Morgunblaðið - 22.10.1995, Blaðsíða 12

12 SUNNUDAGUR 22. OKTÓBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
HELMUT Kohl hefur verið
kanslari frá árinu 1982
og hefur aldrei verið
voldugri. Flokkur kristi-
legra demókrata (CDU) hélt í vik-
unni þing þar sem Kohl gaf í skyn
að sér nægði ekki að hafa verið við
stjórnvölinn við sameiningu Þýska-
lands, hann vildi einnig sitja í emb-
ætti þegar næstu skref í samruna
Evrópu yrðu stigin. Kristilegir
demókratar og systurfiokkur þeirra
í Bæjaralandi, CSU, gætu náð
hreinum meirihluta á þingi ef geng-
ið yrði til kosninga nú og eins og
sakir standa gæti Kohl auðveldlega
tryggt sér fimmta kjörtímabilið í
kanslaraembættinu. Þýskir fjöl-
miðlar þóttust hins vegar greina
bresti i brynju kanslarans í lok
flokksþingsins.
Helmut Kohl er sagður einvald-
ur. Honum líkar ekki óeining og
þegar hætta er á ágreiningi milli
stjórnarliða er málum frekar slegið
á frest. Út á við skal ríkja eining.
Þessi stefna hefur reynst Kohl
vel. Hann situr nú sitt fjórða kjör-
tímabil og samkvæmt skoðana-
könnunum njóta CSU/CDU mikils
fylgis og góðar horfur í efnahags-
málum gefa stjórnarliðum tilefni til
bjartsýni.
Einingar gætti í flestum málum
á flokksþingi CDU, sem stóð frá
mánudegi til miðvikudags í síðustu
viku. Kristilegir demókratar, sem
fyrir nokkrum árum hefðu ekki hik-
að við að gagnrýna kanslarann,
sýndu nú hollustu og tryggð.
Ósigur blásinn upp
Kohl beið aðeins ósigur í einu
máli. Síðast á dagskrá þingsins var
tilaga um það að koma á kvenna-
kvóta í flokknum og setja reglu um
að konur gegndu þriðjungi allra
embætta innan flokksins og væru
þriðjungur frambjóðenda hans.
Fylgi kristilegra demókrata er
einna minnst meðal ungra kvenna
og enginn flokkur í Þýskalandi hef-
ur jafn fáar konur í áhrifastöðum,
hvort sem það er í flokksembættum
eða á þingi.
Eitt af helstu málefnum þings-
ins, sem bar yfírskriftina „Nútíma-
legasti flokkur Þýskalands", var
undirbúningur undir framtíðina og
í huga Kohls var tillagan um
kvennakvótann snar þáttur í að
sýna að kristilegir demókratar væru
í takt við tímann. Tillagan var hins
vegar felld naumlega þrátt fyrir
stuðning kanslarans við hana.
Lýðræðið er erfitt
„Lýðræðið er erfitt við að eiga,“
sagði Kohl eftir að atkvæði höfðu
verið greidd um tillöguna. „Ég fékk
ekki það, sem ég vildi, en lífið held-
ur áfram. Við náum ákvörðunar-
bærum meirihluta næst.“
Þýskum fréttaskýrendum fannst
málið hins vegar sýnu alvarlegra
en kanslaranum og veltu að þinginu
loknu vöngum yfir því hvort Kohl
hinum ósigrandi væri farið að förl-
ast.
Niðurstaða atkvæðagreiðslunnar
um kvennakvótann kom vissulega
á óvart og þýskir fjölmiðlar líta svo
á sem hún hafi sett blett á þá ímynd
óskoraðs valds, sem fylgt hefur
Kohl.
„Fulltrúarnir sögðu við Kohl:
„Við erum þeirrar hyggju að þú
sért frábær, en það eru til tak-
mörk“,“ sagði útvarpsstöð í Berlín.
„Kanslaranum mistókst vegna
þess að honum hefur gengið svo
vel,“ sagði í dagblaðinu Saddeutsc-
he Zeitung. „Flokknum, sem hann
veitir forystu, gengur svo stórkost-
lega í skoðanakönnunum að hann
hefur látið blindast. Hann er hé-
gómlegur og sjálfumglaður og sér
enga ástæðu til breytinga."
Kohl eins og „femínisti"
í fréttaskýringu sjónvarpsstöðv-
arinnar ARD sagði að niðurstaða
atkvæðagreiðslunnar hefði verið í
mótsögn við það flokkurinn vildi
vera „Nútímalegasti flokkur Þýska-
Iands“ og Kohl hefði nánast litið
út fyrir að vera „femínisti“ þegar
hann var að reyna að fá fulltrúa á
flokksþinginu á sitt band.
