Morgunblaðið - 20.10.1995, Blaðsíða 28

28 FÖSTUDAGUR 20. OKTÓBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
MENNTUN
Kvikmyndahátíð í Regnboganum
_ Morgunblaðið/Sverrir
I GÆR komu aðalleikarar myndarinnar 79 af stöðinni, þau Gunn-
ar Eyjólfsson, Kristbjörg Kjeld og Róbert Arnfinnsson, saman á
Hótel Borg ásamt Indriða G. Þorsteinssyni rithöfundi og Bryn-
dísi Schram, forstöðumanni Kvikmyndasjóðs íslands.
79 af stöð-
inni aftur í bíó
í ÁR er haldið hátíðlegt 100 ára
afmæli kvikmyndarinnar í Evrópu.
Að sögn Bryndísar Schram, forstöðu-
manns Kvikmyndasjóðs, var farið
fram á að ísland gerði eitthvað af
þessu tilefni og styrkur fékkst frá
Evrópuráðinu, sem stendur að þess-
um hátíðahöldum, til að hreinsa upp
og endurvinna einhveija íslenska
kvikmynd. Fyrir valinu varð myndin
79 af stöðinni frá 1962 vegna þess
að hún er almennt talin tímamóta-
verk í íslenskri kvikmyndasögu, eink-
um fyrir það að vera fyrsta alís-
lenska kvikmyndin en auk þess vakti
hún mikil viðbrögð almennings vegna
djarfra ástarsena persónanna í
myndinni, leiknum af Gunnari Eyj-
ólfssyni leikara og Kristbjörgu Kjeld
leikkonu.
Kvikmyndasjóður íslands og Kvik-
myndasafn íslands hefur staðið fyrir
sýningum á þessari mynd og fleiri
perlum íslenskrar kvikmyndasögu
síðan í ágúst og ferðast með þær
um landið.
„Við erum hálfnuð á leið okkar
um landið og nú er komið að því að
halda stutta kvikmyndahátíð í Regn-
boganum hér í Reykjavík þar sem
við bjóðum annarsvegar upp á þessar
íslensku kvikmyndir og einnig er-
lendar kvikmyndaperlur sem viðkom-
andi sendiráð hér á íslandi hafa séð
um að velja fyrir okkur,“ sagði
Bryndís.
Hátíðin hefst á morgun kl. 19 með
sýningu myndanna 79 af stöðinni,
Salka Valka og Land og synir og
lýkur á sunnudag með sýningu á
Fjalla-Eyvindi en alls eru íslensku
myndirnar á hátíðinni sjö talsins.
Afmælisrit
veitingamanna
BOKMENNTIR
Saga sambands veitinga -
oggistihúsa
GESTIR OG GESTGJAFAR
eftir Gylfa Gröndal. Reylqavík, 1995,
232 bis.
SAMBAND veit-
inga- og gistihúsa átti
hálfrar aldar afmæli
þann 6. september s.l.
Af því tilefni var í júlí-
mánuði á síðasta ári
samið við Gylfa Grönd-
al rithöfund að rita
sögu sambandsins. Er
sú bók nú komin á prent
á réttum tíma. Má því
segja að höfundurinn
hafi tekið rösklega til
höndum. Með þessari
bók byijar Gylfi Grönd-
al að feta sig upp fjórða
tug frumsaminna bóka
og útgáfa og eru sumar
þeirra vænar að vöxt-
um.
Þessi bók ber glögg einkenni höf-
undar síns eins og vænta má. Hún
er einkar lipurlega samin. Höfundur
er snjall að nýta sér heimildir og
flétta þær smekklega saman við
texta sinn og er það útaf fyrir sig
talsverð list sem ekki er öllum lagin.
Þá er það annað einkenni höfundar
Fyrir fjörð
SIÐASTA sýningarhelgi Vign-
is Jóhannssonar í Listasetrinu
Kirkjuhvoli, verður nú um
helgina.
Vignir sýnir þar skúlptúra
og málverk. Opið frá kl. 16-18
og 15-18 um helgina.
að hann leggur mikla rækt við frá-
sagnir frá eldri tímum, - að þessu
sinni frá veitingastarfsemi á síðustu
öld og á fyrri hluta þessarar aldar.
