Morgunblaðið - 22.10.1995, Blaðsíða 2

2 B SUNNUDAGUR 22. OKTÓBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
NORSKA hljómsveitin A-Ha, sem
er íslenskum tónleikagestum að
góðu kunn, er ein vinsælasta
hljómsveit poppsögunnar, eða var
það að minnsta kosti því allt
bendir til þess að saga sveitarinn-
ar sé öll. Liðsmenn A-Ha voru
þrír, Mags Furuholmen, Pal
Wáktár og Morten Harket; þeir Furuholmen
og Wáktár sömdu alla tónlist og texta, en
Harket var söngvari og andlit sveitarinnar
og bar hana uppi á tónleikum. Eftir því sem
frægðin varð meiri og umstangið fjarlægður
þeir félagar hver annan og svo fór eftir
200.000 manna tónleika í Ríó að hljómsveit-
in liðaðist smám saman í sundur. Fyrir
skemmstu kom svo út sólóskífa Harkets,
en hann kom hingað til lands í stutta heim-
sókn um svipað leyti.
„Töffari“ fram í fingurgóma
Morten Harket er „töffari“ fram í fingur-
góma, að minnsta kosti kemur hann þannig
fyrir sjónir þegar hann gengur inn á Astro
uppúr hádegi á hrollköldum sunnudegi, haust-
degi, með skyrtuna fráhneppta niður að nafla
og gitartösku á öxlinni. Hann kemur vel fyr-
ir, talar frekar bóklega ensku og tekur sér
iðlulega málhlé til að leita að rétta orðinu.
Fasið og handahreyfingar er norskt út í æsar.
Ekki erum við fyrr sestir á efri hæð
Astro en Morten tekur fram gítarinn, fagur-
lega skreyttan, og allt viðtalið er hann að
handfjatla hann, spilar frasa til að undir-
strika það sem hann er að segja, gefur tón-
dæmi þegar plötuna nýju ber á góma og á
það til að hefja söng fyrirvaralítið, þegar
honum liggur meira á hjarta en hann kem-
ur orðum að. Spjall okkar hefst á sögunni
um gítarinn, sem hann segir að góðvinur
sinn, Phil Everly, hafi gefíð sér, en glöggir
þekkja þar sjálfsagt helming Everly bræðra.
I kaupbæti fylgir skemmtileg saga með það
inntak að ekki sé gott að reiða sig á hinn
helming Everly bræðra, Don.
Platan nýja, sem heitir Wild Seed, þykir
gagnrýnendum víða um heim vel heppnuð
og Morten tekur undir það að hún hljómi
vel; segist hafa fengið til liðs við sig frábær-
an samstarfsmann, Kjetil Bjerkestrand, sem
hann segir einn fremsta upptökustjóra
heims. „Það skýrir hve vel platan hljómar;
ef ég hefði ráðið ferðinni einn hefði platan
ekki verið eins samfelld og
hrárri vegna þess að ég
samdi lögin á kassagítar.
Kjetil kallaði saman fyrsta
flokks hljóðfæraleikara
sem hann þekkir um allan
heim og þannig safnaðist
hljómsveit í kringum þessa
plötu sem ég held að eigi
ekki sinn líka. Það gerði
mér meðal annars kleift að
taka plötuna upp nánast
beint, til að mynda er upp-
hafslag plötunnar, A Kind
of Christmas Card, tekið upp beint.“
Eðlisávísuninni gefinn laus taumurinn
„Að spilá beint inn gefur fastan ramma
sem þú verður að fylgja, en þá getur þú
líka gefið eðlisávísuninni lausan tauminn.
Yfirleitt kom ég með lag í hljóðverið og
spilaði það fyrir strákana," segir Morten
og syngur fyrstu erindin í A Kind of
Christmas Card. „Eftir að hafa heyrt lagið
tvisvar eða þrisvar þá kom tillaga frá
trommuleikaranum, þá hugmynd frá bassa-
leikaranum og svo hljómborðsleikaranum
og eftir smá vangaveltur renndum við okk-
ur í lagið. í þessu tilfelli varð þriðja rennsl-
ið það sem er á plötunni."
Forðum félagar Harkets eru þekktir fyrir
nákvæmni í hljóðveri og plötur A-Ha voru
fágaðar út í æsar. Harket segir að því séu
þessi vinnubrögð ný fyrir honum, „og mikil
upplifun, að taka þátt í samstarfi og stýra
því á þennan hátt“.
Rokk í Ríó
Á rokkhátíðinni í Ríó fyrir fjórum árum
lék A-Ha á Maracanáö-leikvanginum fyrir