Ósigur Kohls var hins vegar ekki
jafn mikill og þýskir ijölmiðlar vildu
vera láta og viðbrögð þeirra ein-
kenndust jafnvel fremur af því að
JOSCHKA Fischer, leiðtogi
Græningja, og Helmut Kohl
eru sagðir hinir mestu mátar.
DAGAR Rudolfs Scharpings í
forystu jafnaðarmanna verða
brátt taldir.
HELMUT Kohl, kanslari Þýskalands, valdsmannslegur í fasi.
Ofurkanslarínn
Helmut Kohl hefur aldrei veríð traustarí í sessi og vírðist hyggja
á valdasetu fram á næstu öld. Andstæðingar Kohls eru sundraðir
og þýskir fjölmiðlar finna vart höggstað á kanslaranum. Karí
Blöndal kynnti sér stöðuna í þýskum stjómmálum að loknu
flokksþingi krístilegra demókrata
kanslarinn hefði loks gefið á sér
höggstað.
Það var eiginlega fremur tíma-
setningin, sem varð Kohl að falli,
fremur en málefnið. Kohl hafði
krafist þess að kvennakvótarnir
yrðu síðastir á dagskrá þingsins,
en þegar að ganga átti til atkvæða
reyndist fjöldi fulltrúa á braut.
Reglur þingsins kveða á um að
meirihluti fulltrúa á þinginu þurfi
til að tillaga 'teljist samþykkt. Á
þinginu sátu 1000 fulltrúar og
þurfti því atkvæði 501 til að sam-
þykkja tillöguna. Aðeins 821 full-
trúi var eftir á þinginu þegar að
atkvæðagreiðslunni kom. Tillagan
um kvennakvótann fékk 496 at-
kvæði, en aðeins 288 lögðust gegn
henni. Kohl vantaði því aðeins fimm
atkvæði til að ná sínu fram og til-
lagan fékk í raun dijúgan meiri-
hluta atkvæða.
Frankfurter Allgemeine Zeitung
sagði að þetta bakslag Kohls skipti
sýnu minna máli en það að hnoum
skyldi takast að knýja fram ský-
lausan stuðning þingsins við fyrir-
hugaðan samruna í efnahagsmálum
og mynteiningu í Evrópu. „Vilji
Kohls er vilji flokksins í þeim mál-
um, sem honum eru mikilvæg,"
sagði í blaðinu. „Það að ekki skyldi
takast að ná fram umbótum var
vissulega sú niðurstaða fundarins í
Karlsruhe, sem var mest spenn-
andi. Hins vegar mátti ráða öllu
meira af því hvernig flokksþingið
og flokksforystan fylgdi formanni
sínum nánast í blindni í Evrópumál-
unum, án þess að spyrja hann
hvernig hann hygðist í raun fram-
fylgja stefnu sinni.“
Einróma stuðningur í
Evrópumálum
Það var ekki aðeins að hver ein-
asti fulltrúi á þinginu styddi Evr-
ópustefnu Kohls, heldur mátti heyra
hvatningarorð um að hann byði sig
fram til kanslara á ný árið 1998.
Ekki var aðeins talað um að nýta
þyrfti vinsældir Kohls, heldur var
einnig haft á orði að hann væri
rétti maðurinn til að standa í hárinu
á lýðskrumurum, sem gætu reynt
að espa fólk til andstöðu við myn-
teiningunni, sem ráðgert er að eigi
sér stað árið 1999, í næstu kosning-
um.
Volker Ruhe varnarmálaráð-
herra, sem stundum hefur verið
sagður hugsanlegur arftaki kansl-
arans, sagði að Kohl „ætti að fara
fram, myndi fara fram og myndi
sigra“ þegar hann var spurður hvort
Kohl ætti að gefa kost á sér fimmta
sinni.
Erwin Teufel, forsætisráðherra
Baden-Wurttemberg, Eberhard Di-
epgen, borgarstjóri Berlínar, og
Klaus Töpfer, húsnæðismálaráð-
herra, sem eitt sinn kallaði Kohl
„súlu stöðugleikans", skoruðu einn-
ig opinberlega á kanslarann að gefa
kost á sér á ný.
Spurning um örlög þýsks
lýðræðis
Kohl hefur verið við völd í 13
ár og hann neitar að gefa upp fyrir-
ætlanir sínar, en í ræðu sinni á
mánudag gaf hann sterklega í skyn
að hann vildi fara fram að nýju.
Hann kvaðst myndu beita öllum
sínum pólitíska mætti til þess að
fylgja eftir samruna Evrópu og gaf
í skyn að aðeins með því að sam-
tvinna hagsmuni Evrópuríkja mætti
tryggja að friður ríkti í álfunni.
