Morgunblaðið - 18.10.1995, Blaðsíða 6

MORGUNBLAÐIÐ
6 C MIÐVIKUDAGUR 18. OKTÓBER 1995
MARKAÐIR
fFiskverð heima
Faxamarkaður
Fiskmarkaður
Hafnarfjarðar
Fiskmarkaður
Suðurnesja
r
Alls fóru 86,2 tonn af þorski um fiskmarkaðina þrjá hér syðra í
síðustu viku. Um Fiskmarkað Hafnarfjarðar fóru 26,2 tonn á
109,46 kr./kg. Um Faxamarkað fóru 10,1 tonn á 97,90 kr./kg og
um Fiskmarkað Suðurnesja fóru 49,9 tonn á 118,80 kr./kg. Af
karfa voru seld alls 73,3 tonn. í Hafnarfirði á 63,00 kr. (0,11),
* á Faxagarði á 66,00 kr./kg (0,81) og á 59,09 kr. (68,91) á
Suðurnesjum. Af ufsa voru seld alls 67,4 tonn. í Hafnarfirði á
60,28 kr. (2,41), á Faxagarði á 47,41 kr. (0,41) og á 72,56 kr.
hvert kíló á Suðurnesjum (64,61). Af ýsu voru seld 97,1 tonn
á mörkuðunum þremur hér syðra og meðalverðið 91,59 kr./kg.
Fiskverð ytra
*
Eingöngu var seldur
fiskur úr gámum í
Bretlandi í síðustu
viku, samtals 197,0
tonn á 135,94 kr./kg.
Þar af voru 22,2
tonn að þorski á
148,83 kr./kg.
Af ýsu voru seld
68,7 tonn á 118,40
kr./kg, 22,2 tonn af
kola á 180,06 kr./kg
og 37,4 tonn af
karfaá 105,22 kr.
hvert kíló.
Þorskur <
Karfi <
Ufsi
Eitt skip, Akurey RE 3, seldi afla sinn í Bremerhaven í Þýskalandi í síðustu viku,
samtals 134,3 tonn á 111,36 kr./kg. Þar af voru 127,7 tonn af karfa á 111,36
kr./kg og 2,2 tonn af ufsa á 102,97 kr./kg.
Ástand flestra stofna af
kaldsjávarrækju talið gott
Ástandið í Barentshafi
þó talið í lakara lagi
HEIMSAFLINN á kald-
sjávarrækju hefur verið
frá 190 þús. tonnum árið
1983 og smáaukist upp í
tæp 250 þús. tonn árið
1985, en þá kom stærsti hluti aflans frá Barentshafi. Eftir þetta varð afl-
inn heldur minni og fór niður í 200 þús. tonn árið 1988. Eftir þetta smá-
jókst rækjuaflinn í rúmlega 250 þús. tonn árið 1992 og tæp 260 þús. tonn
árið 1993. Svo virðist sem aflinn sé heldur minni árið 1994 eða rúm 230
þús. tonn, en trúlegt er að hann verði nálægt 250 þús. tonnum þar sem
^tölur um afla í Barentshafi vantar frá'Rússum. Þessar upplýsingar komu
'fram í erindi Unnar Skúladóttur, fiskifræðings, á afmælisráðstefnu Félags
rækju- og hörpudiskframleiðenda. Hér fer á eftir hluti erindis hennar:
Afli í Barentshafi og við Svalbarða
fór smáhækkandi frá árinu 1986
þegar afli var um 10 þús. tonn en
jókst smám saman og varð 127 og
124 þús. tonn árin 1984 og 1985.
Eftir þetta minnkaði aflinn talsvert
og varð 43 þús. tonn árið 1987. Afli
jókst á ný og komst uppí 81 þús.
tonn árið 1990. Nú síðustu árin hef-
ur afli minnkað smám saman niður
í 55 þús. tonn árið 1993. Ekki er
ljóst ennþá hversu mikill aflinn varð
1994 þar sem enn vantar upplýs-
ingar frá Rússum.
íslandsmið
' Afli við ísland er flokkaður hér í
grunnslóð og úthaf en um Dohrn-
bankarækjuna er fjallað seinna, þar
sem talað er um Grænlandssund og
Austur-Grænland.
Afli á grunnslóð var á árunum
1983-1985 7-8 þús. tonn. Samfara
uppvexti sterku árganganna frá
1983 og 1984 í þorski minnkaði afli
á grunnslóð niður í tæp 4 þús. tonn
árin 1987 og 1988 og eftir það hefur
afli á grunnslóð verið að smáaukast
og varð tæp 9 þús. tonn árið 1994.