■
Ljósmynd/Björg Sveinsdóttir
Frægðin
yfirbovðskennd
150—200.000 áhorfendur
eins og áður er getið.
Hljómsveitinni var vel
tekið, en mörgum við-
staddra, þar á meðal mér,
fannst sem Morten væri
ekki með á nótunum; mér
fannst hann fjarrænn og
kaldur, eftir að hafa séð
hann á tónleikum í Laug-
ardalshöllinni.
„Það er lóðið,“ segir
Morten eftir smá um-
hugsun, „Við höfðum náð
öllu sem hægt var að ná,
unnið allskyns verðlaun
og komist á toppinn um allan heim, og mér
fannst ég ekki hafa að neinu að keppa.
Ég skammaðist mín fyrir að hafa ekkert
að gefa öllum þessum fjölda. Það var ekk-
ert mál að syngja og setja á svið skemmt-
un, en það að vera skemmtikraftur snýst
ekki um það að leika; það snýst um að
gefa. Það má segja að þetta hafi verið vendi-
punktur í lífi mínu. í kjölfar Ríótónleikanna
fórum við í tónleikaferð um allan heim, en
Norski tónlistarmaður-
inn Morten Harkett,
sem varð heimsfrægur
með hljómsveitinni
A-Ha, er nú einn á
--------1—-------*----
ferð. Hann sagði Ama
Matthíassyni að hann
hefði aldrei sóst eftir
frægðinni.
hljómsveitin breyttist mik-
ið við þetta.
Ég hafði aldrei viljað
viðurkenna að ég væri
orðinn stjarna, en áttaði
mig á að ég var að taka
sjálfan mig of alvarlega
með því að sætta mig ekki
við stjörnuhlutverkið.
Þegar við komumst á
toppinn um allan heim
fannst mér það sjálfsagt,
Ég vissi að við værum
með allt með okkur og var
frekar óþolinmóður yfir
því hvað þetta tók langan
tíma,“ segir Morten og hlær við.
„Tónlistarheimurinn byggist á ýkjum og
stærilæti, en við gerðum þvert á móti lítið
úr veigengninni, fannst lítið til um milljóna-
söluna og umtalið, en það var ekki síður
rangt. Eftir á að hyggja var rangt af okkur
að kunna ekki að fagna velgengninni, að
geta ekki sleppt okkur um stund og notið
ávaxtanna.
Eflaust hefði mér liðið allt öðruvísi ef ég
hefði samið lögin sjálfur sem ég söng í
Ríó, en það verður líka að líta á það að ég
hefði ekki farið að semja ef ég hefði ekki
upplifað Ríó-tónleikana.
Kvíðir ekki framtíðinni
Þó Morten hafi starfað í heimsþekktri
hljómsveit lærði hann aldrei á hljóðfæri,
það var alltaf einhver til staðar til að sjá
um slíkt. „Ég tók upp gítarinn 1994. Það
var afrakstur tveggja ára ferlis og dimm-
asta hluta ævi minnar, ég var áttavilltur
og varð að byrja allt upp á nýtt, hreinsa
út mengun hugans. Eftir það fór ég að
skapa; fór allt aðra leið en ég hafði farið
með A-Ha. Ég varð að bera fulla ábyrgð
á því sem ég var að gera,“ segir Morten,
en þó hann vilji ekki segja að A-Ha sé
búin að syngja sitt síðasta segist hann
ekki hafa hitt félaga sína í á þriðja ár.
Fyrsta sólskífa Mortens, sem kom
út í Noregi fyrir tveimur árum, fékk
harkalega útreið í norskum fjölmiðl-
um. Morten segir plötuna hafa verið
sér mikilvæga, en á henni söng hann
sálma við lög eftir norskt nútímatón-
skáld. Hann segir að með tímanum hafi
fólk lært að meta hana og margir hafi
komið að máli við hann og þakkað
honum fyrir. „Wild Seed hefur svo
breytt andrúmsloftinu gagnvart mér
í Noregi, á henni heyra menn hliðar
sem þeir áttu ekki von á og hafa
tekið vel. Platan hefur selst í 80.000
eintökum í Noregi, og þó ég viti af
gamalli reynslu að hrifningin muni ekki
endast gerir hún líf mitt þægilegra í Nor-
egi.
Ég er með aðra plötu tilbúna, ég er allt-
af að semja. Mér finnst það afskaplega
gaman og ég kvíði ekki framtíðinni, því
ég finn það innra með mér að ég er að
gera eitthvað rétt, einmitt það sem ég á
að gera.“
Blekking frægðarinnar
Morten Harkett hefur kynnst frægðinni
og greinilega velt henni fyrir sér, því við-
mótið breytist þegar hana ber á góma,
hann verður alvarlegri og ígrundar hveija
setningu.
„Ég sóttist aldrei eftir frægðinni sem
slíkri, hún skipti mig engu máli. Frægðin
er yfirborðskennd og felst
í yfirborðskenndum hlut-
um. Hún felur ekkert í
sér,“ segir Morten með
þunga og bætir svo við eft-
ir andartaks þögri: „Æsku-
árin voru mér lærdómsrík.
Ég var lagður í einelti í
skóla, var mikið einn og
þá kynntist ég hópnum,
skrílnum og villimennsk-
unni sem felst í skílnum.
það er skammt á milli nið-
urlægingar og aðdáunar.
Að þessi sögðu þagnar Morten um stund
en heldur svo áfram: •
„Frægðinni fylgir aðeins eitt, einstakt
tækifæri til að ky'rinast fólki, allskyns fólki
og það er mér mjög dýrmætt. Að hitta
fólk um allan heim, að setjast niður með
einhveijum, úr hvaða stétt sem er, og kynn-
ast honum skiptir mig miklu máli; ég þarfn-
ast þeirra kynna, að hitta fólk og eyða tíma
með því. Að hafa þekkt andlit auðveldar
mér að kynnast fólki, því því finnst sem
það þekki mig þegar og er opnara og af-
slappaðra.
Eg hitti fleira fólk en flestir, býst ég
við, og ég er þakklátur fyrir það; það gef-
ur mér kraft og metnað til að halda áfram,
en því fylgir líka mikil ábyrgð.
Þetta er ekki eitthvað sem ég geri fyrir
sjálfan mig, heldur fyrir fólkið. Ef mér
tekst ekki að ná til fólks þá er ég að gera
eitthvað vitlaust, því það sem drífur mig
áfram er að ná sambandi við fólk; mér er
ætlað að ná til fólks og ég mun gera það,
þrátt fyrir tónlistariðnaðinn, en ekki vegna
hans.“
1
\
)

í
I
>

I
t
I
I
I
9
í
L
I
!
t
b
i
!
I