„Þetta er spurning um sjálf örlög
þýsks lýðræðis, [eins og við getum
séð] af reynslu þeirrar aldar, sem
nú er að ljúka,“ sagði Kohl, sem
nú er orðinn 65 ára.
„Það gildir einu hvað er hvíslað
á göngum valdasetra í höfuðborg-
um Evrópu eða sagt á þingum, “
sagði Kohl. „Við höldum okkur við
þessa stefnu [til fulltingis Evrópu].“
„Svona myndi enginn tala ef
hann ætlaði að láta af völdum eftir
eitt eða tvö ár,“ sagði háttsettur
fulltrúi á þinginu, sem ekki vildi
láta nafns getið.
Kohl hefur nú verið svo lengi við
völd að í hugum margra er hann
einfaldlega kanslarinn. Þeir, sem
ganga fyrsta sinni að kjörborðinu
árið 1998, voru tveggja ára þegar
Kohl varð kanslari og muna því
ekki eftir öðrum manni við .völd.
Konrad Adenauer var kanslari í 14
ár. Þeim áfanga nær Kohl í lok
næsta árs. í ræðu sinni á þinginu
benti Kohl sjálfur á það að á næsta
ári yrði svo komið að valdatími
stjórnar sinnar hefði verið lengri
en lífdagar Weimar-lýðveldisins,
sem leið undir lok eftir 14 ár.
Forseti og kanslari bræddir í
eitt
Tímaritið Der Spiegel segir að
hann sé eins og forseti og kanslari
bræddir saman í eitt. Kohl er aufú-
sugestur um allan heim. Hann er
góðvinur Bills Clintons Bandaríkja-
forseta og samband hans við Boris
Jeltsín, forseta Rússlands, er sagt
nánara, en nokkurs annars vest-
ræns leiðtoga. Jeltsín var boðið að
sitja síðasta fund iðnríkjanna sjö,
en fannst hann vera hálf utangátta.
„Þeir kunna ekki að meta mig hér,“
er sagt að Jeltsín hafi hvíslað að
Kohl í trúnaði.
Á þinginu varðist Kohl svara um
það hvort hann hygðist gefa kost
á sér á ný, en meðal hans nánustu
samstarfsmanna þykir það afráðið
og er ekki lengur til umræðu.
CSU og CDU hafa nú samanlagt
45% fylgi samkvæmt skoðanakönn-
unum, en jafnaðarmenn (SPD) að-
eins 32% og hafa jafnvel farið niður
fyrir 30%. Samkvæmt kosningafyr-
irkomulaginu í Þýskalandi gæti
þetta meira að segja tryggt kristi-
legum demókrötum hreinan meiri-
hluta í næstu kosningum og það
er ótrúlega staða flokks, sém hefur
verið við völd í 13 ár í landi, þar
sem ríkir fimm flokka kerfi.
Hagnast á óeiningu
andstæðinganna
Kohl getur þó ekki aðeins þakkað
sjálfum sér. Á meðan kristilegir
demókratar virðast vart geta mis-
stigið sig er hver höndin upp á
móti annarri í röðum jafnaðar-
manna. Flokkurinn virðist ekki geta
náð samkomulagi um það hvert
skuli haldið. Hann hefur hneigst til
hægri, en við það líkist hann æ
meir kristilegu flokkunum tveimur,
CDU og CSU. Ýmsir hafa verið
kallaðir til að leiða flokkinn á þess-
um þrettán árum í eyðimörkinni,
en engum hefur tekist að leiða hann
undan skugga Helmuts Schmidts
og Willys Brandts.
Rudolf Scharping, leiðtogi SPD,
hafði 20% forskot á Helmut Kohl í
skoðanakönnunum í upphafi kosn-
ingabaráttunnar i fyrra og virtist
eiga sigurinn vísann. Nú nýtur hann
aðeins stuðnings 15% kjósenda og
er aðhlátursefni. Það virðist aðeins
spurning um tímasetningu hvenær
hann fer frá.
Talið er að jafnaðarmenn muni
í mesta lagi bíða þess að kosið verði
í þremur sambandslöndum Þýska-
lands áður en Scharping fái að taka
pokann sinn. Ástæðan fyrir biðinni
er sú að búist er við að SPD muni
gjalda afhroð í þessum kosningum
og það væri hentugt að geta skellt
skuldinni á fráfarandi leiðtoga.
Hins vegar gæti allt eins verið að
úrslit kosninganna í Berlín nú um
helgina ráði úrslitum um framtíð
Scharpings gangi hrakspár um
gengi jafnaðarmanna eftir.
Ýfingar í röðum
jafnaðarmanna
Litið var á Scharping, Oskar
Lafontaine, forsætisráðherra í Sa-
arlandi, og Björn Engholm, sem