Morgunblaðið - 20.10.1995, Page 1

104 SIÐUR B/C/D
239. TBL. 83. ÁRG.
FÖSTUDAGUR 20. OKTÓBER 1995 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
Jeltsín hyggst víkja Kozyrev úr embætti
Fómað til að
friðaand-
stæðinga
Moskvu, Washington. Reuter.
BORÍS Jeltsín, forseti Rússlands,
lýsti því jrfir í gær að hann hefði
ákveðið að víkja Andrei Kozyrev
úr embætti utanríkisráðherra.
Hann sagði þó ekki hvenær
ráðherraskipti færu fram þar sem
enn hefði ekki verið ákveðið hver
tæki við embættinu.
Bandarískir embættismenn sögð-
ust í gær ekki telja útilokað að
Kozyrev gegndi embættinu áfram
þrátt fyrir yfírlýsingar Jeltsíns.
Sumir embættismenn eru þeirrar
skoðunar að það hefði slæm áhrif
á samskipti Bandaríkjanna og
Rússlands, ef Kozyrev léti af emb-
ætti, en aðrir segja það ekki skipta
höfuðmáli.
„Þarna er um að ræða lýðræðis-
ríki og samband okkar við það er
sterkara en svo að það byggist ein-
ungis á einum manni. Bandaríkin
hafa átt mjög góð samskipti við
Kozyrev en hann er ekki sá eini er
gæti gegnt þessu hlutverki. Við
munum laga okkur að breyttum
aðstæðum í Rússlandi þegar þar
að kemur,“ sagði einn embættis-
maður.
Töldu þeir jafnvel líklegt að Jelts-
ín hefði gefið út yfirlýsinguna til
að friða andstæðinga sína fyrir
þingkosningamar, sem eiga að fara
fram þann 12. desember nk.
Skotspónn þjóðernissinna
Arnór Hannibalsson prófessor
sagði í samtali við Morgunblaðið
að Kozyrev væri augljóslega skot-
spónn þjóðernissinna og þeirra afla,
Hætta a
stjórnar-
kreppu
Róm. Reuter.
SILVIO Berlusconi, fyrrver-
andi forsætisráðherra Ítalíu,
hefur krafist þess að stjórn
Lambertos Dinis segi af sér í
kjölfar þess að efri deild þings-
ins samþykkti vantrauststil-
lögu á hendur Filippo Mancuso
dómsmálaráðherra í gær.
Var tillagan lögð fram
vegna aðgerða ráðherrans
gegn dómurum er rannsakað
hafa spillingarmál. Hyggst
Berlusconi leggja fram van-
trauststillögu og ekki talið
útilokað að hún verði sam-
þykkt.
Þetta er í fyrsta skipti síðan
1890 sem ítalskur ráðherra
verður undir í atkvæðagreiðslu
af þessu tagi og engin fordæmi
fyrir því hvernig bregðast á
við niðurstöðunni.
sem andvíg væru lýðræði og mark-
aðskerfi. Þau notfærðu sér ástandið
í Rússlandi og óánægju almennings
til að afla sér fylgis og hefðu með-
al annars brigslað Kozyrev um að
vera of undanlátssamur við Vestur-
lönd í Bosníu.
Arnór sagði að pólitík Kozyrevs
sjálfs væri kannski óljós en hann
hefði ávallt verið hollur Jeltsín, jafnt
á erfiðum augnablikum sem öðrum.
Hann væri líka mjög ólíkur sovésku
embættismönnunum áður fyrr.
Valdakerfíð í Rússlandi hefði hins
vegar breyst mjög mikið. Nú væri
það forsetinn sem mestu réði og
hann hagaði seglum eftir vindi.
Halldór Ásgrímsson utanríkis-
ráðherra sagði að Kozyrevs yrði
saknað á alþjóðavettvangi, hann
væri mjög greindur maður með
góða framkomu og tilfinningu fyrir
viðkvæmum og erfiðum málum.
Hann hefði reynst okkur íslending-
um mjög vinsamlegur, ástæðulaust
væri að ætla að eftirmaðurinn yrði
það ekki. Hins vegar væri það sér-
staða Kozyrevs að hann hefði mik-
inn áhuga á norðurslóðum enda
sjálfur frá Múrmansk. „Mér varð
það hins vegar ljóst þegar ég hitti
hann í Rovaniemi fyrir nokkru að
kaflaskipti gætu verið framundan.