Úthafsrækjuaflinn varð árið 1983
aðeins rúm 6 þús. tonn. Hann jókst
smám samari í rúm 30 þús. tonn
árið 1987. Árin 1988 og 1990 var
úthafsrækjuaflinn milli 20 og 24
■þús. tonn.
Árin 1988 og 1989 var stofnvísi-
talan lág en 1991 var stofnvísitalan
mjög há og ekki í samræmi við afla
á togtíma frá veiðiskipum. Stofnvísi-
talán hefur síðan lækkað og loks
farið hækkandi á öllum úthafsrækju-
svæðunum fyrir norðan og austan
land. Á sama tíma hefur meðalstærð
rækju á úthafsrækjusvæðunum held-
ur minnkað síðustu 3 árin, en á sama
tíma hefur vísitala líka hækkað.
Davíðssund og
Vestur-Grænland
Afli í Davíðssundi, þar sem Græn-
lendingar stunda mest veiðar sjálfir,
var orðinn 43 þús. tonn árið 1983.
Aflinn var aðeins 38 þús. tonn árið
1984, en hefur farið stöðugt hækk-
andi eftir það. Árin 1986 og 1987
var aflinn um 60 þús. tonn. Eftir það
var afli lágur í tvö ár, en jókst síðan
og varð um 50 þús. tonn. Á síðustu
árum hefur afli aukist talsvert aftur
á þessu svæði og farið mest í 74
þús. tonn árið 1992.
Afli á grunnslóð hefur einnig ver-
ið dálítill og e_r þá aðallega átt við
Diskó-flóann. Árin 1983-1986 feng-
ust þarna 7,5 þús. tonn. Á árunum
1988-1992 fengust milli 10 og 13
þús. tonn, en miklu minni afli hefur
fengist árin 1993 og 1994. Þarna
voru sterkir rækjuárgangar frá 1985
og 1987.
Kanada
Afli Kanadamanna var um 10
þús. tonn árið 1983 en jókst mjög
eftir 1985. Mestur varð aflinn árið
1994 eða tæp 43 þús. tonn. Aflanum
er skipt í djúpslóð og Lawrenceflóa.
í byijun var Lawrence-flói miklu
mikilvægari en á seinni árum hefur
djúpslóðin orðið álíka mikilvæg og
jafnvel orðið hærri. Það eru helstu
tíðindi af þessum slóðum að eftir að
seiðaskilja var tekin í notkun hefur
náðst að afla um 3 þús. tonn árið
1994 við Nova Scotia þar sem alltaf
voru eilíf vandræði vegna smáfisks.
Almennt er -talið að stofnarnir við
Kanada séu í góðu ástandi, stofn-
stærð kvendýra passleg, nýliðun góð
og afli á togtjma hár einkum á syðstu
svæðunum. í Lawrence-flóa er talið
að stofnstærð aukist fremur með til-
komu eins eða tveggja sterkra ár-
ganga.
Grænlandssund og
Austur-Grænland
íslendingar hófu veiðar fyrstir
allra á svæðinu árið 1978 og feng-
ust þá 360 tonn. Norðmenn hófu
veiðar árið 1979 og frá 1980 stund-
uðu veiðar auk þeirra Danir, Færey-
ingar, Frakkar og Grænlendingar.
Þegar stofninum hrakaði samfara of
mikillar veiði í lok níunda áratug-
arins gáfust Frakkar upp. Afli varð
mestur árin 1987 12,2 þús. tonn og
1988 12,5 þús. tonn. Strax árið 1988
féll afli á togtíma mjög á þessu svæði.
Á hverju ári biður Grænland NAFO
um tillögur um hámarksafla fyrir
svæðið vestan miðlínu. Allt frá árinu
1990 hafa yfirvöld í Grænlandi farið
allt frá 40% upp í 90% fram úr tillög-
um NAFO. Árin 1993 og 1994 lagði
NAFO t.d. til að hámarksafli yrði
aðeins 5 þús. tonn. Þá ákváðu Græn-
lendingar sjálfir að þetta skyldu vera
9.563 tonn. Ýmislegt hefur þó orðið
til að bjarga stofninum. Hafís hefur
sennilega bjargað heilmiklu og þessi
óraunvefulegi hámarksafli sem
Grænlendingar hafa sett allt frá
1990 hefur aldrei náðst enda þótt
afla íslendinga austan línu væri
bætt við. íslendingar veiða enn utan
kvóta á Dohrnbanka-svæðinu. Afli á
togtíma þótti einnig lágur miðað við
það sem gerist við Vestur-Grænland.
