilaði hins vegar og ljósin
slokknuðu. Á meðan maðurinn
var að bjástra við að koma því
í samt lag skóf að bílnum, svo
hann sat fastur.
Að sögn Kristjáns P. Vigfús-
sonar, verkstjóra Vegagerðar-
innar, átti að moka Klettsháls
á mánudag, en þá var vitlaust
veður og hætt við mokstur. í
gærmorgun var hins vegar byij-
að að moka og þá komu vega-
gerðarmenn að bílnum.
HEILBRIGÐISRÁÐHERRA gaf
Tryggingastofnun í gær fyrirmæli
um að greiða þeim, sem njóta endur-.
hæfíngarlífeyris, að auki ýmsar
tengdar bætur sem þessir sjúklingar
áttu rétt á fyrir 1. október.
„Ég sendi tilkynningrj til Trygg-
ingastofnunar um að þessar bætur
verði greiddar eins og þær voru
greiddar fyrir 1. október og þeir sem
ekki hafa fengið greiðslu 1. október
fá hana greidda afturvirkt," sagði
Ingibjörg Pálmadóttir heilbrjgðisráð-
herra.
Forsaga málsins er að lögum um
almannatryggingar var breytt í des-
ember 1993 og ákvæði um endur-
hæfíngarlífeyri var þá flutt yfir í lög
um félagslega aðstoð. Orðalagi laga-
greinarinnar var einnig breytt lítil-
lega og fyrir skömmu gaf heil-
brigðisráðuneytið út þá lagatúlkun
að þeir sem lagagreinin ætti við
ættu ekki lengur rétt á að fá ýmsar
tengdar bætur, svo sem uppbót
vegna iyfjakostnaðar, barnalífeyri
og heimilisuppbót. Endurhæfíngar-
lífeyrir er um 37 þúsund krónur á
mánuði en með tengdum bótum
hækkaði hann a.m.k. um 15-20 þús-
und krónur. Um 130 manns þiggja
endurhæfingarlífeyri.
Stóð aldrei til að skerða
Ingibjörg Pálmadóttir sagði að la-
gatúlkun ráðuneytisins væri efalaust
alveg rétt, samkvæmt orðanna hljóð-
an, en aldrei hefði staðið til að skerða
rétt þessa hóps sérstaklega og því
hefði hún gefíð þessi fyrirmæli í
gær. Hún sagðist telja að þar með
væri óþarfi að breyta lögunum um
félagslega aðstoð að sinni, en verið
væri að endurskoða almannatrygg-
ingalöggjöfína og þá yrði þetta mál
tekið sérstaklega fyrir.
Ásta Ragnheiður Jóhannesdóttir
alþingismaður lagði á mánudag fram
og mælti fyrir lagafrumvarpi þar sem
gert er ráð fyrir að lagagreinin um
endurhæfíngarlífeyri verði færð í
upphaflegt horf. Hún sagðist í gær
fagna því að heilbrigðisráðherra hefði
dregið til baka ákvörðun sína um að
skerða bætur til þeirra sem eru í
endurhæfingu. „Ég fagna því fyrir
þeirra hönd sem ætlað var að lifa á
37 þúsund krónum á mánuði, óháð
því hvort þeir væru með böm á fram-
færi eða þyrftu að bera lyfla- og
lækniskostnað,“ sagði hún.
Hún sagði að áfram vantaði laga-
stoð fyrir ákvörðun ráðherra. Mikil-
vægt væri að sú lagastoð kæmi inn
í lög um félagslega aðstoð þannig
að réttur þessa hóps til framfærslu
væri tryggður. Því sagðist Ásta
Ragnheiður ekki telja ástæðu til að
draga til baka frumvarp sitt.
Alþjóðasamtök flugumferðarstjóra senda sljórnvöldum athugasemd
Mikil yfirvinna
varhugaverð
ALÞJÓÐASAMTÖK flugumferðar-
stjóra telja varhugavert hvað ís-
lenskir flugumferðarstjórar þurfa að
vinna mikla yfírtíð. Þeir telja það
óæskilegt með tilliti til öryggissjón-
armiða og munu gera athugasemd
við íslensk stjómvöld vegna þess.
Mikil yfirvinna
Hér er vinnuvika flugumferðar-
stjóra 40 stundir og við bætast um
100 yfirvinnustundir á mánuði þegar
mest er að gera. Vinnuvika starfs-
bræðra þeirra í nágrannalöndum er
32-35 stundir og sjaldgæft að þeir
skili þar meira en 10 yfírvinnustund-
um á mánuði, að sögn Þorleifs
Bjömssonar, formanns Félags flug-
umferðarstjóra.
Þorleifur sagðist ekki hafa séð
listann yfír hálaunaða ríkisstarfs-
menn þegar hann var inntur eftir
skýringu á því að flugumferðarstjór-
ar em þar fjölmennasti hópurinn.