Hann tilkynnti þar að hann ætlaði
að bjóða sig fram í þingkosningun-
um fyrir Múrmansk-svæðið en þing-
maður getur ekki jafnframt verið
ráðherra í Rússlandi.“
■ Kozyrev verður/22
CLAES svarar spurningum blaðamanna eftir að hafa ávarpað belgíska þingið. Reutel
Þingið sviptir
Claes þinghelgi
Talið að hann láti af embætti framkvæmdastj ór a NATO
Brussel. Reuter.
BELGÍSKA þingið samþykkti í gærkvöldi með 97 atkvæðum gegn 52
að svipta Willy Claes, framkvæmdastjóra Atlantshafsbandalagsins
(NATO), þinghelgi og leyfa hæstarétti landsins að yfirheyra hann um
aðild að Águsta-þyrluhneykslinu. Hann er grunaður um að hafa vitað
af greiðslum ítalska þyrluframleiðandans Agusta til sósíalistaflokksins
er hann gegndi ráðherraembætti. Eru yfirgnæfandi líkur taldar á því
að Claes láti af embætti í dag í kjölfar þessarar niðurstöðu þingsins.
Reuter
Hert öryggisgæsla í París
FRANSKIR óeirðalögreglumenn
úr sérsveitunum CRS ganga um
Montparnasse-lestarstöðina í
París í gær. Öryggisgæsla í borg-
inni hefur verið hert til muna
en öflug sprengja sprakk í neð-
anjarðarlest á þriðjudag. Jean-
Louis Debré innanríkisráðherra
sagði í sjónvarpsviðtali í gær-
kvöldi að Frakkar ættu í stríði
við hryðjuverkamenn og hygðist
ríkisstjórnin hvergi gefa eftir i
þeirri baráttu heldur fara með
sigur af hólmi.
„Þingið hefur komist að þeirri
niðurstöðu að nægilegar visbend-
ingar séu til staðar til að senda
mál Claes áfra'm til hæstaréttar
þannig að hægt verði að halda
rannsókn þess áfram,“ sagði Ray-
mond Langendries, forseti neðri
deildar þingsins.
Ávarpaði þingið í hálfa aðra
klukkustund
Willy Claes ávarpaði þingið i
hálfa aðra klukkustund fyrir at-
kvæðagreiðsluna en að því búnu
las hann upp yfirlýsingu fyrir
fréttamenn á flæmsku, frönsku
og ensku. Umræðurnar í þinginu
og atkvæðagreiðsla fóru fram fyr-
ir luktum dyrum. „Eg er saklaus
með öllu,“ sagði Claes og bætti
við að hann hefði beðið þingið um
að veita sér rétt til að veija sjálfan
sig.
Áður en mál Claes var tekið
fyrir samþykkti þingið beiðni
hæstaréttar um að halda áfram
rannsókn á aðild Guy Coeme, fyrr-
verandi varnarmálaráðherra, að
sama mútumáli.
Samkvæmt skoðanakönnun
sem birt var í gær telja 93% Belga
að Claes eigi að segja af sér. Sam-
kvæmt lögum Belgíu getur ein-
ungis hæstiréttur landsins sótt
þingmenn og ráðherra til saka þó
svo að þeir gegni ekki lengur
embætti.
Eftirmaður kjörinn um
helgina?
Láti Claes af embætti er jafnvel
talið líklegt að utanríkisráðherrar
NATO velji eftirmann hans um
helgina, en þeir verða þá viðstadd-
ir hátíðahöld í New York í tilefni
af fimmtíu ára afmæli Sameinuðu
þjóðanna.
Halldór Ásgrímsson utanríkis-
ráðherra sagði aðspurður um
stöðu Claes í gær að þetta væri
orðið hið versta mál, það stækkaði
stöðugt og erfitt væri orðið að
átta sig á því. Eyða þyrfti óviss-
unni sem skapast hefði. „Hins
vegar á hver maður rétt á heiðar-
legri umfjöllun, engan mann á að
dæma saklausan en hagsmunir
Atlantshafsbandalagsins, NATO,
verða að ganga fyrir“.
Þrír taldir líklegir
Þrír menn hafa helst verið
nefndir sem líklegir fram-
kvæmdastjórar láti Claes af emb-
ætti, þeir Ruud Lubbers, fyrrver-
andi forsætisráðherra Hollands,
Hans van den Broek, sem fer með
utanríkismál í framkvæmdastjórn
ESB, og Uffe Ellemann-Jensen,
fyrrverandi utanríkisráðherra
Danmerkur.