Frásögn löngu liðins tíma verður því
talsvert breið en þrengist því nær
sem dregur nútímanum. Seinni tíma
frásagnir eru talsvert mikið byggðar
á viðtölum við ýmsa
framámenn í veitinga-
húsarekstri. Er ekki
nema gott eitt um það
að segja, því að flest eru
þessi viðtöl hin fróðleg-
ustu. Höfundur greinir
frá viðtölum við átta
nafngreinda veitinga-
menn. Auk þess hafði
hann aðgang að við-
tölum sem Sigurður
Magnússon tók árið
1981 viðellefu veitinga-
menn. I heimildaskrá
sést að höfundur hefur
nýtt sér geysimikinn
flölda heimilda annarra,
óprentaðra, prentaðra
greina, frétta og viðtala
5 blöðum og tímaritum.
Talsvert er af myndurn í bókinni
á sérstökum myndasíðum.
Ég hafði gaman af að lesa þessa
bók. Hún lýsir á lifandi hátt mikil-
vægum þætti í menningarlífi, bregð-
ur upp eftirminnilegum svipmyndum
og gefur innsýn í þær breytingar sem
orðið hafa í tímans rás. En þær eru
hreint ekki svo litlar. Þá getur engum
dulist hveiju atorka, dugnaður og
framsýni einstakra manna hefur til
vegar komið. Þar verða ofarlega í
huga tveir menn: Jóhannes á Borg
og Þorvaldur Guðmundsson.
Skémmtileg afmælisgjöf hlýtur
þessi bók að vera fyrir veitingamenn
og aðra þá sem nálægt slíkum rekstri
standa.,
Sigurjón Björnsson.
Gylfi Gröndal
Nýjar námsbækur
NAMSGAGNASTOFNUN hefur nú
í haust gefíð út bækur, verkefna-
hefti, snældur og forrit, og verða
nokkur þeirra kynnt hér.
Það er leikur að læra
• Ný lestrarbók sem er bæði fyrir
byijendur og lengra koma nefnist
Það er leikur að læra og
er eftir Ragnheiði Her-
mannsdóttur og Ragn-
heiði Gestsdóttur sem
einnig gerði myndir. Bók-
in ijallar um tvíburana
Atla og Önnu í leik og
starfi allan ársins hring.
Lestrarbókinni fylgja tvær
vinnubækur.
Ruslaskrímslið
• Ný bók eftir Dagnýju
Emmu Magnúsdóttur
heitir Ruslaskrímslið og
er byggð á samnefndum
leikþætti sem sýndur var
veturinn 1994-5 í fjöl-
mörgum grunnskólum
Reykjavíkur. Bókin hefur
að geyma léttan lestrar-
texta sem hvetur lesendur
til baráttu gegn mengun.
íslenska 10
Bækur
o g forrit
Það er gaman að hlusta
• Hljóð, hljóðbylgjur, umhverfis-
hljóð og hvernig tónskáld allra tíma
hafa reynt að líkja eftir ýmsum
hljóðum í tónverkum sínum er við-
fangsefni bókariniiar Það ergaman
að hlusta - hermitónlist. Tveir
geisladiskar með hlustun-
ardæmum fylgja. Guð-
finna Dóra Olafsdóttir
valdi efnið sem er ætlað
fyrir 10-12 ára börn. Svör
og ábendingar fylgja með
handa kennurum.
Tónaflóð
• Spilið Tónaflóð eftir
Andra Marteinsson er ætl-
að 7-10 ára börnum til að
auðvelda þeim að þekkja
tónblæ einstakra hljóð-
færa og auka þekkingu
þeirra á þeim. Spilið er
botn, teningur, spilakarl-
ar, og spjöld. Leikreglur
fylgja og snælda með tón-
dæmum. Myndir gerði
Anna Cynthia Leplar.
Vi ses!
NAMSGOGN
• Bjarnveig Ingvarsdóttir
hefur skrifað bókina ís-
lenska 10 sem ætlað er að bæta
úr brýnni þörf fýrir nýtt kennslu-
efni í íslenskri málfræði í 10 bekk
grunnskólans. Verkefnin í bókinni
eru af fjölbreytilegum toga.