1993 fundust ný rækjumið sunnan
65. gráðu norður breiddar og fékkst
þá þegar fimmtungur aflans þar og
rúmur helmingur árið 1994. Einnig
má leiða getum að því að upphaf
veiða á Flæmingjagrunni hafi orðið
til að létta sóknina á miðin i Græn-
landssundi.
Árið 1994 hefur orðið verulegur
bati á rækjustofninum á hefðbundna
svæðinu, þ.e. norðan 65. gráðu norð-
ur breiddar, bæði ef litið er á afla á
togtíma og eins ef litið er á afla á
togtíma af kvenrækju. Stofnvísitala
í stofnmælingu Grænlendinga, sem
fram fer annaðhvort ár á svæðinu
bendir einnig til bata í stofninum.
Flæmingjagrunn
Veiðar á Flæmingjagrunni hófust
fyrst árið 1993 er veidd voru 27
þús. tonn. Árið 1994 voru veidd 24
þús. tonn og það sem af er árinu er
búið að tilkynna um 23 þús. tonna
afla (til ágústloka) Forsaga málsins
að þessum veiðum er sú að Spánverj-
ar hafa allt frá árinu 1988 verið að
stofnmæla físk og rækju á Flæm-
ingjagrunni. Á árunum 1988-1990
var stofnvisitalan um 2 þús. tonn.
Árið 1991 fjórfaldaðist stofnvísitalan
skyndilega og 1992 náði hún há-
marki í 16,5 þús. eftir þetta fór stofn-
vísitalan lækkandi eða niður í 5,4
þús. núna árið 1995. Talið er að
þessi mikla aukning í stofnstærð
árið 1992 hafi stafað af tilkomu hins
mjög svo sterka 1988 árgangs í
rækju. Þessi árgangur er nú ekki
lengur áberandi í veiðinni. Árgang-
arnir sem á eftir koma eru allir miklu
veikari. 1993 árgangurinn (karldýr)
virðist hins vegar sterkur en hann
verður kynþroska hrygna eftir 2 til
3 ár. Vísindamenn lögðu til veiðibann
á svæðinu fyrir árið 1996 vegna
þess að þeir töldu hlutfall kvendýra,
sem var milli 12 og 15% að fjölda til
í veiðinni nú í ár of lítið. Þetta var
fellt einsog kunnugt er, en ákveðið
þess í stað að taka upp sóknarkerfí
árið 1996.“
íslands úthafsrækja
Þorskur heldur
rækjunni niðri
SAMSPIl milli stofnstærðar
rækju og bolfisks á íslandsmið-
um virðist nokkuð mikið. Meðan
þorststofninn var í meðallagi
eða stór, var lítið af rækjunni,
en með minnkandi þorskstofni
hefur rækjan náð sér á strik.
Líklegt er einnig að stofnstærð
grálúðu hafi mikið að segja, en
hún er talin í minnsta lagi nú.
Afli á togtíma frá rækjuskipum
var lágur 66 og 68 kg/klst. á
aðalsvæðinu frá Norðurkanti
Grímseyjar á árunum 1988 og
1989, en er nú meiri. Fylgni er
einnig mikil fylgni milli nýliðun-
ar rækju og ókynþroska hluta
þorskstofnsins í úthafinu.
ÁSTAND og horfur í rækjuveið-
unum í Barentshafi eru fremur
slæmar um þessar mundir enda
þorskstofninn þar stór. Eins og
kunnugt er hafa Rússar sjálfir
fyrstir manna (árið 1986) bent
á hið nána samband milli stofn-
stærðar þorsks og rækju í Bar-
entshafi. Þessu sambandi er
þannig varið að því meira sem
er af afræningjum eins og
þorskinum, þeim mun minni er
rækjustofninn. Þorskstofninn er
nú með stærsta móti í Barents-
hafinu og fyrir vikið eru rækju-
veiðar þar í lágmarki. Svipaða
sögu er að segja af samspili
þorsks, loðnu og síldar, en loðn-
an er nú í lágmarki þar nyrðra.
þús.tonn
250
Rækjuafli á helstu svæðum á norðurhveli.
248.047
229.228
238.986 244-21?
253.252
257.708
200 191.833
150
100
50
232.501
fPg
iililll
L,y -,
H
1983
23.068
1984 . 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995
Flæmingjagrunn
Bandarikin
Kanada
Grænl. grunnsl.
Davíðssund og
V-Graenl.
Skagerak
j Norðursjór
Grænl.sund og
A-Grænl.
ísland
Jan Mayen
Baretnshaf og
Svalbarði