Þorleifur taldi líklegt að þetta mætti
skýra með greiðslu sem flugumferð-
arstjórar fengu í fyrra að genghu
dómsmáli.
Starfsævi flugumferðarstjóra var
skert um 7 ár 1990 og starfslok
færð frá 70 ára aldri til 63 ára. í
kjarasamningi var tekið tillit til hinn-
ar skertu starfsævi en í kjölfarið sett
bráðabirgðalög og uppbótin skorin
niður. Flugumferðarstjórar fóru í mál
gegn ríkinu og unnu það. í fyrra
voru þeim greidd vangoldin laun aft-
ur til september 1990. Þessi greiðsla
nam frá 1 til 1,5 milljóna á mann
með vöxtum og dráttarvöxtum.
Yfirvinna í stað fleira fólks
Að sögn Þorleifs er mikil yfirvinna
að hluta skýring á háum launa-
greiðslum. Hann segir að um 40%
launa flugumferðarstjóra að meðal-
tali séu fyrir yfirvinnu. „Það hefur
verið stefna stjórnvalda að láta vinna
yfirvinnu frekar en að fjölga mönn-
um,“ sagði Þorleifur. Hann sagði
mikið vinnuálag hafa loðað við stétt-
ina síðustu 30 ár.
Frumvarp um lífeyrisréttindi þingmanna og ráðherra
Þingmenn njóti sömu
réttinda og kjósendur
LÍFEYRISRÉTTINDI þingmanna og
ráðherra verða þau sömu og annarra
launþega samkvæmt lagafrumvarpi
sem Pétur Blöndal og sex aðrir þing-
menn Sjálfstæðisflokks hafa lagt
fram á Álþingi.
„Aðalmarkmiðið með frumvarpinu
er að þingmenn njóti sömu lífeyris-
réttinda og þeir sem þá kjósa, þann-
ig að þingmenn geti sett sig í spor
sinna umbjóðenda hvað varðar lífeyr-
isréttindi," sagði Pétur Blöndal við
Morgunblaðið.
Gert er ráð fyrir því í frumvarpinu
að ríkisábyrgð verði afnumin af líf-
eyrisréttindum þingmanna og þeir
velji sér lífeyrissjóð sem starfi án
ríkisábyrgðar og greiði I hann. Ið-
gjaldsframlag Alþingis skuli vera í
samræmi við reglur lífeyrissjóðsins,
þó ekki hærra en 6,5% af launum
þingmanns.
Til að standa undir lífeyrisréttind-
um þingmanna þyrfti 56% iðgjald í
þingmannadeild Lífeyrissjóðs starfs-
manna ríkisins, en ekki 10% eins og
nú er. Lífeyrisréttindi ráðherra krefj-
ast 80% iðgjalds í ráðherradeildina.
í frumvarpi þingmannanna er gert
ráð fyrir því að þingfararkaup alþing-
ismanna verði hækkað varaniega sem
nemi lífeyrishlunnindum umfram þau
réttindi sem 10% heildariðgjald veitir.
Þingmenn geti þó valið að halda nú-
verandi lífeyrisréttindum út kjörtíma-
bilið, að sögn Péturs af tillitssemi við
þá sem buðu sig fram með hliðsjón
af þeim kjörum sem voru í boði fyrir
kosningar.
Fyrsta skrefið
Pétur sagðist gera ráð fyrir að
umframlífeyrishlunnindi þingmanna
væru ígildi 25% launahækkunar að
jafnaði, sem þýddi að þingfararkaup-
ið myndi samkvæmt frumvarpinu
hækka um 50 þúsund krónur, úr 195
þúsund krónum í 245 þúsund.
Þá mætti meta lífeyrishlunnindi
ráðherra til 60% hækkunar ráðherra-
launa, eða úr 155 þúsundum í um
250 Jnisund krónur.
„Eg sé þetta sem fyrsta skrefíð
til að taka á þeim gífurlega vanda
sem er hjá Lífeyrissjóði starfsmanna
ríkisins. í þessu frumvarpi er ekki
tekið á réttindum sem menn hafa
aflað sér nú þegar, nema að því leyti
að þau verði verðtryggð miðað við
neysluvísitölu eins og lffeyrisréttindi
annarra landsmanna. Það verður síð-
an að taka á þessum áunnu réttind-
um seinna meir á sama hátt og áunn-
um réttindum annarra opinberra
starfsmanna, sem nema nú eitthvað
um 50 milljörðum króna. Heildar-
skuldbinding sjóðsins, umfram eign-
ir, nemur um 70 milljörðum króna,
sem þýðir um 600 þúsund króna
framtíðarskattlagningu á hvern
vinnandi mann í landinu. Það er orð-
ið verulega brýnt, bæði fyrir opin-
bera starfsmenn og aðra skattgreið-
endur, að tekið sé á þessum vanda,“
sagði Pétur.