Gott mál
1. og2. hefti
• íslenskuefnið Gottmálereinkum
ætlað nemendum í eftu bekkjum
grunnskólans. Markmiðið er að
auka málþroska og efla færni nem-
enda í að takast á við lestur og
skrift í daglegu lífi. Áherslan ér á
lestur, stafsetningu og ritun. Höf-
undareru Elín Sigurbjörg Jónsdótt-
ir og Þóra Rósa Geirsdóttir.
Náttúran allan
ársins hring
• Ný bók handa 9-10 ára nemend-
um í náttúrufræði nefnist Náttúran
allan ársins hringog er eftir Sól-
rúnu Harðardóttur með myndum
eftir Höllu Sólveigu Þorgeirsdóttur
og Jón Baldur Hlíðberg. í bókinni
er skoðað hvernig lífríkið breytist
eftir árstíðum og komið inn á veður-
fræði, aðlögun, atferli, vöxt og
Morgunblaðið/Árni Sæberg
sem Námsgagnastofnun hefur
nýlega gefið út.
æxlun lífvera. Einnig eru mörg
verkefni.
Island áður fyrr
• Námsefnið ísland áðurfyrre r
ætlað 8-10 ára nemendum. Tvær
bækur í þessum flokki eru komnar
út, Fjölskyldan en í henni er fjallað
um íjölskylduna, fatnað, skó, leiki
og afþreyingu, og bókin Heimilið
en helstu viðfangsefni hennar eru
bærinn og umhverfið, baðstofan,
búrið, hreinleiki og tímatal. Mark-
mið bókaflokksins er að vekja nem-
endur til umhugsunar um breyting-
una frá sjálfsþurftarbúskap til
neysluþjóðfélagsins. Höfundar eru
Kristín Á. Þorsteinsdóttir og Hall-
dóra Kristinsdóttir.
Dægurdæmi
• Hildigunnur Halldórsdóttir og
Sverrir Einarsson hafa þýtt og stað-
fært efni bókarinnar Dægurdæmi
en í henni er að fínna ýmis stærð-
fræðiverkefni úr daglegu lífi. Bókin
er einkum ætluð unglingum og lögð
er áhersla á æfinguna að skoða
töflur og alls kyns myndrit.
• Efnið er ætlað til
dönskukennslu í 8. bekk
og er fjallað um ýmislegt
sem unglingar hafa áhuga
á, til dæmis ást, peninga og mat.
Námsefnið Vi ses! - Dansk for 8.
klasse samanstendur af textabók,
vinnubók og snældu.
Daufir duga
• Bók um sögu og samfélag heym-
arlausa eftir Gunnar Salvarsson
Daufir duga er ætluð heyrnarlaus-
um unglingum. Saga heyrnarlausra
í gegnum aldirnar er dregin upp í
fyrri hluta bókarinnar og samfélag
þeirra og menning í þeim síðari.
Bókinni er einnig ætlað að veita
heyrandi innsýn í heim heymar-
lausra og -skertra.
Kennsluforrit
• Nokkur kennsluforrit til þjálfun-
ar í lestri og ritun hafa komið út
að undanförnu hjá Námsgagna-
stofnun: Sögusmiðjan, ritvinnslu-
forrit fyrir PC-tölvu. Myndrún, rit-
unarforrit fyrir PC-tölvur. Orða-
myn’dir lestrarkennsla, gert fyrir
PC-tölvur. Lestrarglímur, til að
þjálfa lestur og ritun, fyrir Macint-
osh- og PC-tölvur. Form, forrit til
að örva hraðaviðbrögð, lita- og
formþekkingu. Fyrir PC-tölvur.
Fimmtíu sækja
um stöður rann-
sóknarprófessora
MENNTAMÁLARÁÐUNEYTI hafa
borist fimmtíu umsóknir um allt að
fimm stöður rannsóknarprófessora á
sviði hugvísinda, félagsvísinda, heil-
brigðisvísinda, raunvísinda og verk-
fræði við Háskóla íslands. Auglýst
var eftir umsóknum um stöðurnar
25. júlí og rann umsóknarfrestur út
1. október. Samkvæmt heimildum
Morgunblaðsins verður reynt, að
flýta því að ráða í stöðurnar eftir
fremsta megni en tímafrekt verður
að fara yfir allar umsóknir og fylgi-
gögn.