Ljósmynd: Halldór Sveinbjörnsson.
Fokker
festist í
snjóraðningi
FOKKER flugvél Flugleiða, sú
fyrsta sem lendir á ísafirði í tvo
sólárhringa, lenti í erfiðleikum
á ísafjarðarflugvelli rétt fyrir
klukkan 9 í gærmorgun. Eftir
að flugvélin hafði lent og var
komin út að brautarenda, fór
hægra hjól hennar út í siyóruðn-
•ng og festist.
Þrátt fyrir ítrekaðar tilraunir
tókst flugmönnum vélarinnar
ekki að losa hana með hennar
eigin afli og varð því að kalla á
aðstoð. Var fengin jeppabifreið
til að kippa í vélina en jeppanum
tókst ekki að losa þetta 20 tonna
ferlíki. Voru því allir farþegar
fluttir frá borði og ekið í rútu
að flugstöðvarbyggingunni.
Vörubifreið Flugmálasljórnar
kom síðan til aðstoðar og tókst
henni að losa flugvélina um hálf-
tíma eftir að hún lenti. Ekki
urðu neinar skemmdir á vélinni.
Myndin var tekin er vörubifreið
Flugmálastjórnar var að losa
vélina.
Mikið af
kolmunna
fyrir sunn-
aii land
ÖRFIRISEY RE-4 hefurlóðað
á mikið magn af kolmunna á
svæði allt frá Reykjanesgrunni
að Hornafjarðardjúpi. Að sögn
Einars Jónssonar fiskifræð-
ings, sem er um borð í Örfíris-
ey, er þetta í fyrsta sinn sem
menn verða varir við jafn stór-
an kolmunna því helmingurinn
virðist vera fullvaxinn. Mjög
langt er síðan kolmunni hefur
veiðst við ísland.
Trausti Eiríksson skipstjóri
sagði að þeir hefðu orðið varir
við kolmunna allt frá Reykja-
nesgrunni austur í Homafjarð-
ardjúp. „Þetta er mjög mikið
magn og þétt á köflum,“ sagði
hann. „Við höfum orðið varir
við kolmunna áður en ekki
verið með veiðarfæri, sem hafa
getað tekið þetta, fyrr en núna
þegar við höfum verið að reyna
við smokkfiskveiðar." Kol-
munninn er þorskfískur og er
veiddur til bræðslu en vitað er
til að Færeyingar hafí nýtt
hann í maming.
Tíu tonn á klukkustund
Einar Jónsson fískifræðing-
ur er um borð í Örfirisey, en
skipið er á tilraunaveiðum.
Sagði hann að reynt hefði ver-
ið að forðast kolmunnann. „Við
byrjuðum út af Grindavíkur-
dýpi og þar toguðum við í
svona lóðningu og fengum sem
svaraði tíu tonnum á klukku-
stund,“ sagði hann. „Síðan
emm við búnir að fara með
öllum köntum og forðast þess-
ar lóðningar og höfum reynt
að toga undir þeim því trollið
fyllist annars, en þessar lóðn-
ingar em samfelldar á kantin-
um.“ Einar sagði erfitt að segja
til um hversu breiðar þær
væm, þar sem einungis hafi
verið togað í ytri kantinn út á
400 faðma dýpi en þar hafi
þær þrotið. Miðað við hvað þær
væra þykkar og iangar þá
væri um mikið magn að ræða
að hans mati.
Viðræður
að hefjast í
Moskvu
VIÐRÆÐUR milli íslenskra,
norskra og rússneskra stjóm-
valda um þorskveiðar í Bar-
entshafí hefjast fímmtudaginn
19. október. 23. október hefy
ast viðræður í Moskvu milli
íslenskra, færeyskra, norskra
og rússneskra stjómvalda um
stjórn veiða úr norsk-íslenska
síldarstofninum.
í sendinefnd Íslands vegna
þorskveiðanna verða Helgi
Ágústsson, ráðuneytisstjóri
utanríkisráðuneytisins, Arni
Kolbeinsson, ráðuneytisstjóri
sjávarútvegsráðuneytisins,
Guðmundur Eiríksson, þjóð-
réttarfræðingur utanríkisráðu-
neytisins og Albert Jónsson,
deildarstjóri í forsætisráðu-
neytinu. í sendinefnd íslands
vegna síldarstofnsins verða
auk framangreindra Jakob
Jakobsson, forstjóri Hafrann-
sóknastofnunarinnar og Krist-
ján Þórarinsson, stofnvistfræð-
ingur LÍÚ. Guðmundur Eiríks-
son verður formaður sendi-
nefndanna.