Fram kemur í auglýsingunni að
markmiðið með stöðunum sé að fá
færa vísindamenn til starfa á mikil-
vægum sviðum. Við val umsækjenda
verði fyrst og. fremst farið eftir
hæfni þeirra og getu Háskólans og
samstarfsstofnana hans til að veita
þeim nauðsynlega aðstöðu til rann-
sókna. í stöðurnar verður að jafnaði
ráðið til fimm ára og má við sérstak-
ar aðstæður framlengja ráðningar-
tíma um tvö ár.
Rannsóknarprófessor er ætlað að
hafa rannsóknir að aðalstarfi og
taka að sér leiðbeiningu háskóla-
nema í rannsóknatengdu framhalds-
námi en hann hefur ekki kennslu-
skyldu að öðru leyti. Sá sem gegnir
stöðu rannsóknarprófessors, skal
njóta sömu réttinda og aðrir prófess-
orar. Slaðan felur í sér fullt starf
og sá sem henni gegnir sinnir ekki
öðru launuðu meginstarfi.
Hugvísindi
Eins og áður segir sóttu fimmtíu
um stöðurnar. Umsækjendur um
stöðu rannsóknarprófessors í hug-
vísindum eru Bjarni F. Emarsson,
safnvörður fomleifadeildar Árbæjar-
safns, Clarence E. Glad, í rannsókn-
arstöðu við Guðfræðistofnun HÍ,
Gígja Gísladóttir, við Fjölbrauta-
skóla Suðurnesja, Gísli Pálsson, pró-
fessor í mannfræði við HÍ og gisti-
prófessor í SCASS í Svíþjóð sem
einnig sækir um rannsóknarprófess-
orsstöðu í félagsvísindum, Guðrún
Nordal, í rannsóknarstöðu hugvís-
indadeildar Vísindasjóðs 1993 til
1996, Giinter Abel, prófessor og
forseti heimspekideildar Tæknihá-
skólans í Berlín, Helga Kress, pró-
fessor í bókmenntum við HÍ, Jón
Hjaltason, stundakennari við HA,
Margrét H. Auðardóttir, í rann-
sóknastöðu í fornleifafræði við Þjóð-
minjasafn íslands, Pétur Pétursson,
prófessor í kennimannlegri guðfræði
við HI, Viðar Hreinsson, ritstjóri
enskrar þýðingar íslendingasagn-
anna, Þorleifur Hauksson, Þór
Whitehead, prófessor í sagnfræði við
HÍ og Örn Olafsson, háskólakennari
í íslensku í Bergén.
Félagsvísindi
Fimm umsóknir em um stöðu
rannsóknarprófessors í félagsvísind-
um. Umsækjendurnir eru Z. Gabri-
ela Sigurðardóttir, í svæðisstjórn
fatlaðra í Reykjavík og aðjúnkt við
HÍ, Gísli Pálsson, prófessor í mann-
fræði við HÍ og gistiprófessor
SCASS í Svíþjóð sem einnig sækir
um rannsóknarprófessorsstöðu í
hugvísindum, Stefán Már Stefáns-
son, prófessor við lagadeild HÍ, Þor-
valdur Gylfason, prófessor við við-
skipta- og hagfræðideild HÍ og gisti-
vísindamaður við Stokkhólmshá-
skóla, og Þórólfur Þórlindsson, for-
stöðumaður rannsóknastofnunar
uppeldis- og menntamála og prófess-
or í félagsfræði við HÍ.
Heilbrigðisvísindi
Um stöðu rannsóknarprófessors í
heilbrigðisvísindum sækja Eiríkur
Steingrímsson, í rannsóknarstöðu
við Mammalian Genetics Laborat-
ory, Frederick Cancer. R&D Center
Fredrick, Maryland, Bandaríkjunum,
Finnbogi R. Þormóðsson, sérfræð-
ingur við Rannsóknastofu HÍ í líf-
.færafræði, Heiðdís Valdimarsdóttir,
aðstoðarprófessor við Department
of Neurology/Psychiatry við Memor-